ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံနှင့် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေး

မြန်မာ့အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူဦးရေအများဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအရရော နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအရပါ သမိုင်းနဲ့ချီပြီး ထိစပ်ဆက်နွယ်လာခဲ့တဲ့ နိုင်ငံကြီးတခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီ လမ်းပျောက်ဆုံး၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး ချွတ်ခြုံကျပြီး ပြည်သူလူထု အခက်ကြုံနေတာကို အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံက လက်ပိုက်ကြည့်နေပါသလား။ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်တက်လှမ်းနိုင်ဖို့အတွက် အိမ်နီးချင်းကောင်းအနေနဲ့ ဘယ်လို ကူညီနိုင်ပါသလဲ။ မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ သတင်းဆောင်းပါးများ ရေးသားလာခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယသတင်းစာဆရာ Subir Bhaumik (ဆူဘီ ဘူမစ်) နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆူဘီက မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ စောင့်ကြည့်ရေးသားလာတဲ့ အိန္ဒိယသတင်းစာဆရာတယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ အခု မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကိုလဲ ဆူဘီက အသိဆုံး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တည်ငြိမ်မှု မရှိဘူး။ စီးပွားရေးတွေလည်း ကမောက်ကမ ဖြစ်နေတယ်။ အစစအရာရာပေါ့။ စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ အချိန်လည်း ဖြစ်နေတယ်။ တိုက်ပွဲတွေလည်း ဖြစ်နေတယ်။ ဒီလို မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို ကျေကျေနပ်နပ်ကြီး လုပ်နေတယ်ဆိုရင် မှန်ပါသလား။ ဒီမေးခွန်းကို ပထမဦးဆုံး ဖြေကြားပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက အိန္ဒိယရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ သိပ်အဆင်ပြေချောမွှေ့နေတယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။ မြန်မာနဲ့ ထိတွေ့လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတခုနှစ်ခုကလွဲပြီးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အိန္ဒိယတွေရဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ပမာဏက ကျန်အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတချို့နဲ့ စာရင်တော့ မများလှပါဘူး။ တရုတ်နဲ့တော့ လုံးဝမယှဉ်နိုင်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ပိုအရေးကြီးတာက အခု ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီ ချမှတ်ထားတဲ့ Act East Policy အရှေ့ဘက်မှာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ရေး မူဝါဒအတွက် ဒီမူဝါဒ အောင်မြင်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံဟာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းပြီး၊ ဒီမိုကရေစီ ထွန်းကားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ အိန္ဒိယဟာ မြန်မာကိုဖြတ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေကို ကုန်လမ်းက ရောက်ရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အခုလက်ရှိ မတည်ငြိမ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကိုကြည့်ပြီး အိန္ဒိယရဲ့ အဝေးပြေးလမ်း ဖောက်လုပ်ရေးတို့၊ ကုလားတန်စီမံကိန်းတို့ဟာ နှောင့်နှေးနေရပါတယ်။ ဒီအခြေအနေ ဒီဖြစ်စဉ်တွေဟာ အိန္ဒိယအတွက်တော့ သတင်းကောင်း မဟုတ်ပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ စီမံကိန်းတွေ အောင်မြင်ဖို့၊ Act