ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် မြန်မှာလား ရှည်ကြာဦးမှာလား

ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် မြန်မှာလား ရှည်ကြာဦးမှာလား

Zawgyi/ Unicode

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်နေ့က နေပြည်တော်မှာ (၈)ကြိမ်မြောက် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် အကောင်အထည် ဖော်မှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး JICM ကို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အစည်းဝေးကို အစိုးရဘက်က နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်ဘက်ကတော့ ဒုတပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဒုဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း တက်ရောက်ပါတယ်။ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့တွေဘက်က RCSS/SSA ရှမ်းလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးယွက်စစ်နဲ့ တပ်ဖွဲ့အသီးသီးက ခေါင်းဆောင်တွေ တက်ရောက်ကြပါတယ်။ ဒါဟာ အစိုးရ၊ တပ်မတော်နဲ့ NCA လက်မှတ်ထိုး တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့တွေကြား တစ်နှစ်ကျော်ကြာအောင် တရားဝင် ဆွေးနွေးပွဲတွေ ရပ်ဆိုင်းနေရာကနေ ပြန်လည် စတင်နိုင်တဲ့ အစည်းအဝေး ဖြစ်ခဲ့သလို၊ အချက်(၈) ချက် သဘောတူညီချက်ရပြီး အောင်မြင်တဲ့ အစည်းအဝေး တစ်ခုအဖြစ် တက်ရောက်သူ အားလုံး မှတ်ချက်ချခဲ့တဲ့ အစည်းအဝေးလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင်က နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ကြားထဲမှာ နားလည်မှု ပိုပြီးရှိလာခြင်းနဲ့ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ယုံကြည်မှုရှိလာတာကို ပြတဲ့ အစည်းအဝေး ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ်အတွက် အဲဒီ အစည်းအဝေးဟာ အင်မတန်ကောင်းတဲ့ နိမိတ်ဖြစ်တဲ့အကြောင်း ချီးကျူးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောသလို မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ တကယ်ပဲ အတိတ်နိမိတ်ကောင်းတွေ ပေါ်ပေါက်နေပြီလား၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့တကယ့်အခြေအနေမှန်ဟာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ ဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။ ခုတစ်ပတ် အဲဒီအကြောင်း လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။

အစည်းအဝေးမှာ သဘောတူညီချက် (၈) ချက်ရခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ စတုတ္တအကြိမ်မြောက် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမ ၄ လအတွင်း ကျင်းပဖို့၊ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုပူးတွဲကော်မတီ UPDJC နဲ့ ပစ်ခိုက်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲ စောင့်ကြည့်ရေး ကော်မတီ JMC အစည်းအဝေးကို နှစ်လ အတွင်း ကျင်းပဖို့၊ နှစ်ဖက် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေကြား အပစ်ရပ် ခိုင်မာရေး ဆက်ဆွေးနွေးကြဖို့၊ NCA အကောင်အထည် ဖော်မယ့် ပုံစံကို နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ဆက် ဆွေးနွေးကြဖို့၊ ၂၀၂၀ အလွန်မှာ ဆက်ပြီး ဆောင်ရွက်ရမယ့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်ဆင့်ကို သတ်မှတ်ပြီး အဆင့်အလိုက် အကောင်အထည် ဖော်ကြဖို့၊ ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အပိုင်း ၃ မှာပါဝင်မယ့် အချက်တွေကို ဆွေးနွေးကြဖို့၊ NCA အဓိက ဖွင့်ဆိုချက်တွေကို ဆက်ပြီး ညှိနှိုင်းကြဖို့၊ NCA စာချုပ်ထဲကို အခြားသော လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ ပါဝင်လက်မှတ်ထိုးလာစေရေး ကြိုးစားကြဖို့ စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

