အလှနျအမငျး ဆငျးရဲမှုပပြောကျရေးနဲ့ အမွဲတမျး စီးပှားရေးဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးအတှကျ ပွညျသူပွညျသားတှမှော စှမျးအားရှိဖို့ လိုပါတယျ။ ဒါကို လူအရငျးအနှီး Human Capital လို့လညျး ခေါျပါတယျ။ ဒီအထဲမှာ ဘဝတလြှောကျလုံး စုဆောငျးရရှိလာတဲ့ အသိဉာဏျဗဟုသုတ၊ ကြှမျးကငြျမှုနဲ့ ကနြျးမာရေး ပါဝငျပါတယျ။ လူအရငျးအနှီး ကောငျးရငျကောငျးသလို ရညျမှနျးခကြျကို အကောငျအထညျဖောျနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။ အဟာရရရှိမှု၊ ကနြျးမာရေးကောငျးမှု၊ ပညာရေးအဆင့ျအတနျးနဲ့ ကြှမျးကငြျမှုဟာ လူအရငျးအနှီးတှေ ဖွဈတာမို့ ဒီအခွအေနတှေကေိုကွည့ျရငျ ပွညျသူ့အငျအားကို ခန့ျမှနျးနိုငျပါတယျ။
မွနျမာပွညျရဲ့ လူအရငျးအနှီးအခွအေနအေရ ဒီကနေ မှေးဖှားတဲ့ ကလေးတယောကျဟာ အရှယျရောကျလာတဲ့အခါမှာ သူ့မှာ ရှိနိုငျတဲ့စှမျးအားရဲ့ (၄၇) ရာခိုငျနှုနျးကိုသာ အသုံးပွုနိုငျမယျလို့ မြှောျလင့ျရပါတယျ။ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးမှာ အားနညျးတဲ့အတှကျ လူအရငျအနှီးမှာ အားနညျးရပါတယျ။ ပညာရေးနဲ့ ကနြျးမာရေးကို စံခြိနျမီအောငျ လုပျပေးနိုငျရငျ လူသားတဦးစီရဲ့ အသားတငျထုတျလုပျမှုဟာ (၂) ဆ တကျလာမယျလို့ ကမ်ဘာ့ဘဏျအုပျစုက မကွာမီကထုတျဝတေဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ရှေးကောကျခံအစိုးရတှေ တကျလာတဲ့အခါ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးမှာ ရငျးနှီးမွုပျနံှမှု တိုးပှားလာပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ လူမှာ ရငျးနှီးတယျဆိုတာ “အခုရတှေငျးတူး အခုရကွေညျသောကျ” လို့ရတဲ့ကိစ်စ မဟုတျတဲ့အတှကျ ပွညျသူ့အငျအားဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှုဟာ နိမ့ျကနြဆေဲ ဖွဈပါတယျ။ အလုပျသမားလောကမှာ ကြှမျးကငြျမှုအဆင့ျဟာ အနိမ့ျဆုံး ဖွဈနပေါတယျ။ လောလောဆယျ တိုးတကျတာလေး အရှိနျမသစေဖေို့နဲ့ အားလုံးပါဝငျလာနိုငျရေးအတှကျ လူအရငျးအနှီးမွုပျနံှဖို့ အခြိနျရောကျနပေါပွီ။ ဒါကို မလုပျနိုငျလို့ ထှကျပေါျလာတဲ့ ဆိုးကြိုးကို နောငျလာနောငျသား မြိုးဆကျသဈတှေ ခံစားကွရပါလိမ့ျမယျ။ မှေးဖှားစဉျကစပွီး အဟာရခြို့တဲ့မှုဒဏျကို ခံရတာ ဖွဈပါတယျ။ ကလေး (၁) ထောငျမှေးရငျ (၆၂) ယောကျ သဆေုံးတဲ့နှုနျးဟာ အာရှဒသေမှာ အမွင့ျဆုံး ဖွဈပါတယျ။ (၅) နှဈအောကျကလေး (၃) ဦးမှာ (၁) ဦးဟာ မကွီးထှားနိုငျဘဲ ဖွဈနပေါတယျ။ ကိုယျဝနျဆောငျကနြျးမာရေး၊ အဟာရနဲ့ ပညာရေးမှာ ရငျးနှီးမွုပျနံှဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။
မွနျမာပွညျသားတဦးရဲ့ သကျတမျးဟာ (၆၆) နှဈဖွဈပွီး ဗိယကျနမျနိုငျငံသားရဲ့ သကျတမျးက (၇၅) နှဈ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာပွညျသားဟာ ငယျစဉျကတညျးက ကနြျးမာရေးဘကျမှာ ခြို့တဲ့နတော ထငျရှားပါတယျ။ အသကျ (၆) နှဈ ကလေးတှကေို လေ့လာတဲ့အခါမှာ (၁၆) ရာခိုငျနှုနျးလောကျကသာ သတျမှတျထားတဲ့ အဟာရနဲ့ နို့ရညျသောကျသုံးမှုကို ရရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ မိခငျနို့ရညျသောကျသုံးမှုအဆင့ျကနေ အစာစားတဲ့အဆင့ျကို ကူးပွောငျးရာမှာ အသိဉာဏျနညျးတဲ့အတှကျ အစဉျအလာအတိုငျးသာ လုပျကွပါတယျ။ အသားနဲ့ငါးစားတဲ့ကလေးက လူနညျးစု ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာပွညျမှာ ရိက်ခာလုံလောကျတယျဆိုပမေယ့ျ ဆငျးရဲသားမိသားစုတှဟော အဟာရရှိတဲ့ အစားအစာကို လကျလှမျမမီကွပါဘူး။ ဆငျးရဲသားစားသုံးတဲ့ရိက်ခာဟာ လူခမြျးသာတှေ စားသုံးတဲ့ရိက်ခာလောကျ အရညျအသှေး မကောငျးပါဘူး။
