မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်ရေးနဲ့အတူ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသားပဋိပက္ခတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ အစိုးရအဆက်ဆက် အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးပမ်းမှုတွေ ရှိခဲပေမဲ့၊ စစ်မှန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို မရရှိနိုင်သေးပါဘူး။ အခု လက်ရှိအုပ်စိုးနေတဲ့ စစ်ကောင်စီဥက္ကဌရဲ့ ဖိတ်ခေါ်ချက်ပေါ်ထွက်လာတော့ တိုင်းရင်းသားအင်အားစုတွေ လေ့လာသုံးသပ်သူတွေရဲ့ ချင့်ချိန်တွက်ဆချက်တွေ၊ ဝေဖန်ခန့်မှန်းချက်တွေ အများအပြားကြားနေရပါတယ်။ ဒီအချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး PPST (ခေါ်) ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်ကော်မီတီရဲ့ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ဦးခွန်းဆိုင် နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ စစ်ကောင်စီ ဖိတ်ခေါ်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုဟာ အကျပ်အတည်း သိပ်ပြီးပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြုံနေရလို့ အဲဒီက ထွက်ပေါက်ရှာနေတဲ့သဘောသာ ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်နေကြပါတယ်။ အဲဒါကို ဦးခွန်ဆိုင် ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ (၆) ရက်နေ့တုန်းက PPST အစည်းအဝေးလုပ်တုန်းကလဲ ဒီလိုမြင်တဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုမမြင်ဘဲနဲ့ အခု တပ်ချုပ်ကြီးက အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီဆိုတော့ သူက ဖိတ်ခေါ်တာ ဖြစ်တယ်လို့ မြင်ကြတဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို မတူညီတဲ့အမြင်ကို ပြန်လည်ဖြေရှင်းနိုင်တာကလည်း အဓိကက တပ်မတော်ဘက်ကဆိုပေမဲ့လဲ တပ်မတော်ဘက်ကလဲ ဒီအခြေအနေကို အားလုံးနားလည်အောင် ရှင်းလင်းဖို့ကလဲ မရှိသေးဘူး။ သူတို့ကတော့ ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ လာကြပါ။ အဖွဲ့ဝင်နှစ်ယောက် စာရင်းပေးပါ။ အဲဒီနောက် သူတို့နဲ့ တဖွဲ့ချင်းတွေ့မယ်။ တဖွဲ့ချင်းရဲ့ လိုလားချက်တွေကို သူတို့က တတ်နိုင်သလောက် ဖြည့်ဆည်းပေးမယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ လိုအပ်လို့ရှိရင်လဲ သူတို့ဖွဲ့ထားတဲ့ ကော်မတီဝင် (၃) ဦးနဲ့ တွေ့မယ်။ နောက်ပြီး လိုအပ်လို့ရှိရင် ထပ်ပြီးတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမယ်ဆိုတာပဲ ရှိနေသေးတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအခြေအနေကတော့ ယတိပြတ်ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မဟုတ်ဘူးလို့ပဲ ပြောလို့ရပါမယ်။
မေး ။ ။ အခုနပြောသလို အဖွဲ့တွေက သူတို့ဖိတ်ခေါ်တာ အကျင်းအကြပ်ကြောင့် ထွက်ပေါက်ရှာတယ်လို့ ပြောသလို၊ ဒီအချိန်ဟာ အခွင့်အလမ်း ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုပြီး အမျိုးမျိုး သုံးသပ်ကြသလို၊ လူတော်တော်များများ သုံးသပ်ကြတဲ့ နောက်တခုက ဘာလဲဆိုတော့ အခုအခါမှာ ဒီလိုတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ EAO တွေကိုသာ ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ NUG, PDF တို့ကို အပြတ်သတ်ချေမှုန်းမယ်လို့ ပြောထားတဲ့ကိစ္စဟာကလဲ NUG, PDF နဲ့ တိုင်းရင်းသားအင်အားစုတွေ ကွဲပြားသွားအောင် တမင်တကာ သွေးခွဲပြီးလုပ်တယ်ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်လဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်ပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ ဒီကိစ္စကိုလဲ ပြီးခဲ့တဲ့ ကျနော်တို့ PPST အစည်းအဝေးမှာပါတဲ့ အချက် (၁) ချက် ဖြစ်ပါတယ်။ အဖွဲ့တချို့ ပြောတာက အားလုံးကိုဖိတ်မှ သွားသင့်တယ်။ အားလုံးကို မဖိတ်ဘူးဆိုရင် ဒါဟာ တကယ့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အဖွဲ့ကြီးတချို့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်နေတဲ့ကာလမှာ ဖိတ်တယ်ဆိုတော့ အခုသွားဆွေးနွေးတာ လက်တွေ့ကျပါ့မလား။ တဖွဲ့ချင်းတွေ့တယ်ဆိုရင် သွေးခွဲတာ မဟုတ်ဘူးလား။ ဖိတ်တဲ့လေသံကို ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင်လဲ အထက်စီးဆက်ဆံတဲ့သဘော မဖြစ်နေဘူးလား။ အဲဒီလိုမျိုး ဝေဖန်တာကို ကြားရပါတယ်။ တချို့ကလဲ လူထုအသံကိုလည်း နားထောင်သင့်တယ်။ အခုအချိန်အခါမှာ ယုံကြည်မှု အကင်းမဲ့ဆုံးကာလ ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို မေ့လို့မရဘူး။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ SAC ကို တရားဝင်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်းကို ရှောင်သင့်တယ်။ ဒီလိုမဟုတ်ဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ EAO တွေက အသုံးချခံတွေ ဖြစ်လာမယ်။ အခုက စစ်မျက်နှာနှစ်ခုကို တခုကိုပိတ်ပြီးတော့ တခုကိုဖွင့်မယ်ပုံစံမျိုး ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ ကြားရတော့ ဒါကမဆန်းဘူး။
မေး ။ ။ အခုနပြောတယ် - တဖွဲ့ချင်းဖိတ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့ တဖွဲ့ချင်းဖိတ်သလဲ။ တိုင်းရင်းသားပဋိပက္ခ ပြေလည်ရေးဆိုတာ တဖွဲ့ချင်းလိုအပ်ချက်နဲ့ ဖြေရှင်းလို့ရတာ မဟုတ်ပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားအင်အားစုအားလုံး၊ တိုင်းရင်းသားအားလုံးရဲ့ ဆန္ဒသဘောထားနဲ့ ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရမယ့်ကိစ္စလို့ လူတိုင်းက လက်ခံထားကြပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ စစ်ကောင်စီက ဖိတ်ခေါ်တာက တဖွဲ့ချင်း၊ သုံးယောက်စီလာကြ ဘာညာလုပ်တယ်ဆိုတာကိုတော့ လူတိုင်းသံသယဖြစ်စရာ ရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုမသွားခင်၊ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေကရော သူတို့ကြိုတင်ပြီးတော့ ညှိဖို့ကော မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။ ကြိုတင်ညှိဖို့ အချိန်အလုံအလောက်မပေးထားဘူးလား ဆိုတာကလဲ သုံးသပ်စရာ ဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ ဒါက သံသယဖြစ်စရာကောင်းတဲ့ အချက်တချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီမိုကရေစီ ထူထောင်မယ်၊ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကြီးပေါ် အခြေခံတဲ့ ပြည်ထောင်စုကြီးကို ကျနော်တို့ တည်ဆောက်မယ်ဆိုရင် တဖွဲ့ချင်းနဲ့ မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ ကျနော်တို့ တဖွဲ့ချင်း တွေ့ဖို့လဲလိုတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တဖွဲ့ချင်းရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေက မတူကြဘူး။ အခြေအနေက မတူကြဘူး။ သို့သော် အားလုံးနဲ့လည်း ပေါင်းစုံတွေ့ဖို့လည်း လိုမယ်ဆိုတဲ့ တောင်းဆိုမှုလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါကိုတောင်းဆိုတာ PPST ဘက်ကတင် မကပါဘူး၊ မြောက်ပိုင်းက FPNCC ကလည်း တောင်းဆိုတယ်လို့လည်း ကြားသိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နေပြည်တော်ဘက်ကနေတော့ တဖွဲ့ချင်းပဲ တွေ့ဖို့သာ ရှိသေးတယ်လို့ ပြောတယ်။ သို့သော်လဲပဲ အခြေအနေကို ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် အားလုံးကို ပုံသေကားချပ်ချလို့ မရသေးလို့ ဆွေးနွေးတာပဲ ရှိပါတယ်။ ဥပမာဆိုပါတော့ ပထမဦးဆုံး တပ်ချုပ်ကြီးက ကြေညာတဲ့အခါကြတော့ နေပြည်တော်ကို မေးကြည့်တယ် - ဖိတ်စာတွေ မထုတ်ဘူးလား။ ကော်မတီတွေ မဖွဲ့ဘူးလား။ သွားရောက်ပြီးတော့ မဆွေးနွေးဘူးလားဆိုတော့ ကျနော်တို့ ဖိတ်စာတွေ မထုတ်ဘူးလို့ ပြောတယ်။ သို့သော်လဲ အဘက်ဘက်ကနေပြီးတော့ မေးမြန်းတာများတဲ့အခါကြတော့ ဖိတ်စာလို့ မခေါ်ဘဲနဲ့ ထပ်မံအသိပေးခြင်းစာဆိုပြီးတော့ ထုတ်တာပဲ ရှိခဲ့တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအခြေအနေကတော့ အခုလောလောဆယ်က ပုံသေကားချပ် မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ အခုလောလောဆယ်တော့ သူတို့က တဖွဲ့ချင်းပဲ တွေ့မယ်လို့ ပြောပေမဲ့ ဒီလိုဆွေးနွေးရင်နဲ့ အားလုံးနဲ့ တွေ့မလားဆိုတာလဲ၊ အခင်းအကျင်းပေးတာလဲ ရှိတယ်။ နောက်တဘက်က ဘာလဲဆိုတော့ ဒီဥစ္စာက တပွဲထိုးလုပ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ အဖြေက ရဖို့သိပ်နည်းမယ်။ ကျနော်တို့ ဒီတခေါက် ဆွေးနွေးပွဲလုပ်တာဟာ ဝင်ပေါက်ကို ဖွင့်ခြင်းဖြစ်တယ်။ NCA ကို ဖွင့်ခြင်းဖြစ်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒါကို ကျနော်တို့ ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့လိုတယ်။ ပထမအဆင့်မှာတော့ ကျနော်တို့ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ လက်မှတ်မထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ စပေမယ်။ နောက်ပိုင်းကြရင် သက်ဆိုင်ရာ stakeholder လို့ခေါ်တဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့အဖွဲ့တွေအားလုံးနဲ့ တွေ့ဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ တချို့က ထင်ကြေးပေးတာလည်း ရှိပါတယ်။
မေး ။ ။ အခုတကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာဟာ မအောင်မြင်ဘူး။ Failed Coup ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်နေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ တိုင်းပြည်ကို တရားဝင်အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ လက်မခံနိုင်ကြသေးတဲ့ လူတွေလည်း အများကြီးပါ။ အဲဒီလို သတ်မှတ်ခြင်းခံရတဲ့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ပြည်ထောင်စုသမိုင်းမှာ ဒီလောက်တောင် အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတရပ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပိုင်ခွင့်ကော ရှိရဲ့လားဆိုတာကို မေးခွန်းထုတ်လာရင်ကော။
ဖြေ ။ ။ ပြီးခဲ့တဲ့ တပ်ချုပ်ကြီးရဲ့ မိန့်ခွန်းတခုမှာ သူကိုယ်တိုင်ပြောခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ အခုလို စစ်တပ်က အုပ်ချုပ်တဲ့ အစိုးရ ဖြစ်နေချိန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးတို့ မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုပေမဲ့ ကျနော်တို့က လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတာကိုလဲ သက်သေပြခဲ့ဖူးပါတယ်လို့ ပြောတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နေပြည်တော်ဘက်နေ ပြောတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေတချို့လည်း ရှိတယ်။ အရင်တုန်းကဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ လုပ်တာဟာ ဥပမာ အဓိကလုပ်တာက ဦးအောင်မင်း ဖြစ်ပေမဲ့၊ ဦးအောင်မင်းကနေ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကြီး ဦးရွှေမန်းဆီပြေးရ၊ သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန်ဆီပြေးရ၊ တပ်ချုပ်ဆီပြေးရနဲ့ ပတ်ပတ်လည်ပြေးပြီးတော့မှ သူက သဘောတူညီချက်ရယူလုပ်လို့ရတယ်။ အခုတော့ အာဏာသုံးရပ်စလုံးက တယောက်ထဲမှာ ရှိတယ်ဆိုတော့ အားလုံးကလွယ်ပါတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်။ အခုလောလောဆယ် ရွေးကောက်ပွဲကလာတဲ့ အစိုးရ မဟုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့် လွှတ်တော်လည်း မရှိဘူးဆိုတော့ ဒီအာဏာသုံးရပ်စလုံးကို ကိုင်စွဲထားတဲ့ တပ်ချုပ်ကြီးနဲ့ ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးလို့ရတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေကို ၂၀၂၃ မှာ ကျင်းပမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကနေ ထွက်လာတဲ့ လွှတ်တော်ကနေ၊ အစိုးရကနေ အသိအမှတ်ပြုမယ်လို့ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါတယ်လို့ ဒီလိုပြောတာလဲ ရှိပါတယ်။ အခုလောလောဆယ် ကျနော်တင်ပြနေတာ ထောက်ခံဆွေးနွေးတာ မဟုတ်ဘူး။ စဉ်းစားစရာအနေနဲ့ တင်ပြပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု သူတို့ဆွေးနွေးတာ ဘယ်လိုမျိုး အခြေအနေ ရှိသလဲ။ ကျနော်တို့ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်သုံးသပ်သင့်သလဲ ဆိုတာကိုတော့ နားဆင်တဲ့လူတိုင်း ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်သုံးသပ်ပေးပါ။
မေး ။ ။ သဘောပေါက်ပါတယ်။ ကျနော်တို့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်လို့၊ တကယ်ဖြစ်စေချင်လို့ ဘာလုပ်သင့်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ မေးမြန်းခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဦးခွန်းဆိုင်ဟာ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေနဲ့ စေ့စပ်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ နာယကတဦး၊ အကြံပေးတဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတော့ ဦးခွန်းဆိုင်အနေနဲ့ ဒီစစ်မှန်တဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့ ဆိုလိုရှိရင် တိုင်းရင်းသားအင်အားစုတွေဘက်က ဘယ်လို ပြင်ဆင်ပြီးတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသင့်သလဲ။ ဦးခွန်းဆိုင်ရဲ့ အကြံပေးချက်ကို ကြားပါရစေ။
ဖြေ ။ ။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ PPST အစည်းအဝေးမှာလဲ ကျနော်တို့ ဝိုင်းဝန်းဆွေးနွေးနေတဲ့ အချက်တခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကျနော်တို့ သွားတွေ့မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဘာမှမပြင်ဆင်ထားဘဲနဲ့ သွားတွေ့လို့ မသင့်ပါဘူး။ ပြင်ဆင်ပြီးတော့မှ သွားတွေ့သင့်ပါတယ်။ အခုလောလောဆယ်ဆိုလို့ရှိရင် PPST အနေနဲ့ NCA ကို ထုတ်ကြည့်လိုက်ရင် အခြေခံမူ အနစ်သာရ (၃) ချက် ရှိတယ်။ (၁) နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းနဲ့ ဖြေရှင်းရမယ်။ (၂) ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ သက်ဆိုင်ရာအားလုံး အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံး ပါဝင်ဖို့လိုတယ်။ (၃) အရပ်သားတွေရဲ့ လုံခြုံရေး၊ ကာကွယ်ရေးကို လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုတယ်ဆိုပြီးတော့ NCA ရဲ့ အနစ်သာရ (၃) ချက် ရှိပါတယ်။ ဒီအပြင်လဲမကဘူး နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်ကြီး (၇) ချက်နဲ့ လမ်းပြမြေပုံအတွက် အဆိုပြုချက်ဆိုပြီးတော့ ပြင်ဆင်ထားတာတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့က နေပြည်တော်မှာ ရှိနေတဲ့ အာဏာပိုင်ပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ တွေ့မယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ သွားတင်ပြဖို့လိုတယ်။ ဖြစ်နိုင်လို့ရှိရင် သွားမတွေ့ခင်ကတည်းက ကျနော်တို့ ကြိုတင်ပြီးတော့ ကြေညာထားဖို့လိုတယ်ဆိုတာကို တင်ပြထားပါတယ်။ နောက်တခုကလဲ ဒီလို ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးတာ ချက်ချင်းလျော့နည်းသမျှ လျော့နည်းမလားဆိုတဲ့ အဆင့်မျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ အခုလောလောဆယ် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းတွေကို ကျော်လွှာနိုင်ဖို့ ဒါတွေကို ကျနော်တို့ ပြင်ဆင်ပြီးတော့ သွားဆွေးနွေးဖို့ လိုတယ်ဆိုတာတော့ တင်ပြပြီးပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
==Unicode===
မွနျမာနိုငျငံမှာ လှတျလပျရေးနဲ့အတူ ပေါျပေါကျလာခဲ့တဲ့ တိုငျးရငျးသားပဋိပက်ခတှကေို ဖွရှေငျးဖို့ အစိုးရအဆကျဆကျ အကွိမျကွိမျကွိုးပမျးမှုတှေ ရှိခဲပမေဲ့၊ စဈမှနျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကို မရရှိနိုငျသေးပါဘူး။ အခု လကျရှိအုပျစိုးနတေဲ့ စဈကောငျစီဥက်ကဌရဲ့ ဖိတျခေါျခကြျပေါျထှကျလာတော့ တိုငျးရငျးသားအငျအားစုတှေ လေ့လာသုံးသပျသူတှရေဲ့ ခငြ့ျခြိနျတှကျဆခကြျတှေ၊ ဝဖေနျခန့ျမှနျးခကြျတှေ အမြားအပွားကွားနရေပါတယျ။ ဒီအခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး PPST (ခေါျ) ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ ဦးဆောငျကောျမီတီရဲ့ အကွံပေးပုဂ်ဂိုလျ ဦးခှနျးဆိုငျ နဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ စဈကောငျစီ ဖိတျခေါျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးမှုဟာ အကပြျအတညျး သိပျပွီးပွငျးပွငျးထနျထနျ ကွုံနရေလို့ အဲဒီက ထှကျပေါကျရှာနတေဲ့သဘောသာ ဖွဈတယျလို့ သုံးသပျနကွေပါတယျ။ အဲဒါကို ဦးခှနျဆိုငျ ဘယျလိုမွငျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ (၆) ရကျနေ့တုနျးက PPST အစညျးအဝေးလုပျတုနျးကလဲ ဒီလိုမွငျတဲ့ အဖှဲ့တှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီလိုမမွငျဘဲနဲ့ အခု တပျခြုပျကွီးက အဆငျသင့ျဖွဈနပွေီဆိုတော့ သူက ဖိတျခေါျတာ ဖွဈတယျလို့ မွငျကွတဲ့ အဖှဲ့တှလေညျး ရှိပါတယျ။ အဲဒီလို မတူညီတဲ့အမွငျကို ပွနျလညျဖွရှေငျးနိုငျတာကလညျး အဓိကက တပျမတောျဘကျကဆိုပမေဲ့လဲ တပျမတောျဘကျကလဲ ဒီအခွအေနကေို အားလုံးနားလညျအောငျ ရှငျးလငျးဖို့ကလဲ မရှိသေးဘူး။ သူတို့ကတော့ ခေါငျးဆောငျကွီးတှေ လာကွပါ။ အဖှဲ့ဝငျနှဈယောကျ စာရငျးပေးပါ။ အဲဒီနောကျ သူတို့နဲ့ တဖှဲ့ခငြျးတှေ့မယျ။ တဖှဲ့ခငြျးရဲ့ လိုလားခကြျတှကေို သူတို့က တတျနိုငျသလောကျ ဖွည့ျဆညျးပေးမယျ။ နောကျပွီးတော့မှ လိုအပျလို့ရှိရငျလဲ သူတို့ဖှဲ့ထားတဲ့ ကောျမတီဝငျ (၃) ဦးနဲ့ တှေ့မယျ။ နောကျပွီး လိုအပျလို့ရှိရငျ ထပျပွီးတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမယျဆိုတာပဲ ရှိနသေေးတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီအခွအေနကေတော့ ယတိပွတျဆုံးဖွတျနိုငျတဲ့ အခွအေနေ မဟုတျဘူးလို့ပဲ ပွောလို့ရပါမယျ။
