မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးအကြီးဆုံး အိမ်နီးပေါက်ဖော်နိုင်ငံကြီးဖြစ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ လက်ရှိမှာ ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာ့အခြေအနေကို ကျေနပ်နေပါသလား။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွား၊ မဟာဗျူဟာ အကျိုးစီးပွားတွေကို ရှေ့တိုးလုပ်ဆောင်တဲ့ အခြေအနေကော ရှိပါရဲ့လား။ ရှေ့တိုးရခက်နေတယ်ဆိုရင် ဘာကြောင့် ဦးဆောင်ဦးရွက်မပြုဘဲ၊ အာဆီယံကို ရှေ့တန်းတင်နေရပါသလဲ။ တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေး ကျွမ်းကျင်သူ ဒေါက်တာဒေါ်လှကျော်ဇောနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ အခုမြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အမြင်က ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ လောလောဆယ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို သူက အကောင်းဘက်ကို ရွေ့လာပြီလို့ မြင်ပါသလား။ သို့တည်းမဟုတ် ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းနေဆဲလို့ပဲ သူတို့ သုံးသပ်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ တရုတ်ဘက်ကတော့ ပြောနေတဲ့ စကားတခွန်းတော့ ရှိတယ်။ ဗမာပြည်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ စစ်မက်တွေ၊ ပြည်တွင်းစစ်ကြီးကို မရပ်နိုင်လို့ရှိရင် ဗမာပြည်ကြီးဟာ ကျရှုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သွားမယ်။ သူတနိုင်ငံထဲ ကျရှုံးမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေကိုပဲ ဆွဲခေါ်သွားနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒီလိုဖြစ်သွားအောင် ဒီတိုင်းပြည်အပေါ် စေတနာရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတွေ၊ ကုလသမဂ္ဂလို၊ အာဆီယံလိုမျိုးတွေနဲ့ အိမ်နီးနားချင်းတွေဆို သူတို့ တရုတ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေက ပူးပေါင်းဖြေရှင်းပေးသင့်တယ်ဆိုတာကို အစောကြီးကတည်းက ရေးနေခဲ့တယ်။ China Gate မှာ သူတို့ Opinions ဆောင်းပါးတွေ တော်တော်များများရေးတယ်။ တပ်နဲ့ကတော့ တိုင်းပြည်ဟာ ကျရှုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လိမ့်မယ်ဆိုတာကို သူတို့ တော်တော်သိပုံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျမကြည့်တာ ဒီလိုဖြစ်တယ် - တရုတ်ပြည်အနေနဲ့ တကမ္ဘာလုံးကို ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ ဆက်ဆံရတဲ့ နိုင်ငံတွေ တော်တော်များများမှာလဲ ဗမာပြည်လိုပဲ အစစအရာရာ ချွတ်ခြုံကျနေတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း အများကြီးရှိနေတော့ သူဘက်ကတော့ မြင်တော့မြင်နေပုံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ချဉ်းကပ်တဲ့နေရာမှာတော့ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ မတူ ဖြစ်နေတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီချဉ်းကပ်ပုံကို ကြည့်ချင်လို့ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အတော်လေးအရေးကြီးတဲ့ နိုင်ငံလို့ဆိုရင် မှားမယ်မဟုတ်ပါဘူး။ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့စာရင် - အိမ်နီးချင်းလည်း ဖြစ်တယ်။ နယ်စပ်ကလည်း အင်မတန်ရှည်လျားတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ တရုတ်ရဲ့ အကျိုးစီးပွား၊ စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာလည်း အများကြီးရှိတယ်ဆိုတော့ ဒီလိုမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေ သိပ်မကောင်းဘူးလို့ သူတို့မြင်တယ်ဆိုရင် သူတို့ချဉ်းကပ်ပုံက ပိုပြီးတော့ တက်ကြွတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူးလား။ အခုတော့ တရုတ်က ပိုပြီးတော့ Pro-active မဖြစ်ဘူး။ အာဆီယံတို့ရဲ့ နောက်ကပဲ လောလောဆယ် လိုက်နေတဲ့သဘောပဲ တွေ့ရပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ ကျမတို့ ဗမာတပြည်လုံးကို ကြည့်တဲ့အခါမှာ ဟုတ်တယ်။ သိပ်ပြီးတော့ တက်ကြွတဲ့အခန်းက မပါဘဲနဲ့ အာဆီယံနောက်ကပဲ ပါနေတဲ့ပုံ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့မှာ သီးခြားအကန့်အသတ်နဲ့ ဆက်ဆံနေတာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် သူနဲ့ နယ်ချင်းဆက်နေတဲ့ ဒေသတွေ။ ဥပမာ - ဝဒေသ၊ မိုင်းလားဒေသ ရှိတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းဆို KIA တို့နဲ့လည်း တော်တော်ဆက်ဆံတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီဒေသတွေမှာတော့ သူက တကယ့်ကို လက်ဦးမှုရှိရှိ တက်တက်ကြွကြွနဲ့ လုပ်ကိုင်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဥပမာ ဝပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မိုင်းလားပဲဖြစ်ဖြစ် စီးပွားရေးအရ တည်ဆောက်ပေးတာ၊ ဘက်ပေါင်းစုံကနေ လုပ်ပေးနေတာ ကျန်းမာရေးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပညာရေးပဲဖြစ်ဖြစ် အကုန်လုပ်ပေးနေတာ ကျမ စဉ်းစားနေတာ ဒီလိုတခုရှိတယ်။ သူက ဝဒေသနဲ့ မိုင်းလားဒေသကို ဗမာပြည်ရဲ့ စမ်းသပ်ကွက်ကလေးအဖြစ်နဲ့ သူတည်ဆောက်နေတယ်လို့ ကျမမြင်တယ်။ အဲဒီ ဝဒေသနဲ့ မိုင်းလားဒေသတို့မှာ ဒီလောက်ခေတ်နောက်ကျတဲ့ ဒေသကြီးဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးရလို့ရှိရင် ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို လုပ်နိုင်တယ်။ လူတွေရဲ့ နေထိုင်းစားသောက်မှုတွေ၊ ပိုပြီးတော့ တိုးတက်လာနိုင်တယ်။ အဲဒါကို ပြသဖို့အတွက် စမ်းသပ်ကွက်အနေနဲ့ အဲဒီဒေသတွေကို တည်ဆောက်ပေးနေတယ်လို့ ကျမထင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခု ကိုဗစ်ကာလအတွင်းမှာ ဝဒေသနဲ့ မိုင်းလားဒေသတွေကို သူတို့ဆေးအဖွဲ့တွေလာတာ မပြတ်ဘူး။ တောင်ပေါ်က တိုင်းရင်းသားလူထုတွေရဲ့ အရပ်တွေအထိ သူတို့သွားပြီးတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာ အများကြီးပါပဲ သူတို့လုပ်နိုင်သမျှ လုပ်နေခဲ့တယ်။
မေး ။ ။ ဒါက သူတို့နဲ့ နယ်ချင်းကပ်နေတဲ့ ဒေသတွေ။ သူတို့ဘက်မှာ ကပ်ရောဂါတွေ ဘာတွေ အဲဒီဒေသမှာ ဖြစ်လာခဲ့ရင်လဲ သူတို့ဘက်ကိုလည်း ကူးစက်မှာ ကြောက်လို့၊ သူတို့အကျိုးစီးပွားနဲ့လဲ ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတော့၊ အဲဒီဒေသနဲ့ပဲ ဆက်စပ်ပြီးပြောရင် အဲဒီဒေသတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်ဟာ ဖက်ဒရယ်တင်မကဘူး၊ ကိုယ်ပိုင်စစ်တပ်နဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အပြည့်အဝရနေပြီးတော့ ကွန်ဖရက်ဒစ်သဘောတောင် ဖြစ်နေတယ်ဆိုပြီးတော့ ကျန်တဲ့တိုင်းရင်းသားတချို့ကလည်း အဲဒီနမူနာကိုယူချင်လာတဲ့ သဘောလဲ ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဘယ်လိုများ မြင်ထားပါသလဲ။ မြန်မာနိုင်ငံက တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ စည်းလုံးညီညွှတ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သူတို့ ဘယ်လိုများ စဉ်းစားထားပါသလဲ။ သူတို့တွေးခေါ်မျှော်မြင်ပုံက။ အခု ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စမှာ စစ်ကောင်စီက ခေါ်နေတယ်။ အဲဒီကိစ္စမှာ သူတို့ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ပံ့ပိုးပေးနိုင်မယ်လို့ ယူဆပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ တရုတ်ရဲ့ ပေါ်လစီတွေက သူတို့က အဝေးကြီးကိုကြည့်ပြီးတော့ စဉ်းစားတာ။ ဥပမာ သူတို့ရဲ့ ထိုင်းဝမ်ကိစ္စ၊ ဟောင်ကောင်ကိစ္စတွေကိုပဲကြည့်၊ ဘယ်တော့မှ အလောတကြီး ဘာတခုမှ မလုပ်ဘူး။ အရှည်ကြီး ဖြေးဖြေးဆေးဆေးနဲ့ တိုးလုပ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ကျမတို့ နယ်စပ်တလျှောက်မှာလဲ ဒီလိုနည်းနဲ့ပဲ တဖြည်းဖြည်းတိုးဖို့ စဉ်းစားပုံ ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဗမာပြည်က သူ့အတွက် အများကြီးထိခိုက်နစ်နာတယ်ဆိုတာ အမှန်ပါ။ ဥပမာ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်းဘက်ကို ရထားလမ်းဖောက်ဖို့ဆိုတာကို အစောကြီးကတည်းက စီစဉ်ထားတာ။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်ကပဲ ပေးမလုပ်ခဲ့ဘူး။ ဘာကြောင့် ပေးမလုပ်ဘူးဆိုတော့ ဒီဒေသတွေမှာ ရထားလမ်းတွေ ဖောက်သွားပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးတွေ လုပ်သွားရင်၊ သူ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ် စစ်ဆက်တိုက်မလဲ။ အဲဒါကို စစ်တပ်က ကြောက်ပုံရတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ မပေးတာ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အများကြီး တရုတ်ကို ပေးခဲ့တာဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တရုတ်တို့ ဆက်ဆံရေးအတော်ကောင်းခဲ့တယ်။ ဒါကို စစ်တပ်က မခံနိုင်တာ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုပြောလို့ တရုတ်က စစ်တပ်ကိုလဲ ပစ်ပစ်ခါခါ ပစ်ပယ်ဖို့ မစဉ်းစားဘူး။ ဒါကြောင့် စစ်တပ်နဲ့လဲ ဆက်ဆံရေးကောင်းအောင် သူလုပ်တယ်။ သူက ရေရှည်အမြင်နဲ့ လုပ်ကိုင်ချဉ်းကပ်တာဖြစ်တော့ ကျမတို့နိုင်ငံက ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ ကျမအပါအဝင် အားမရတာ၊ မကျေနပ်တာ သူ့အပေါ်မှာ မကျေမလည်ဖြစ်တာတွေ များတာပေါ့။ သူတို့ကတော့ တကမ္ဘာလုံးချီတဲ့ မဟာဗျူဟာခြေလှမ်းပေါ်ကနေ လုပ်နေပုံရပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို တရုတ်က ရင်းရင်းနှီးနှီး ဆက်ဆံခဲ့ပုံ ရှိတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လက်ထက်မှာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေလည်း ပိုရရှိခဲ့တဲ့ဆိုတော့ အခု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးတင်မကဘူး၊ သူ့ရဲ့ပါတီ၊ အင်အားစုတခုလုံးက ဒုက္ခရောက်နေချိန်မှာ အခု NUG တို့၊ ဘာတို့ကို များသောအားဖြင့် ထောက်ခံပံ့ပိုးမှုအသံတွေ ထွက်လာတာလဲ အနောက်နိုင်ငံတွေဘက်က ဖြစ်နေတယ်။ တရုတ်ပြည်ဘက်က ဘာမှအားပေးထောက်ခံတာလဲ ဘာမှမကြားုရဘူး။ အဲဒါက NUG တို့ဘက်က မချဉ်းကပ်လို့လား။ တရုတ်ကများ ပစ်ပယ်ထားလို့လား အဲဒါကိုလဲ စဉ်းစားမိပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ ကျမကြည့်တာကတော့ နှစ်ဘက်စလုံးပါပဲ။ NUG ဘက်ကလဲ သတိထားပြီး ချဉ်းကပ်နေပုံ ရပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ကလဲ ဒီလိုပါပဲ။ တရုတ်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နောက်ပိုင်းမှာသာ ဆက်ဆံခဲ့တာ။ အစောပိုင်းတုန်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့က ခပ်ကင်းကင်း နေခဲ့ဖူးတယ်။ နဝတ၊ နအဖကာလမှာ။ နဝတ၊ နအဖတို့နဲ့ လုံးနေပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အနောက်ဘက်ကို ယိမ်းနေတယ်ဆိုပြီးတော့ သူတို့ ကင်းကင်းနေခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ နဝတ၊ နအဖတို့နဲ့ အလုပ်မဖြစ်လာတဲ့အခါကြမှ သူတို့က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဆက်ဆံလာပြီးတော့ နောက်ဆုံးကြတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အတော်အလုပ်ဖြစ်သွားခဲ့တယ်။ အခုလဲပဲ NLD ကို တရုတ်က တရားမဝင် ကြေညာမယ်ဆိုတာကို တရုတ်ကပဲ တားမြစ်နေတယ်။ ဒါကို မလုပ်သင့်ဘူးထင်တယ်လို့ တားလို့၊ စစ်တပ်က နောက်ဆုတ်သွားခဲ့တယ်။