ရောဂါဖွဈနိုငျတဲ့ ပတျဝနျးကငြျမှာ နထေိုငျလာရတဲ့ကလေးတှဟော ကနြျးမာရေးခြို့တဲ့ပွီး မကွီးထှားနိုငျဘဲ ဖွဈနရေပါတယျ။ ရကေောငျးရသေန့ျရရှိရေးနဲ့ ပတျဝနျးကငြျသန့ျရှငျးရေးဟာ ခကျခဲနတေုနျး ဖွဈပါတယျ။ ကနြျးမာရေးကဏ်ဍမှာ နှဈပေါငျးမြားစှာ အသုံးစရိတျ နညျးပါးလာတာကွောင့ျ မိသားစုတှအေတှကျ အခွခေံကနြျးမာရေးဝနျဆောငျမှု လုပျမပေးနိုငျပါဘူး။ ၂၀၁၀ မှာ အစိုးရအသုံးစရိတျ (၁) ရာခိုငျနှုနျးကိုသာ ကနြျးမာရေးကဏ်ဍမှာ သုံးပါတယျ။ ၂၀၁၅ ရောကျတော့ (၄) ရာခိုငျနှုနျးအထိ တိုးသုံးလာပါတယျ။ ကိုယ့ျစရိတျနဲ့ကိုယျ ဆေးကုသကွရတဲ့အတှကျ ကနြျးမာရေးစရိတျကွောင့ျ ပိုပွီးဆငျးရဲသှားကွသူတှေ ရှိပါတယျ။ ၂၀၁၅ မှာ ဆေးကုသမှုကွောင့ျ ဆငျးရဲသှားရသူ (၂) သနျးနီးပါး ရှိပါတယျ။ အခွခေံကုသမှု အခမဲ့ရရှိရေးကို အကောငျအထညျဖောျနပေမေယ့ျ သိပျပွီးခရီးရောကျပုံ မရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
လူအရငျးအနှီးမှာ အရေးကွီးတဲ့ အခွခေံတခုဖွဈတဲ့ ပညာရေးစရိတျဟာ ရှေးကောကျပှဲ အစိုးရလကျထကျ (၂၀၁၃) ကစပွီး (၅) ဆ တိုးလာတာကို တှေ့ရပါတယျ။ (၂၀၁၇) အစိုးရအသုံးစရိတျမှာ (၈) ရာခိုငျနှုနျးဟာ ပညာရေးစရိတျ ဖွဈပါတယျ။ တိုငျးပွညျအသားတငျထုတျလုပျမှုရဲ့ (၂) ရာခိုငျနှုနျးကြောျ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံနိုငျငံတှနေဲ့ ယှဉျလိုကျရငျတော့ နညျးပါးနပေါသေးတယျ။ ဥပမာ ဗိယကျနမျရဲ့ ပညာရေးစရိတျဟာ (၂၀၁၂) ကတညျးက တိုငျးပွညျအသားတငျထုတျလုပျမှုရဲ့ (၈) ရာခိုငျနှုနျး ရှိနပွေီ ဖွဈပါတယျ။ ဗိယကျနမျ (၂) နိုငျငံ ကှဲနခြေိနျမှာ မွောကျဗိယကျနမျကြောငျးသားတှကေို ရထားနဲ့အပွည့ျတငျပွီး ရုရှားကို ပညာတောျသငျ စလှေှတျခဲ့တဲ့ အစဉျအလာကို ဆကျလကျထိနျးသိမျးထားပုံ ရပါတယျ။
တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှရှေိတဲ့ ကရငျ၊ ကယား၊ မှနျ၊ ရှမျးနဲ့ ကခငြျပွညျနယျတှမှောတော့ ဒသေခံအသငျးအဖှဲ့တှကေပဲ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးကို တာဝနျယူကွတာ မြားပါတယျ။ အရှေ့တောငျဒသေမှာ လူဦးရေး (၅) သိနျးလောကျကို တိုငျးရငျးသားကနြျးမာရေးလုပျသား (၄၀၀၀) လောကျက ကွည့ျရှုစောင့ျရှောကျပါတယျ။ အခွခေံ ကာကှယျရေးလုပျငနျးတှလေောကျပဲ လုပျနိုငျပါတယျ။ နိုငျငံသားတိုငျး ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးအခွခေံကို ရရှိနိုငျဖို့ အခြိနျအတောျကွာဦးမှာ ဖွဈပါတယျ။
==ZawGyi===
အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမှုပပျောက်ရေးနဲ့ အမြဲတမ်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပြည်သူပြည်သားတွေမှာ စွမ်းအားရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကို လူအရင်းအနှီး Human Capital လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ ဘဝတလျှောက်လုံး စုဆောင်းရရှိလာတဲ့ အသိဉာဏ်ဗဟုသုတ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ ကျန်းမာရေး ပါဝင်ပါတယ်။ လူအရင်းအနှီး ကောင်းရင်ကောင်းသလို ရည်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဟာရရရှိမှု၊ ကျန်းမာရေးကောင်းမှု၊ ပညာရေးအဆင့်အတန်းနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုဟာ လူအရင်းအနှီးတွေ ဖြစ်တာမို့ ဒီအခြေအနေတွေကိုကြည့်ရင် ပြည်သူ့အင်အားကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။