East Policy ချောမွှေ့ဖို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို လိုအပ်တယ်ဆိုရင် ဒီလိုအခြေအနေမျိုး ဖြစ်ထွန်းလာအောင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် အကောင်းဆုံး အခြေအနေမျိုး ဖြစ်လာအောင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက ဘာလုပ်ပေးနိုင်ပါသလဲ။ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အိန္ဒိယရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘာလဲဆိုတာလဲ ပြောပြပါအုံး။ အိန္ဒိယဟာ the Biggest Democracy in the world ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်နေတဲ့ မြန်မာ့အိန္ဒိယ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ ဘာလုပ်နိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် အိန္ဒိယအနေနဲ့ ပိုလုပ်ပေးဖို့ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ အခုတွေ့ရသလောက် အိန္ဒိယမူဝါဒကို ပြောရရင် မြန်မာနိုင်ငံက ဖြစ်ရပ်တချို့ကို ဝေဖန်တာတော့ ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထွန်းကားတာကို မြင်တွေ့လိုတယ်လို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက အခါအားလျော်စွာလည်း ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ ဖြစ်စေချင်တာကတော့ အိန္ဒိယအနေနဲ့ တစုံတခု ဖြစ်လာမှ တုံ့ပြန်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ ထိရောက်တဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကြားဝင်ပေးတာတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ ဒါတွေကို အိန္ဒိယဘက်က မဆောင်ရွက်ဘဲ အာဆီယံကို တွန်းပို့နေပါတယ်။ အာဆီယံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်တွေကို ထောက်ခံနေပါတယ်။ အဲဒီ အာဆီယံအစီအစဉ်တွေက ဘယ်လိုမှ ခရီးမပေါက်ပါဘူး အာဆီယံနိုင်ငံတချို့ကလဲ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ အကျွမ်းတဝင် ရှိနေကြလေတော့ မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် သိပ်ပြီးသဘောထား မတင်းမာကြပါဘူးလို့ အဲဒီလို ဆိုရမယ်ထင်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အိန္ဒိယရဲ့ အနေအထားဟာ သိပ်စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ မြန်မာဟာ စစ်တပ်ချင်းလည်း ဆက်ဆံမှု ရှိပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့လည်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အခွင့်အရေးကောင်းပါပဲ။ ဒါကို အိန္ဒိယက အသုံးမချပါဘူး။ Vladimir Putin နဲ့ Volodymyr Zelenskyy တို့နဲ့ ပြောဆိုခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စမှာလဲ ဘာကြောင့် ဝင်မပြောနိုင်ရတာလဲ။ အိန္ဒိယဟာ ဂန်ဒီ မွေးဖွာခဲ့တဲ့ နိုင်ငံပါ။ ဂန္ဓီငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့မျိုး စေလွှတ်ပြီး ကြိုးပမ်းကြည့်သင့်ပါတယ်။ ထိရောက်မှုတွေ ရှိလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ တချို့က ပြောကြတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်က ဆိုလို့ရှိရင် မြန်မာနိုင်ငံကို သိပ်ပြီးတော့ ကိုင်တွယ်လိုက်ရင် တရုတ်ဘက်ကို ပိုပြီးတွန်းပို့လိုက်သလို ဖြစ်သွားမှာကို အလေးထားဆောင်ရွက်လာတယ်လို့ တချို့က ဆောင်ရွက်တယ်ဆိုတော့၊ အခုလဲပဲ အလားတူသဘောတူထားတာတွေ ရှိနေလေလို့လား။ တိုက်တိုက်တွန်းတွန်း ဖိဖိစီးစီး လုပ်လိုက်ရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်ဘက်ကို ပိုရောက်သွားလေမလား။ သိုတည်းမဟုတ် တရုတ်က သူတို့ကို ကူညီမယ်စသည်ဆိုတဲ့ အဲဒီလိုသဘောထားမျိုး ရှိနေလို့လား။

