မြောက်ကိုရီးယားဟာ တာတိုပစ် မစ်ဇိုင်း ဒုံးလက်နှက် ၂ ခုကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က စမ်းသပ်ပစ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ တပတ်အတွင်း ဒုတိယ အကြိမ်စမ်းသပ်ပစ်ခတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာဆိုရင် မြောက်ကိုရီးယားညူကလီးယားလက်နှက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ဆွေးနွေမှုတွေရပ်ဆိုင်နေတဲ့ ကာလအတွင်း အမေရိကန်ကိုဖိအားပေးဖို့ကျိုးစားတဲ့သဘောလည်းသက်ရောက်ပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် Bill Gallo ဆိုးလ်မြို့တော်ကနေ သတင်းပေးပို့ထားတာကို ကိုဇော်မိုးကျော်ကတင်ပြပေးပါမယ်။
၆ လလောက်ငြိမ်သက်နေတဲ့ မြောက်ကိုရီးယားသတင်းတွေဟာ ခရုမစ်ဇိုင်း ဒုံးကျည်တွေစမ်းသပ်အောင်မြင်တဲ့ အကြောင်း ကြောငြာလိုက်တဲ့ တနင်္လာနေ့မှာတော့ မြောက်ကိုရီးယားသတင်းဟာ ခေါင်းကြီးပိုင်းကနေ ပြန်ပေါ်လာပါတယ်။ အဲဒိလိုကြေငြာပြိး ၂ ရက်အကြာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာတော့ နောက်ထပ် တာတိုပစ် မစ်ဇိုင်း ဒုံးကျည် ၂ လုံးကိုထပ်မံစမ်းသပ်ပစ်ခတ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
အကဲခတ်တွေကတော့ အခုလို မစ်ဇိုင်းတွေပစ်ခတ်စမ်းသပ်တာဟာ ညူကလီးယားဆွေးနွေးဖက်ဖြစ်တဲ့ အမေရိကန် နဲ့ ဆွေးနွေးညှိနိုင်းမှုအတွက် အားသာချက်ဖြစ်အောင်ဖိအားပေးတာလို့တွက်ချက်ပြောဆိုကြပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားဟာ ဆွေးနွေးညှိနိုင်းမှုတွေမလုပ်ခင် တင်းမာတဲ့ဖိအားပေးမှုတွေလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။
မြောက်ကိုရီးယားအနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုရရှိအောင် ရန်စတဲ့သဘောဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုးမြို့တော်မှာရှိတဲ့ ယုံစီ တက္ကသိုလ် က Yonsei University က ပါမောက္ခ ဘုံ ရောင် ရှိတ် Bong Young Shik ကပြောဆိုပါတယ်။
" မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတိကြီးကြီးနဲ့၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုလုပ်မယ်ဆိုတဲ့ မူဝါဒ ကိုချမှတ်ထားပြီး၊ မတုန်မလှုပ် လုပ်နေတဲ့ သမတ ဘိုင်ဒင် ရဲ့ အစိုးရအပေါ်မှာ မကြေနပ်ကြောင်းပြသလိုတဲ့အတွက် အခုလိုလုပ်တာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။"
သမတ ဘိုင်ဒင်အစိုးရအနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ညူကလီးယား ဆွေးနွေးပွဲတွေပြန်လည်စတင်လိုကြောင်း ဖေါ်ပြခဲ့ပေမယ့်။ အာဖကန် ကတပ်တွေပြန်ရုတ်သိမ်းရေးနဲ့ ကိုဗစ် ၁၉ တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးတွေကိုသာအာရုံစိုက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့အတွက် မြောက်ကိုရီးယားအနေနဲ့ သူ့ကိုလစ်လျူ့ရှူ့ထားတယ်လို့ခံစားကောင်းခံစားရနိုင်တယ်လို့ တချို့သုတေသီတွေကပြောပါတယ်။
ပတ်ခတ်စမ်းသတ်မှုတွေဟာ အမြင့်ဆုံးဖိအားပေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့နောက်ဆုံးပိတ်စမ်းသပ်မှုဟာ မြောက်ကိုရီးယားဆိုင်ရာ အမေရိကန်ကိုစားလှယ် ဆမ် ခင် Sung Kim ဂျပန်နိုင်ငံတိုကျိုမြို့ကိုရောက်ရှိနေပြီး၊ မြောက်ကိုရီးယားဆိုင်ရာ ဂျပန်ကိုယ်စားလှယ်နဲ့တွေဆုံတဲ့အချိန်နဲ့လည်းတိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။
အမေရိကန်အနေနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲကို ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်တွေမရှိဘဲ ပြန်လည်စတင်လိုတယ်လို့ အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်က အင်္ဂါနေ့တုန်းက ထပ်မံပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် မြောက်ကိုရီးယားအရေးလေ့လာသူတဦးဖြစ်တဲ့ ပတ် ဝုန် ဂုန် Park Won-gon ကတော့ အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့အရေးယူထားတာကို ဖြေလျော့မပေးတဲ့အတွက် ဒီလိုပြောဆိုရုံနဲ့တော့မြောက်ကိုရီးယားက ကြေနပ်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောဆိုပါတယ်။
မြောက်ကိုရီးယားအနေနဲ့ တနှစ်ပတ်လုံး ပြည်တွင်းရေးကိုသာလုံးပန်းနေခဲ့ပါတယ်။ ရေကြီးမှု နဲ့ အပူလှိုင်းဖြတ်မှုဒါဏ်ကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာအတင်းကြပ်ဆုံး အပြင်မထွက်ရအမိန့် lockdown ကိုလည်းချမှတ်ထားပါတယ်။
ဒီလိုအကြပ်တည်းတွေကြောင့် မြောက်ကိုရီးယားအနေနဲ့ နောက်ထပ် စီးပွားရေးနဲ့သတမံရေးဆိုင်ရာပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေမယ့် ညူကလီးယားလက်နှက်စမ်းသပ်ရန်စတာမျိုးကို ဆက်မလုပ်လောက်ဘူးလို့ အကဲခတ်တချို့ကတော့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။
-----------------------------------------
မွောကျကိုရီးယား ဒုံးကညြျစမျးသပျမှု ရညျရှယျခကြျ ဘာဖွဈနိုငျသလဲ
မွောကျကိုရီးယားဟာ တာတိုပဈ မဈဇိုငျး ဒုံးလကျနှကျ ၂ ခုကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က စမျးသပျပဈခတျခဲ့ပါတယျ။ ဒါဟာ တပတျအတှငျး ဒုတိယ အကွိမျစမျးသပျပဈခတျတာဖွဈပါတယျ။ ဒါဟာဆိုရငျ မွောကျကိုရီးယားညူကလီးယားလကျနှကျနဲ့ပတျသကျတဲ့ဆှေးနှမှေုတှရေပျဆိုငျနတေဲ့ ကာလအတှငျး အမရေိကနျကိုဖိအားပေးဖို့ကြိုးစားတဲ့သဘောလညျးသကျရောကျပါတယျ။ VOA သတငျးထောကျ Bill Gallo ဆိုးလျမွို့တောျကနေ သတငျးပေးပို့ထားတာကို ကိုဇောျမိုးကြောျကတငျပွပေးပါမယျ။
၆ လလောကျငွိမျသကျနတေဲ့ မွောကျကိုရီးယားသတငျးတှဟော ခရုမဈဇိုငျး ဒုံးကညြျတှစေမျးသပျအောငျမွငျတဲ့ အကွောငျး ကွောငွာလိုကျတဲ့ တနငျ်လာနေ့မှာတော့ မွောကျကိုရီးယားသတငျးဟာ ခေါငျးကွီးပိုငျးကနေ ပွနျပေါျလာပါတယျ။ အဲဒိလိုကွငွောပွိး ၂ ရကျအကွာ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာတော့ နောကျထပျ တာတိုပဈ မဈဇိုငျး ဒုံးကညြျ ၂ လုံးကိုထပျမံစမျးသပျပဈခတျလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
