နှစ်ပေါင်းများစွာ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဗဟိုအစိုးရဟာ နေရာတိုင်းကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။ တော်လှန်ရေးဆင်နွဲနေတဲ့ ဒေသခံလက်နက်ကိုင်တွေက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ နယ်မြေတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံ Sussex တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ Dr. David Brenner နဲ့ Goldsmith တက္ကသိုလ်က Dr. Martina Tazzioli ရဲ့ သုတေသနစာတမ်းကို မကြာမီက ထုတ်ဝေတဲ့ International Studies Quarterly စာစောင်မှာ တွေ့ရပါတယ်။ Defending Society, Building the Nation ဆိုတဲ့ စာတမ်းပါ။ ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းတွေ ပြည်သူ့အကျိုးပြုလုပ်ငန်းနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ကာကွယ်ပုကို ရေးထားပါတယ်။
လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ကြားက ကချင်လူ့အဖွဲ့အစည်း ဆက်လက်ရှင်သန်ရေးကို ဦးတည်ပြီး လှုပ်ရှားနေတဲ့ ပတ်ဂျာဆန် မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်ရေးအကြောင်း ရေးသားထားပါတယ်။ (၆) နှစ်ကာလအတွင်း ပြုလုပ်ထားတဲ့ ကွင်းဆင်းသုတေသနတွေကို အခြေခံပြီး ရေးသားထားတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ကွင်းဆင်းသုတေသန ခရီးထွက်ချိန်ဟာ (၁) လကနေ (၉) လအထိ ရှိပါတယ်။ ကချင်ပြည်နယ်က မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေးဟာ အဖွဲ့မျိုးစုံပါဝင်တဲ့ အမျိုးသားရေး လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်လာပုံကို သုံးသပ်ထားပါတယ်။
ကရင်၊ ကရင်နီ၊ မွန်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ နယ်လှည့်ဆေးအဖွဲ့ (၉၃) ဖွဲ့နဲ့ ဆေးပေးခန်း (၁၄၀) ကျော်ရှိပြီး၊ လူပေါင်း (၆) သိန်းကျော်ကို ကျန်းမာရေးလုပ်သား (၃၀၀၀) လောက်က ကြည့်ရ၊ ကုသ ပေးနေပါတယ်။ ဒီကျန်းမာရေး လုပ်သားတွေဟာ အစိုးရနဲ့ရော နိုင်ငံခြားအဖွဲ့နဲ့ရော ဆက်ဆံရပါတယ်။ နိုင်ငံခြားအကူအညီမရအောင် စစ်တပ်ပိတ်ဆို့တာမျိုးတွေ ရှိတဲ့အတွက် ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အကူအညီကို ရယူကြပါတယ်။ ကချင်အမျိုးသားရေးမှာ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အပြင်၊ အခြားလှုပ်ရှားမှုတွေ အများကြီးပါဝင်ပါတယ်။ KBC ကချင်ခရစ်ယာန်အသင်းနဲ ကချင်ကျောင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း အမျိုးသားရေးအတွက် ကြိုးပမ်းကြပါတယ်။ ကချင်မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုဟာ အမျိုးသားရေး ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အစိုးရရဲ့ မူးယစ်ဆေး နှိပ်နင်းရေးစီမံကိန်း မအောင်မြင်တဲ့အတွက် အစိုးရချုပ်ကိုင်တဲ့ နယ်မြေတွေမှာပါ၊ မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ရမယ်လို့ ၂၀၁၀ မှာ KIO က ကြေညာထားပါတယ်။