မေး ။ ။ ဒီနေရာမှာ လူတွေက ပြောကြတယ်။ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံတို့မှာ စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျပြီးတော့ တိုင်းပြည်အကြီးအကျယ် ပြဿနာတက်တယ်။ တကယ်တော့ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ တရုတ်ရဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမှု၊ တရုတ်ရဲ့ အကြွေးမှာ လည်ပင်းနစ်နေပြီလို့ ပြောကြတယ်။ သူက အဲဒီလိုကိစ္စတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး၊ အခု သီရိလင်္ကာ ဒုက္ခရောက်နေချိန်မှာ ကယ်ဆယ်တာ၊ ကူညီတာတွေ လုပ်နေတာ မကြားရပါလားလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါကတော့ သီရိလင်္ကာတင် မဟုတ်ပါဘူး၊ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ပါကစ္စတန်ပါ ကြားရပါတယ်။ သူတို့မှာ နိုင်ငံတကာက ကြွေးမြီးတွေ အများကြီးတင်နေတယ်ဆိုတာ ဟုတ်တယ်။ သူတို့အနေနဲ့ ဒါတွေကို မဖြေရှင်းနိုင်တာ အစိုးရရဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်တယ်။ သီရိလင်္ကာရဲ့ သံအမတ်ကြီးက ဟိုတလောတုန်းက CCTN နဲ့ အင်တာဗျူးမှာ ပြောသွားတယ်။ သူတို့နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံခြားကြွေးမြီးတွေ များတယ်ဆိုတာ မှန်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါက သမိုင်းပြဿနာတွေသာ ဖြစ်တယ်။ တရုတ်ရဲ့အကြွေးတွေလည်း သူတို့နိုင်ငံမှာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတကာကြွေးမြီးရဲ့ ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းပဲ တရုတ်ကြွေးမြီး ရှိတာပါ။ ကျန်တဲ့ကြွေးမြီးတွေက IMF တို့ အမေရိကန်တို့ အဲဒီဟာတွေကို ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် အတိအကျ ပြောသွားပါတယ်။ ဒါမျိုးက သူတို့ ဝင်ကယ်လို့ရရင် ဝင်ကယ်တယ်။ ဝင်ကယ်လို့ မရရင် ခပ်ကင်းကင်းပဲ နေလိုက်တာရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခင်များ သတိထားမိလား မသိဘူး။ ဂရိ ဒေဝါလီခံရချိန်တုန်းက သူတို့ ဝင်ကယ်ခဲ့တယ်။ ဂရိရဲ့ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းကြီးကို သူပဲ တည်ဆောက်ပေးပြီး ဂရိကို ကယ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ သီရိလင်္ကာကိစ္စကတော့ အိန္ဒိယနဲ့လည်း ပတ်သက်နေတော့ သူ နည်းနည်းတော့ သတိထားနေတယ်ထင်တယ် ကြည့်ရတာ။
မေး ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံကို အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့ရင်ဆိုပြီး တချို့က တွက်ကြတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ကြွေးမြီး မြန်မာနိုင်ငံလဲ အဲဒီလို ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ စဉ်းစားကြတာ၊ စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိကြပါတယ်။ အဲဒီစိုးရိမ်မှုကို လွန်တယ်လို့ ပြောနိုင်လား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါ မလွန်ပါဘူး။ တရုတ်ကြွေးမရှိလဲ ကျမတို့ ဗမာပြည်ကြီးက ကျရှုံးနိုင်ငံ ဖြစ်နေပြီ။ ဒီစစ်တပ်ရှိနေသရွေ့ ကျမတို့နိုင်ငံကြီးက ဘယ်သူမှ ကယ်လို့မရဘူး။