အကဲခတျတှကေတော့ အခုလို မဈဇိုငျးတှပေဈခတျစမျးသပျတာဟာ ညူကလီးယားဆှေးနှေးဖကျဖွဈတဲ့ အမရေိကနျ နဲ့ ဆှေးနှေးညှိနိုငျးမှုအတှကျ အားသာခကြျဖွဈအောငျဖိအားပေးတာလို့တှကျခကြျပွောဆိုကွပါတယျ။ မွောကျကိုရီးယားဟာ ဆှေးနှေးညှိနိုငျးမှုတှမေလုပျခငျ တငျးမာတဲ့ဖိအားပေးမှုတှလေုပျလေ့ရှိပါတယျ။
မွောကျကိုရီးယားအနနေဲ့ အမရေိကနျရဲ့ စိတျဝငျစားမှုရရှိအောငျ ရနျစတဲ့သဘောဖွဈနိုငျတယျလို့ ဆိုးမွို့တောျမှာရှိတဲ့ ယုံစီ တက်ကသိုလျ က Yonsei University က ပါမောက်ခ ဘုံ ရောငျ ရှိတျ Bong Young Shik ကပွောဆိုပါတယျ။
" မွောကျကိုရီးယားနဲ့ပတျသကျပွီး သတိကွီးကွီးနဲ့၊ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုလုပျမယျဆိုတဲ့ မူဝါဒ ကိုခမြှတျထားပွီး၊ မတုနျမလှုပျ လုပျနတေဲ့ သမတ ဘိုငျဒငျ ရဲ့ အစိုးရအပေါျမှာ မကွနေပျကွောငျးပွသလိုတဲ့အတှကျ အခုလိုလုပျတာဖွဈနိုငျပါတယျ။"
သမတ ဘိုငျဒငျအစိုးရအနနေဲ့ မွောကျကိုရီးယားနဲ့ ညူကလီးယား ဆှေးနှေးပှဲတှပွေနျလညျစတငျလိုကွောငျး ဖေါျပွခဲ့ပမေယ့ျ။ အာဖကနျ ကတပျတှပွေနျရုတျသိမျးရေးနဲ့ ကိုဗဈ ၁၉ တုန့ျပွနျဆောငျရှကျရေးတှကေိုသာအာရုံစိုကျလုပျကိုငျနတေဲ့အတှကျ မွောကျကိုရီးယားအနနေဲ့ သူ့ကိုလဈလြူ့ရှူ့ထားတယျလို့ခံစားကောငျးခံစားရနိုငျတယျလို့ တခြို့သုတသေီတှကေပွောပါတယျ။
ပတျခတျစမျးသတျမှုတှဟော အမွင့ျဆုံးဖိအားပေးဖို့ဖွဈပါတယျ။ မွောကျကိုရီးယားရဲ့နောကျဆုံးပိတျစမျးသပျမှုဟာ မွောကျကိုရီးယားဆိုငျရာ အမရေိကနျကိုစားလှယျ ဆမျ ခငျ Sung Kim ဂပြနျနိုငျငံတိုကြိုမွို့ကိုရောကျရှိနပွေီး၊ မွောကျကိုရီးယားဆိုငျရာ ဂပြနျကိုယျစားလှယျနဲ့တှဆေုံတဲ့အခြိနျနဲ့လညျးတိုကျဆိုငျနပေါတယျ။
အမရေိကနျအနနေဲ့ ဆှေးနှေးပှဲကို ကွိုတငျသတျမှတျခကြျတှမေရှိဘဲ ပွနျလညျစတငျလိုတယျလို့ အမရေိကနျကိုယျစားလှယျက အငျ်ဂါနေ့တုနျးက ထပျမံပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ မွောကျကိုရီးယားအရေးလေ့လာသူတဦးဖွဈတဲ့ ပတျ ဝုနျ ဂုနျ Park Won-gon ကတော့ အမရေိကနျက ပိတျဆို့အရေးယူထားတာကို ဖွလြေော့မပေးတဲ့အတှကျ ဒီလိုပွောဆိုရုံနဲ့တော့မွောကျကိုရီးယားက ကွနေပျနိုငျမှာမဟုတျဘူးလို့ ပွောဆိုပါတယျ။
မွောကျကိုရီးယားအနနေဲ့ တနှဈပတျလုံး ပွညျတှငျးရေးကိုသာလုံးပနျးနခေဲ့ပါတယျ။ ရကွေီးမှု နဲ့ အပူလှိုငျးဖွတျမှုဒါဏျကို ခံခဲ့ရပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ကိုဗဈဖွဈပှားမှုကွောင့ျ ကမ်ဘာပေါျမှာအတငျးကွပျဆုံး အပွငျမထှကျရအမိန့ျ lockdown ကိုလညျးခမြှတျထားပါတယျ။
ဒီလိုအကွပျတညျးတှကွေောင့ျ မွောကျကိုရီးယားအနနေဲ့ နောကျထပျ စီးပှားရေးနဲ့သတမံရေးဆိုငျရာပိတျဆို့မှုတှကေို ဖွဈပေါျစမေယ့ျ ညူကလီးယားလကျနှကျစမျးသပျရနျစတာမြိုးကို ဆကျမလုပျလောကျဘူးလို့ အကဲခတျတခြို့ကတော့ မြှောျလင့ျနပေါတယျ။