အရှေ့တောင်အာရှကို စစ်အေးတိုက်ပွဲရဲ့ ရှေ့တန်းစာမျက်နှာသစ် အဖြစ်မခံနိုင်

Indonesia's President Joko Widodo speaks to the media during ASEAN summit in Phnom Penh, Cambodia, Friday, Nov. 11, 2022.

အရှေ့တောင်အာရှဒေသကို စစ်အေးတိုက်ပွဲအသစ်ရဲ့ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာအဖြစ်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအသစ် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတက ကတိပြုလိုက်ပါတယ်။

“အာဆီယံဟာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ဒေသ ဖြစ်လာရပါမယ်။ ကမ္ဘာ့တည်ငြိမ်ရေးအတွက် မှီခိုအားထားရာနေရာ ဖြစ်ရပါမယ်။ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကို တသမတ်တည်း စွဲကိုင်ရပါမယ်။ အင်အားကြီး အာဏာတစ်ရပ်ရဲ့ ကိုယ်စားပြုတာမျိုး မဖြစ်ရပါဘူး၊ လက်ရှိ ပထဝီနိုင်ငံရေးရဲ့ အပြန်အလှန်သက်ရောက်အားတွေကို ကျွန်တော်တို့ဒေသတွင်းမှာ စစ်အေးတိုက်ပွဲသစ်တစ်ရပ်အဖြစ် ပြောင်းသွားမှာကို အာဆီယံက အဖြစ်မခံသင့်ဘူး” လို့ အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတ Joko Widodo က ဆိုပါတယ်။

လူသန်းပေါင်း ၇၀၀ နေထိုင်နေကြတဲ့ အာဆီယံဒေသဟာ “ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ဒေသ ဖြစ်ရမယ်။ လူသားဝါဒနဲ့ ဒီမိုကရေစီကို အားပေးထောက်ခံရမယ်။” လို့ Joko Widodo က ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမူတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီး ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ကမ္ဘောဒီယားနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကြောင့် ညစ်နွမ်းခဲ့ရပါတယ်။

တရုတ်က အာရှပစိဖိတ်ဒေသမှာ ပိုပြီးစစ်ရေးအရ တိုးမြှင့်လာပြီး၊ ထိုင်ဝမ်ဟာ သူ့ရဲ့ အချုပ်အခြာပိုင် နယ်မြေအဖြစ် အခိုင်အမာ ပိုပြောလာတဲ့အတိုင်း အမေရိကန်ကလည်း တရုတ်ရဲ့ အင်အားကို တန်ပြန်တဲ့ ခြေလှမ်းတွေ လှမ်းလာတာကြောင့် ဒေသတွင်းမှာ စစ်အေးတိုက်ပွဲအသစ်လို တင်းမာမှုတွေ တိုးမြင့်လာရတာပါ။

အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေ ဖနွမ်းပင်မှာ တွေ့ဆုံနေကြချိန်မှာပဲ QUAD လို့ အတိုကောက်ခေါ်တဲ့ အမေရိကန်၊ သြစတြေလျား၊ ဂျပန်နဲ့ အိန္ဒိယ လေးနိုင်ငံ မဟာမိတ်အဖွဲ့ဟာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရဲ့ အရှေ့ဘက်ပင်လယ်ထဲမှာ စစ်ရေးလေ့ကျင့်နေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စနေနေ့မှာပဲ၊ တရုတ်စစ်တပ်က တိုက်လေယာဉ်တွေနဲ့ ဗုံးကြဲလေယာဉ် ၃၆ စင်းဟာ ထိုင်ဝမ်အနီးမှာ ပျံသန်းခဲ့ကြပါသေးတယ်။ လေယာဉ် ဆယ်စင်းဟာ ထိုင်ဝမ် ရေလက်ကြားထဲက တရုတ်နဲ့ ထိုင်ဝမ်ကို ခြားထားတဲ့မျဉ်းကို ဖြစ်ကျော် ပျံသန်းခဲ့တယ်လို့ ထိုင်ဝမ် တာဝန်ရှိသူတွေက ဆိုပါတယ်။