မေး ။ ။ နောက်ဆုံးတခုမေးချင်တာက အခု မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တရုတ်ကလဲ ဘဝင်မကျဘူးဆိုပေမဲ့ အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တန်းတင်ပြီး၊ အာဆီယံ မူအတိုင်း လုပ်မယ်ဆိုတော့ ဒီ အာဆီယံမူအတိုင်း ဆက်သွားလို့ကော မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လည်ကယ်တင်နိုင်မယ့် အခြေအနေ နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ရှိပါသလား။ သို့တည်းမဟုတ် အဲဒီမူက ဖောက်ထွက်ပြီးတော့ တရုတ်အနေနဲ့ နောက်တနည်းတလမ်း စဉ်းစားလာနိုင်မယ့်နည်းလမ်း ရှိပါသလား။
ဖြေ ။ ။ တရုတ်က ဒီကပ်ရောဂါအလွန်း စီးပွားရေးတွေ ပြန်တက်ဖို့အတွက် သူက ASEP (Asia Europe Parliamentary Partnership) ကို လုပ်နေတာ ရှိတယ်။ အမေရိကန်ကလည်း တအားဖိလာတာပါတယ်။ အခုဆို Indo-Pacific Economic Forum ဆိုပြီး တိုးလာတာလဲ ရှိနေတော့ သူက ဗမာပြည်အရေးကို တအားဖိအားပေးနိုင်မယ်လို့ ကျမ မမြင်ဘူး။ ဒီ ASEP ထဲမှာပဲ Regional Economic Forum အားလုံး အာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ ကျန်တဲ့နိုင်ငံကြီးတွေ ပေါင်းပြီးတော့ တရုတ်ကျိုးပမ်းနေတယ်။ Supply Chain ကြီးတခုလုံး ပြန်လည်လည်ပတ်ရေးအတွက် တရုတ်ကတော့ သူဘာသာ ဆက်လုပ်နေမှာပဲ။ အဲဒီတော့ ဗမာပြည်ရဲ့ သီးခြားပေါ်လစီကတော့ သီးခြားပြောင်းလဲလာစရာ မရှိဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။
=== Unicode ===
မွနျမာနိုငျငံအတှကျ အရေးအကွီးဆုံး အိမျနီးပေါကျဖောျနိုငျငံကွီးဖွဈတဲ့ တရုတျနိုငျငံဟာ လကျရှိမှာ ဖွဈနတေဲ့ မွနျမာ့အခွအေနကေို ကြနေပျနပေါသလား။ ဒီအတိုငျးဆိုရငျ သူတို့ရဲ့ စီးပှားရေး အကြိုးစီးပှား၊ မဟာဗြူဟာ အကြိုးစီးပှားတှကေို ရှေ့တိုးလုပျဆောငျတဲ့ အခွအေနကေော ရှိပါရဲ့လား။ ရှေ့တိုးရခကျနတေယျဆိုရငျ ဘာကွောင့ျ ဦးဆောငျဦးရှကျမပွုဘဲ၊ အာဆီယံကို ရှေ့တနျးတငျနရေပါသလဲ။ တရုတျ-မွနျမာဆကျဆံရေး ကြှမျးကငြျသူ ဒေါကျတာဒေါျလှကြောျဇောနဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ အခုမွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တရုတျနိုငျငံရဲ့ အမွငျက ဘယျလိုရှိပါသလဲ။ လောလောဆယျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို သူက အကောငျးဘကျကို ရှေ့လာပွီလို့ မွငျပါသလား။ သို့တညျးမဟုတျ ဆုတျယုတျကဆြငျးနဆေဲလို့ပဲ သူတို့ သုံးသပျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ တရုတျဘကျကတော့ ပွောနတေဲ့ စကားတခှနျးတော့ ရှိတယျ။ ဗမာပွညျမှာ ဖွဈနတေဲ့ စဈမကျတှေ၊ ပွညျတှငျးစဈကွီးကို မရပျနိုငျလို့ရှိရငျ ဗမာပွညျကွီးဟာ ကရြှုံးနိုငျငံ ဖွဈသှားမယျ။ သူတနိုငျငံထဲ ကရြှုံးမှာ မဟုတျဘူး။ ကနြျတဲ့နိုငျငံတှကေိုပဲ ဆှဲခေါျသှားနိုငျတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ဒီလိုဖွဈသှားအောငျ ဒီတိုငျးပွညျအပေါျ စတေနာရှိတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ နိုငျငံတှေ၊ ကုလသမဂ်ဂလို၊ အာဆီယံလိုမြိုးတှနေဲ့ အိမျနီးနားခငြျးတှဆေို သူတို့ တရုတျနိုငျငံ၊ အိန်ဒိယနိုငျငံတှကေ ပူးပေါငျးဖွရှေငျးပေးသင့ျတယျဆိုတာကို အစောကွီးကတညျးက ရေးနခေဲ့တယျ။ China Gate မှာ သူတို့ Opinions ဆောငျးပါးတှေ တောျတောျမြားမြားရေးတယျ။ တပျနဲ့ကတော့ တိုငျးပွညျဟာ ကရြှုံးနိုငျငံ ဖွဈလိမ့ျမယျဆိုတာကို သူတို့ တောျတောျသိပုံရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကမြကွည့ျတာ ဒီလိုဖွဈတယျ - တရုတျပွညျအနနေဲ့ တကမ်ဘာလုံးကို ဆကျဆံတဲ့အခါမှာ ဆကျဆံရတဲ့ နိုငျငံတှေ တောျတောျမြားမြားမှာလဲ ဗမာပွညျလိုပဲ အစစအရာရာ ခြှတျခွုံကနြတေဲ့ နိုငျငံတှလေညျး အမြားကွီးရှိနတေော့ သူဘကျကတော့ မွငျတော့မွငျနပေုံရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ခဉြျးကပျတဲ့နရောမှာတော့ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့ မတူ ဖွဈနတေယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီခဉြျးကပျပုံကို ကွည့ျခငြျလို့ပါ။ မွနျမာနိုငျငံဟာ တရုတျနိုငျငံအတှကျ အတောျလေးအရေးကွီးတဲ့ နိုငျငံလို့ဆိုရငျ မှားမယျမဟုတျပါဘူး။ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့စာရငျ - အိမျနီးခငြျးလညျး ဖွဈတယျ။ နယျစပျကလညျး အငျမတနျရှညျလြားတယျ။ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ တရုတျရဲ့ အကြိုးစီးပှား၊ စီးပှားရေးမဟာဗြူဟာလညျး အမြားကွီးရှိတယျဆိုတော့ ဒီလိုမွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနေ သိပျမကောငျးဘူးလို့ သူတို့မွငျတယျဆိုရငျ သူတို့ခဉြျးကပျပုံက ပိုပွီးတော့ တကျကွှတဲ့ ခဉြျးကပျမှုမြိုး မဖွဈသင့ျဘူးလား။ အခုတော့ တရုတျက ပိုပွီးတော့ Pro-active မဖွဈဘူး။ အာဆီယံတို့ရဲ့ နောကျကပဲ လောလောဆယျ လိုကျနတေဲ့သဘောပဲ တှေ့ရပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ ကမြတို့ ဗမာတပွညျလုံးကို ကွည့ျတဲ့အခါမှာ ဟုတျတယျ။ သိပျပွီးတော့ တကျကွှတဲ့အခနျးက မပါဘဲနဲ့ အာဆီယံနောကျကပဲ ပါနတေဲ့ပုံ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူ့မှာ သီးခွားအကန့ျအသတျနဲ့ ဆကျဆံနတောတှေ ရှိတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ သူနဲ့ နယျခငြျးဆကျနတေဲ့ ဒသေတှေ။ ဥပမာ - ဝဒသေ၊ မိုငျးလားဒသေ ရှိတယျ။ အခုနောကျပိုငျးဆို KIA တို့နဲ့လညျး တောျတောျဆကျဆံတာကို တှေ့ရတယျ။ အဲဒီဒသေတှမှောတော့ သူက တကယ့ျကို လကျဦးမှုရှိရှိ တကျတကျကွှကွှနဲ့ လုပျကိုငျနတောကို တှေ့ရတယျ။ ဥပမာ ဝပဲဖွဈဖွဈ၊ မိုငျးလားပဲဖွဈဖွဈ စီးပှားရေးအရ တညျဆောကျပေးတာ၊ ဘကျပေါငျးစုံကနေ လုပျပေးနတော ကနြျးမာရေးပဲဖွဈဖွဈ၊ ပညာရေးပဲဖွဈဖွဈ အကုနျလုပျပေးနတော ကမြ စဉျးစားနတော ဒီလိုတခုရှိတယျ။ သူက ဝဒသေနဲ့ မိုငျးလားဒသေကို ဗမာပွညျရဲ့ စမျးသပျကှကျကလေးအဖွဈနဲ့ သူတညျဆောကျနတေယျလို့ ကမြမွငျတယျ။ အဲဒီ ဝဒသေနဲ့ မိုငျးလားဒသေတို့မှာ ဒီလောကျခတျေနောကျကတြဲ့ ဒသေကွီးဟာ ငွိမျးခမြျးရေးရလို့ရှိရငျ ဒသေဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးကို လုပျနိုငျတယျ။ လူတှရေဲ့ နထေိုငျးစားသောကျမှုတှေ၊ ပိုပွီးတော့ တိုးတကျလာနိုငျတယျ။ အဲဒါကို ပွသဖို့အတှကျ စမျးသပျကှကျအနနေဲ့ အဲဒီဒသေတှကေို တညျဆောကျပေးနတေယျလို့ ကမြထငျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အခု ကိုဗဈကာလအတှငျးမှာ ဝဒသေနဲ့ မိုငျးလားဒသေတှကေို သူတို့ဆေးအဖှဲ့တှလောတာ မပွတျဘူး။ တောငျပေါျက တိုငျးရငျးသားလူထုတှရေဲ့ အရပျတှအေထိ သူတို့သှားပွီးတော့ ကာကှယျဆေးထိုးပေးတာ အမြားကွီးပါပဲ သူတို့လုပျနိုငျသမြှ လုပျနခေဲ့တယျ။
မေး ။ ။ ဒါက သူတို့နဲ့ နယျခငြျးကပျနတေဲ့ ဒသေတှေ။ သူတို့ဘကျမှာ ကပျရောဂါတှေ ဘာတှေ အဲဒီဒသေမှာ ဖွဈလာခဲ့ရငျလဲ သူတို့ဘကျကိုလညျး ကူးစကျမှာ ကွောကျလို့၊ သူတို့အကြိုးစီးပှားနဲ့လဲ ဆကျစပျနတေယျဆိုတော့၊ အဲဒီဒသေနဲ့ပဲ ဆကျစပျပွီးပွောရငျ အဲဒီဒသေတှရေဲ့ နိုငျငံရေးစနဈဟာ ဖကျဒရယျတငျမကဘူး၊ ကိုယျပိုငျစဈတပျနဲ့ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျ အပွည့ျအဝရနပွေီးတော့ ကှနျဖရကျဒဈသဘောတောငျ ဖွဈနတေယျဆိုပွီးတော့ ကနြျတဲ့တိုငျးရငျးသားတခြို့ကလညျး အဲဒီနမူနာကိုယူခငြျလာတဲ့ သဘောလဲ ရှိပါတယျ။ နိုငျငံရေးအားဖွင့ျ တရုတျနိုငျငံအနနေဲ့ ဘယျလိုမြား မွငျထားပါသလဲ။ မွနျမာနိုငျငံက တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ စညျးလုံးညီညှှတျရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ သူတို့ ဘယျလိုမြား စဉျးစားထားပါသလဲ။ သူတို့တှေးခေါျမြှောျမွငျပုံက။ အခု ငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စမှာ စဈကောငျစီက ခေါျနတေယျ။ အဲဒီကိစ်စမှာ သူတို့ ဘယျလိုပုံစံမြိုးနဲ့ ပံ့ပိုးပေးနိုငျမယျလို့ ယူဆပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ တရုတျရဲ့ ပေါျလစီတှကေ သူတို့က အဝေးကွီးကိုကွည့ျပွီးတော့ စဉျးစားတာ။ ဥပမာ သူတို့ရဲ့ ထိုငျးဝမျကိစ်စ၊ ဟောငျကောငျကိစ်စတှကေိုပဲကွည့ျ၊ ဘယျတော့မှ အလောတကွီး ဘာတခုမှ မလုပျဘူး။ အရှညျကွီး ဖွေးဖွေးဆေးဆေးနဲ့ တိုးလုပျတဲ့ လက်ခဏာတှေ ရှိတယျ။ အဲဒီတော့ ကမြတို့ နယျစပျတလြှောကျမှာလဲ ဒီလိုနညျးနဲ့ပဲ တဖွညျးဖွညျးတိုးဖို့ စဉျးစားပုံ ရပါတယျ။ အဲဒီတော့ ဗမာပွညျက သူ့အတှကျ အမြားကွီးထိခိုကျနဈနာတယျဆိုတာ အမှနျပါ။ ဥပမာ ကြောကျဖွူရနေကျဆိပျကမျးဘကျကို ရထားလမျးဖောကျဖို့ဆိုတာကို အစောကွီးကတညျးက စီစဉျထားတာ။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျကပဲ ပေးမလုပျခဲ့ဘူး။ ဘာကွောင့ျ ပေးမလုပျဘူးဆိုတော့ ဒီဒသေတှမှော ရထားလမျးတှေ ဖောကျသှားပွီး ဒသေဖှံ့ဖွိုးရေးတှေ လုပျသှားရငျ၊ သူ့အနနေဲ့ ဘယျလိုလုပျ စဈဆကျတိုကျမလဲ။ အဲဒါကို စဈတပျက ကွောကျပုံရတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ မပေးတာ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အမြားကွီး တရုတျကို ပေးခဲ့တာဖွဈတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ တရုတျတို့ ဆကျဆံရေးအတောျကောငျးခဲ့တယျ။ ဒါကို စဈတပျက မခံနိုငျတာ ဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီလိုပွောလို့ တရုတျက စဈတပျကိုလဲ ပဈပဈခါခါ ပဈပယျဖို့ မစဉျးစားဘူး။ ဒါကွောင့ျ စဈတပျနဲ့လဲ ဆကျဆံရေးကောငျးအောငျ သူလုပျတယျ။ သူက ရရှေညျအမွငျနဲ့ လုပျကိုငျခဉြျးကပျတာဖွဈတော့ ကမြတို့နိုငျငံက ပွညျသူလူထုအနနေဲ့ ကမြအပါအဝငျ အားမရတာ၊ မကြနေပျတာ သူ့အပေါျမှာ မကြမေလညျဖွဈတာတှေ မြားတာပေါ့။ သူတို့ကတော့ တကမ်ဘာလုံးခြီတဲ့ မဟာဗြူဟာခွလှေမျးပေါျကနေ လုပျနပေုံရပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို တရုတျက ရငျးရငျးနှီးနှီး ဆကျဆံခဲ့ပုံ ရှိတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျလကျထကျမှာ သူတို့ရဲ့ လုပျပိုငျခှင့ျတှလေညျး ပိုရရှိခဲ့တဲ့ဆိုတော့ အခု ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ပုဂ်ဂိုလျရေးတငျမကဘူး၊ သူ့ရဲ့ပါတီ၊ အငျအားစုတခုလုံးက ဒုက်ခရောကျနခြေိနျမှာ အခု NUG တို့၊ ဘာတို့ကို မြားသောအားဖွင့ျ ထောကျခံပံ့ပိုးမှုအသံတှေ ထှကျလာတာလဲ အနောကျနိုငျငံတှဘေကျက ဖွဈနတေယျ။ တရုတျပွညျဘကျက ဘာမှအားပေးထောကျခံတာလဲ ဘာမှမကွားုရဘူး။ အဲဒါက NUG တို့ဘကျက မခဉြျးကပျလို့လား။ တရုတျကမြား ပဈပယျထားလို့လား အဲဒါကိုလဲ စဉျးစားမိပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ ကမြကွည့ျတာကတော့ နှဈဘကျစလုံးပါပဲ။ NUG ဘကျကလဲ သတိထားပွီး ခဉြျးကပျနပေုံ ရပါတယျ။ တရုတျဘကျကလဲ ဒီလိုပါပဲ။ တရုတျက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို နောကျပိုငျးမှာသာ ဆကျဆံခဲ့တာ။ အစောပိုငျးတုနျးက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့က ခပျကငျးကငျး နခေဲ့ဖူးတယျ။ နဝတ၊ နအဖကာလမှာ။ နဝတ၊ နအဖတို့နဲ့ လုံးနပွေီး၊ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အနောကျဘကျကို ယိမျးနတေယျဆိုပွီးတော့ သူတို့ ကငျးကငျးနခေဲ့ပါသေးတယျ။ ဒါပမေဲ့ နဝတ၊ နအဖတို့နဲ့ အလုပျမဖွဈလာတဲ့အခါကွမှ သူတို့က ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ ဆကျဆံလာပွီးတော့ နောကျဆုံးကွတော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ အတောျအလုပျဖွဈသှားခဲ့တယျ။ အခုလဲပဲ NLD ကို တရုတျက တရားမဝငျ ကွညောမယျဆိုတာကို တရုတျကပဲ တားမွဈနတေယျ။ ဒါကို မလုပျသင့ျဘူးထငျတယျလို့ တားလို့၊ စဈတပျက နောကျဆုတျသှားခဲ့တယျ။
