လက်ရှိ စစ်ကောင်စီရဲ့ အင်အားသုံး အကြမ်းဖက်ဖမ်းဆီးမှုလုပ်ရပ်တွေကိုကြည့်ရင် မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အထိန်းအချုပ်မရှိတဲ့ အဆင့်ရောက်နေပြီ ဒါဟာ မြန်မာပြည်သူတွေလိုလားတဲ့ အနာဂတ်မျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ကြီးက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ရန်ကုန်မြို့လယ်ကောင်မှာ သြဂုတ်လ (၁၀)ရက်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ အင်အားသုံးဝင်ရောက်စီးနင်း ဖမ်းဆီးမှုကြောင့် တိုက်ပေါ်က ခုန်ချခဲ့တဲ့ လူငယ် ငါးဦးရဲ့ဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ HRW ကတုန့်ပြန်ပြောကြားလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်က အကြောင်းစုံတင်ပြမှာပါ။
ဗိုလ်တထောင် ၄၄ လမ်းအောက်ဘက်က တိုက်ခန်းတခုကိုအင်္ဂါနေ့က တပ်ခွဲ ၁ ခွဲစာလောက်ရှိတဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးခဲ့တဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်တပ်ပိုင် မြဝတီရုပ်သံကနေ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က သတင်းကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီထဲမှာတော့-ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ် ၄၄ လမ်း တိုက်အမှတ် ၁၆၊ ၄ လွှာရှိတိုက်ခန်းမှာ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးရေး ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေနဲ့အတူ အမျိုးသားနှစ်ဦး အမျိုးသမီးတဦး ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပြီး ခုန်ချထွက်ပြေးရန် ကြိုးစားသူငါးဦးအနက် အမျိုးသားတဦးနဲ့ အမျိုးသမီးတဦးသေဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ ကျန်သုံးဦးကိုတော့ စစ်ဆေးရုံမှာ ကုသပေးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ HRW အဖွဲ့အနေနဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကိုယ်တိုင်စုံစမ်းပြုစုတာမျိုး မလုပ်ရသေးပေမဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ သူတို့ကို ဆန့်ကျင်သူတွေကို လိုက်လံဖမ်းဆီးရာမှာ အင်အားသုံးနှိပ်စက်တာ၊ မိသားစုတွေကိုပါ ဖမ်းဆီးခြိမ်းခြောက်တာတွေ လုပ်ဆောင်နေပြီး စစ်တပ်ဟာသူရဲ့လုပ်ရပ်တွေကို အထိန်းအချုပ်မရှိကျူးလွန်နေကြောင်း နယူးရောက်အခြေစိုက် HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ကြီးရဲ့ အာရှမူဝါဒရေးရာ ညွန်ကြားရေးမှူး John Sifton က ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ဒီကိစ္စကို ကိုယ်တိုင် စုံစမ်းစစ်ဆေးလေ့လာတာမျိုး မလုပ်ရသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ သိထားတာကတော့ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ သူတို့ကို ဆန့်ကျင်သူတွေကို ဖမ်းဆီးရှာဖွေတဲ့နေရာမှာ မတွေ့ရင်အခြး မိသားစုဝင်တွေကိုပါ ဖမ်းဆီး၊ နှိပ်စက်ညှင်းပမ်းတာ၊ ချုပ်နှောင်ထားတာ၊ သေနတ်နဲ့ အင်အားသုံး ခြိမ်းခြောက်တာ စတဲ့ ရက်စက်တဲ့ နည်းနာတွေကို အသုံးပြုနေတာပါ။ ဒါတွေဟာ သူတို့ မလုပ်သင့်တဲ့အရာတွေပါ။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အထိန်းအချုပ်မရှိဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုး သူတို့အနာဂတ်အတွက် မြန်မာပြည်သူတွေ မလိုလားဘူးဆိုတာ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ သိဖို့ လိုနေပါတယ်။”