KIO ရဲ့ လူငယ်ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းမှာ လူငယ်တွေပါဝင်မှု နည်းပါးပြီး ဆေးစွဲတဲ့ လူငယ်များလာအောင် မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်မှုကို စစ်အစိုးရက တမင်ဆိုင်းငံ့ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ စစ်အစိုးရနဲ့ (၁၇) နှစ် အပစ်ရပ်ပြီးမှ ၂၀၁၀ မှာ ပြန်လည်ပစ်ခတ်ပါတယ်။ စစ်အစိုးရ လက်အောက်ခံနယ်မြေမှာ KIO က မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေး စလုပ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပတ်ဂျာဆန်း မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေးကို ၂၀၁၄ ရောက်မှ စတင်အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပါတယ်။ အခုတော့ အမျိုးသားလှုပ်ရှားမှု ဖြစ်နေပါပြီ။ ပတ်ဂျာဆန်း လှုပ်ရှားမှုဟာ ကချင်အဖွဲ့အစည်း ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ အဓိကပါဝင်နေပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် (၂) နှစ် ရပ်နားနေခဲ့ရပြီးမှ လွန်ခဲ့တဲ့ ဧပြီလမှာ ပြန်လည်လှုပ်ရှားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။
ပတ်ဂျာဆန်ကို KIO ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့နဲ့ KBC ကချင်ခရစ်ယာန်အသင်းတို့က ထောက်ခံပါတယ်။ ပတ်ဂျာဆန် လှုပ်ရှားမှုဟာ ကချင်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ သြဇာအရှိန်အဝါကို ပိုမိုကြီးမားလာစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးဟာ စားသုံးသူတဦးချင်းကို ဒုက္ခပေးရုံတင်မကဘဲ ကချင်လူ့အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးကိုပါ အန္တရာယ်ပြုလာပါတယ်။ ကချင်လူငယ်ကို အညွန့်တုံးစေတဲ့အတွက် အကျင့်စာရိတ္တ ပျက်ပြားတဲ့ လူ့ဘောင်ကို ဖန်တီးသလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ကောင်းတဲ့ကချင်ဟာ မူးယစ်ဆေး မစားသုံးပါ။ ကျန်းမာသန်စွမ်းသူမို့ ပညာတတ်နဲ့ စစ်သည်တော် ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီလို ရည်မှန်းချက်ရှိတဲ့ ပတ်ဂျာဆန် မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုဟာ ကချင်အမျိုးသားရေး သိက္ခာပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရာမှာ အရေးပါလာပါတယ်။ ကချင်ပြည်ထူထောင်ရေးကို ဦးတည်တဲ့ ရှေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ရောင်ပြန်ဟပ်သလို ဖြစ်လာတာမို့ ပိုမိုလေးနက်လာပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့ ပတ်ဂျာဆန်ကို KIO ဦးဆောင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုလို့ မပြောနိုင်ပါဘူး။ KIO နဲ့ KBC ကချင် Baptist အဖွဲ့ဟာ ပတ်ဂျာဆန်ကို ငွေကြေးထောက်ပံ့တဲ့အပြင် ကချင်ပြည်နယ် တခွင်လုံးမှာ လှုပ်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် အကူအညီပေးကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပတ်ဂျာဆန် မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်ရေးဟာ စည်းလုံးညီညွှတ်တဲ့ ကချင်လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်လာပါတယ်။ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်မျိုးစုံ ပါဝင်လှုပ်ရှားကြပါတယ်။ မူးယစ်ဆေးအန္တရာယ် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ကချင်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ကာကွယ်တဲ့ အမျိုးသားလှုပ်ရှားမှုအဖြစ်လည်း ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ကချင်လူ့ဘောင် ရှင်သန်တိုးတက်ရေးကို ဦးတည်ပါတယ်။