မြန်မာပြည်ရဲ့ လူအရင်းအနှီးအခြေအနေအရ ဒီကနေ မွေးဖွားတဲ့ ကလေးတယောက်ဟာ အရွယ်ရောက်လာတဲ့အခါမှာ သူ့မှာ ရှိနိုင်တဲ့စွမ်းအားရဲ့ (၄၇) ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ အသုံးပြုနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးမှာ အားနည်းတဲ့အတွက် လူအရင်အနှီးမှာ အားနည်းရပါတယ်။ ပညာရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးကို စံချိန်မီအောင် လုပ်ပေးနိုင်ရင် လူသားတဦးစီရဲ့ အသားတင်ထုတ်လုပ်မှုဟာ (၂) ဆ တက်လာမယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်အုပ်စုက မကြာမီကထုတ်ဝေတဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ရွေးကောက်ခံအစိုးရတွေ တက်လာတဲ့အခါ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမှု တိုးပွားလာပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူမှာ ရင်းနှီးတယ်ဆိုတာ “အခုရေတွင်းတူး အခုရေကြည်သောက်” လို့ရတဲ့ကိစ္စ မဟုတ်တဲ့အတွက် ပြည်သူ့အင်အားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဟာ နိမ့်ကျနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်သမားလောကမှာ ကျွမ်းကျင်မှုအဆင့်ဟာ အနိမ့်ဆုံး ဖြစ်နေပါတယ်။ လောလောဆယ် တိုးတက်တာလေး အရှိန်မသေစေဖို့နဲ့ အားလုံးပါဝင်လာနိုင်ရေးအတွက် လူအရင်းအနှီးမြုပ်နံှဖို့ အချိန်ရောက်နေပါပြီ။ ဒါကို မလုပ်နိုင်လို့ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ဆိုးကျိုးကို နောင်လာနောင်သား မျိုးဆက်သစ်တွေ ခံစားကြရပါလိမ့်မယ်။ မွေးဖွားစဉ်ကစပြီး အဟာရချို့တဲ့မှုဒဏ်ကို ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေး (၁) ထောင်မွေးရင် (၆၂) ယောက် သေဆုံးတဲ့နှုန်းဟာ အာရှဒေသမှာ အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ (၅) နှစ်အောက်ကလေး (၃) ဦးမှာ (၁) ဦးဟာ မကြီးထွားနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကျန်းမာရေး၊ အဟာရနဲ့ ပညာရေးမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နံှဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
မြန်မာပြည်သားတဦးရဲ့ သက်တမ်းဟာ (၆၆) နှစ်ဖြစ်ပြီး ဗိယက်နမ်နိုင်ငံသားရဲ့ သက်တမ်းက (၇၅) နှစ် ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်သားဟာ ငယ်စဉ်ကတည်းက ကျန်းမာရေးဘက်မှာ ချို့တဲ့နေတာ ထင်ရှားပါတယ်။ အသက် (၆) နှစ် ကလေးတွေကို လေ့လာတဲ့အခါမှာ (၁၆) ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကသာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အဟာရနဲ့ နို့ရည်သောက်သုံးမှုကို ရရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မိခင်နို့ရည်သောက်သုံးမှုအဆင့်ကနေ အစာစားတဲ့အဆင့်ကို ကူးပြောင်းရာမှာ အသိဉာဏ်နည်းတဲ့အတွက် အစဉ်အလာအတိုင်းသာ လုပ်ကြပါတယ်။ အသားနဲ့ငါးစားတဲ့ကလေးက လူနည်းစု ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ရိက္ခာလုံလောက်တယ်ဆိုပေမယ့် ဆင်းရဲသားမိသားစုတွေဟာ အဟာရရှိတဲ့ အစားအစာကို လက်လှမ်မမီကြပါဘူး။ ဆင်းရဲသားစားသုံးတဲ့ရိက္ခာဟာ လူချမ်းသာတွေ စားသုံးတဲ့ရိက္ခာလောက် အရည်အသွေး မကောင်းပါဘူး။
