[[Zawgyi/Unicode]]
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရောက် ဒုက္ခသည်တွေ မြန်မာနိုင်ငံဘက် နေရပ်ပြန်ဖို့ဆိုရင် စစ်ကောင်စီဘက်က လုံခြုံရေးအရ အာမခံချက်ပေးဖို့လိုမယ်လို့ Cox's Bazar ဒုက္ခသည်စခန်းက ခေါင်းဆောင်တဦးက VOA ကိုပြောပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် Noeleen Heyzer ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ရောက်နေပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အာဏာပိုင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ ဒုက္ခသည်တွေဘက်က သဘောထားကို ပြောဆိုတာပါ။ အပြည့်အစုံ ရန်ကုန်က လာတဲ့သတင်းပေးပို့ချက်ကို မအင်ကြင်းနိုင် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကနေ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် သိန်းချီပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်ပြည့် အချိန်မှာပဲ Noeleen Heyzer ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို လေးရက်ကြာ ခရီး သွားရောက်တာပါ။ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်လာရေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားပြတဲ့သူကို စီစစ်လက်ခံမယ်လို့ မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံအကြား သဘောတူထားတဲ့အတိုင်း ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး ပြန်လာနိုင်ရေးမျှော်လင့် ချက်က ခုထိမရေမရာသေးဘူးလို့ ကော့ဘဇားမှာရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံကို၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ကိုပြန်လာရမယ်ဆိုပြီး နိုင်ငံတကာ security ကို တောင်းဆိုထားတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့မူလနေရာဖြစ်တဲ့မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျနော်တို့ကျန်ခဲ့တဲ့ ဥစ္စာပစ္စည်းပိုင်ဆိုင်ခွင့်အကုန်လုံး ပြန်လည်ပေးရမယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံစ...တောင်းဆိုထားတယ်။ ..သူတို့ဘာတခုမှ ထူးခြားပြီးတော့ ....ဘာတခုမှလည်းမရှိဘူး။ အဓိက ကတော့ ကျနော်တို့ .....စစ်ကောင်စီကလက်ခံမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီးတော့ ဘယ်လိုလက်ခံမလဲ၊ သူတို့ဘယ်လို စပြီးတော့ လှုပ်ရှားမလဲ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချက်တွေရှိတယ်။ ဒါကို သူတို့ဘယ်လို လိုက်လျောနိုင်မလဲဆိုပြီးတော့ ကျနော်တို့နဲ့ ဘာတခုမှလည်း ဆွေးနွေးခဲ့တာလည်းမရှိဘူး။ သူတို့က အွန်လိုင်းမှာ ....”
မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ နာမည်ကို လက်မခံတဲ့အကြောင်းနဲ့ ဒုက္ခသည် နေရပ်ပြန်ပို့ရေးမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်က နှစ်နိုင်ငံအကြား သဘောတူထားတဲ့ ပုံစံအတိုင်း ဒုက္ခသည်စာရင်းကို ပေးအပ်ခြင်းမရှိဘူးဆိုပြီး မကြာသေးခင်ရက်ပိုင်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် Noeleen Heyzer နဲ့ တွေ့ဆုံချိန်မှာ စစ်ကောင်စီ အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောဆိုထားပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း ဒုက္ခသည် ပြန်လည်လက်ခံရေးမှာ လက်ရှိ ရခိုင်ဒေသ တကြော့ပြန်ဖြစ်ပွားလာတဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ၊ အေအေ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီဘက် က တိုက်ပွဲတွေကြောင့်လည်း ဒုက္ခသည်တွေပြန်ပို့ရေးမှာ စိုးရိမ်မှုတွေရှိတဲအ့ကြောင်း ကော့ဘဇားမှာရောက်နေတဲ့ ကျောင်းဆရာတဦးဖြစ်တဲ့ ဦးခင်မောင်ကပြောပါတယ်။
“...မူတွေအရ တရွာကတေ တရွာသွားလို့မရဘူး။ တနေရာမှာပိတ်နေတယ်။ စားရေးသောက်ရေးအဆင်မပြေဘူး။ အဲဒါက အဓိကပြဿနာပါ။ အခု မောင်တောဘက်မှာရှိနေတဲ့လူတွေတောင်မှ မြို့နယ်...သွားလို့မရဘူး။ တရွာကနေ တရွာကို သွားလို့မရတဲ့အနေအထားမှာရှိတယ်။ ပြန်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်တဲ့အနေအထားမှာရှိတယ်။ ကျနော်တို့မှာ စိုးရိမ်စိတ်ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ကိုခေါ်တာ ...စဉ်နာမည်နဲ့ခေါ်တာလား။ အဲဒါကို ကျနော်တို့က ....ထားရမှာလေ။ အခု လတ်တလောက လုံးဝအဆင်မပြေတဲ့အနေအထား။ အဲဒီမှာရှိနေတဲ့လူတောင်မှ လိုချင်မှုလုံးဝမရှိဘူး။ ....”