ပတ်ဂျာဆန်ကော်မတီရဲ့ လမ်းညွှန်မှုအတိုင်း လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဆေးစွဲမှု ကုသရေးစခန်းပေါင်း (၇၀) ကျော် ရှိနေပါပြီ။ ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါး ကျန်းမာဖို့ အဓိကထားတဲ့ ကုသရေးနည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။ အကျင့်စာရိတ္တ ကောင်းမွန်ပြီး ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့ လူငယ်တွေ ဖြစ်လာအောင်လုပ်တဲ့ အစီအစဉ် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကချင်လူ့ဘောင် ဆက်လက်ရှင်သန်ရေးအတွက် ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းမွန်ရေးဟာ အဓိကကျကြောင်း ပညာပေးတဲ့ ကျန်းမာရေးလုပ်ငန်း ဖြစ်တယ်လို့ Dr. David Brenner နဲ့ Dr. Martina Tazzioli တို့က သုံးသပ်ထားတာကို အကျဉ်းချုံးတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
=== Unicode ===
နှဈပေါငျးမြားစှာ ပွညျတှငျးစဈ ဖွဈပှားတဲ့ နိုငျငံတှမှော ဗဟိုအစိုးရဟာ နရောတိုငျးကို ထိနျးခြုပျနိုငျစှမျး မရှိပါဘူး။ တောျလှနျရေးဆငျနှဲနတေဲ့ ဒသေခံလကျနကျကိုငျတှကေ ထိနျးခြုပျထားတဲ့ နယျမွတှေလေညျး အမြားကွီး ရှိပါတယျ။ ဗွိတိနျနိုငျငံ Sussex တက်ကသိုလျပါမောက်ခ Dr. David Brenner နဲ့ Goldsmith တက်ကသိုလျက Dr. Martina Tazzioli ရဲ့ သုတသေနစာတမျးကို မကွာမီက ထုတျဝတေဲ့ International Studies Quarterly စာစောငျမှာ တှေ့ရပါတယျ။ Defending Society, Building the Nation ဆိုတဲ့ စာတမျးပါ။ ဒသေခံအဖှဲ့အစညျးတှေ ပွညျသူ့အကြိုးပွုလုပျငနျးနဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျးကို ကာကှယျပုကို ရေးထားပါတယျ။
လကျနကျကိုငျ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ကွားက ကခငြျလူ့အဖှဲ့အစညျး ဆကျလကျရှငျသနျရေးကို ဦးတညျပွီး လှုပျရှားနတေဲ့ ပတျဂြာဆနျ မူးယဈဆေးတိုကျဖကြျရေးအကွောငျး ရေးသားထားပါတယျ။ (၆) နှဈကာလအတှငျး ပွုလုပျထားတဲ့ ကှငျးဆငျးသုတသေနတှကေို အခွခေံပွီး ရေးသားထားတာလို့ ဆိုပါတယျ။ ကှငျးဆငျးသုတသေန ခရီးထှကျခြိနျဟာ (၁) လကနေ (၉) လအထိ ရှိပါတယျ။ ကခငြျပွညျနယျက မူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေးဟာ အဖှဲ့မြိုးစုံပါဝငျတဲ့ အမြိုးသားရေး လှုပျရှားမှု ဖွဈလာပုံကို သုံးသပျထားပါတယျ။
ကရငျ၊ ကရငျနီ၊ မှနျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျမှာ နယျလှည့ျဆေးအဖှဲ့ (၉၃) ဖှဲ့နဲ့ ဆေးပေးခနျး (၁၄၀) ကြောျရှိပွီး၊ လူပေါငျး (၆) သိနျးကြောျကို ကနြျးမာရေးလုပျသား (၃၀၀၀) လောကျက ကွည့ျရ၊ ကုသ ပေးနပေါတယျ။ ဒီကနြျးမာရေး လုပျသားတှဟော အစိုးရနဲ့ရော နိုငျငံခွားအဖှဲ့နဲ့ရော ဆကျဆံရပါတယျ။ နိုငျငံခွားအကူအညီမရအောငျ စဈတပျပိတျဆို့တာမြိုးတှေ ရှိတဲ့အတှကျ ဘာသာရေးအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အကူအညီကို ရယူကွပါတယျ။ ကခငြျအမြိုးသားရေးမှာ လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့အပွငျ၊ အခွားလှုပျရှားမှုတှေ အမြားကွီးပါဝငျပါတယျ။ KBC ကခငြျခရဈယာနျအသငျးနဲ ကခငြျကြောငျးသားအဖှဲ့အစညျးတှကေလညျး အမြိုးသားရေးအတှကျ ကွိုးပမျးကွပါတယျ။ ကခငြျမူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေး လှုပျရှားမှုဟာ အမြိုးသားရေး ဖွဈပါတယျ။ စဈအစိုးရရဲ့ မူးယဈဆေး နှိပျနငျးရေးစီမံကိနျး မအောငျမွငျတဲ့အတှကျ အစိုးရခြုပျကိုငျတဲ့ နယျမွတှေမှောပါ၊ မူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေး လုပျရမယျလို့ ၂၀၁၀ မှာ KIO က ကွညောထားပါတယျ။
