ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ အခြားတိုင်းရင်းသားတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းမှုတွေအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိလာစေရေး နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရဲ့ ဂျပန်ခရီးစဉ်အတွင်း ဂျပန်အစိုးရအနေနဲ့ တိုက်ရိုက်တိုက်တွန်းဖို့ HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ကြီးက တနင်္ဂနွေနေ့က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း ဂျပန်ရောက် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေကလည်း ပဋိပက္ခတွေဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အရပ်သားတွေကို မြန်မာတပ်မတော်ဘက်က ဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီးမှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ဂျပန် ခရီးစဉ်မှာ ဆန္ဒပြကြဖို့ရှိပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်က အကြောင်းစုံကို တင်ပြမှာပါ။
ဂျပန်ဧကရာဇ် နာရူဟီတိုရဲ့ ထီးနန်းတက်ပွဲ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်ဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံကို တနင်္ဂနွေနေ့ အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က ရောက်ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုစွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကန့်ကွက်၊ ဆန္ဒပြမှု တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အကျိူးစီးပွား ဒါမှမဟုတ် လူမျိုးစုလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေအတွက် အသုံးပြုဖို့ အထောက်အကူဖြစ်စေတဲ့ ဂျပန်စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ မလုပ်ဖို့ နယူးရောက် အခြေစိုက် HRW လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ကြီးက မနေ့ တနင်္ဂနွေနေ့က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ဂျပန်ခရီးစဉ်အတွင်း အောက်တိုဘာလ (၂၁)ရက် တနင်္လာနေ့မှာ ဂျပန်ပြည်ပ ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့အစည်းက ဦးစီးပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ စီးပွားရေး အခွင့်အလမ်းတွေ မြှင့်တင်ရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပခဲ့တာပါ။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ အဖွဲ့ဝင်သစ်အဖြစ် ပြန်ပြီး အရွေးခံရတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနဲ့အညီ နိုင်ငံတကာဥပဒေ ချိုးဖောက်မှုတွေရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတေါ မလုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းသင့်ကြောင်း HRW အာရှရေးရာ လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူး Phil Robertson က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“လူ့အခွင့်အရေးကို လစ်လျူပြုပြီး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို အားပေးတာဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဖိနှိပ်တဲ့ အလွန်ဆိုးရွားလှတဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေကို နောက်ထပ် ဖုံးဖိဖာထေးဖို့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ စစ်တပ်ကို အားပေးအားမြှောက်ပြုတာပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ သူတို ဖုံးဖိဖာထေးထားတဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေအတွက် တရားစီရင်မှုကို စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ရှောင်လွှဲခဲ့ရုံသာမကပဲ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီ တိုးတက်ရေးကိုလည်း ဒီစစ်ခေါင်းဆောင်တွေက စနစ်တကျ ဖျက်စီးခဲ့တာပါ။”
တနင်္ဂနွေနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ HRW ရဲ့ ကြေညာချက်မှာလည်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု တွေအတွက် မြန်မာအစိုးရဘက်က တာဝန်ခံမှု၊ တာဝန်ယူမှု ရှိလာရေး ဖိအားပေးဖို့ ဂျပန်ဘက်က ပျက်ကွက်နေတယ်လို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။
ဒါအပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာနဲ့ အခြားတိုင်းရင်းသားတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားထုအပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် အရေးယူစုံစမ်းစစ်ဆေးရမယ့် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေထဲပါနေတဲ့ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အောက်တိုဘာလအစောပိုင်း ဂျပန်ခရီးစဉ်အတွင်း ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် Shinzo Abe တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့အပေါ်မှာလည်း HRW က ဝေဖန်ထားပါတယ်။ မြန်မာဘက်ကေ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့ အခေါ်အဝေါ်ကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းမရှိပါဘူး။
မနက်ဖြန် အင်္ဂါနေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ဂျပန်ဧကရာဇ် ထီးနန်းတက်ပွဲအခမ်းအနားမတိုင်ခင် ဒီကနေ့ တနင်္လာနေ့မှာ တိုကျိုမြို့က မြန်မာသံရုံးရှေ့မှာ ဒေသစံတော်ချိန် ညနေ ၃နာရီခွဲကနေ ၄ နာရီခွဲထိ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဆန္ဒပြကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဆန္ဒပြတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ရခိုင်လူငယ်အစည်းအရုံး-ဂျပန်ဥက္ကဌ ကျော်သန်းလှိုင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကနေ ရခိုင်တပ်မတော် AA ကို အနိုင်ကျင့်ဖို့အတွက် လုပ်ခဲ့လို့ ရခိုင်မြန်မာစစ်ပွဲ ဖြစ်လာတယ်၊ စစ်ပွဲဒုက္ခသည်တွေဖြစ်လာပြီး ဒီစစ်ပွဲမှာ ဘာမှ မဆိုင်တဲ့ အရပ်သားတွေ ၁၀၀ ကျော်လောက် သေဆုံးပြီးဖြစ်တယ်။ ဘာမှ မဆိုင်တဲ့ ရွာကိုလည်း နေထိုင်နေရင်းလှမ်းပစ်လို့ မြန်မာစစ်တပ်က လုပ်လို့ ၁၀၀ ကျော်လောက်သေဆုံးတာတွေဖြစ်တယ်။ လူ ၃၀၀ ကျော်ကိုလည်း မတရားဖမ်းဆီးထားတယ် ရခိုင်တပ်မတော် AA ကဆိုပြီး။ ပြီးရင် ရွာတွေမီးရှို့လုပ်တာ ၊ လူတွေပြေးရတာ ၇ သောင်းကျော်လောက်ဖြစ်နေပြီ ဒါကြောင့် ဒီနေ့ ဝိုင်းပြီး ကျနော်တို့ ဆန္ဒပြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဂျပန်ဧကရာဇ်ထီးနန်းတက်ပွဲမှာ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ထင်ရှားတဲ့ ဧည့်သည်ပေါင်း ၄၀၀ လောက်တက်ရောက်မယ့်အချိန်မှာ ရခိုင်ပြည်သူတွေ အတိဒုက္ခရောက်နေကြတာကို သိရှိသွားဖို့ ဆန္ဒပြသူတွေက မျှော်လင့်ကြောင်း ကျော်သန်းလှိုင်က ဆိုပါတယ်။
.................