သဘောတူညီချက်တွေကို လေ့လာကြည့်ရင် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အချိန်ဇယားတွေ ချမှတ်ထားတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ထူးခြားချက်ကတော့ ၂၀၂၀ ထဲမှာ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ တစ်ကြိမ်လောက်ပဲ လုပ်ဖို့ လျာထားတာ တွေ့ကြရပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ၂၀၂၀ နှောင်းပိုင်းလောက်မှာ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကြီး ကျင်းပဖို့ ရှိနေပြီး၊ အဲဒီ မတိုင်ခင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ မဲဆွယ်လှုပ်ရှားမှုတွေ ရှိနေမှာမို့ ညီလာခံ တစ်ကြိမ် အတွက်လောက်ပဲ လျာထားတာလို့ သိရပါတယ်။ တစ်ဆက်တည်း ပါဝင်တာကတော့ ၂၀၂၀ အလွန်မှာ လုပ်ကြမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ညှိနှိုင်း ချမှတ် အကောင်အထည် ဖော်ကြဖို့ပါ။

ဒီအချက်တွေကို ကြည့်ရင် အရင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောဆိုခဲ့ဖူးတဲ့ တစ်နှစ်ကို ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံကြီးတွေ ပျမ်းမျှ ၃ ကြိမ်လောက် လုပ်နိုင်အောင် ကြိုးစားမယ်၊ အဲလို ကျင်းပနိုင်ခဲ့ရင် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ သဘောတူညီချက် အတော်များများ ရလာမှာဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၂၀ ရောက်ရင် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ အခြေခံ အဆင့် ပြီးမြောက် သလောက် ဖြစ်နေလိမ့်မယ် လို့ မျှော်လင့်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အလားတူ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကလည်း ပြောဆိုခဲ့ပါသေးတယ်။ အခု သူတို့ နှစ်ယောက် ပြောဆို မျှော်မှန်းခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ အခြေခံ အဆင့်လောက် ပြီးမြောက်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတာ သေခြာသွားခဲ့ပါပြီ။ ဒါကြောင့်လည်း ၂၀၂၀ အလွန်ထိ အချိန်ဇယားဆွဲ အကောင်အထည် ဖော်ဖို့ ပြင်ဆင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကို ကြည့်ရင် လက်ရှိ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဘယ်အချိန်လောက် ပြီးမြောက်နိုင်မလဲ ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မှန်းဆလို့ မရနိုင်သေးဘူး ဆိုတဲ့ အဖြေ ထွက်လာပါတယ်။ တကယ်လည်း ရခိုင် AA အပါအဝင် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တစ်ချို့နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေသေးတာ၊ အပစ်ရပ် စာချုပ် ချုပ်နိုင်ဖို့ မလွယ်ကူသေးတာ၊ တိုက်ခိုက်မှုတွေ မရှိပေမယ့်လည်း NCA စာချုပ်ထဲ လက်မှတ် ဝင်ထိုးဖို့ ငြင်းဆန်နေသေးတဲ့ အဖွဲ့ တစ်ချို့ ကျန်နေသေးတာ စတာတွေကိုကြည့်ရင် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် အချိန် ကြာရှည်မယ်ဆိုတာ အသိအမှတ်ပြုဖို့ လိုလာပါပြီ။

ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ကြာရှည်မယ် ဆိုတာ အသိအမှတ်ပြုပြီ ဆိုရင်တော့ အဲဒီလို ရှည်လျားတဲ့ အချိန်ကာလတလျောက် တိုင်းရင်းသား ပြည်သူလူထုရဲ့ လုံခြုံရေး၊ အသက်အိုးအိမ် စည်းစိမ် ကာကွယ်ရေး၊ ဘဝတွေပြန်လည် ထူထောင်ရေး၊ ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေး စတာတွေကို ဦးစားပေး လုပ်ဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ တကယ်တော့ လက်နက်ကိုင်ထားတဲ့ အဖွဲ့တွေ နိုင်ငံရေးအရ ပြေလည်ကြမှ စစ်ဘေးရှောင် တိုင်းရင်းသား ပြည်သူတွေ နေရပ်ပြန်ရေး၊ မိုင်းရှင်းလင်းရေး၊ ဘ၀ တိုးတက်ရေး၊ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး စပြီး လုပ်ရမယ် ဆိုတာမျိုးကတော့ သဘာဝလည်း မကျသလို တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ အကျိုးဆောင်ရွက်ဖို့ အချိန် အများကြီး နောက်ကျသွားပါလိမ့်မယ်။

ဒါကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ NCA လက်မှတ်ထိုး အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆွေးနွေးတဲ့ အပိုင်း၊ တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ အပစ်ရပ် စာချုပ်ချုပ်ဖို့ ညှိနှိုင်းတဲ့အပိုင်း၊ ဝနဲ့ မိုင်းလား အပါအဝင် အပစ်ရပ်ထားတဲ့ အဖွဲ့တွေ NCA စာချုပ်ထဲ ပါဝင်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အပိုင်း ၃ ပိုင်းရှိရာမှာ တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ အပစ်ရပ်နိုင်ရေးကို အရေးအကြီးဆုံး ပြသနာ အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အထူးကြိုးစား ညှိနှိုင်း ဖြေရှင်းဖို့ လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးအကြီးဆုံး လိုအပ်ချက်ကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး ရတာ မရတာ၊ နိုင်ငံရေး အရ သဘောတူညီချက် ရတာ မရတာ အသာထားပြီး အရင်ဦးဆုံး သေနတ်သံတွေ စဲသွားဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာမှ အပစ်ရပ် ခိုင်မာအောင်၊ တိုင်းရင်းသားတွေ ဘ၀ ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး တွေ အကောင်အထည် ဖော်ရင်း နိုင်ငံရေး ပြသနာ ပြေလည်အောင် စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ စားပွဲဝိုင်းပေါ်မှာ ညှိနှိုင်းသွားကြဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အစိုးရ အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ် လုပ်နိုင်တာကတော့ ရတဲ့ အနေအထား အောက်ကနေ တိုင်းရင်းသား တန်းတူ အခွင့်အရေးပေးတာ၊ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ရေးကို မလုပ်နိုင်သေးသည့်တိုင် ကိုယ်အာဏာရထားတဲ့ အနေအထား အောက်ကနေပဲ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အနှစ်သာရ ပေါ်လွင်လာအောင် အကောင်အထည် ဖော်ပေးဖို့ပါပဲ။ အလားတူ တပ်မတော်ဘက်ကလည်း တကယ့် စစ်မှန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားတယ် ဆိုရင်၊ ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုကို တကယ်ပဲ တည်ဆောက်ချင်တယ် ဆိုရင် အဲဒီ ပုံစံနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ရာမှာ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ သင့်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ၂၀၁၆ မှာ အာဏာရပြီး တက်လာတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရ အဖွဲ့အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို စိတ်ကူးယဉ်ပြီး တည်ဆောက်လို့ မရနိုင်ဘူး ဆိုတာ လက်တွေ့ ကြုံခဲ့ရပြီးပါပြီ။ ဒီအတွက် အင်န်အယ်လ်ဒီ အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး အကောင်အထည် ဖော်ရာမှာ ဦးဆောင်ခဲ့သူတွေ၊ လုပ်ငန်း အောင်မြင်မှု၊ မအောင်မြင်မှု စတာတွေကို ပြန် သုံးသပ်ပြီး တကယ် လက်တွေ့ကျတဲ့ ချဉ်းကပ်နည်း အသစ်တွေနဲ့ အပြောင်းအလဲလုပ် အကောင်အထည် ဖော်သင့်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