KIO ရဲ့ လူငယျဖှံ့ဖွိုးရေးစီမံကိနျးမှာ လူငယျတှပေါဝငျမှု နညျးပါးပွီး ဆေးစှဲတဲ့ လူငယျမြားလာအောငျ မူးယဈဆေးတိုကျဖကြျမှုကို စဈအစိုးရက တမငျဆိုငျးငံ့ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယျ။ စဈအစိုးရနဲ့ (၁၇) နှဈ အပဈရပျပွီးမှ ၂၀၁၀ မှာ ပွနျလညျပဈခတျပါတယျ။ စဈအစိုးရ လကျအောကျခံနယျမွမှော KIO က မူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေး စလုပျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပတျဂြာဆနျး မူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေးကို ၂၀၁၄ ရောကျမှ စတငျအကောငျအထညျ ဖောျနိုငျပါတယျ။ အခုတော့ အမြိုးသားလှုပျရှားမှု ဖွဈနပေါပွီ။ ပတျဂြာဆနျး လှုပျရှားမှုဟာ ကခငြျအဖှဲ့အစညျး ပွနျလညျထူထောငျရေးမှာ အဓိကပါဝငျနပေါတယျ။ ကိုဗဈရောဂါကွောင့ျ (၂) နှဈ ရပျနားနခေဲ့ရပွီးမှ လှနျခဲ့တဲ့ ဧပွီလမှာ ပွနျလညျလှုပျရှားလာတာ တှေ့ရပါတယျ။
ပတျဂြာဆနျကို KIO ကခငြျလှတျမွောကျရေးအဖှဲ့နဲ့ KBC ကခငြျခရဈယာနျအသငျးတို့က ထောကျခံပါတယျ။ ပတျဂြာဆနျ လှုပျရှားမှုဟာ ကခငြျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ သွဇာအရှိနျအဝါကို ပိုမိုကွီးမားလာစတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ မူးယဈဆေးဝါးဟာ စားသုံးသူတဦးခငြျးကို ဒုက်ခပေးရုံတငျမကဘဲ ကခငြျလူ့အဖှဲ့အစညျးတခုလုံးကိုပါ အန်တရာယျပွုလာပါတယျ။ ကခငြျလူငယျကို အညှန့ျတုံးစတေဲ့အတှကျ အကငြ့ျစာရိတ်တ ပကြျပွားတဲ့ လူ့ဘောငျကို ဖနျတီးသလို ဖွဈနပေါတယျ။ ကောငျးတဲ့ကခငြျဟာ မူးယဈဆေး မစားသုံးပါ။ ကနြျးမာသနျစှမျးသူမို့ ပညာတတျနဲ့ စဈသညျတောျ ဖွဈနိုငျပွီး၊ တောျလှနျရေးကို ဦးဆောငျနိုငျပါလိမ့ျမယျ။ ဒီလို ရညျမှနျးခကြျရှိတဲ့ ပတျဂြာဆနျ မူးယဈဆေး တိုကျဖကြျရေး လှုပျရှားမှုဟာ ကခငြျအမြိုးသားရေး သိက်ခာပွနျလညျထိနျးသိမျးရာမှာ အရေးပါလာပါတယျ။ ကခငြျပွညျထူထောငျရေးကို ဦးတညျတဲ့ ရှေးလှုပျရှားမှုတှကေို ရောငျပွနျဟပျသလို ဖွဈလာတာမို့ ပိုမိုလေးနကျလာပါတယျ။
ဒါကွောင့ျမို့ ပတျဂြာဆနျကို KIO ဦးဆောငျတဲ့ လှုပျရှားမှုလို့ မပွောနိုငျပါဘူး။ KIO နဲ့ KBC ကခငြျ Baptist အဖှဲ့ဟာ ပတျဂြာဆနျကို ငှကွေေးထောကျပံ့တဲ့အပွငျ ကခငြျပွညျနယျ တခှငျလုံးမှာ လှုပျရှားနိုငျဖို့အတှကျ အကူအညီပေးကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ပတျဂြာဆနျ မူးယဈဆေးတိုကျဖကြျရေးဟာ စညျးလုံးညီညှှတျတဲ့ ကခငြျလှုပျရှားမှု ဖွဈလာပါတယျ။ အဖှဲ့အစညျးနဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျမြိုးစုံ ပါဝငျလှုပျရှားကွပါတယျ။ မူးယဈဆေးအန်တရာယျ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ကခငြျလူ့အဖှဲ့အစညျးကို ကာကှယျတဲ့ အမြိုးသားလှုပျရှားမှုအဖွဈလညျး ရှုမွငျကွပါတယျ။ ကခငြျလူ့ဘောငျ ရှငျသနျတိုးတကျရေးကို ဦးတညျပါတယျ။
ပတျဂြာဆနျကောျမတီရဲ့ လမျးညှှနျမှုအတိုငျး လုပျကိုငျနတေဲ့ ဆေးစှဲမှု ကုသရေးစခနျးပေါငျး (၇၀) ကြောျ ရှိနပေါပွီ။ ကိုယျစိတျနှဈပါး ကနြျးမာဖို့ အဓိကထားတဲ့ ကုသရေးနညျးလမျး ဖွဈပါတယျ။ အကငြ့ျစာရိတ်တ ကောငျးမှနျပွီး ကနြျးမာသနျစှမျးတဲ့ လူငယျတှေ ဖွဈလာအောငျလုပျတဲ့ အစီအစဉျ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ကခငြျလူ့ဘောငျ ဆကျလကျရှငျသနျရေးအတှကျ ကိုယျကငြ့ျတရား ကောငျးမှနျရေးဟာ အဓိကကကြွောငျး ပညာပေးတဲ့ ကနြျးမာရေးလုပျငနျး ဖွဈတယျလို့ Dr. David Brenner နဲ့ Dr. Martina Tazzioli တို့က သုံးသပျထားတာကို အကဉြျးခြုံးတငျပွလိုကျရပါတယျ။