===== Unicode ====

အရှေ့တောငျအာရှဒသေကို စဈအေးတိုကျပှဲအသဈရဲ့ ရှေ့တနျးစဈမကြျနှာအဖွဈခံမှာ မဟုတျဘူးလို့ အာဆီယံအလှည့ျကြ ဥက်ကဋ်ဌအသဈ အငျဒိုနီးရှားသမ်မတက ကတိပွုလိုကျပါတယျ။

“အာဆီယံဟာ ငွိမျးခမြျးတဲ့ဒသေ ဖွဈလာရပါမယျ။ ကမ်ဘာ့တညျငွိမျရေးအတှကျ မှီခိုအားထားရာနရော ဖွဈရပါမယျ။ နိုငျငံတကာဥပဒတှေကေို တသမတျတညျး စှဲကိုငျရပါမယျ။ အငျအားကွီး အာဏာတဈရပျရဲ့ ကိုယျစားပွုတာမြိုး မဖွဈရပါဘူး၊ လကျရှိ ပထဝီနိုငျငံရေးရဲ့ အပွနျအလှနျသကျရောကျအားတှကေို ကြှနျတောျတို့ဒသေတှငျးမှာ စဈအေးတိုကျပှဲသဈတဈရပျအဖွဈ ပွောငျးသှားမှာကို အာဆီယံက အဖွဈမခံသင့ျဘူး” လို့ အငျဒိုနီးရှား သမ်မတ Joko Widodo က ဆိုပါတယျ။

လူသနျးပေါငျး ၇၀၀ နထေိုငျနကွေတဲ့ အာဆီယံဒသေဟာ “ဂုဏျသိက်ခာရှိတဲ့ဒသေ ဖွဈရမယျ။ လူသားဝါဒနဲ့ ဒီမိုကရစေီကို အားပေးထောကျခံရမယျ။” လို့ Joko Widodo က ဆိုပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီမူတှဟော မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့ပွီး ဆကျလကျဖွဈပေါျလာခဲ့တဲ့ ဖွဈရပျတှနေဲ့ ကမ်ဘောဒီယားနိုငျငံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ပွူနာတှကွေောင့ျ ညဈနှမျးခဲ့ရပါတယျ။

တရုတျက အာရှပစိဖိတျဒသေမှာ ပိုပွီးစဈရေးအရ တိုးမွှင့ျလာပွီး၊ ထိုငျဝမျဟာ သူ့ရဲ့ အခြုပျအခွာပိုငျ နယျမွအေဖွဈ အခိုငျအမာ ပိုပွောလာတဲ့အတိုငျး အမရေိကနျကလညျး တရုတျရဲ့ အငျအားကို တနျပွနျတဲ့ ခွလှေမျးတှေ လှမျးလာတာကွောင့ျ ဒသေတှငျးမှာ စဈအေးတိုကျပှဲအသဈလို တငျးမာမှုတှေ တိုးမွင့ျလာရတာပါ။

အာဆီယံခေါငျးဆောငျတှေ ဖနှမျးပငျမှာ တှေ့ဆုံနကွေခြိနျမှာပဲ QUAD လို့ အတိုကောကျခေါျတဲ့ အမရေိကနျ၊ သွစတွလြေား၊ ဂပြနျနဲ့ အိန်ဒိယ လေးနိုငျငံ မဟာမိတျအဖှဲ့ဟာ ဖိလဈပိုငျနိုငျငံရဲ့ အရှေ့ဘကျပငျလယျထဲမှာ စဈရေးလေ့ကငြ့ျနကွေဆဲ ဖွဈပါတယျ။ စနနေေ့မှာပဲ၊ တရုတျစဈတပျက တိုကျလယောဉျတှနေဲ့ ဗုံးကွဲလယောဉျ ၃၆ စငျးဟာ ထိုငျဝမျအနီးမှာ ပြံသနျးခဲ့ကွပါသေးတယျ။ လယောဉျ ဆယျစငျးဟာ ထိုငျဝမျ ရလေကျကွားထဲက တရုတျနဲ့ ထိုငျဝမျကို ခွားထားတဲ့မဉြျးကို ဖွဈကြောျ ပြံသနျးခဲ့တယျလို့ ထိုငျဝမျ တာဝနျရှိသူတှကေ ဆိုပါတယျ။