Noeleen Heyzer ရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ခရီးစဉ်ဟာ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရဲ့အရေး အဓိကထား သွားရောက်တဲ့ ခရီးစဉ်ဖြစ်ကြောင်း သံတမန်ရေး သတင်းရပ်ကွက်ကို ကိုးကားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံထုတ် သတင်းတွေမှာ ဖေါ်ပြပါတယ်။ ခရီးစဉ်အတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေး အတွင်းဝန် Masud Bin Momen နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ စီစဉ်ထားသလို နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Dr. AK Abdul Momen နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် Sheikh Hasina တို့ကိုလည်း နှုတ်ဆက်တွေ့ဆုံမယ့်အကြောင်း Daily Bangladesh သတင်းစာက ရေးပါတယ်။
ခရီးစဉ်ဟာ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေနဲ့ တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံနိုင်ရေးအတွက် ကောဇ့်ဘဇားကို သွားရောက်မှာ ဖြစ်သလို မြို့တော်ဒါကာမှာ အာဏာပိုင်တွေနဲ့လည်း တွေ့ဆုံမှာ ဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ Stephane Dujarric က တနင်္လာနေ့ နယူးယောက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။
သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ရောက်တာ ၅ နှစ်ရှိပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီချက်တွေအတိုင်း ဒုက္ခသည်နေရပ်ပြန်ပို့ရေး အစီအစဉ်တွေကတော့ ရှေ့ မတိုးနိုင်ဘဲ တဘက်နဲ့တဘက် အပြန်အလှန်အပြစ်တင်ရင်း ရပ်ဆိုင်းနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အာဏာပိုင်တွေကလည်း သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကို နယ်ခြားဒုက္ခသည်စခန်းတွေကနေ Bhasan Char ကျွန်းဆီ ပြောင်းရွေ့နေတာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ရေး မျှော်လင့်ချက်တွေ နှစ်တွေကြာလာတာနဲ့အမျှ တဖြေးဖြေး ပိုဝေးသွားမှာကို စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
၅ နှစ်ပြည့်လာပေမဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် နေရပ်ပြန်ရေး အလှမ်းဝေး.mp3
================
[[Unicode]]
၅ နှဈပွည့ျလာပမေဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ နရေပျပွနျရေး အလှမျးဝေး
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံရောကျ ဒုက်ခသညျတှေ မွနျမာနိုငျငံဘကျ နရေပျပွနျဖို့ဆိုရငျ စဈကောငျစီဘကျက လုံခွုံရေးအရ အာမခံခကြျပေးဖို့လိုမယျလို့ Cox's Bazar ဒုက်ခသညျစခနျးက ခေါငျးဆောငျတဦးက VOA ကိုပွောပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ Noeleen Heyzer ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကို ရောကျနပွေီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအာဏာပိုငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံဖို့ ပွငျဆငျနခြေိနျမှာ ဒုက်ခသညျတှဘေကျက သဘောထားကို ပွောဆိုတာပါ။ အပွည့ျအစုံ ရနျကုနျက လာတဲ့သတငျးပေးပို့ခကြျကို မအငျကွငျးနိုငျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
