အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးအတွက် ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံ ခေါ်ယူဖို့ကိစ္စ အထမြောက် အောင်မြင်ဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုအဖွဲ့အစည်းမျိုးက ဦးစီးဆောင်ရွက်မလဲဆိုတာ အရေးကြီးတယ်လို့ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေက ယူဆပါတယ်။ တဘက်မှာတော့ စစ်အစိုးရက အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို ပေါ်ပေါက်လာမယ့် လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆောင်ရွက်မှသာ လက်တွေ့ကျလိမ့်မယ်လို့ စစ်အစိုးရပိုင် သတင်းစာမှာ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုသားညွန့်ဦးက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံတရပ် ခေါ်ယူရေးကိစ္စမှာ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေ အကြားမှာ သဘောထား မတူကြပါဘူး။ ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံတရပ် ကျင်းပဖို့ ဆိုတာကို စပြီး လှုံ့ဆော်နေသူတွေကတော့ CRPP ခေါ်တဲ့ ၁၉၉၀ ခုနှစ် အနိုင်ရခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဓိက အချက်ကတော့ အခုရှိနေတဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို တိုင်းရင်းသားတွေ လက်မခံနိုင်ကြတဲ့ အခြေခံအပေါ်မှာ စဉ်းစားရတာ ဖြစ်တယ်လို့ CRPP အတွင်းရေးမှူး ဦးအေးသာအောင်က ပြောပါတယ်။
“အထူးသဖြင့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို လက်မခံကြတာ များပါတယ်။ ဒီဖွဲ့စည်းပုံအရ ဆိုရင်တော့ တကယ့် တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို ဖော်ဆောင်နိုင်မယ့် အနေအထား မရှိဘူး။ မရှိတော့ တနည်းအားဖြင့် ပင်လုံသဘောတူညီချက်၊ ပင်လုံစိတ်ဓာတ် ဒါတွေကို အခြေခံပြီးတော့ ဆွေးနွေးဖို့ လိုပါတယ်။”
၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ပြီး တစုံတရာ လွှွတ်တော်အမတ်နေရာတွေ ရခဲ့ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေး ပါတီတွေကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေ ရပိုင်ခွင့်နဲ့ အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးအတွက် လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းအိုက်ပေါင်းကတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဘယ်လောက် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရမလဲ ဆိုတာကိုတော့ လွှတ်တော်တွေ ခေါ်နိုင်မှ သိမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ပြောတာ လွှတ်တော်ထဲရောက်ရင် ဒါကတော့ စောပါသေးတယ်၊ ကျနော်တို့ ပြောလို့မရနိုင်သေးဘူးလေ။ လက်တွေ့ ကျနော်တို့ ပြောနေတဲ့ ဟာတွေကတော့ မရောက်သေးဘူးလေ။ လွှတ်တော်ထဲ ရောက်တဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့ကလည်း ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ကိုယ် ရှိတာပေါ့။”