ဖြေ ။ ။ အဲဒါ လုံးဝအဓိပ္ပါယ် မရှိဘူးလို့ ကျနော် ယူဆပါတယ်။ လုံးဝလက်မခံပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ တရုတ်ခါးပိုက်ဆောင်ထဲ ရောက်နေပြီသားပါ။ ဘာမှမကျန်တော့ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လုပ်နေတဲ့ ဧရာမ စီးပွားရေးစီမံကိန်းကြီးတွေကိုပဲ ကြည့်ပါ။ မြန်မာပြည် တရုတ်ပြည်ရင်ခွင်ထဲ ရောက်မသွားစေချင်ဘူးလို့ အိန္ဒိယက ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါဟာ မှားယွင်းမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီနေရာမှာ ဆက်စပ်ပြီးတော့ ၁၉၈၈ ဒီမိုကရေစီအုံကြွမှုတုန်းက အိန္ဒိယက မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ တောင်းဆိုမှုကို အစောပိုင်းမှာတော့ တက်တက်ကြွကြွ ထောက်ခံခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းကျတော့ လေသံပျော့သွားတယ်။ အဲဒီကိစ္စလဲ ပြန်ပြီးသုံးသပ်ပါအုံး။ ဆက်စပ်ပြီး စဉ်းစားလို့ရအောင်လို့ပါ။

ဖြေ ။ ။ ဝန်ကြီးချုပ် ရာဂျစ် ဂန္ဓီနဲ့ သူ့ရဲ့အစိုးရဟာ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးကို လုံးဝဥသုံ ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။ အဝေးရောက်အစိုးရကိုတောင်မှ ထောက်ခံပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက် အိန္ဒိယမှာ ပြဿနာတွေဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲလုပ်တော့ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရ တက်လာပါတယ်။ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရဟာ မြန်မာ့အရေးသာမက ဘယ်ကိစ္စကိုမှ ပြတ်ပြတ်သားသား မဆုံးဖြတ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီကနေ မိုဒီအစိုးရဟာ တည်ငြိမ်တဲ့ အစိုးရတရပ်သာမက ခိုင်မာတောင့်တင်းတဲ့ အစိုးရတရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့အနေနဲ့ အိမ်နီးချင်းရဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ ပြတ်ပြတ်သားသား ဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်စောဒကတက်စရာ ဘာလဲဆိုရင် အိန္နိယရဲ့ အရှေ့မြောက်ဒေသရဲ့ သူပုန်တွေကို နှိမ်နင်းတဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်နေပါတယ်။ အဲဒီ အရှေ့မြောက်ဒေသ သူပန်တွေကို နှိမ်နင်းဖို့အတွက် မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ သင်မြတ်ဖို့လိုတယ်။ မြန်မာစစ်တပ် ငြိုငြင်အောင် လုပ်လို့မရဘူး။ ဒါကြောင့် ငါတို့က ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ သင့်မြတ်အောင် ဆက်ဆံနေရမယ်။ ဒါက အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အရေးပါတယ်လို့ သူက ပြောကြပါတယ်။ အဲဒါကော ဘယ်လောက်မှန်သလဲ၊ ဘယ်လိုသဘောထားသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဒီကိစ္စကိုလည်း ကျနော် လက်မခံပါဘူး။ အိန္ဒိယရဲ့ ဒီပြဿနာ ပြေလည်ဖို့ မြန်မာစစ်တပ်က ဘာမှမလုပ်နိုင်အောင်လို့ပါပဲ။ တခါတလေမှာ သူပုန်တချို့ကို ဖမ်းဆီးပြီး၊ အိန္ဒိယဘက် ပြန်ပို့ပေးတာတော့ ရှိပါတယ်။ ဒီကနေ့အထိလဲ အိန္ဒိယသူပုန် အများအပြားဟာ စစ်ကိုင်တိုင်းအတွင်မှာ ပုံမှန်အခြေစိုက် နေကြပါတယ်။ ကျနော်ကိုယ်တိုင် အဲဒီသူပုန်တွေရှိတဲ့ စခန်းတချို့ကို ရောက်ဖူးလို့ အတိအကျ ပြောပြနေကြတာပါ။ အခုဆိုရင် မြန်မာစစ်တပ်ဟာ PDF အဖွဲ့တွေကို တိုက်ခိုက်ရာမှာ သူပုန်တချို့ကိုတောင် အသုံးချနေတယ်လို့ အိန္ဒိယမီဒီယာတချို့မှာ ရေးသားထားုတာ တွေ့ရပါတယ်။ အိန္ဒိယစစ်တပ်ကတော့ ဒီသူပုန်တွေ တိုက်ခိုက်ရာမှာ အကူအညီရနိုင်တဲ မြန်မာစစ်တပ်ကို စိတ်ပျက်အောင် မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလိုက်တယ်။ ဒီလိုပြောနေတာလဲ ကြားပါပြိ။ ဘာအကူအညီမှလဲ ဟုတ်တိပတ်တိ မရရှိခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့လဲ သူတို့နိုင်ငံထဲမှာ အဖွဲ့အစည်းမျိုးစုံ၊ အင်အားစုမျိုးစုံကို အနိုင်နိုင် တိုက်နေရတာပါ။ အိန္ဒိယစစ်တပ်ကို ကူညီဖို့နေနေသာသာ။ ဒါကြောင့် ဒီကိစ္စကိုလည်း ကျနော် လုံးဝပယ်ချခဲ့တာ။ အခုလဲ ကျနော် လုံးဝပယ်ချပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အိန္ဒိယအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တန်းတင်ပြီးတော့ တွန်းနေကြတယ်လို့ ဆိုကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်ကလဲ ဘာမှအလုပ်မဖြစ်ဘူး။ ရှေ့ကိုမတိုးနိုင်ဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ အိန္ဒိယမှာလည်း အာဆီယံကို ရှေ့တန်းမတင်ဘဲ၊ အာဆီယံကို မတွန်းဘဲနဲ့ သူ့အနေနဲ့ လုပ်နိုင်တာ မရှိဘူးလား။ ဥပမာ အိန္ဒိယကလဲ သူ့အနေနဲ့ တောင်အာရှရေးရာ အဖွဲ့ဆိုတာရှိတယ်။ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အောင်ဒေါသ နိုင်ငံတွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့အဖွဲ့ ရှိတယ်။ ဒါက တနိုင်ငံတည်း မဟုတ်တောင်မှ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တစုံတရာ ကြားဝင်ပြီး ပြောနိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိဘူးလား။ အဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့ပေါ့။

ဖြေ ။ ။ တောင်အာရှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ကတော့ တကယ်အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။ အဓိကအားဖြင့် အိန္ဒိယနဲ့ ပါကစ္စတန်တို့ အားပြိုင်နေကြလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကိုတော့ ထည့်မစဉ်းစားနေပါတော့။ ဒါပေမဲ့ ဘင်စတပ်ကိုကြည့်ရင် အဲဒီအထဲမှာ မြန်မာနဲ့အတူ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေရှ် တို့ ပါဝင်ကြပါတယ်။ အားလုံးဟာ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖြစ်သင့်တာက အဲဒီအထဲမှာ အိန္ဒိယက ဦးဆောင်ပြီး ထိရောက်တဲ့လုပ်ငန်းတွေ ဖော်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ အာဆီယံနဲ့ ဆန့်ကျင်စရာ မလိုပါဘူး။ အာဆီယံလည်း သူ့ဘာသာသူရပ်၊ … ကလည်း သူ့နည်းသူဟန်နဲ့ ကြိုးပမ်းသင့်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံဟာ စစ်တပ်ကရော၊ ဒီမိုကရေစီပါတီတွေဘက်ကပါ လက်ခံနိုင်တဲ့ ပါတီတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနယ်စပ် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်က အိန္ဒိယကို နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော် တော်လှန်ခဲ့ပြီး၊ အခု ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသူပါ။ သူက မြန်မာစစ်တပ်နဲ့၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့နဲ့ ရင်းနှီးသိသူ။ ဒီလိုလူမျိးက ဦးဆောင်ပြီး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး လုပ်ဆာင်သင့်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ မိုဇိုရမ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားတဲ့လူတွေကလည်း အားတက်ကြပါတယ်။ အဲဒီကထွက်ပြေးရတဲ့ ဒုက္ခသည်များကိုလည်း လက်ခံတယ်။ ကူညီတယ်၊ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ သဘောထားမတိုက်ဆိုင်လဲ သူကတော့ သူ့လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ အဆင်ပြေနေတယ်ဆိုတာကိုလည်း ကြားသိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူက ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်အဆင့်ပေါ့။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဗဟိုအစိုးရထဲမှာကော သူ့လို သဘောထား ရှိတဲ့လူမျိုး ဘယ်နှစ်ယောက် ရှိပါသလဲ။ ဆူဘီရဲ့ အမြင်နဲ့ တူညီမယ့် နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်း ရှိတယ်ဆိုရင်လဲ ပြောပြပါအုံး။ ဘယ်လောက် အားတက်စရာ ပြောပြပါအုံး။

ဖြေ ။ ။ ကျနော် ပြောနိုင်ပါတယ်။ အာဏာရ BJP ပါတီဝင်တွေ အထူးသဖြင့် အရှေ့မြောက်ဒေသက ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဆိုရင် မြန်မာ့အရေးမှာ အိန္ဒိယကြားဝင်လုပ်ဆောင်ပေးသင့်တယ်လို့ ယူဆနေကြတာက မိုဇီုရမ်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်တင် မဟုတ်ပါဘူး၊ မဏိပူပြည်နယ်က ဝန်ကြီးချုပ်ကလည်း မြန်မာ့ပြဿနာ ပြေလည်ရေးကို အထူးလိုလားနေသူပါ။ မဏီပူရဲ့ စီးပွာရေးအခြေအနေဟာ မြန်မာနယ်စပ် ဖွင့်လှစ်ရေးအပေမှာ မူတည်နေတာပါ။ အလားတူပဲ အိန္ဒိယရဲ့ ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကလည်း မဏီပူပြည်နယ်က ဖြစ်ပါတယ်။ ကွန်ဂရက်ပါတီက နိုင်ငံရေးသမား အများအပြားဟာလဲ မြန်မာ့အရေးမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်လိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗဟိုအစိုးရတွေထဲက လူတချို့က ဝေဖန်ခံရမှာကို အလွန်အမင်း ခုခံတွန်လှန်းကြပါတယ်။ သတိထားလွန်ပါတယ်။ ရှေ့ကိုထိုးဖောက် လုပ်ဆောင်တာမျိုးကို ရှောင်ကျဉ်ကြပါတယ်။

=== Unicode ===

မွနျမာ့အိမျနီးခငြျး အိန်ဒိယနိုငျငံဟာ ကမ်ဘာပေါျမှာ လူဦးရအေမြားဆုံး ဒီမိုကရစေီနိုငျငံကွီး ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ယဉျကြေးမှုအရရော နိုငျငံရေး၊ စီးပှားရေးအရပါ သမိုငျးနဲ့ခြီပွီး ထိစပျဆကျနှယျလာခဲ့တဲ့ နိုငျငံကွီးတခုလညျး ဖွဈပါတယျ။ အခုအခါ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရစေီ လမျးပြောကျဆုံး၊ နိုငျငံရေး၊ စီးပှားရေး ခြှတျခွုံကပြွီး ပွညျသူလူထု အခကျကွုံနတောကို အိမျနီးခငြျး အိန်ဒိယနိုငျငံက လကျပိုကျကွည့ျနပေါသလား။ ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျးပေါျ ပွနျလညျတကျလှမျးနိုငျဖို့အတှကျ အိမျနီးခငြျးကောငျးအနနေဲ့ ဘယျလို ကူညီနိုငျပါသလဲ။ မွနျမာနိုငျငံအကွောငျး နှဈပေါငျးမြားစှာ သတငျးဆောငျးပါးမြား ရေးသားလာခဲ့တဲ့ အိန်ဒိယသတငျးစာဆရာ Subir Bhaumik (ဆူဘီ ဘူမဈ) နဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆူဘီက မွနျမာနိုငျငံအကွောငျးကို နှဈပေါငျးမြားစှာ စောင့ျကွည့ျရေးသားလာတဲ့ အိန်ဒိယသတငျးစာဆရာတယောကျ ဖွဈပါတယျ။ အခု မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေကေိုလဲ ဆူဘီက အသိဆုံး ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ တညျငွိမျမှု မရှိဘူး။ စီးပှားရေးတှလေညျး ကမောကျကမ ဖွဈနတေယျ။ အစစအရာရာပေါ့။ စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ အခြိနျလညျး ဖွဈနတေယျ။ တိုကျပှဲတှလေညျး ဖွဈနတေယျ။ ဒီလို မတညျမငွိမျ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ အိန်ဒိယနိုငျငံဟာ စဈကောငျစီနဲ့ ပုံမှနျဆကျဆံရေးကို ကြကြေနေပျနပျကွီး လုပျနတေယျဆိုရငျ မှနျပါသလား။ ဒီမေးခှနျးကို ပထမဦးဆုံး ဖွကွေားပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ မွနျမာနိုငျငံအတှငျးက အိန်ဒိယရဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှဟော သိပျအဆငျပွခြေောမှှေ့နတေယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။ မွနျမာနဲ့ ထိတှေ့လုပျဆောငျနတေဲ့ ကုမ်ပဏီတခုနှဈခုကလှဲပွီးပေါ့။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှငျး အိန်ဒိယတှရေဲ့ လုပျငနျးတှေ ပမာဏက ကနြျအရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတခြို့နဲ့ စာရငျတော့ မမြားလှပါဘူး။ တရုတျနဲ့တော့ လုံးဝမယှဉျနိုငျဘူးပေါ့။ ဒါပမေဲ့ ပိုအရေးကွီးတာက အခု ဝနျကွီးခြုပျမိုဒီ ခမြှတျထားတဲ့ Act East Policy အရှေ့ဘကျမှာ လှုပျရှားဆောငျရှကျရေး မူဝါဒအတှကျ ဒီမူဝါဒ အောငျမွငျရေးအတှကျ မွနျမာနိုငျငံဟာ တညျငွိမျအေးခမြျးပွီး၊ ဒီမိုကရစေီ ထှနျးကားဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အဲဒီလိုမှ မဟုတျရငျတော့ အိန်ဒိယဟာ မွနျမာကိုဖွတျပွီး အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံတှကေို ကုနျလမျးက ရောကျရှိနိုငျမှာ မဟုတျပါဘူး။ အခုလကျရှိ မတညျငွိမျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေိုကွည့ျပွီး အိန်ဒိယရဲ့ အဝေးပွေးလမျး ဖောကျလုပျရေးတို့၊ ကုလားတနျစီမံကိနျးတို့ဟာ နှောင့ျနှေးနရေပါတယျ။ ဒီအခွအေနေ ဒီဖွဈစဉျတှဟော အိန်ဒိယအတှကျတော့ သတငျးကောငျး မဟုတျပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ အိန်ဒိယနိုငျငံရဲ့ စီမံကိနျးတှေ အောငျမွငျဖို့၊ Act East Policy ခြောမှှေ့ဖို့အတှကျ မွနျမာနိုငျငံ တညျငွိမျအေးခမြျးမှုကို လိုအပျတယျဆိုရငျ ဒီလိုအခွအေနမြေိုး ဖွဈထှနျးလာအောငျ အိန်ဒိယနိုငျငံအတှကျ အကောငျးဆုံး အခွအေနမြေိုး ဖွဈလာအောငျ အိန်ဒိယနိုငျငံက ဘာလုပျပေးနိုငျပါသလဲ။ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ အိန်ဒိယရဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ဘာလဲဆိုတာလဲ ပွောပွပါအုံး။ အိန်ဒိယဟာ the Biggest Democracy in the world ဆိုတဲ့ ကွှေးကွောျနတေဲ့ မွနျမာ့အိန်ဒိယ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့ ဘာလုပျနိုငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ရှငျးရှငျးပွောရရငျ အိန်ဒိယအနနေဲ့ ပိုလုပျပေးဖို့ ကနြောျတို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။ အခုတှေ့ရသလောကျ အိန်ဒိယမူဝါဒကို ပွောရရငျ မွနျမာနိုငျငံက ဖွဈရပျတခြို့ကို ဝဖေနျတာတော့ ရှိပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျထှနျးကားတာကို မွငျတှေ့လိုတယျလို့ အိန်ဒိယနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးက အခါအားလြောျစှာလညျး ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ ဖွဈစခေငြျတာကတော့ အိန်ဒိယအနနေဲ့ တစုံတခု ဖွဈလာမှ တုံ့ပွနျတာမြိုး မဟုတျဘဲ၊ ထိရောကျတဲ့ ကွိုတငျပွငျဆငျမှုတှေ လုပျပွီး၊ ငွိမျးခမြျးရေးအတှကျ ကွားဝငျပေးတာတှပေဲဖွဈပါတယျ။ အခုတော့ ဒါတှကေို အိန်ဒိယဘကျက မဆောငျရှကျဘဲ အာဆီယံကို တှနျးပို့နပေါတယျ။ အာဆီယံရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဖွဈစဉျတှကေို ထောကျခံနပေါတယျ။ အဲဒီ အာဆီယံအစီအစဉျတှကေ ဘယျလိုမှ ခရီးမပေါကျပါဘူး အာဆီယံနိုငျငံတခြို့ကလဲ စဈအုပျခြုပျရေးနဲ့ အကြှမျးတဝငျ ရှိနကွေလတေော့ မွနျမာစဈတပျအပေါျ သိပျပွီးသဘောထား မတငျးမာကွပါဘူးလို့ အဲဒီလို ဆိုရမယျထငျပါတယျ။ ဒီနရောမှာ အိန်ဒိယရဲ့ အနအေထားဟာ သိပျစိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးပါတယျ။ အိန်ဒိယနဲ့ မွနျမာဟာ စဈတပျခငြျးလညျး ဆကျဆံမှု ရှိပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့လညျး ထိတှေ့ဆကျဆံမှု ရှိပါတယျ။ ဒါဟာ အခှင့ျအရေးကောငျးပါပဲ။ ဒါကို အိန်ဒိယက အသုံးမခပြါဘူး။ Vladimir Putin နဲ့ Volodymyr Zelenskyy တို့နဲ့ ပွောဆိုခဲ့သလို မွနျမာနိုငျငံကိစ်စမှာလဲ ဘာကွောင့ျ ဝငျမပွောနိုငျရတာလဲ။ အိန်ဒိယဟာ ဂနျဒီ မှေးဖှာခဲ့တဲ့ နိုငျငံပါ။ ဂန်ဓီငွိမျးခမြျးရေးအဖှဲ့မြိုး စလှေှတျပွီး ကွိုးပမျးကွည့ျသင့ျပါတယျ။ ထိရောကျမှုတှေ ရှိလိမ့ျမယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ တခြို့က ပွောကွတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ အမရေိကနျက ဆိုလို့ရှိရငျ မွနျမာနိုငျငံကို သိပျပွီးတော့ ကိုငျတှယျလိုကျရငျ တရုတျဘကျကို ပိုပွီးတှနျးပို့လိုကျသလို ဖွဈသှားမှာကို အလေးထားဆောငျရှကျလာတယျလို့ တခြို့က ဆောငျရှကျတယျဆိုတော့၊ အခုလဲပဲ အလားတူသဘောတူထားတာတှေ ရှိနလေလေို့လား။ တိုကျတိုကျတှနျးတှနျး ဖိဖိစီးစီး လုပျလိုကျရငျ မွနျမာနိုငျငံဟာ တရုတျဘကျကို ပိုရောကျသှားလမေလား။ သိုတညျးမဟုတျ တရုတျက သူတို့ကို ကူညီမယျစသညျဆိုတဲ့ အဲဒီလိုသဘောထားမြိုး ရှိနလေို့လား။