ဒါကြောင့်လည်း လုံခြုံရေးတပ်တွေရဲ့ အင်အားသုံးဖမ်းဆီးမှုကို လူတွေကြောက်ရွံထိတ်လန့်ကြမှာဖြစ်ပြီး အဖမ်းမခံရအောင် ထွက်ပြေးကြမှာဖြစ်တယ်လို့လည်း John Sifton ကပြောပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်ရပ်တွေဟာ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက ကြုံတွေ့ခဲ့ရတယ်လို့လည်း သူကဆိုပါတယ်။
ဗိုလ်တထောင် ၄၄ လမ်းမှာ သြဂုတ်လ (၁၀)ရက်နေ့ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အဲဒီတိုက်နားမှာနေထိုင်နေသူတဦးကို ဗွီအိုအေက ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖမ်းဆီးမှုကိုလူငယ်တွေဘက်က ဒူးမထောက် လက်မမြှောက်ချင်တဲ့အတွက် တိုက်ပေါ်က ခုန်ချသွားကြတာလို့ မြင်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဒါအပြင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား အနည်းဆုံး ၃၀ ကျော်လောက်ရှိမယ်လို့လည်း သူက ခန့်မှန်းပြောဆိုပါတယ်။
သူကိုယ်တိုင်လည်း မတ်လဆန္ဒပြပွဲမှာဖမ်းဆီးခံရပြီးပြန်လွတ်လာသူတဦးဖြစ်တဲ့အပြင် ကိုယ်တိုင်လည်း စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး ရန်ကုန်မြို့က ပျောက်ကျားသပိတ်တွေမှာ ဆက်ပြီးပါဝင်နေဆဲဖြစ်တာမို့ ဒီလိုဖမ်းဆီးမှုကြောင့် သူတို့လှုပ်ရှားမှုတွေ ရပ်တန့်သွားဖို့ မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
တိုက်ပေါ်က ခုန်ချခဲ့တဲ့ ငါးဦးအနက် မဝေဝေမြင့်နဲ့ ကိုဝေဇော်ဖြိုး တို့နှစ်ဦး နေရာမှာတင်ပွဲချင်းပြီး သေဆုံးခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်ထပ် သုံးဦးဖြစ်တဲ့ ကိုရဲမင်းဦး၊ ကိုမင်းသစ္စာအောင်နဲ့ ကိုဝေယံထက် တို့ကတော့ တိုက်ပေါ်က ခုန်ချပြီးနောက် ဒဏ်ရာတွေနဲ့ ဖမ်းဆီးရခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပေမယ့် သက်ဆိုင်တဲ့ မိသားစုဝင်တွေကတော့ အခုချိန်ထိ တွေ့ဆုံခွင့်မရသေးပါဘူး။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာအာဏာပိုင်တွေ ဖမ်းဆီးစဉ် သေဆုံးမှုတွေအတွက် HRW ဝေဖန်
----------------------------------------------
လကျရှိ စဈကောငျစီရဲ့ အငျအားသုံး အကွမျးဖကျဖမျးဆီးမှုလုပျရပျတှကေိုကွည့ျရငျ မွနျမာစဈတပျဟာ အထိနျးအခြုပျမရှိတဲ့ အဆင့ျရောကျနပွေီ ဒါဟာ မွနျမာပွညျသူတှလေိုလားတဲ့ အနာဂတျမြိုး မဟုတျဘူးလို့ HRW လူ့အခှင့ျအရေးစောင့ျကွည့ျရေး အဖှဲ့ကွီးက ပွောကွားလိုကျပါတယျ။
ရနျကုနျမွို့လယျကောငျမှာ သွဂုတျလ (၁၀)ရကျနေ့က ဖွဈခဲ့တဲ့ စဈတပျရဲ့ အငျအားသုံးဝငျရောကျစီးနငျး ဖမျးဆီးမှုကွောင့ျ တိုကျပေါျက ခုနျခခြဲ့တဲ့ လူငယျ ငါးဦးရဲ့ဖွဈရပျနဲ့ ပတျသကျလို့ HRW ကတုန့ျပွနျပွောကွားလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျက အကွောငျးစုံတငျပွမှာပါ။
ဗိုလျတထောငျ ၄၄ လမျးအောကျဘကျက တိုကျခနျးတခုကို အငျ်ဂါနေ့က တပျခှဲ ၁ ခှဲစာလောကျရှိတဲ့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှေ ဝငျရောကျဖမျးဆီးခဲ့တဲ့ အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျလို့ စဈတပျပိုငျ မွဝတီရုပျသံကနေ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က သတငျးကွညောခကြျထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီထဲမှာတော့-ဗိုလျတထောငျမွို့နယျ ၄၄ လမျး တိုကျအမှတျ ၁၆၊ ၄ လှှာရှိတိုကျခနျးမှာ ဖောကျခှဲဖကြျဆီးရေး