လွှတ်တော်ထဲဝင်မယ့် တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေ အနေနဲ့ကတော့ ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံ ခေါ်ယူနိုင်ရေးကို မူအားဖြင့်တော့ လက်ခံကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့ ဖြစ်နိုင်ချေ ရှိမရှိကို စိုးရိမ်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများ တိုးတက်ရေးပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအေးမောင်ကတော့ ဒုတိယ ပင်လုံ ခေါ်ယူနိုင်ရေးဟာ လက်ဝယ် အာဏာရှိသူ အပေါ်မှာ တည်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“ဒုတိယပင်လုံကို ပထမဆုံး စတင်ကြွေးကြော်ရမယ့် ကာလက ၉၀ အလွန် သုံးလေးနှစ်လောက်မှာ ကြွေးကြော်ရမှာ၊ ၉၀ ပြည့် Elected Persons တွေက။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် ကာလလေးမှာ ပါလီမန် မပေါ်သေးခင်မှာ ခေါ်တယ်ဆိုတဲ့ ဟာကတော့ နောက်ကျနေပါပြီ။ သို့မဟုတ် ပါလီမန် ပေါ်ပြီးတဲ့နောက်မှာ အစိုးရအဖွဲ့တခု ခိုင်ခိုင်မာမာ ပေါ်လာပြီးတဲ့ အချိန်မှာ ခေါ်ခြင်းဟာ ကျနော်ထင်ပါတယ်၊ လက်တွေ့ အလုပ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
“အခုအချိန်မှာ ဒုတိယပင်လုံလို့ ကြွေးကြော်ခဲ့ရင် ဘယ်သူက ဦးဆောင်ပြီး ခေါ်ယူမလဲ။ ထွက်လာတဲ့ Process ကို ဘယ်လို အကောင်အထည် ဖော်မလဲ၊ ဘယ်သူက အဲဒါကို အသိအမှတ် ပြုမလဲ၊ သူ့ရဲ့ တာဝန်နဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်က ဘာလဲ ဆိုတာကို ကျနော်တို့ ဖြေရှင်းရမယ်လေ။”
ဦးအေးသာအောင်ကတော့ အခုလို ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံ ခေါ်ယူတဲ့ကိစ္စမှာ တဖွဲ့ဖွဲ့ကို ထိပ်တိုက်တွေ့လိုတာ မဟုတ်ဘဲ လိုအပ်ချက်ကို ထည့်တွက်တဲ့ အဆိုပြုချက် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အာဏာရှိတာ မရှိတာထက် တိုင်းပြည်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ဒါလုပ်သင့်တယ်၊ လုပ်ရမယ်၊ အဲဒီလို လုပ်ရမယ့်၊ လုပ်သင့်တဲ့ တာဝန်တခုကို ကျနော်တို့က လုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းတာဖြစ်တယ်။ အဲဒီလို ကြိုးပမ်းတဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့က ဘယ်သူ့ကို ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်တွေ့ဖို့၊ ဒီလို မဟုတ်ပါဘူး။ တိုင်းပြည်ရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေ၊ ခင်ဗျားတို့လည်း သိပါတယ် တိုင်းရင်းသားများနဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခ၊ ဒါတွေဟာ တိုင်းပြည်အတွက် စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အခြေအနေပါ။ ဒီတော့ ဒီအခြေအနေကို ပြေပြေလည်လည် ဖြစ်ဖို့ဟာ အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဟာ အကောင်းဆုံးပဲ။”
ဒီကနေ့ထုတ် မြန်မာအစိုးရ သတင်းစာတွေမှာတော့ ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံ ခေါ်ယူဖို့ ကြိုးပမ်းတာဟာ အပေါစား နိုင်ငံရေး စတန့်ထွင်တာ ဆိုပြီး ဝေဖန်ရေးသားပါတယ်။ အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးအတွက် လွှတ်တော်ထဲမှာပဲ ကြိုးပမ်းသင့်တယ်ဆိုတဲ့ ရေးသားချက်ကတော့ လက်ရှိ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ သဘောနဲ့ တိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။
လွှတ်တော်ထဲဝင်မယ့် တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေနဲ့ လွှတ်တော်ပြင်ပ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေ အကြားမှာ အခုလို ဒုတိယ ပင်လုံညီလာခံ ဘယ်လိုခေါ်မလဲဆိုတာ ကွဲလွဲချက် ရှိပေမဲ့ အရင် ပင်လုံညီလာခံမျိုး တိုင်းရင်းသားတွေအကြား ခိုင်မာတဲ့ သဘောတူညီချက်တရပ် ရအောင် ကြိုးပမ်းဖို့နဲ့ မြန်မာပြည်မှာ တိုင်းရင်းသား ပြဿနာ ရှိတယ်ဆိုတာကို လက်ခံတာချင်းတော့ တူညီတယ်လို့ ပြောရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
