(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ပလပ်စတစ် အလွန်အကျွံသုံးစွဲတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ တခု အပါအဝင် ဖြစ်လာပြီး ဒါကို အသိပညာပေးနိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီအစဉ် တခုဖြစ်တဲ့ United Nations Environmental Programme က စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်မှာ ပလပ်စတစ်ရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို ထင်ရှား ပေါ်လွင်စေတဲ့ပုံတွေနဲ့ ပညာပေး ပြသမှု တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ပလပ်စတစ် ပစ္စည်း သုံးစွဲမှု လျှော့ ချရေးမှာ လက်တွေ့ ပါဝင် ဆောင်ရွက်နေတဲ့ Novotel ဟိုတယ်မှာ ကျင်းပပြုလုပ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီအစဉ် မိတ်ဆက်ပွဲကို သွားရောက် သတင်းယူခဲ့တဲ့ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က ပြောပြပေးမှာပါ။
ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အစီအစဉ် UNEP က ပလပ်စတစ်ကင်းစင်ရေး ဖြေရှင်းနည်းဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ အစီအစဉ်တခုကို ဒီဇင်ဘာ ၉ ရက်က ရန်ကုန်မြို့မှာ မိတ်ဆက်သွားပါတယ်။ ဒီဖြေရှင်းနည်းမှာ အသိပညာပေး ဓာတ်ပုံတွေ ပြသတဲ့ အစီအစဉ်တွေလည်းပါပြီး လူထုအနေနဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကနေတဆင့် ပလပ်စတစ်တွေရဲ့ ဆိုးရွားအကျိုးဆက်တွေကို လေ့လာနိုင်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ပလပ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ အတူ လက်တွဲပြီး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ဒီနေ့ တက်ရောက်လာတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အစီအစဉ် UNEP ရဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ Jun Miyauchi က အခုလိုပြောပါတယ်။
“မြန်မာတနိုင်ငံတည်းက ဒီ (ပလပ်စတစ်) ကိစ္စကို ဖြေရှင်းဖို့ မလွယ်ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီပြဿနာက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် တကမ္ဘာလုံး အားလုံးတူတူ ကြိုးစားကြရမှာပါ။”
ဒီနေ့ နိုဗိုတယ်ဟိုတယ်မှာ လုပ်တဲ့ UNEP ရဲ့ ပလပ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှု အသိပညာပေး အစီအစဉ် မိတ်ဆက်ပွဲမှာ ဓာတ်ပုံတချို့ ပြသထားပါတယ်။ Novotel ဟိုတယ်ဟာ ပလပ်စတစ်ပစ္စည်း လျှော့ချသုံးစွဲရေးမှာ ဦးဆောင်ပါဝင်လာတဲ့ ဟိုတယ် တခုဖြစ်တဲ့ အတွက် လည်း ဂုဏ်ပြုချီးကျူးခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၉ ရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ဆောင်ပုဒ်က ပလပ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှု တိုက်ဖျက်ရေးဆိုတဲ့အတိုင်း တကမ္ဘာလုံးမှာ ပလပ်စတစ်လျော့ချရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဖြေရှာခဲ့ကြပါတယ်။ ရန်ကုန် တမြို့လုံးရဲ့ စွန့်ပစ်အမှိုက်က တရက်ကို တန်ချိန် ၂၃၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး ဒီအထဲမှာ ပလပ်စတစ်အမှိုက်က တန်ချိန် ၄၀၀ လောက်ရှိနေတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံက ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေကို ၂၀၁၂ မှာပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပေမဲ့ တကယ်တမ်း လူထုရဲ့ လိုက်နာမှုကတော့ အားနည်းနေတယ်လို့ သုသေသနစစ်တမ်းတွေက ဖော်ပြကြပါတယ်။
