[[Zawgyi/Unicode]]
ဒေါ်လာ ဘီလီယံပေါင်းများစွာနဲ့ လည်ပတ်နေတဲ့ ထိုင်းငါးဖမ်းလုပ်ငန်းမှာ ရေ လုပ်သားတွေလိုအပ်ချက်ရှိနေတာကြောင့် ထိုင်းအစိုးရက သူ့နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိနေပြီးသား မြန်မာအပါအဝင် အိမ်နီးချင်း ၄နိုင်ငံတွေကနေလာတဲ့ လုပ်သားတွေထဲက ရေလုပ်သားလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ဘူးသူတွေကို ၂နှစ် အလုပ်လုပ်ခွင့်ဗီဇာပေးမယ်လို့ ဒီရက်ပိုင်းမှာပဲ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ ရေလုပ်သားရှားပါးမူကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် နောက်ထပ် ဖိတ်ခေါ်ချက်ဖြစ်တယ်လို့လည်း အလုပ်သမားရေးဆောင်ရွက်နေသူတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် မအေးအေးမာက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာမှာပင်လယ်စာ ထုတ်လုပ်တင်ပို့မှု တတိယအကြီးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ဒေါ်လာဘီလီယံပေါင်းများစွာနဲ့ လည်ပတ်နေတာပါ ။နိုင်ငံဝင်ငွေအများဆုံးရရှိတဲ့ ပင်လယ်စာလုပ်ငန်းဟာ ရေလုပ်သားတွေအပေါ်မှာ လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖောက်မှုတွေရှိခဲ့ပြီး နာမည်ပျက်ခဲ့တာကြောင့် အီးယူဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ပိတ်ဆို့မှုတွေနဲ့ ဝေဖန်မှုတွေပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီနောက်မှာတော့ ထိုင်းအစိုးရဟာ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းမှာ ဥပဒေအသစ်တွေထုတ်ပြန်ပြီး ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ပေးခဲ့ပေမယ့် လည်း ရေလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့အစိုးရကြားမှာလည်း ညှိနိုင်းမရတာတွေဖြစ်ခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကလည်းရေလုပ်သားတွေ ခေါ်ယူဖို့ကိစ္စတွေလည်းကြန့်ကြာနေခဲ့ပါတယ်
အခုအခါမှာတော့ သူ့နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာအပါအဝင် အိမ်နီးချင်း၄နိုင်ငံက ရေလုပ်သားအဖြစ် အလုပ်လုပ်မယ့်သူတွေကို အလုပ်လုပ်ခွင့်၂နှစ်ဗီဇာပေးမယ်ဆိုပြိး ထပ်ပြီးကမ်းလှမ်းခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအခွင့်ရေးကွန်ယက်ရဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်ကျော်က ပြောပါတယ်။
“ဟိုးအရင်ကတည်းကလိုအပ်နေတာကတော့ ရေလုပ်သားတွေပဲ။ အဲဒါကို မြန်မာနဲ့ တရားဝင် MOU စာချုပ်ချုပ်ပြီးခေါ်ယူဖို့ ညှိနိုှုင်းတာလည်း မရခဲ့ဘူး။ ရေမှာကော ကုန်းမှာကော လုပ်သားတွေရှားပါးပြတ်လတ်တဲ့အတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ တရားဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုဝ့် နိုင်ငံတွေကနေ တရားဝင်လုပ်သား ၄ သိန်းရအောင် တရားဝင်စာချုပ်တွေနဲ့ခေါ်မယ်ဆိုပြီးစီစဉ်ခဲ့ကြပါတယ်။