မေး ။ ။ ဒီနရောမှာ လူတှကေ ပွောကွတယျ။ သီရိလငျ်ကာနိုငျငံတို့မှာ စီးပှားရေးခြှတျခွုံကပြွီးတော့ တိုငျးပွညျအကွီးအကယြျ ပွူနာတကျတယျ။ တကယျတော့ သီရိလငျ်ကာနိုငျငံမှာ တရုတျရဲ့ ရငျးနှီးမွုပျနံှမှု၊ တရုတျရဲ့ အကွှေးမှာ လညျပငျးနဈနပွေီလို့ ပွောကွတယျ။ သူက အဲဒီလိုကိစ်စတှေ လုပျခဲ့ပွီး၊ အခု သီရိလငျ်ကာ ဒုက်ခရောကျနခြေိနျမှာ ကယျဆယျတာ၊ ကူညီတာတှေ လုပျနတော မကွားရပါလားလို့ ထောကျပွကွပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ အဲဒါကတော့ သီရိလငျ်ကာတငျ မဟုတျပါဘူး၊ အခုနောကျပိုငျးမှာ ပါကစ်စတနျပါ ကွားရပါတယျ။ သူတို့မှာ နိုငျငံတကာက ကွှေးမွီးတှေ အမြားကွီးတငျနတေယျဆိုတာ ဟုတျတယျ။ သူတို့အနနေဲ့ ဒါတှကေို မဖွရှေငျးနိုငျတာ အစိုးရရဲ့ ပွူနာ ဖွဈတယျ။ သီရိလငျ်ကာရဲ့ သံအမတျကွီးက ဟိုတလောတုနျးက CCTN နဲ့ အငျတာဗြူးမှာ ပွောသှားတယျ။ သူတို့နိုငျငံမှာ နိုငျငံခွားကွှေးမွီးတှေ မြားတယျဆိုတာ မှနျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒါက သမိုငျးပွူနာတှသော ဖွဈတယျ။ တရုတျရဲ့အကွှေးတှလေညျး သူတို့နိုငျငံမှာ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ နိုငျငံတကာကွှေးမွီးရဲ့ ဆယျရာခိုငျနှုနျးပဲ တရုတျကွှေးမွီး ရှိတာပါ။ ကနြျတဲ့ကွှေးမွီးတှကေ IMF တို့ အမရေိကနျတို့ အဲဒီဟာတှကေို ရာခိုငျနှုနျးအားဖွင့ျ အတိအကြ ပွောသှားပါတယျ။ ဒါမြိုးက သူတို့ ဝငျကယျလို့ရရငျ ဝငျကယျတယျ။ ဝငျကယျလို့ မရရငျ ခပျကငျးကငျးပဲ နလေိုကျတာရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ခငျမြား သတိထားမိလား မသိဘူး။ ဂရိ ဒဝေါလီခံရခြိနျတုနျးက သူတို့ ဝငျကယျခဲ့တယျ။ ဂရိရဲ့ ရနေကျဆိပျကမျးကွီးကို သူပဲ တညျဆောကျပေးပွီး ဂရိကို ကယျခဲ့ဖူးပါတယျ။ သီရိလငျ်ကာကိစ်စကတော့ အိန်ဒိယနဲ့လညျး ပတျသကျနတေော့ သူ နညျးနညျးတော့ သတိထားနတေယျထငျတယျ ကွည့ျရတာ။
မေး ။ ။ မွနျမာနိုငျငံကို အဲဒီလိုဖွဈခဲ့ရငျဆိုပွီး တခြို့က တှကျကွတယျ။ တရုတျရဲ့ ကွှေးမွီး မွနျမာနိုငျငံလဲ အဲဒီလို ဖွဈလာနိုငျတယျလို့ စဉျးစားကွတာ၊ စိုးရိမျမှုတှေ ရှိကွပါတယျ။ အဲဒီစိုးရိမျမှုကို လှနျတယျလို့ ပွောနိုငျလား။
ဖွေ ။ ။ အဲဒါ မလှနျပါဘူး။ တရုတျကွှေးမရှိလဲ ကမြတို့ ဗမာပွညျကွီးက ကရြှုံးနိုငျငံ ဖွဈနပွေီ။ ဒီစဈတပျရှိနသေရှေ့ ကမြတို့နိုငျငံကွီးက ဘယျသူမှ ကယျလို့မရဘူး။
မေး ။ ။ နောကျဆုံးတခုမေးခငြျတာက အခု မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တရုတျကလဲ ဘဝငျမကဘြူးဆိုပမေဲ့ အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တနျးတငျပွီး၊ အာဆီယံ မူအတိုငျး လုပျမယျဆိုတော့ ဒီ အာဆီယံမူအတိုငျး ဆကျသှားလို့ကော မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလညျကယျတငျနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ နိုငျငံတကာအနနေဲ့ ရှိပါသလား။ သို့တညျးမဟုတျ အဲဒီမူက ဖောကျထှကျပွီးတော့ တရုတျအနနေဲ့ နောကျတနညျးတလမျး စဉျးစားလာနိုငျမယ့ျနညျးလမျး ရှိပါသလား။
ဖွေ ။ ။ တရုတျက ဒီကပျရောဂါအလှနျး စီးပှားရေးတှေ ပွနျတကျဖို့အတှကျ သူက ASEP (Asia Europe Parliamentary Partnership) ကို လုပျနတော ရှိတယျ။ အမရေိကနျကလညျး တအားဖိလာတာပါတယျ။ အခုဆို Indo-Pacific Economic Forum ဆိုပွီး တိုးလာတာလဲ ရှိနတေော့ သူက ဗမာပွညျအရေးကို တအားဖိအားပေးနိုငျမယျလို့ ကမြ မမွငျဘူး။ ဒီ ASEP ထဲမှာပဲ Regional Economic Forum အားလုံး အာဆီယံနိုငျငံတှနေဲ့ ကနြျတဲ့နိုငျငံကွီးတှေ ပေါငျးပွီးတော့ တရုတျကြိုးပမျးနတေယျ။ Supply Chain ကွီးတခုလုံး ပွနျလညျလညျပတျရေးအတှကျ တရုတျကတော့ သူဘာသာ ဆကျလုပျနမှောပဲ။ အဲဒီတော့ ဗမာပွညျရဲ့ သီးခွားပေါျလစီကတော့ သီးခွားပွောငျးလဲလာစရာ မရှိဘူးလို့ ထငျပါတယျ။