-------------

“ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ၊ မွနျမှာလား၊ ရှညျကွာဦးမှာလား။”
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဇနျနဝါရီ ၈ ရကျနေ့က နပွေညျတောျမှာ (၈)ကွိမျမွောကျ တဈနိုငျငံလုံး ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု ရပျစဲရေး သဘောတူစာခြုပျ အကောငျအထညျ ဖောျမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးအစညျးအဝေး JICM ကို ကငြျးပခဲ့ပါတယျ။ အစညျးဝေးကို အစိုးရဘကျက နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ တကျရောကျခဲ့ပွီး တပျမတောျဘကျကတော့ ဒုတပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဒုဗိုလျခြုပျမှူးကွီးစိုးဝငျး တကျရောကျပါတယျ။ NCA လကျမှတျထိုးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသား အဖှဲ့တှဘေကျက RCSS/SSA ရှမျးလကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့ ခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျကွီးယှကျစဈနဲ့ တပျဖှဲ့အသီးသီးက ခေါငျးဆောငျတှေ တကျရောကျကွပါတယျ။ ဒါဟာ အစိုးရ၊ တပျမတောျနဲ့ NCA လကျမှတျထိုး တိုငျးရငျးသား အဖှဲ့တှကွေား တဈနှဈကြောျကွာအောငျ တရားဝငျ ဆှေးနှေးပှဲတှေ ရပျဆိုငျးနရောကနေ ပွနျလညျ စတငျနိုငျတဲ့ အစညျးအဝေး ဖွဈခဲ့သလို၊ အခကြျ(၈) ခကြျ သဘောတူညီခကြျရပွီး အောငျမွငျတဲ့ အစညျးအဝေး တဈခုအဖွဈ တကျရောကျသူ အားလုံး မှတျခကြျခခြဲ့တဲ့ အစညျးအဝေးလညျး ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ကိုယျတိုငျက နှဈဦးနှဈဖကျ ကွားထဲမှာ နားလညျမှု ပိုပွီးရှိလာခွငျးနဲ့ တဈယောကျနဲ့တဈယောကျ ယုံကွညျမှုရှိလာတာကို ပွတဲ့ အစညျးအဝေး ဖွဈခဲ့ကွောငျး၊ ငွိမျးခမြျးရေး ဖွဈစဉျအတှကျ အဲဒီ အစညျးအဝေးဟာ အငျမတနျကောငျးတဲ့ နိမိတျဖွဈတဲ့အကွောငျး ခြီးကြူးပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ပွောသလို မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျမှာ တကယျပဲ အတိတျနိမိတျကောငျးတှေ ပေါျပေါကျနပွေီလား၊ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျရဲ့တကယ့ျအခွအေနမှေနျဟာ ဘယျလိုမြိုးလဲ ဆိုတာ စိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးပါတယျ။ ခုတဈပတျ အဲဒီအကွောငျး လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
အစညျးအဝေးမှာ သဘောတူညီခကြျ (၈) ခကြျရခဲ့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အဲဒါတှကေတော့ စတုတ်တအကွိမျမွောကျ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံကို ၂၀၂၀ ခုနှဈရဲ့ ပထမ ၄ လအတှငျး ကငြျးပဖို့၊ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးမှုပူးတှဲကောျမတီ UPDJC နဲ့ ပဈခိုကျတိုကျခိုကျမှု ရပျစဲရေးဆိုငျရာ ပူးတှဲ စောင့ျကွည့ျရေး ကောျမတီ JMC အစညျးအဝေးကို နှဈလ အတှငျး ကငြျးပဖို့၊ နှဈဖကျ တပျပိုငျးဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှကွေား အပဈရပျ ခိုငျမာရေး ဆကျဆှေးနှေးကွဖို့၊ NCA အကောငျအထညျ ဖောျမယ့ျ ပုံစံကို နှဈဦးနှဈဖကျ ဆကျ ဆှေးနှေးကွဖို့၊ ၂၀၂၀ အလှနျမှာ ဆကျပွီး ဆောငျရှကျရမယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ အဆင့ျဆင့ျကို သတျမှတျပွီး အဆင့ျအလိုကျ အကောငျအထညျ ဖောျကွဖို့၊ ပွညျထောငျစု သဘောတူစာခြုပျ အပိုငျး ၃ မှာပါဝငျမယ့ျ အခကြျတှကေို ဆှေးနှေးကွဖို့၊ NCA အဓိက ဖှင့ျဆိုခကြျတှကေို ဆကျပွီး ညှိနှိုငျးကွဖို့၊ NCA စာခြုပျထဲကို အခွားသော လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှေ ပါဝငျလကျမှတျထိုးလာစရေေး ကွိုးစားကွဖို့ စတာတှေ ဖွဈပါတယျ။
သဘောတူညီခကြျတှကေို လေ့လာကွည့ျရငျ ရှေ့လုပျငနျးစဉျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အခြိနျဇယားတှေ ခမြှတျထားတာ တှေ့နိုငျပါတယျ။ ထူးခွားခကြျကတော့ ၂၀၂၀ ထဲမှာ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံ တဈကွိမျလောကျပဲ လုပျဖို့ လြာထားတာ တှေ့ကွရပါတယျ။ အကွောငျးကတော့ ၂၀၂၀ နှောငျးပိုငျးလောကျမှာ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကွီး ကငြျးပဖို့ ရှိနပွေီး၊ အဲဒီ မတိုငျခငျ နိုငျငံရေးပါတီတှရေဲ့ မဲဆှယျလှုပျရှားမှုတှေ ရှိနမှောမို့ ညီလာခံ တဈကွိမျ အတှကျလောကျပဲ လြာထားတာလို့ သိရပါတယျ။ တဈဆကျတညျး ပါဝငျတာကတော့ ၂၀၂၀ အလှနျမှာ လုပျကွမယ့ျ လုပျငနျးစဉျတှကေို ညှိနှိုငျး ခမြှတျ အကောငျအထညျ ဖောျကွဖို့ပါ။
ဒီအခကြျတှကေို ကွည့ျရငျ အရငျက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ပွောဆိုခဲ့ဖူးတဲ့ တဈနှဈကို ၂၁ ရာစု ပငျလုံ ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံကွီးတှေ ပမြျးမြှ ၃ ကွိမျလောကျ လုပျနိုငျအောငျ ကွိုးစားမယျ၊ အဲလို ကငြျးပနိုငျခဲ့ရငျ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ သဘောတူညီခကြျ အတောျမြားမြား ရလာမှာဖွဈပွီး၊ ၂၀၂၀ ရောကျရငျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ အခွခေံ အဆင့ျ ပွီးမွောကျ သလောကျ ဖွဈနလေိမ့ျမယျ လို့ မြှောျလင့ျခဲ့ဖူးပါတယျ။ အလားတူ တပျမတောျ ကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျကလညျး ပွောဆိုခဲ့ပါသေးတယျ။ အခု သူတို့ နှဈယောကျ ပွောဆို မြှောျမှနျးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ မှာ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ အခွခေံ အဆင့ျလောကျ ပွီးမွောကျဖို့ မဖွဈနိုငျတော့ဘူးဆိုတာ သခွောသှားခဲ့ပါပွီ။ ဒါကွောင့ျလညျး ၂၀၂၀ အလှနျထိ အခြိနျဇယားဆှဲ အကောငျအထညျ ဖောျဖို့ ပွငျဆငျနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒါကို ကွည့ျရငျ လကျရှိ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ ဘယျအခြိနျလောကျ ပွီးမွောကျနိုငျမလဲ ဆိုတာ ဘယျလိုမှ မှနျးဆလို့ မရနိုငျသေးဘူး ဆိုတဲ့ အဖွေ ထှကျလာပါတယျ။ တကယျလညျး ရခိုငျ AA အပါအဝငျ လကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့တဈခြို့နဲ့ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနသေေးတာ၊ အပဈရပျ စာခြုပျ ခြုပျနိုငျဖို့ မလှယျကူသေးတာ၊ တိုကျခိုကျမှုတှေ မရှိပမေယ့ျလညျး NCA စာခြုပျထဲ လကျမှတျ ဝငျထိုးဖို့ ငွငျးဆနျနသေေးတဲ့ အဖှဲ့ တဈခြို့ ကနြျနသေေးတာ စတာတှကေိုကွည့ျရငျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ အခြိနျ ကွာရှညျမယျဆိုတာ အသိအမှတျပွုဖို့ လိုလာပါပွီ။
ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ ကွာရှညျမယျ ဆိုတာ အသိအမှတျပွုပွီ ဆိုရငျတော့ အဲဒီလို ရှညျလြားတဲ့ အခြိနျကာလတလြောကျ တိုငျးရငျးသား ပွညျသူလူထုရဲ့ လုံခွုံရေး၊ အသကျအိုးအိမျ စညျးစိမျ ကာကှယျရေး၊ ဘဝတှပွေနျလညျ ထူထောငျရေး၊ ဒသေ ဖှံ့ဖွိုးရေး စတာတှကေို ဦးစားပေး လုပျဖို့ လိုပါလိမ့ျမယျ။ တကယျတော့ လကျနကျကိုငျထားတဲ့ အဖှဲ့တှေ နိုငျငံရေးအရ ပွလေညျကွမှ စဈဘေးရှောငျ တိုငျးရငျးသား ပွညျသူတှေ နရေပျပွနျရေး၊ မိုငျးရှငျးလငျးရေး၊ ဘ၀ တိုးတကျရေး၊ ဒသေဖှံ့ဖွိုးရေး စပွီး လုပျရမယျ ဆိုတာမြိုးကတော့ သဘာဝလညျး မကသြလို တိုငျးရငျးသားပွညျသူတှေ အကြိုးဆောငျရှကျဖို့ အခြိနျ အမြားကွီး နောကျကသြှားပါလိမ့ျမယျ။
ဒါကွောင့ျ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျမှာ NCA လကျမှတျထိုး အဖှဲ့တှနေဲ့ ဆှေးနှေးတဲ့ အပိုငျး၊ တိုကျခိုကျမှု ဖွဈပှားနတေဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ အပဈရပျ စာခြုပျခြုပျဖို့ ညှိနှိုငျးတဲ့အပိုငျး၊ ဝနဲ့ မိုငျးလား အပါအဝငျ အပဈရပျထားတဲ့ အဖှဲ့တှေ NCA စာခြုပျထဲ ပါဝငျဖို့ ကွိုးစားတဲ့ အပိုငျး ၃ ပိုငျးရှိရာမှာ တိုကျခိုကျမှု ဖွဈပှားနတေဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ အပဈရပျနိုငျရေးကို အရေးအကွီးဆုံး ပွသနာ အဖွဈ သတျမှတျပွီး အထူးကွိုးစား ညှိနှိုငျး ဖွရှေငျးဖို့ လိုပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ အရေးအကွီးဆုံး လိုအပျခကြျကတော့ ငွိမျးခမြျးရေး ရတာ မရတာ၊ နိုငျငံရေး အရ သဘောတူညီခကြျ ရတာ မရတာ အသာထားပွီး အရငျဦးဆုံး သနေတျသံတှေ စဲသှားဖို့ လိုပါတယျ။ အဲဒီနောကျမှာမှ အပဈရပျ ခိုငျမာအောငျ၊ တိုငျးရငျးသားတှေ ဘ၀ ပွနျလညျ တညျဆောကျရေး၊ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး တှေ အကောငျအထညျ ဖောျရငျး နိုငျငံရေး ပွသနာ ပွလေညျအောငျ စိတျရှညျရှညျနဲ့ စားပှဲဝိုငျးပေါျမှာ ညှိနှိုငျးသှားကွဖို့ပဲ ဖွဈပါတယျ။
အစိုးရ အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး နောကျထပျ လုပျနိုငျတာကတော့ ရတဲ့ အနအေထား အောကျကနေ တိုငျးရငျးသား တနျးတူ အခှင့ျအရေးပေးတာ၊ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံ ပွငျရေးကို မလုပျနိုငျသေးသည့ျတိုငျ ကိုယျအာဏာရထားတဲ့ အနအေထား အောကျကနပေဲ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု အနှဈသာရ ပေါျလှငျလာအောငျ အကောငျအထညျ ဖောျပေးဖို့ပါပဲ။ အလားတူ တပျမတောျဘကျကလညျး တကယ့ျ စဈမှနျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကို လိုလားတယျ ဆိုရငျ၊ ဒီမိုကရစေီ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစုကို တကယျပဲ တညျဆောကျခငြျတယျ ဆိုရငျ အဲဒီ ပုံစံနဲ့ ကိုကျညီအောငျ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံ ပွငျရာမှာ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ သင့ျပါတယျ။ အခုဆိုရငျ ၂၀၁၆ မှာ အာဏာရပွီး တကျလာတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရ အဖှဲ့အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကို စိတျကူးယဉျပွီး တညျဆောကျလို့ မရနိုငျဘူး ဆိုတာ လကျတှေ့ ကွုံခဲ့ရပွီးပါပွီ။ ဒီအတှကျ အငျနျအယျလျဒီ အနနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး အကောငျအထညျ ဖောျရာမှာ ဦးဆောငျခဲ့သူတှေ၊ လုပျငနျး အောငျမွငျမှု၊ မအောငျမွငျမှု စတာတှကေို ပွနျ သုံးသပျပွီး တကယျ လကျတှေ့ကတြဲ့ ခဉြျးကပျနညျး အသဈတှနေဲ့ အပွောငျးအလဲလုပျ အကောငျအထညျ ဖောျသင့ျပါကွောငျး တငျပွလိုကျရပါတယျ။
စညျသူအောငျမွင့ျ။