ဖွေ ။ ။ အဲဒါ လုံးဝအဓိပ်ပါယျ မရှိဘူးလို့ ကနြောျ ယူဆပါတယျ။ လုံးဝလကျမခံပါဘူး။ မွနျမာစဈတပျဟာ တရုတျခါးပိုကျဆောငျထဲ ရောကျနပွေီသားပါ။ ဘာမှမကနြျတော့ပါဘူး။ မွနျမာနိုငျငံမှာ လုပျနတေဲ့ ဧရာမ စီးပှားရေးစီမံကိနျးကွီးတှကေိုပဲ ကွည့ျပါ။ မွနျမာပွညျ တရုတျပွညျရငျခှငျထဲ ရောကျမသှားစခေငြျဘူးလို့ အိန်ဒိယက ပွောမယျဆိုရငျတော့ ဒါဟာ မှားယှငျးမှုပဲ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီနရောမှာ ဆကျစပျပွီးတော့ ၁၉၈၈ ဒီမိုကရစေီအုံကွှမှုတုနျးက အိန်ဒိယက မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီ တောငျးဆိုမှုကို အစောပိုငျးမှာတော့ တကျတကျကွှကွှ ထောကျခံခဲ့တယျလို့ သိရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ နောကျပိုငျးကတြော့ လသေံပြော့သှားတယျ။ အဲဒီကိစ်စလဲ ပွနျပွီးသုံးသပျပါအုံး။ ဆကျစပျပွီး စဉျးစားလို့ရအောငျလို့ပါ။

ဖွေ ။ ။ ဝနျကွီးခြုပျ ရာဂစြျ ဂန်ဓီနဲ့ သူ့ရဲ့အစိုးရဟာ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအရေးကို လုံးဝဥသုံ ထောကျခံခဲ့ပါတယျ။ အဝေးရောကျအစိုးရကိုတောငျမှ ထောကျခံပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါတယျ။ နောကျ အိန်ဒိယမှာ ပွူနာတှဖွေဈပွီး ရှေးကောကျပှဲလုပျတော့ ညှှန့ျပေါငျးအစိုးရ တကျလာပါတယျ။ ညှှန့ျပေါငျးအစိုးရဟာ မွနျမာ့အရေးသာမက ဘယျကိစ်စကိုမှ ပွတျပွတျသားသား မဆုံးဖွတျနိုငျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ ဒီကနေ မိုဒီအစိုးရဟာ တညျငွိမျတဲ့ အစိုးရတရပျသာမက ခိုငျမာတောင့ျတငျးတဲ့ အစိုးရတရပျလညျး ဖွဈပါတယျ။ သူ့အနနေဲ့ အိမျနီးခငြျးရဲ့ နိုငျငံရေးမှာ ပွတျပွတျသားသား ဆောငျရှကျသင့ျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျစောဒကတကျစရာ ဘာလဲဆိုရငျ အိန်နိယရဲ့ အရှေ့မွောကျဒသေရဲ့ သူပုနျတှကေို နှိမျနငျးတဲ့ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျနပေါတယျ။ အဲဒီ အရှေ့မွောကျဒသေ သူပနျတှကေို နှိမျနငျးဖို့အတှကျ မွနျမာစဈတပျနဲ့ သငျမွတျဖို့လိုတယျ။ မွနျမာစဈတပျ ငွိုငွငျအောငျ လုပျလို့မရဘူး။ ဒါကွောင့ျ ငါတို့က ဘာပဲဖွဈဖွဈ မွနျမာစဈတပျနဲ့ သင့ျမွတျအောငျ ဆကျဆံနရေမယျ။ ဒါက အိန်ဒိယနိုငျငံရဲ့ လုံခွုံရေးအတှကျ မွနျမာစဈတပျဟာ အရေးပါတယျလို့ သူက ပွောကွပါတယျ။ အဲဒါကော ဘယျလောကျမှနျသလဲ၊ ဘယျလိုသဘောထားသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဒီကိစ်စကိုလညျး ကနြောျ လကျမခံပါဘူး။ အိန်ဒိယရဲ့ ဒီပွူနာ ပွလေညျဖို့ မွနျမာစဈတပျက ဘာမှမလုပျနိုငျအောငျလို့ပါပဲ။ တခါတလမှော သူပုနျတခြို့ကို ဖမျးဆီးပွီး၊ အိန်ဒိယဘကျ ပွနျပို့ပေးတာတော့ ရှိပါတယျ။ ဒီကနေ့အထိလဲ အိန်ဒိယသူပုနျ အမြားအပွားဟာ စဈကိုငျတိုငျးအတှငျမှာ ပုံမှနျအခွစေိုကျ နကွေပါတယျ။ ကနြောျကိုယျတိုငျ အဲဒီသူပုနျတှရှေိတဲ့ စခနျးတခြို့ကို ရောကျဖူးလို့ အတိအကြ ပွောပွနကွေတာပါ။ အခုဆိုရငျ မွနျမာစဈတပျဟာ PDF အဖှဲ့တှကေို တိုကျခိုကျရာမှာ သူပုနျတခြို့ကိုတောငျ အသုံးခနြတေယျလို့ အိန်ဒိယမီဒီယာတခြို့မှာ ရေးသားထားုတာ တှေ့ရပါတယျ။ အိန်ဒိယစဈတပျကတော့ ဒီသူပုနျတှေ တိုကျခိုကျရာမှာ အကူအညီရနိုငျတဲ မွနျမာစဈတပျကို စိတျပကြျအောငျ မလုပျနိုငျဘူးလို့ ပွောလိုကျတယျ။ ဒီလိုပွောနတောလဲ ကွားပါပွိ။ ဘာအကူအညီမှလဲ ဟုတျတိပတျတိ မရရှိခဲ့ပါဘူး။ မွနျမာစဈတပျအနနေဲ့လဲ သူတို့နိုငျငံထဲမှာ အဖှဲ့အစညျးမြိုးစုံ၊ အငျအားစုမြိုးစုံကို အနိုငျနိုငျ တိုကျနရေတာပါ။ အိန်ဒိယစဈတပျကို ကူညီဖို့နနေသောသာ။ ဒါကွောင့ျ ဒီကိစ်စကိုလညျး ကနြောျ လုံးဝပယျခခြဲ့တာ။ အခုလဲ ကနြောျ လုံးဝပယျခပြါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အိန်ဒိယအပါအဝငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှကေ အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တနျးတငျပွီးတော့ တှနျးနကွေတယျလို့ ဆိုကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီခကြျကလဲ ဘာမှအလုပျမဖွဈဘူး။ ရှေ့ကိုမတိုးနိုငျဘူး။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာ အိန်ဒိယမှာလညျး အာဆီယံကို ရှေ့တနျးမတငျဘဲ၊ အာဆီယံကို မတှနျးဘဲနဲ့ သူ့အနနေဲ့ လုပျနိုငျတာ မရှိဘူးလား။ ဥပမာ အိန်ဒိယကလဲ သူ့အနနေဲ့ တောငျအာရှရေးရာ အဖှဲ့ဆိုတာရှိတယျ။ ဘငျ်ဂလားပငျလယျအောငျဒေါသ နိုငျငံတှကေ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျတဲ့အဖှဲ့ ရှိတယျ။ ဒါက တနိုငျငံတညျး မဟုတျတောငျမှ မွနျမာနိုငျငံအရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး တစုံတရာ ကွားဝငျပွီး ပွောနိုငျတဲ့ အခွအေနေ မရှိဘူးလား။ အဖှဲ့အစညျးအနနေဲ့ပေါ့။

ဖွေ ။ ။ တောငျအာရှ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေးအဖှဲ့ကတော့ တကယျအလုပျမဖွဈပါဘူး။ အဓိကအားဖွင့ျ အိန်ဒိယနဲ့ ပါကစ်စတနျတို့ အားပွိုငျနကွေလို့ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒါကိုတော့ ထည့ျမစဉျးစားနပေါတော့။ ဒါပမေဲ့ ဘငျစတပျကိုကွည့ျရငျ အဲဒီအထဲမှာ မွနျမာနဲ့အတူ အိန်ဒိယ၊ ထိုငျး၊ ဘငျ်ဂလားဒရျှေ တို့ ပါဝငျကွပါတယျ။ အားလုံးဟာ မွနျမာ့အိမျနီးခငြျးတှေ ဖွဈကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဖွဈသင့ျတာက အဲဒီအထဲမှာ အိန်ဒိယက ဦးဆောငျပွီး ထိရောကျတဲ့လုပျငနျးတှေ ဖောျဆောငျသင့ျပါတယျ။ အာဆီယံနဲ့ ဆန့ျကငြျစရာ မလိုပါဘူး။ အာဆီယံလညျး သူ့ဘာသာသူရပျ၊ … ကလညျး သူ့နညျးသူဟနျနဲ့ ကွိုးပမျးသင့ျပါတယျ။ ဒီနိုငျငံဟာ စဈတပျကရော၊ ဒီမိုကရစေီပါတီတှဘေကျကပါ လကျခံနိုငျတဲ့ ပါတီတှေ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနယျစပျ မီဇိုရမျပွညျနယျ ဝနျကွီးခြုပျက အိန်ဒိယကို နှဈပေါငျး ၂၀ ကြောျ တောျလှနျခဲ့ပွီး၊ အခု ပွညျနယျဝနျကွီးခြုပျ ဖွဈလာသူပါ။ သူက မွနျမာစဈတပျနဲ့၊ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့နဲ့ ရငျးနှီးသိသူ။ ဒီလိုလူမြိးက ဦးဆောငျပွီး စေ့စပျညှိနှိုငျးရေး လုပျဆာငျသင့ျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ မိုဇိုရမျပွညျနယျဝနျကွီးခြုပျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအရေး လှုပျရှားတဲ့လူတှကေလညျး အားတကျကွပါတယျ။ အဲဒီကထှကျပွေးရတဲ့ ဒုက်ခသညျမြားကိုလညျး လကျခံတယျ။ ကူညီတယျ၊ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ သဘောထားမတိုကျဆိုငျလဲ သူကတော့ သူ့လုပျပိုငျခှင့ျနဲ့ အဆငျပွနေတေယျဆိုတာကိုလညျး ကွားသိရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူက ပွညျနယျဝနျကွီးခြုပျအဆင့ျပေါ့။ အိန်ဒိယနိုငျငံ ဗဟိုအစိုးရထဲမှာကော သူ့လို သဘောထား ရှိတဲ့လူမြိုး ဘယျနှဈယောကျ ရှိပါသလဲ။ ဆူဘီရဲ့ အမွငျနဲ့ တူညီမယ့ျ နိုငျငံရေးအသိုငျးအဝိုငျး ရှိတယျဆိုရငျလဲ ပွောပွပါအုံး။ ဘယျလောကျ အားတကျစရာ ပွောပွပါအုံး။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျ ပွောနိုငျပါတယျ။ အာဏာရ BJP ပါတီဝငျတှေ အထူးသဖွင့ျ အရှေ့မွောကျဒသေက ပုဂ်ဂိုလျတှေ ဆိုရငျ မွနျမာ့အရေးမှာ အိန်ဒိယကွားဝငျလုပျဆောငျပေးသင့ျတယျလို့ ယူဆနကွေတာက မိုဇီုရမျပွညျနယျ ဝနျကွီးခြုပျတငျ မဟုတျပါဘူး၊ မဏိပူပွညျနယျက ဝနျကွီးခြုပျကလညျး မွနျမာ့ပွူနာ ပွလေညျရေးကို အထူးလိုလားနသေူပါ။ မဏီပူရဲ့ စီးပှာရေးအခွအေနဟော မွနျမာနယျစပျ ဖှင့ျလှဈရေးအပမှော မူတညျနတောပါ။ အလားတူပဲ အိန်ဒိယရဲ့ ဒုတိယနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကလညျး မဏီပူပွညျနယျက ဖွဈပါတယျ။ ကှနျဂရကျပါတီက နိုငျငံရေးသမား အမြားအပွားဟာလဲ မွနျမာ့အရေးမှာ ပါဝငျဆောငျရှကျလိုကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဗဟိုအစိုးရတှထေဲက လူတခြို့က ဝဖေနျခံရမှာကို အလှနျအမငျး ခုခံတှနျလှနျးကွပါတယျ။ သတိထားလှနျပါတယျ။ ရှေ့ကိုထိုးဖောကျ လုပျဆောငျတာမြိုးကို ရှောငျကဉြျကွပါတယျ။