မေး ။ ။ အခုနပွောသလို အဖှဲ့တှကေ သူတို့ဖိတျခေါျတာ အကငြျးအကွပျကွောင့ျ ထှကျပေါကျရှာတယျလို့ ပွောသလို၊ ဒီအခြိနျဟာ အခှင့ျအလမျး ဖွဈနိုငျတယျဆိုပွီး အမြိုးမြိုး သုံးသပျကွသလို၊ လူတောျတောျမြားမြား သုံးသပျကွတဲ့ နောကျတခုက ဘာလဲဆိုတော့ အခုအခါမှာ ဒီလိုတိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ EAO တှကေိုသာ ဖိတျခေါျပွီးတော့ NUG, PDF တို့ကို အပွတျသတျခြမှေုနျးမယျလို့ ပွောထားတဲ့ကိစ်စဟာကလဲ NUG, PDF နဲ့ တိုငျးရငျးသားအငျအားစုတှေ ကှဲပွားသှားအောငျ တမငျတကာ သှေးခှဲပွီးလုပျတယျဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျလဲ ရှိပါတယျ။ အဲဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး မှတျခကြျပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ ဒီကိစ်စကိုလဲ ပွီးခဲ့တဲ့ ကနြောျတို့ PPST အစညျးအဝေးမှာပါတဲ့ အခကြျ (၁) ခကြျ ဖွဈပါတယျ။ အဖှဲ့တခြို့ ပွောတာက အားလုံးကိုဖိတျမှ သှားသင့ျတယျ။ အားလုံးကို မဖိတျဘူးဆိုရငျ ဒါဟာ တကယ့ျငွိမျးခမြျးရေးဖွဈမှာ မဟုတျဘူး။ အဖှဲ့ကွီးတခြို့တှနေဲ့ တိုကျပှဲဖွဈနတေဲ့ကာလမှာ ဖိတျတယျဆိုတော့ အခုသှားဆှေးနှေးတာ လကျတှေ့ကပြါ့မလား။ တဖှဲ့ခငြျးတှေ့တယျဆိုရငျ သှေးခှဲတာ မဟုတျဘူးလား။ ဖိတျတဲ့လသေံကို ကွည့ျလိုကျလို့ရှိရငျလဲ အထကျစီးဆကျဆံတဲ့သဘော မဖွဈနဘေူးလား။ အဲဒီလိုမြိုး ဝဖေနျတာကို ကွားရပါတယျ။ တခြို့ကလဲ လူထုအသံကိုလညျး နားထောငျသင့ျတယျ။ အခုအခြိနျအခါမှာ ယုံကွညျမှု အကငျးမဲ့ဆုံးကာလ ဖွဈနတေယျဆိုတာကို မေ့လို့မရဘူး။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ SAC ကို တရားဝငျမှု လုပျဆောငျခွငျးကို ရှောငျသင့ျတယျ။ ဒီလိုမဟုတျဘူးဆိုရငျ ကနြောျတို့ EAO တှကေ အသုံးခခြံတှေ ဖွဈလာမယျ။ အခုက စဈမကြျနှာနှဈခုကို တခုကိုပိတျပွီးတော့ တခုကိုဖှင့ျမယျပုံစံမြိုး ဖွဈတယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ ကွားရတော့ ဒါကမဆနျးဘူး။
မေး ။ ။ အခုနပွောတယျ - တဖှဲ့ခငြျးဖိတျတယျ။ ဘာဖွဈလို့ တဖှဲ့ခငြျးဖိတျသလဲ။ တိုငျးရငျးသားပဋိပက်ခ ပွလေညျရေးဆိုတာ တဖှဲ့ခငြျးလိုအပျခကြျနဲ့ ဖွရှေငျးလို့ရတာ မဟုတျပါဘူး။ တိုငျးရငျးသားအငျအားစုအားလုံး၊ တိုငျးရငျးသားအားလုံးရဲ့ ဆန်ဒသဘောထားနဲ့ ညှိနှိုငျးဖွရှေငျးရမယ့ျကိစ်စလို့ လူတိုငျးက လကျခံထားကွပါတယျ။ ဒီအခြိနျမှာ စဈကောငျစီက ဖိတျခေါျတာက တဖှဲ့ခငြျး၊ သုံးယောကျစီလာကွ ဘာညာလုပျတယျဆိုတာကိုတော့ လူတိုငျးသံသယဖွဈစရာ ရှိမယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုမသှားခငျ၊ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့တှကေရော သူတို့ကွိုတငျပွီးတော့ ညှိဖို့ကော မဖွဈနိုငျဘူးလား။ ကွိုတငျညှိဖို့ အခြိနျအလုံအလောကျမပေးထားဘူးလား ဆိုတာကလဲ သုံးသပျစရာ ဖွဈမယျလို့ ထငျပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ ဒါက သံသယဖွဈစရာကောငျးတဲ့ အခကြျတခကြျ ဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဒီမိုကရစေီ ထူထောငျမယျ၊ ဖကျဒရယျစနဈကွီးပေါျ အခွခေံတဲ့ ပွညျထောငျစုကွီးကို ကနြောျတို့ တညျဆောကျမယျဆိုရငျ တဖှဲ့ခငြျးနဲ့ မလုပျနိုငျပါဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ ကနြောျတို့ တဖှဲ့ခငြျး