အခု MOU နဲ့ခေါ်တဲ့လုပ်သားတွေဝင်လာကြပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံ သုံးနိုင်ငံကနေ ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ရေလုပ်သားအနေနဲ့ တရားဝင်လာတဲ့သူတွေမရှိတဲ့အတွက် ပင်လယ်ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွေမှာ လိုအပ်တဲ့လုပ်သားတွေပြတ်လတ်နေတဲ့လုပ်သားတွေရရှိဖို့အတွက် နည်းလမ်းအသစ်တွေ ဖန်တီးလိုက်တယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်းရောက်ရှိနေကြတဲ့ ၄နိုင်ငံက မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုဝ့်၊ ဗီယက်နမ် လုပ်သားတွေထဲက သူတို့ဆီမှာ တရားဝင် ပတ်စပို့လည်းရှိရမယ်၊ ရေလုပ် သားအဖြစ် လုပ်ကိုင်ဖူးတဲ့လက်မှတ်တွေလည်းရှိရမယ်။ အဲဒီပုဂိုလ်မျိုးတွေက ပင်လယ်ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွေမှာ တိုက်ရိုက်အလုပ်လျောက်လို့ရပြီ။ ထိုင်းအစိုးရက ခွင့်ပြုထားတာကတော့ ၂နှစ်သက်တမ်းရှိတဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်လက်မှတ်ကို ထုတ်လုပ်ပေးမယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။”
ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ဝင်ငွေအရဆုံး ပင်လယ်စာလုပ်ငန်းဟာ ပင်လယ်ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းကိုအမှီပြုနေရတဲ့အတွက် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွေတိုးတက်လာဖို့ အခုလိုရေလုပ်သားတွေကို ခေါ်ယူနေရတာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ဘေးကြောင့် စီးပွာရေးကျဆင်းနေတာကို ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့နဲ့ ရပ်နားထားရတဲ့ငါးဖမ်းလှေတွေအတွက်ရေလုပ်သားတွေလိုအပ်နေတာကြောင့်အခုလိုဖိတ်ခေါ်နေတာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
“ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ပင်လယ်စာလုပ်ငန်းရဲ့၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ EU ဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကိုပေးပို့ပြီးတော့မှ ပင်လယ်စာနဲ့ရရှိတာကတော့ တိုင်းပြည် ဘဏ္ဍာငွေတွေအများကြီးရှိတယ်။ ဒီပင်လယ်စာတွေထုတ်လုပ်ဖို့ ကလည်း ငါးဖမ်းလှေတွေကလည်း စဉ်ဆက်မပြတ်ပုံမှန်လည်ပတ်နေမှ ကုန်းပေါ်မှာ တိုးတက်မြင့်မားလာမှာဖြစ်တယ်။ ကိုဗစ်ကြောင့်ရပ်နားနေရတဲ့အနေအထားတွေ နောက်ထပ် ရေလုပ်သမားမပြည့်စုံလို့ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွေရပ်တန့်နေရတဲ့အနေအထားတွေကို တခါပြန်ပြီး အသက်သွင်းပြီး ပုံမှန်လည်ပတ်ဖို့အခုလိုပြန်ပြီး ဖိတ်ခေါ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။”