ဆကျစပျပစ်စညျးတှနေဲ့အတူ အမြိုးသားနှဈဦး အမြိုးသမီးတဦး ဖမျးဆီးရမိခဲ့ပွီး ခုနျခထြှကျပွေးရနျ ကွိုးစားသူငါးဦးအနကျ အမြိုးသားတဦးနဲ့ အမြိုးသမီးတဦးသဆေုံးခဲ့ကွောငျး၊ ကနြျသုံးဦးကိုတော့ စဈဆေးရုံမှာ ကုသပေးနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီဖွဈရပျနဲ့ ပတျသကျလို့ HRW အဖှဲ့အနနေဲ့ အခကြျအလကျတှကေို ကိုယျတိုငျစုံစမျးပွုစုတာမြိုး မလုပျရသေးပမေဲ့ စဈကောငျစီဟာ သူတို့ကို ဆန့ျကငြျသူတှကေို လိုကျလံဖမျးဆီးရာမှာ အငျအားသုံးနှိပျစကျတာ၊ မိသားစုတှကေိုပါ ဖမျးဆီးခွိမျးခွောကျတာတှေ လုပျဆောငျနပွေီး စဈတပျဟာသူရဲ့လုပျရပျတှကေို အထိနျးအခြုပျမရှိကြူးလှနျနကွေောငျး နယူးရောကျအခွစေိုကျ HRW လူ့အခှင့ျအရေးစောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ကွီးရဲ့ အာရှမူဝါဒရေးရာ ညှနျကွားရေးမှူး John Sifton က ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ဒီကိစ်စကို ကိုယျတိုငျ စုံစမျးစဈဆေးလေ့လာတာမြိုး မလုပျရသေးပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ သိထားတာကတော့ မွနျမာစဈတပျဟာ သူတို့ကို ဆန့ျကငြျသူတှကေို ဖမျးဆီးရှာဖှတေဲ့နရောမှာ မတှေ့ရငျ အခွး မိသားစုဝငျတှကေိုပါ ဖမျးဆီး၊ နှိပျစကျညှငျးပမျးတာ၊ ခြုပျနှောငျထားတာ၊ သနေတျနဲ့ အငျအားသုံး ခွိမျးခွောကျတာ စတဲ့ ရကျစကျတဲ့ နညျးနာတှကေို အသုံးပွုနတောပါ။ ဒါတှဟော သူတို့ မလုပျသင့ျတဲ့အရာတှပေါ။ မွနျမာစဈတပျဟာ အထိနျးအခြုပျမရှိဖွဈနပေါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုး သူတို့အနာဂတျအတှကျ မွနျမာပွညျသူတှေ မလိုလားဘူးဆိုတာ စဈကောငျစီအနနေဲ့ သိဖို့ လိုနပေါတယျ။”
ဒါကွောင့ျလညျး လုံခွုံရေးတပျတှရေဲ့ အငျအားသုံးဖမျးဆီးမှုကို လူတှကွေောကျရှံထိတျလန့ျကွမှာဖွဈပွီး အဖမျးမခံရအောငျ ထှကျပွေးကွမှာဖွဈတယျလို့လညျး John Sifton ကပွောပါတယျ။ ဒီလိုဖွဈရပျတှဟော တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော နှဈပေါငျးမြားစှာကတညျးက ကွုံတှေ့ခဲ့ရတယျလို့လညျး သူကဆိုပါတယျ။
ဗိုလျတထောငျ ၄၄ လမျးမှာ သွဂုတျလ (၁၀)ရကျနေ့ကဖွဈခဲ့တဲ့ အဖွဈအပကြျနဲ့ ပတျသကျလို့ အဲဒီတိုကျနားမှာနထေိုငျနသေူတဦးကို ဗှီအိုအကေ ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာ စဈကောငျစီရဲ့ ဖမျးဆီးမှုကို လူငယျတှဘေကျက ဒူးမထောကျ လကျမမွှောကျခငြျတဲ့အတှကျ တိုကျပေါျက ခုနျခသြှားကွတာလို့ မွငျကွောငျး ပွောပါတယျ။ ဒါအပွငျ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ဝငျအငျအား အနညျးဆုံး ၃၀ ကြောျလောကျရှိမယျလို့လညျး သူက ခန့ျမှနျးပွောဆိုပါတယျ။
သူကိုယျတိုငျလညျး မတျလဆန်ဒပွပှဲမှာ ဖမျးဆီးခံရပွီး ပွနျလှတျလာသူတဦးဖွဈတဲ့အပွငျ ကိုယျတိုငျလညျး စဈအာဏာသိမျးဆန့ျကငြျရေး ရနျကုနျမွို့က ပြောကျကြားသပိတျတှမှော ဆကျပွီးပါဝငျနဆေဲဖွဈတာမို့ ဒီလိုဖမျးဆီးမှုကွောင့ျ သူတို့လှုပျရှားမှုတှေ ရပျတန့ျသှားဖို့ မရှိဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
တိုကျပေါျက ခုနျခခြဲ့တဲ့ ငါးဦးအနကျ မဝဝေမွေင့ျနဲ့ ကိုဝဇေောျဖွိုး တို့နှဈဦး နရောမှာတငျပှဲခငြျးပွီး သဆေုံးခဲ့ကွပါတယျ။ နောကျထပျ သုံးဦးဖွဈတဲ့ ကိုရဲမငျးဦး၊ ကိုမငျးသစ်စာအောငျနဲ့ ကိုဝယေံထကျ တို့ကတော့ တိုကျပေါျက ခုနျခပြွီးနောကျ ဒဏျရာတှနေဲ့ ဖမျးဆီးရခဲ့တယျလို့ စဈကောငျစီက သတငျးထုတျပွနျထားပမေယ့ျ သကျဆိုငျတဲ့ မိသားစုဝငျတှကေတော့ အခုခြိနျထိ တှေ့ဆုံခှင့ျမရသေးပါဘူး။