တှေ့ဖို့လဲလိုတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တဖှဲ့ခငြျးရဲ့ လိုအပျခကြျတှကေ မတူကွဘူး။ အခွအေနကေ မတူကွဘူး။ သို့သောျ အားလုံးနဲ့လညျး ပေါငျးစုံတှေ့ဖို့လညျး လိုမယျဆိုတဲ့ တောငျးဆိုမှုလညျး ရှိပါတယျ။ ဒါကိုတောငျးဆိုတာ PPST ဘကျကတငျ မကပါဘူး၊ မွောကျပိုငျးက FPNCC ကလညျး တောငျးဆိုတယျလို့လညျး ကွားသိရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ နပွေညျတောျဘကျကနတေော့ တဖှဲ့ခငြျးပဲ တှေ့ဖို့သာ ရှိသေးတယျလို့ ပွောတယျ။ သို့သောျလဲပဲ အခွအေနကေို ကွည့ျလိုကျမယျဆိုရငျ အားလုံးကို ပုံသကေားခပြျခလြို့ မရသေးလို့ ဆှေးနှေးတာပဲ ရှိပါတယျ။ ဥပမာဆိုပါတော့ ပထမဦးဆုံး တပျခြုပျကွီးက ကွညောတဲ့အခါကွတော့ နပွေညျတောျကို မေးကွည့ျတယျ - ဖိတျစာတှေ မထုတျဘူးလား။ ကောျမတီတှေ မဖှဲ့ဘူးလား။ သှားရောကျပွီးတော့ မဆှေးနှေးဘူးလားဆိုတော့ ကနြောျတို့ ဖိတျစာတှေ မထုတျဘူးလို့ ပွောတယျ။ သို့သောျလဲ အဘကျဘကျကနပွေီးတော့ မေးမွနျးတာမြားတဲ့အခါကွတော့ ဖိတျစာလို့ မခေါျဘဲနဲ့ ထပျမံအသိပေးခွငျးစာဆိုပွီးတော့ ထုတျတာပဲ ရှိခဲ့တယျ။ အဲဒီတော့ ဒီအခွအေနကေတော့ အခုလောလောဆယျက ပုံသကေားခပြျ မလုပျနိုငျဘူးလို့ ပွောလို့ရနိုငျပါတယျ။ ဒီတော့ အခုလောလောဆယျတော့ သူတို့က တဖှဲ့ခငြျးပဲ တှေ့မယျလို့ ပွောပမေဲ့ ဒီလိုဆှေးနှေးရငျနဲ့ အားလုံးနဲ့ တှေ့မလားဆိုတာလဲ၊ အခငျးအကငြျးပေးတာလဲ ရှိတယျ။ နောကျတဘကျက ဘာလဲဆိုတော့ ဒီဥစ်စာက တပှဲထိုးလုပျတယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ အဖွကေ ရဖို့သိပျနညျးမယျ။ ကနြောျတို့ ဒီတခေါကျ ဆှေးနှေးပှဲလုပျတာဟာ ဝငျပေါကျကို ဖှင့ျခွငျးဖွဈတယျ။ NCA ကို ဖှင့ျခွငျးဖွဈတယျဆိုရငျတော့ ဒါကို ကနြောျတို့ ဖွဈအောငျလုပျဖို့လိုတယျ။ ပထမအဆင့ျမှာတော့ ကနြောျတို့ လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ လကျမှတျမထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ စပမေယျ။ နောကျပိုငျးကွရငျ သကျဆိုငျရာ stakeholder လို့ခေါျတဲ့ ယုံကွညျစိတျခရြတဲ့အဖှဲ့တှအေားလုံးနဲ့ တှေ့ဖို့ ဖွဈနိုငျတယျလို့ တခြို့က ထငျကွေးပေးတာလညျး ရှိပါတယျ။
မေး ။ ။ အခုတကွိမျ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးတာဟာ မအောငျမွငျဘူး။ Failed Coup ဖွဈတယျလို့ သုံးသပျနကွေပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ သူတို့ဟာ တိုငျးပွညျကို တရားဝငျအုပျခြုပျပိုငျခှင့ျ မရှိဘူးဆိုပွီးတော့ လကျမခံနိုငျကွသေးတဲ့ လူတှလေညျး အမြားကွီးပါ။ အဲဒီလို သတျမှတျခွငျးခံရတဲ့ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ပွညျထောငျစုသမိုငျးမှာ ဒီလောကျတောငျ အရေးကွီးတဲ့ ပွူနာတရပျကို ကိုငျတှယျဖွရှေငျးပိုငျခှင့ျကော ရှိရဲ့လားဆိုတာကို မေးခှနျးထုတျလာရငျကော။
ဖွေ ။ ။ ပွီးခဲ့တဲ့ တပျခြုပျကွီးရဲ့ မိန့ျခှနျးတခုမှာ သူကိုယျတိုငျပွောခဲ့တာ ရှိပါတယျ။ အခုလို စဈတပျက အုပျခြုပျတဲ့ အစိုးရ ဖွဈနခြေိနျမှာ ငွိမျးခမြျးရေး၊ ဖှံ့ဖွိုးရေးတို့ မလုပျနိုငျဘူးဆိုပမေဲ့ ကနြောျတို့က လုပျနိုငျခဲ့တယျဆိုတာကိုလဲ သကျသပွေခဲ့ဖူးပါတယျလို့ ပွောတယျ။ နောကျပွီးတော့ နပွေညျတောျဘကျနေ ပွောတဲ့ပုဂ်ဂိုလျတှတေခြို့လညျး ရှိတယျ။ အရငျတုနျးကဆိုလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးပှဲ လုပျတာဟာ ဥပမာ အဓိကလုပျတာက ဦးအောငျမငျး ဖွဈပမေဲ့၊ ဦးအောငျမငျးကနေ လှှတျတောျဥက်ကဋ်ဌကွီး ဦးရှှမေနျးဆီပွေးရ၊ သမ်မတကွီးဦးသိနျးစိနျဆီပွေးရ၊ တပျခြုပျဆီပွေးရနဲ့ ပတျပတျလညျပွေးပွီးတော့မှ သူက သဘောတူညီခကြျရယူလုပျလို့ရတယျ။ အခုတော့ အာဏာသုံးရပျစလုံးက တယောကျထဲမှာ ရှိတယျဆိုတော့ အားလုံးကလှယျပါတယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျ။ အခုလောလောဆယျ ရှေးကောကျပှဲကလာတဲ့ အစိုးရ မဟုတျတဲ့အတှကျကွောင့ျ လှှတျတောျလညျး မရှိဘူးဆိုတော့ ဒီအာဏာသုံးရပျစလုံးကို ကိုငျစှဲထားတဲ့ တပျခြုပျကွီးနဲ့ ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးလို့ရတဲ့ သဘောတူညီခကြျတှကေို ၂၀၂၃ မှာ ကငြျးပမဲ့ ရှေးကောကျပှဲကနေ ထှကျလာတဲ့ လှှတျတောျကနေ၊ အစိုးရကနေ အသိအမှတျပွုမယျလို့ ကနြောျတို့ ဆောငျရှကျပေးနိုငျပါတယျလို့ ဒီလိုပွောတာလဲ ရှိပါတယျ။ အခုလောလောဆယျ ကနြောျတငျပွနတော ထောကျခံဆှေးနှေးတာ မဟုတျဘူး။ စဉျးစားစရာအနနေဲ့ တငျပွပေးတာ ဖွဈပါတယျ။ အခု သူတို့ဆှေးနှေးတာ ဘယျလိုမြိုး အခွအေနေ ရှိသလဲ။ ကနြောျတို့ ဘယျလို ဆုံးဖွတျသုံးသပျသင့ျသလဲ ဆိုတာကိုတော့ နားဆငျတဲ့လူတိုငျး ဝိုငျးဝနျးပွီးတော့ ဆုံးဖွတျသုံးသပျပေးပါ။
မေး ။ ။ သဘောပေါကျပါတယျ။ ကနြောျတို့လညျး ငွိမျးခမြျးရေးကို လိုခငြျလို့၊ တကယျဖွဈစခေငြျလို့ ဘာလုပျသင့ျတယျဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ မေးမွနျးခွငျးသာ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ဦးခှနျးဆိုငျဟာ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့တှနေဲ့ စေ့စပျရေးနဲ့ပတျသကျတဲ့ အဖှဲ့ရဲ့ နာယကတဦး၊ အကွံပေးတဦးလညျး ဖွဈပါတယျဆိုတော့ ဦးခှနျးဆိုငျအနနေဲ့ ဒီစဈမှနျတဲ့ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးရရှိဖို့ ဆိုလိုရှိရငျ တိုငျးရငျးသားအငျအားစုတှဘေကျက ဘယျလို ပွငျဆငျပွီးတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးသင့ျသလဲ။ ဦးခှနျးဆိုငျရဲ့ အကွံပေးခကြျကို ကွားပါရစေ။
ဖွေ ။ ။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ PPST အစညျးအဝေးမှာလဲ ကနြောျတို့ ဝိုငျးဝနျးဆှေးနှေးနတေဲ့ အခကြျတခု ဖွဈပါတယျ။ ဒီလို ကနြောျတို့ သှားတှေ့မယျဆိုလို့ရှိရငျ ဘာမှမပွငျဆငျထားဘဲနဲ့ သှားတှေ့လို့ မသင့ျပါဘူး။ ပွငျဆငျပွီးတော့မှ သှားတှေ့သင့ျပါတယျ။ အခုလောလောဆယျဆိုလို့ရှိရငျ PPST အနနေဲ့ NCA ကို ထုတျကွည့ျလိုကျရငျ အခွခေံမူ အနဈသာရ (၃) ခကြျ ရှိတယျ။ (၁) နိုငျငံရေးပွူနာကို နိုငျငံရေးနညျးနဲ့ ဖွရှေငျးရမယျ။ (၂) ပါဝငျပတျသကျတဲ့ သကျဆိုငျရာအားလုံး အဖှဲ့အစညျးတှအေားလုံး ပါဝငျဖို့လိုတယျ။ (၃) အရပျသားတှရေဲ့ လုံခွုံရေး၊ ကာကှယျရေးကို လုပျဆောငျပေးဖို့ လိုတယျဆိုပွီးတော့ NCA ရဲ့ အနဈသာရ (၃) ခကြျ ရှိပါတယျ။ ဒီအပွငျလဲမကဘူး နိုငျငံရေးရညျမှနျးခကြျကွီး (၇) ခကြျနဲ့ လမျးပွမွပေုံအတှကျ အဆိုပွုခကြျဆိုပွီးတော့ ပွငျဆငျထားတာတှလေညျး ရှိတယျ။ ဒါတှကေို ကနြောျတို့က နပွေညျတောျမှာ ရှိနတေဲ့ အာဏာပိုငျပုဂ်ဂိုလျတှနေဲ့ တှေ့မယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ သှားတငျပွဖို့လိုတယျ။ ဖွဈနိုငျလို့ရှိရငျ သှားမတှေ့ခငျကတညျးက ကနြောျတို့ ကွိုတငျပွီးတော့ ကွညောထားဖို့လိုတယျဆိုတာကို တငျပွထားပါတယျ။ နောကျတခုကလဲ ဒီလို ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးတာ ခကြျခငြျးလြော့နညျးသမြှ လြော့နညျးမလားဆိုတဲ့ အဆင့ျမြိုး မဟုတျဘဲနဲ့ အခုလောလောဆယျ ဖွဈပေါျနတေဲ့ နိုငျငံရေးအကပြျအတညျးတှကေို ကြောျလှှာနိုငျဖို့ ဒါတှကေို ကနြောျတို့ ပွငျဆငျပွီးတော့ သှားဆှေးနှေးဖို့ လိုတယျဆိုတာတော့ တငျပွပွီးပွီ ဖွဈပါတယျ။