{Unicode}
အတိုငျပငျခံ ဂပြနျခရီးစဉျ ဝဖေနျဆန်ဒပွမှုတှေ ရငျဆိုငျရ
ရိုဟငျဂြာတှနေဲ့ အခွားတိုငျးရငျးသားတှအေပေါျ မွနျမာစဈတပျရဲ့ ဖိနှိပျညှငျးပမျးမှုတှအေတှကျ တာဝနျခံမှုရှိလာစရေေး နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ရဲ့ ဂပြနျခရီးစဉျအတှငျး ဂပြနျအစိုးရအနနေဲ့ တိုကျရိုကျတိုကျတှနျးဖို့ HRW လူ့အခှင့ျအရေးစောင့ျကွည့ျရေး အဖှဲ့ကွီးက တနငျ်ဂနှနေေ့က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
ဒီအတောအတှငျး ဂပြနျရောကျ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားတှကေလညျး ပဋိပက်ခတှဖွေဈနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အရပျသားတှကေို မွနျမာတပျမတောျဘကျက ဥပဒမေဲ့ ဖမျးဆီးမှုတှကေို ရပျတန့ျဖို့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျရဲ့ ဂပြနျ ခရီးစဉျမှာ ဆန်ဒပွကွဖို့ရှိပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျက အကွောငျးစုံကို တငျပွမှာပါ။
ဂပြနျဧကရာဇျ နာရူဟီတိုရဲ့ ထီးနနျးတကျပှဲ အခမျးအနားကို တကျရောကျဖို့ ဂပြနျနိုငျငံကို တနငျ်ဂနှနေေ့ အောကျတိုဘာလ ၂၀ ရကျနေ့က ရောကျရှိနတေဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျး စုကွညျဟာ မွနျမာနိုငျငံတှငျး လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုစှပျစှဲခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကန့ျကှကျ၊ ဆန်ဒပွမှု တှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေပါတယျ။
မွနျမာစဈတပျရဲ့ အကြိူးစီးပှား ဒါမှမဟုတျ လူမြိုးစုလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲတှအေတှကျ အသုံးပွုဖို့ အထောကျအကူဖွဈစတေဲ့ ဂပြနျစီးပှားရေးရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှေ မလုပျဖို့ နယူးရောကျ အခွစေိုကျ HRW လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ကွီးက မနေ့ တနငျ်ဂနှနေေ့က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျရဲ့ ဂပြနျခရီးစဉျအတှငျး အောကျတိုဘာလ (၂၁)ရကျ တနငျ်လာနေ့မှာ ဂပြနျပွညျပ ကုနျသှယျရေး အဖှဲ့အစညျးက ဦးစီးပွီး မွနျမာနိုငျငံမှာ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုနဲ့ စီးပှားရေး အခှင့ျအလမျးတှေ မွှင့ျတငျရေး ဆှေးနှေးပှဲကို ကငြျးပခဲ့တာပါ။
ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ အဖှဲ့ဝငျသဈအဖွဈ ပွနျပွီး အရှေးခံရတဲ့ ဂပြနျနိုငျငံအနနေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးကို အခွခေံတဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒနဲ့အညီ နိုငျငံတကာဥပဒေ ခြိုးဖောကျမှုတှရှေိနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ သူ့နိုငျငံရဲ့ ကုမ်ပဏီတှအေနနေဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတေါ မလုပျဖို့ တိုကျတှနျးသင့ျကွောငျး HRW အာရှရေးရာ လကျထောကျညှှနျကွားရေးမှူး Phil Robertson က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“လူ့အခှင့ျအရေးကို လဈလြူပွုပွီး နိုငျငံခွားရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုကို အားပေးတာဟာ ရိုဟငျဂြာတှကေို ဖိနှိပျတဲ့ အလှနျဆိုးရှားလှတဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုတှကေို နောကျထပျ ဖုံးဖိဖာထေးဖို့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ စဈတပျကို အားပေးအားမွှောကျပွုတာပဲ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ သူတို ဖုံးဖိဖာထေးထားတဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုတှအေတှကျ တရားစီရငျမှုကို စဈခေါငျးဆောငျတှကေို ရှောငျလှှဲခဲ့ရုံသာမကပဲ တိုငျးပွညျရဲ့ စီးပှားရေးနဲ့ ဒီမိုကရစေီ တိုးတကျရေးကိုလညျး ဒီစဈခေါငျးဆောငျတှကေ စနဈတကြ ဖကြျစီးခဲ့တာပါ။”
တနငျ်ဂနှနေေ့က ထုတျပွနျတဲ့ HRW ရဲ့ ကွညောခကြျမှာလညျး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု တှအေတှကျ မွနျမာအစိုးရဘကျက တာဝနျခံမှု၊ တာဝနျယူမှု ရှိလာရေး ဖိအားပေးဖို့ ဂပြနျဘကျက ပကြျကှကျနတေယျလို့ ထောကျပွထားပါတယျ။
ဒါအပွငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရိုဟငျဂြာနဲ့ အခွားတိုငျးရငျးသားတှအေပေါျ ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု၊ လူသားထုအပေါျ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုနဲ့ စဈရာဇဝတျမှုတှအေတှကျ အရေးယူစုံစမျးစဈဆေးရမယ့ျ စဈခေါငျးဆောငျတှထေဲပါနတေဲ့ ကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျရဲ့ အောကျတိုဘာလအစောပိုငျး ဂပြနျခရီးစဉျအတှငျး ဂပြနျဝနျကွီးခြုပျ Shinzo Abe တှေ့ဆုံခဲ့တဲ့အပေါျမှာလညျး HRW က ဝဖေနျထားပါတယျ။ မွနျမာဘကျကေ ရိုဟငျဂြာ ဆိုတဲ့ အခေါျအဝေါျကို အသိအမှတျပွုခွငျးမရှိပါဘူး။
မနကျဖွနျ အငျ်ဂါနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ဂပြနျဧကရာဇျ ထီးနနျးတကျပှဲအခမျးအနားမတိုငျခငျ ဒီကနေ့ တနငျ်လာနေ့မှာ တိုကြိုမွို့က မွနျမာသံရုံးရှေ့မှာ ဒသေစံတောျခြိနျ ညနေ ၃နာရီခှဲကနေ ၄ နာရီခှဲထိ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားတှကေ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ဆန်ဒပွကွမှာဖွဈပါတယျ။ သူတို့ဆန်ဒပွတဲ့ အကွောငျးရငျးကို ရခိုငျလူငယျအစညျးအရုံး-ဂပြနျဥက်ကဌ ကြောျသနျးလှိုငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကနေ ရခိုငျတပျမတောျ AA ကို အနိုငျကငြ့ျဖို့အတှကျ လုပျခဲ့လို့ ရခိုငျမွနျမာစဈပှဲ ဖွဈလာတယျ၊ စဈပှဲဒုက်ခသညျတှဖွေဈလာပွီး ဒီစဈပှဲမှာ ဘာမှ မဆိုငျတဲ့ အရပျသားတှေ ၁၀၀ ကြောျလောကျ သဆေုံးပွီးဖွဈတယျ။ ဘာမှ မဆိုငျတဲ့ ရှာကိုလညျး နထေိုငျနရေငျးလှမျးပဈလို့ မွနျမာစဈတပျက လုပျလို့ ၁၀၀ ကြောျလောကျသဆေုံးတာတှဖွေဈတယျ။ လူ ၃၀၀ ကြောျကိုလညျး မတရားဖမျးဆီးထားတယျ ရခိုငျတပျမတောျ AA ကဆိုပွီး။ ပွီးရငျ ရှာတှမေီးရှို့လုပျတာ ၊ လူတှပွေေးရတာ ၇ သောငျးကြောျလောကျဖွဈနပွေီ ဒါကွောင့ျ ဒီနေ့ ဝိုငျးပွီး ကနြောျတို့ ဆန်ဒပွရတာ ဖွဈပါတယျ။”
ဂပြနျဧကရာဇျထီးနနျးတကျပှဲမှာ ကမ်ဘာအရပျရပျက ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ ထငျရှားတဲ့ ဧည့ျသညျပေါငျး ၄၀၀ လောကျတကျရောကျမယ့ျအခြိနျမှာ ရခိုငျပွညျသူတှေ အတိဒုက်ခရောကျနကွေတာကို သိရှိသှားဖို့ ဆန်ဒပွသူတှကေ မြှောျလင့ျကွောငျး ကြောျသနျးလှိုငျက ဆိုပါတယျ။