ဒီပွဲကိုတက်ရောက်လာတဲ့ သုတေသနနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အဖွဲ့အစည်း Research Institute for Huminity and Nature က ပါမောက္ခ Masayuki Sakakibara ကတော့ ပလပ်စတစ်ကိစ္စမှာ လူထုရဲ့ အမြင်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့က ပိုပြီး အဓိကကျတယ်လို့ ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
“ပြည်သူတွေက သူတို့ရဲ့ စိတ်ကိုပြောင်းလဲပစ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဥပမာပြောရရင် ကျနော်တို့ တလျှောက်လုံး ပလပ်စတစ်သုံးလာတယ်၊ ကျနော်တို့ ဒါတွေကို ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ပလပ်စတစ်အိတ်တွေကို လျှော့ချသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာဆိုရင် ဈေးဝယ်စင်တာတွေက တခါသုံး အိတ်တွေအတွက် ပိုက်ဆံယူပါတယ်။ အဲဒီတော့ လူတွေက ပစ္စည်းထည့်ဖို့ Eco Beg လို့ခေါ်တဲ့ ( ပြန်သုံးလို့ရတဲ့) အိတ်တွေယူသွားကြပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး အလားတူနည်းတွေနဲ့ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။”
ကမ္ဘာတဝန်းလုံးက ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ ပလပ်စတစ်ပစ္စည်းတွေထဲမှာ ပြန်လည်အသုံးပြုမှုက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိနေတာ ဖြစ်ပြီး ကျန်အားလုံးဟာ စွန့်ပစ် အမှိုက်တွေဖြစ်ကုန်တာပါ။ ဒီအထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက လွန်ခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်တာကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ပလပ်စတစ်စွန့်ပစ်မှု ပမာဏကလည်း သုံးဆလောက်ပိုများလာတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ပလစ်စတစ် ညစ်ညမ်းမှုလျှော့ချရေး ကုလအစီအစဉ်စတင်
[Unicode Version]
ပလပျစတဈ ညဈညမျးမှုလြှော့ခရြေး ကုလအစီအစဉျစတငျ
မွနျမာနိုငျငံဟာ ပလပျစတဈ အလှနျအကြှံသုံးစှဲတဲ့ နိုငျငံတှထေဲမှာ တခု အပါအဝငျ ဖွဈလာပွီး ဒါကို အသိပညာပေးနိုငျဖို့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အစီအစဉျ တခုဖွဈတဲ့ United Nations Environmental Programme က စီစဉျဆောငျရှကျနပွေီဖွဈပါတယျ။ ဒီအစီအစဉျမှာ ပလပျစတဈရဲ့ ဆိုးကြိုးတှကေို ထငျရှား ပေါျလှငျစတေဲ့ပုံတှနေဲ့ ပညာပေး ပွသမှု တှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။ ပလပျစတဈ ပစ်စညျး သုံးစှဲမှု လြှော့ ခရြေးမှာ လကျတှေ့ ပါဝငျ ဆောငျရှကျနတေဲ့ Novotel ဟိုတယျမှာ ကငြျးပပွုလုပျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အစီအစဉျ မိတျဆကျပှဲကို သှားရောကျ သတငျးယူခဲ့တဲ့ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက ပွောပွပေးမှာပါ။
ကုလသမဂ်ဂ သဘာဝပတျဝနျးကငြျဆိုငျရာ အစီအစဉျ UNEP က ပလပျစတဈကငျးစငျရေး ဖွရှေငျးနညျးဆိုတဲ့ ခေါငျးစဉျနဲ့ အစီအစဉျတခုကို ဒီဇငျဘာ ၉ ရကျက ရနျကုနျမွို့မှာ မိတျဆကျသှားပါတယျ။ ဒီဖွရှေငျးနညျးမှာ အသိပညာပေး ဓာတျပုံတှေ ပွသတဲ့ အစီအစဉျတှလေညျးပါပွီး လူထုအနနေဲ့ ဓာတျပုံတှကေနတေဆင့ျ ပလပျစတဈတှရေဲ့ ဆိုးရှားအကြိုးဆကျတှကေို လေ့လာနိုငျမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံဟာ ပလပျစတဈညဈညမျးမှု တိုကျဖကြျရေးအတှကျ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့ အတူ လကျတှဲပွီး ပူးပေါငျးလုပျဆောငျသင့ျတယျလို့ ဒီနေ့ တကျရောကျလာတဲ့ ကုလသမဂ်ဂ သဘာဝပတျဝနျးကငြျအစီအစဉျ UNEP ရဲ့ ဂပြနျနိုငျငံဆိုငျရာ ဒါရိုကျတာ Jun Miyauchi က အခုလိုပွောပါတယျ။
“မွနျမာတနိုငျငံတညျးက ဒီ (ပလပျစတဈ) ကိစ်စကို ဖွရှေငျးဖို့ မလှယျပါဘူး။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒီပွူနာက မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပွူနာ မဟုတျပါဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ တကမ်ဘာလုံး အားလုံးတူတူ ကွိုးစားကွရမှာပါ။”
ဒီနေ့ နိုဗိုတယျဟိုတယျမှာ လုပျတဲ့ UNEP ရဲ့ ပလပျစတဈညဈညမျးမှု အသိပညာပေး အစီအစဉျ မိတျဆကျပှဲမှာ ဓာတျပုံတခြို့ ပွသထားပါတယျ။ Novotel ဟိုတယျဟာ ပလပျစတဈပစ်စညျး လြှော့ခသြုံးစှဲရေးမှာ ဦးဆောငျပါဝငျလာတဲ့ ဟိုတယျ တခုဖွဈတဲ့ အတှကျ လညျး ဂုဏျပွုခြီးကြူးခဲ့ပါတယျ။
၂၀၁၉ ရဲ့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေး ဆောငျပုဒျက ပလပျစတဈညဈညမျးမှု တိုကျဖကြျရေးဆိုတဲ့အတိုငျး တကမ်ဘာလုံးမှာ ပလပျစတဈလြော့ခရြေးနဲ့ ပတျသကျလို့ အဖွရှောခဲ့ကွပါတယျ။ ရနျကုနျ တမွို့လုံးရဲ့ စှန့ျပဈအမှိုကျက တရကျကို တနျခြိနျ ၂၃၀၀ ကြောျ ရှိနပွေီး ဒီအထဲမှာ ပလပျစတဈအမှိုကျက တနျခြိနျ ၄၀၀ လောကျရှိနတောပါ။ မွနျမာနိုငျငံက ပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးဥပဒကေို ၂၀၁၂ မှာပွဋ်ဌာနျးခဲ့ပမေဲ့ တကယျတမျး လူထုရဲ့ လိုကျနာမှုကတော့ အားနညျးနတေယျလို့ သုသသေနစဈတမျးတှကေ ဖောျပွကွပါတယျ။
ဒီပှဲကိုတကျရောကျလာတဲ့ သုတသေနနှင့ျ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ အဖှဲ့အစညျး Research Institute for Huminity and Nature က ပါမောက်ခ Masayuki Sakakibara ကတော့ ပလပျစတဈကိစ်စမှာ လူထုရဲ့ အမွငျကို ပွုပွငျပွောငျးလဲဖို့က ပိုပွီး အဓိကကတြယျလို့ ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
“ပွညျသူတှကေ သူတို့ရဲ့ စိတျကိုပွောငျးလဲပဈဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ ဥပမာပွောရရငျ ကနြောျတို့ တလြှောကျလုံး ပလပျစတဈသုံးလာတယျ၊ ကနြောျတို့ ဒါတှကေို ပွနျလညျအသုံးပွုနိုငျပါတယျ။ ဒါမှမဟုတျ ပလပျစတဈအိတျတှကေို လြှော့ခသြုံးနိုငျပါတယျ။ ဂပြနျမှာဆိုရငျ ဈေးဝယျစငျတာတှကေ တခါသုံး အိတျတှအေတှကျ ပိုကျဆံယူပါတယျ။ အဲဒီတော့ လူတှကေ ပစ်စညျးထည့ျဖို့ Eco Beg လို့ခေါျတဲ့ ( ပွနျသုံးလို့ရတဲ့) အိတျတှယေူသှားကွပါတယျ။ ဒီလိုမြိုး အလားတူနညျးတှနေဲ့ ဒီပွူနာကို ဖွရှေငျးနိုငျပါတယျ။”
ကမ်ဘာတဝနျးလုံးက ထုတျလုပျလိုကျတဲ့ ပလပျစတဈပစ်စညျးတှထေဲမှာ ပွနျလညျအသုံးပွုမှုက ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျပဲ ရှိနတော ဖွဈပွီး ကနြျအားလုံးဟာ စှန့ျပဈ အမှိုကျတှဖွေဈကုနျတာပါ။ ဒီအထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံက လှနျခဲ့တဲ့ ငါးနှဈတာကာလနဲ့ နှိုငျးယှဉျရငျ ပလပျစတဈစှန့ျပဈမှု ပမာဏကလညျး သုံးဆလောကျပိုမြားလာတာလညျး ဖွဈပါတယျ။