အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ၊ ဘာလီမွာ က်င္းပေနတဲ့ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ WTO ညီလာခံႀကီးမွာ တက္ေရာက္ေနၾကတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ WTO အဖြဲ႔ႀကီးကို စတင္တည္ေထာင္ကတည္းက ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုကို ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီကေန႔ ညီလာခံပိတ္ပြဲအခမ္းအနားအတြင္း မိန္႔ခြန္းစကား ေျပာၾကားရာမွာေတာ့ WTO ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ Roberto Azevedo က - သမုိင္းမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အေနနဲ႔ WTO အဖြဲ႔ႀကီးက သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း မ်က္ရည္ေတြ သုတ္ရင္းနဲ႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
သေဘာတူညီခ်က္မွာ အဓိကအားျဖင့္ ထည့္သြင္းထားတကာကေတာ့ ရဲ႕ အေကာက္ခြန္ဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ပိုမိုလြယ္ကူေအာင္နဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိလာေအာင္ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ကုန္သြယ္ေရးမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတာေတြကို ေလ်ာ့ပါးေအာင္ ရည္ရြယ္ထားတာပါ။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကိုေတာ့ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၅၉ ႏုိင္ငံက အစုိးရေတြ အားလံုးကေန အတည္ျပဳ လက္ခံဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။
အေစာပိုင္းမွာ တုန္းကေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတာေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူ မျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးဆုိၿပီး က်ဴးဘားႏုိင္ငံကေန ေျပာဆိုခဲ့တာေၾကာင့္ ေလးရက္ၾကာ ေဆြးေႏြးပဲြအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခု ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဗီတုိအာဏာသုံး ပယ္ခ်မယ့္ အစီအစဥ္ကုိ က်ဴးဗားက စြန္႔လႊတ္ခဲ့တာပါ။
အကဲခတ္ေတြကေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ ကမၻာ့စီးပြားေရးအတြက္ ခန္႔မွန္းေခ် ေဒၚလာ ၁ ထရီလီယံေလာက္ ပုိမုိ၀င္ေရာက္လာႏုိင္ၿပီး WTO ရဲ႕အနာဂတ္ကုိလည္း ထိန္းသိမ္းရာ ေရာက္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
ဒီကေန႔ ညီလာခံပိတ္ပြဲအခမ္းအနားအတြင္း မိန္႔ခြန္းစကား ေျပာၾကားရာမွာေတာ့ WTO ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ Roberto Azevedo က - သမုိင္းမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အေနနဲ႔ WTO အဖြဲ႔ႀကီးက သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း မ်က္ရည္ေတြ သုတ္ရင္းနဲ႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
သေဘာတူညီခ်က္မွာ အဓိကအားျဖင့္ ထည့္သြင္းထားတကာကေတာ့ ရဲ႕ အေကာက္ခြန္ဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ပိုမိုလြယ္ကူေအာင္နဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိလာေအာင္ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ကုန္သြယ္ေရးမွာ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတာေတြကို ေလ်ာ့ပါးေအာင္ ရည္ရြယ္ထားတာပါ။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကိုေတာ့ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၅၉ ႏုိင္ငံက အစုိးရေတြ အားလံုးကေန အတည္ျပဳ လက္ခံဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။
အေစာပိုင္းမွာ တုန္းကေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတာေတြ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူ မျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးဆုိၿပီး က်ဴးဘားႏုိင္ငံကေန ေျပာဆိုခဲ့တာေၾကာင့္ ေလးရက္ၾကာ ေဆြးေႏြးပဲြအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခု ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဗီတုိအာဏာသုံး ပယ္ခ်မယ့္ အစီအစဥ္ကုိ က်ဴးဗားက စြန္႔လႊတ္ခဲ့တာပါ။
အကဲခတ္ေတြကေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ဟာ ကမၻာ့စီးပြားေရးအတြက္ ခန္႔မွန္းေခ် ေဒၚလာ ၁ ထရီလီယံေလာက္ ပုိမုိ၀င္ေရာက္လာႏုိင္ၿပီး WTO ရဲ႕အနာဂတ္ကုိလည္း ထိန္းသိမ္းရာ ေရာက္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