ရောဂါဖြစ်နိုင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်လာရတဲ့ကလေးတွေဟာ ကျန်းမာရေးချို့တဲ့ပြီး မကြီးထွားနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေရပါတယ်။ ရေကောင်းရေသန့်ရရှိရေးနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်သန့်ရှင်းရေးဟာ ခက်ခဲနေတုန်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ အသုံးစရိတ် နည်းပါးလာတာကြောင့် မိသားစုတွေအတွက် အခြေခံကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်မပေးနိုင်ပါဘူး။ ၂၀၁၀ မှာ အစိုးရအသုံးစရိတ် (၁) ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍမှာ သုံးပါတယ်။ ၂၀၁၅ ရောက်တော့ (၄) ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးသုံးလာပါတယ်။ ကိုယ့်စရိတ်နဲ့ကိုယ် ဆေးကုသကြရတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးစရိတ်ကြောင့် ပိုပြီးဆင်းရဲသွားကြသူတွေ ရှိပါတယ်။ ၂၀၁၅ မှာ ဆေးကုသမှုကြောင့် ဆင်းရဲသွားရသူ (၂) သန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။ အခြေခံကုသမှု အခမဲ့ရရှိရေးကို အကောင်အထည်ဖော်နေပေမယ့် သိပ်ပြီးခရီးရောက်ပုံ မရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
လူအရင်းအနှီးမှာ အရေးကြီးတဲ့ အခြေခံတခုဖြစ်တဲ့ ပညာရေးစရိတ်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲ အစိုးရလက်ထက် (၂၀၁၃) ကစပြီး (၅) ဆ တိုးလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ (၂၀၁၇) အစိုးရအသုံးစရိတ်မှာ (၈) ရာခိုင်နှုန်းဟာ ပညာရေးစရိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်အသားတင်ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ (၂) ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင်တော့ နည်းပါးနေပါသေးတယ်။ ဥပမာ ဗိယက်နမ်ရဲ့ ပညာရေးစရိတ်ဟာ (၂၀၁၂) ကတည်းက တိုင်းပြည်အသားတင်ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ (၈) ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိယက်နမ် (၂) နိုင်ငံ ကွဲနေချိန်မှာ မြောက်ဗိယက်နမ်ကျောင်းသားတွေကို ရထားနဲ့အပြည့်တင်ပြီး ရုရှားကို ပညာတော်သင် စေလွှတ်ခဲ့တဲ့ အစဉ်အလာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပုံ ရပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရှိတဲ့ ကရင်၊ ကယား၊ မွန်၊ ရှမ်းနဲ့ ကချင်ပြည်နယ်တွေမှာတော့ ဒေသခံအသင်းအဖွဲ့တွေကပဲ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးကို တာဝန်ယူကြတာ များပါတယ်။ အရှေ့တောင်ဒေသမှာ လူဦးရေး (၅) သိန်းလောက်ကို တိုင်းရင်းသားကျန်းမာရေးလုပ်သား (၄၀၀၀) လောက်က ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်ပါတယ်။ အခြေခံ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေလောက်ပဲ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံသားတိုင်း ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးအခြေခံကို ရရှိနိုင်ဖို့ အချိန်အတော်ကြာဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