ထိုင်းပင်လယ်စာ ထုတ်လုပ်တင်ပို့မှုဟာ ကမ္ဘာမှာ တတိယအကြီးဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလုပ်ငန်းမှာ အများဆုံးလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအပေါ် ကျွန်ပြုခိုင်းစေမှုတွေနဲ့ လူကုန်ကူးမှုတွေ ရှိနေကြောင်း သတင်းတွေ ထွက်လာတဲ့အတွက် ထိုင်းပင်လယ်စာလုပ်ငန်း တင်ပို့မှုဟာ မကြာသေးခင်နှစ်တွေအတွင်းက အတော်လေး နာမည်ပျက်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီမှာအလုပ်လုပ်ကိုင်သူအများစုက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေဖြစ်ကြပါတယ်လို့လည်း ဦးအောင်ကျော်က ဆိုပါတယ်။
“ထိုင်းနိုင်ငံမှာနာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားနေတာကတော့ လှေလုပ်ငန်းတွေမှာ ဆိုရင် အလုပ်သမားတွေက စာရွက်စာတမ်းတွေသိမ်းဆည်းခံရတယ်။ ဘယ်မှ သွားလာလို့မရဘူး။ လုပ်အားခံတွေကလည်း နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ထားတဲ့အခကြေးငွေအတိုင်းမရဘူး။”
GSP အစီအစဉ်လို့ခေါ်တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးကို ခံစားခွင့်ရှိတဲ့ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ထိုင်းငါးဖမ်းလုပ်ငန်းမှာ ရေလုပ်သားတွေရဲ့ ရပိုင်ခွင့် တိုးတက်အောင် ကြိုးစားဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တဲ့နောက်ပိုင်း ထိုင်းပင်လယ်စာလုပ်ငန်းတွေအတွက် အမေရိကန်ကပေးထားတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးတွေကို အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump လက်ထက်ကဆိုင်းငံ့ခဲ့တာတွေလည်းရှိခဲ့ပါတယ်ရှင်။
Your browser doesn’t support HTML5
06-21-2022 Thai Fishing Industry for Web (AAM).mp3
=======
[[Unicode]]
ထိုငျးနိုငျငံရောကျ ရလေုပျသားတှအေတှကျ အလုပျလုပျခှင့ျဗီဇာ ၂ နှဈတိုးပေး
ဒေါျလာ ဘီလီယံပေါငျးမြားစှာနဲ့ လညျပတျနတေဲ့ ထိုငျးငါးဖမျးလုပျငနျးမှာ ရေ လုပျသားတှလေိုအပျခကြျရှိနတောကွောင့ျ ထိုငျးအစိုးရက သူ့နိုငျငံအတှငျးမှာရှိနပွေီးသား မွနျမာအပါအဝငျ အိမျနီးခငြျး ၄နိုငျငံတှကေနလောတဲ့ လုပျသားတှထေဲက ရလေုပျသားလကျမှတျ ကိုငျဆောငျဘူးသူတှကေို ၂နှဈ အလုပျလုပျခှင့ျဗီဇာပေးမယျလို့ ဒီရကျပိုငျးမှာပဲ ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ ဒါဟာ ထိုငျးနိုငျငံအတှငျးမှာ ရလေုပျသားရှားပါးမူကို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့အတှကျ နောကျထပျ ဖိတျခေါျခကြျဖွဈတယျလို့လညျး အလုပျသမားရေးဆောငျရှကျနသေူတှကေ ဆိုပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ မအေးအေးမာက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ထိုငျးနိုငျငံဟာ ကမ်ဘာမှာပငျလယျစာ ထုတျလုပျတငျပို့မှု တတိယအကွီးဆုံး နိုငျငံဖွဈပွီး ဒေါျလာဘီလီယံပေါငျးမြားစှာနဲ့ လညျပတျနတောပါ ။နိုငျငံဝငျငှအေမြားဆုံးရရှိတဲ့ ပငျလယျစာလုပျငနျးဟာ ရလေုပျသားတှအေပေါျမှာ လူ့အခှင့ျရေးခြိုးဖောကျမှုတှရှေိခဲ့ပွီး နာမညျပကြျခဲ့တာကွောင့ျ အီးယူဥရောပနိုငျငံတှနေဲ့အနောကျနိုငျငံတှရေဲ့ပိတျဆို့မှုတှနေဲ့ ဝဖေနျမှုတှပွေငျးပွငျးထနျထနျခံခဲ့ရပါတယျ။ ဒီနောကျမှာတော့ ထိုငျးအစိုးရဟာ ငါးဖမျးလုပျငနျးမှာ ဥပဒအေသဈတှထေုတျပွနျပွီး ကွပျကွပျမတျမတျ ပွောငျးလဲသတျမှတျပေးခဲ့ပမေယ့ျ လညျး ရလေုပျငနျးရှငျတှနေဲ့အစိုးရကွားမှာလညျး ညှိနိုငျးမရတာတှဖွေဈခဲ့သလို မွနျမာနိုငျငံဘကျကလညျးရလေုပျသားတှေ ခေါျယူဖို့ကိစ်စတှလေညျးကွန့ျကွာနခေဲ့ပါတယျ
အခုအခါမှာတော့ သူ့နိုငျငံအတှငျးမှာရှိနတေဲ့ မွနျမာအပါအဝငျ အိမျနီးခငြျး၄နိုငျငံက ရလေုပျသားအဖွဈ အလုပျလုပျမယ့ျသူတှကေို အလုပျလုပျခှင့ျ၂နှဈဗီဇာပေးမယျဆိုပွိး ထပျပွီးကမျးလှမျးခဲ့တာဖွဈတယျလို့ ရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားအခှင့ျရေးကှနျယကျရဲ့ဥက်ကဋ်ဌ ဦးအောငျကြောျက ပွောပါတယျ။
“ဟိုးအရငျကတညျးကလိုအပျနတောကတော့ ရလေုပျသားတှပေဲ။ အဲဒါကို မွနျမာနဲ့ တရားဝငျ MOU စာခြုပျခြုပျပွီးခေါျယူဖို့ ညှိနိုှုငျးတာလညျး မရခဲ့ဘူး။ ရမှောကော ကုနျးမှာကော လုပျသားတှရှေားပါးပွတျလတျတဲ့အတှကျ ၂၀၂၁ ခုနှဈမှာ တရားဝငျ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံဖွဈတဲ့ မွနျမာ၊ ကမ်ဘောဒီးယား၊ လာအိုဝ့ျ နိုငျငံတှကေနေ တရားဝငျလုပျသား ၄ သိနျးရအောငျ တရားဝငျစာခြုပျတှနေဲ့ခေါျမယျဆိုပွီးစီစဉျခဲ့ကွပါတယျ။
အခု MOU နဲ့ခေါျတဲ့လုပျသားတှဝေငျလာကွပမေယ့ျ နှဈနိုငျငံ သုံးနိုငျငံကနေ ပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ရလေုပျသားအနနေဲ့ တရားဝငျလာတဲ့သူတှမေရှိတဲ့အတှကျ ပငျလယျငါးဖမျးလုပျငနျးတှမှော လိုအပျတဲ့လုပျသားတှပွေတျလတျနတေဲ့လုပျသားတှရေရှိဖို့အတှကျ နညျးလမျးအသဈတှေ ဖနျတီးလိုကျတယျ။ ထိုငျးနိုငျငံတှငျးရောကျရှိနကွေတဲ့ ၄နိုငျငံက မွနျမာ၊ ကမ်ဘောဒီးယား၊ လာအိုဝ့ျ၊ ဗီယကျနမျ လုပျသားတှထေဲက သူတို့ဆီမှာ တရားဝငျ ပတျစပို့လညျးရှိရမယျ၊ ရလေုပျ သားအဖွဈ လုပျကိုငျဖူးတဲ့လကျမှတျတှလေညျးရှိရမယျ။ အဲဒီပုဂိုလျမြိုးတှကေ ပငျလယျငါးဖမျးလုပျငနျးတှမှော တိုကျရိုကျအလုပျလြောကျလို့ရပွီ။ ထိုငျးအစိုးရက ခှင့ျပွုထားတာကတော့ ၂နှဈသကျတမျးရှိတဲ့ အလုပျလုပျခှင့ျလကျမှတျကို ထုတျလုပျပေးမယျလို့ ကွညောထားပါတယျ။”
ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ဝငျငှအေရဆုံး ပငျလယျစာလုပျငနျးဟာ ပငျလယျငါးဖမျးလုပျငနျးကိုအမှီပွုနရေတဲ့အတှကျ ငါးဖမျးလုပျငနျးတှတေိုးတကျလာဖို့ အခုလိုရလေုပျသားတှကေို ခေါျယူနရေတာဖွဈပါတယျ။ ကိုဗဈကပျဘေးကွောင့ျ စီးပှာရေးကဆြငျးနတောကို ပွနျလညျထူထောငျဖို့နဲ့ ရပျနားထားရတဲ့ငါးဖမျးလှတှေအေတှကျရလေုပျသားတှလေိုအပျနတောကွောင့ျအခုလိုဖိတျခေါျနတောဖွဈတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။
“ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ပငျလယျစာလုပျငနျးရဲ့၈၀ ရာခိုငျနှုနျးကတော့ EU ဥရောပနိုငျငံတှနေဲ့ အနောကျနိုငျငံတှကေိုပေးပို့ပွီးတော့မှ ပငျလယျစာနဲ့ရရှိတာကတော့ တိုငျးပွညျ ဘဏ်ဍာငှတှေအေမြားကွီးရှိတယျ။ ဒီပငျလယျစာတှထေုတျလုပျဖို့ ကလညျး ငါးဖမျးလှတှေကေလညျး စဉျဆကျမပွတျပုံမှနျလညျပတျနမှေ ကုနျးပေါျမှာ တိုးတကျမွင့ျမားလာမှာဖွဈတယျ။ ကိုဗဈကွောင့ျရပျနားနရေတဲ့အနအေထားတှေ နောကျထပျ ရလေုပျသမားမပွည့ျစုံလို့ ငါးဖမျးလုပျငနျးတှရေပျတန့ျနရေတဲ့အနအေထားတှကေို တခါပွနျပွီး အသကျသှငျးပွီး ပုံမှနျလညျပတျဖို့အခုလိုပွနျပွီး ဖိတျခေါျလိုကျတာဖွဈပါတယျ။”
ထိုငျးပငျလယျစာ ထုတျလုပျတငျပို့မှုဟာ ကမ်ဘာမှာ တတိယအကွီးဆုံး ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီလုပျငနျးမှာ အမြားဆုံးလုပျကိုငျနတေဲ့ ရှှေ့ပွောငျးလုပျသားတှအေပေါျ ကြှနျပွုခိုငျးစမှေုတှနေဲ့ လူကုနျကူးမှုတှေ ရှိနကွေောငျး သတငျးတှေ ထှကျလာတဲ့အတှကျ ထိုငျးပငျလယျစာလုပျငနျး တငျပို့မှုဟာ မကွာသေးခငျနှဈတှအေတှငျးက အတောျလေး နာမညျပကြျခဲ့တာပါ။ အဲဒီမှာအလုပျလုပျကိုငျသူအမြားစုက မွနျမာနိုငျငံသားတှဖွေဈကွပါတယျလို့လညျး ဦးအောငျကြောျက ဆိုပါတယျ။
“ထိုငျးနိုငျငံမှာနာမညျဆိုးနဲ့ကြောျကွားနတောကတော့ လှလေုပျငနျးတှမှော ဆိုရငျ အလုပျသမားတှကေ စာရှကျစာတမျးတှသေိမျးဆညျးခံရတယျ။ ဘယျမှ သှားလာလို့မရဘူး။ လုပျအားခံတှကေလညျး နိုငျငံတောျက သတျမှတျထားတဲ့အခကွေးငှအေတိုငျးမရဘူး။”
GSP အစီအစဉျလို့ခေါျတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ ကုနျသှယျရေးဆိုငျရာ အထူးအခှင့ျအရေးကို ခံစားခှင့ျရှိတဲ့ထိုငျးနိုငျငံဟာ ထိုငျးငါးဖမျးလုပျငနျးမှာ ရလေုပျသားတှရေဲ့ ရပိုငျခှင့ျ တိုးတကျအောငျ ကွိုးစားဖို့ ပကြျကှကျခဲ့တဲ့နောကျပိုငျး ထိုငျးပငျလယျစာလုပျငနျးတှအေတှကျ အမရေိကနျကပေးထားတဲ့ ကုနျသှယျရေးဆိုငျရာ အထူးအခှင့ျအရေးတှကေို အမရေိကနျသမ်မတ Donald Trump လကျထကျကဆိုငျးငံ့ခဲ့တာတှလေညျးရှိခဲ့ပါတယျရှငျ။
=======