၂၀၁၇ ခုနှဈ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး အကွမျးဖကျမှုတှကေနေ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျ သိနျးခြီပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့တဲ့ ၅ နှဈပွည့ျ အခြိနျမှာပဲ Noeleen Heyzer ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကို လေးရကျကွာ ခရီး သှားရောကျတာပါ။ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျလာရေးမှာ မွနျမာနိုငျငံမှာ နထေိုငျခဲ့တယျဆိုတဲ့ အထောကျအထားပွတဲ့သူကို စီစဈလကျခံမယျလို့ မွနျမာစဈကောငျစီဘကျက ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနဲ့ မွနျမာ နှဈနိုငျငံအကွား သဘောတူထားတဲ့အတိုငျး ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျနိုငျရေး ပွနျလာနိုငျရေးမြှောျလင့ျ ခကြျက ခုထိမရမေရာသေးဘူးလို့ ကော့ဘဇားမှာရှိနတေဲ့ ဒုက်ခသညျတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံကို၊ ရခိုငျပွညျနယျကိုပွနျလာရမယျဆိုပွီး နိုငျငံတကာ security ကို တောငျးဆိုထားတယျ။ ကနြောျတို့ရဲ့မူလနရောဖွဈတဲ့မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြောျတို့ကနြျခဲ့တဲ့ ဥစ်စာပစ်စညျးပိုငျဆိုငျခှင့ျအကုနျလုံး ပွနျလညျပေးရမယျ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံစ...တောငျးဆိုထားတယျ။ ..သူတို့ဘာတခုမှ ထူးခွားပွီးတော့ ....ဘာတခုမှလညျးမရှိဘူး။ အဓိက ကတော့ ကနြောျတို့ .....စဈကောငျစီကလကျခံမယျဆိုလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ ရိုဟငျဂြာတှနေဲ့တိုငျပငျဆှေးနှေးပွီးတော့ ဘယျလိုလကျခံမလဲ၊ သူတို့ဘယျလို စပွီးတော့ လှုပျရှားမလဲ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုခကြျတှရှေိတယျ။ ဒါကို သူတို့ဘယျလို လိုကျလြောနိုငျမလဲဆိုပွီးတော့ ကနြောျတို့နဲ့ ဘာတခုမှလညျး ဆှေးနှေးခဲ့တာလညျးမရှိဘူး။ သူတို့က အှနျလိုငျးမှာ ....”
မွနျမာနိုငျငံဘကျကတော့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ နာမညျကို လကျမခံတဲ့အကွောငျးနဲ့ ဒုက်ခသညျ နရေပျပွနျပို့ရေးမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျက နှဈနိုငျငံအကွား သဘောတူထားတဲ့ ပုံစံအတိုငျး ဒုက်ခသညျစာရငျးကို ပေးအပျခွငျးမရှိဘူးဆိုပွီး မကွာသေးခငျရကျပိုငျး ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ Noeleen Heyzer နဲ့ တှေ့ဆုံခြိနျမှာ စဈကောငျစီ အကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက ပွောဆိုထားပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျလညျး ဒုက်ခသညျ ပွနျလညျလကျခံရေးမှာ လကျရှိ ရခိုငျဒသေ တကွော့ပွနျဖွဈပှားလာတဲ့ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ၊ အအေေ ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ စဈကောငျစီဘကျ က တိုကျပှဲတှကွေောင့ျလညျး ဒုက်ခသညျတှပွေနျပို့ရေးမှာ စိုးရိမျမှုတှရှေိတဲအ့ကွောငျး ကော့ဘဇားမှာရောကျနတေဲ့ ကြောငျးဆရာတဦးဖွဈတဲ့ ဦးခငျမောငျကပွောပါတယျ။
“...မူတှအေရ တရှာကတေ တရှာသှားလို့မရဘူး။ တနရောမှာပိတျနတေယျ။ စားရေးသောကျရေးအဆငျမပွဘေူး။ အဲဒါက အဓိကပွူနာပါ။ အခု မောငျတောဘကျမှာရှိနတေဲ့လူတှတေောငျမှ မွို့နယျ...သှားလို့မရဘူး။ တရှာကနေ တရှာကို သှားလို့မရတဲ့အနအေထားမှာရှိတယျ။ ပွနျဖို့ဆိုတာ မဖွဈနိုငျတဲ့အနအေထားမှာရှိတယျ။ ကနြောျတို့မှာ စိုးရိမျစိတျရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ကိုခေါျတာ ...စဉျနာမညျနဲ့ခေါျတာလား။ အဲဒါကို ကနြောျတို့က ....ထားရမှာလေ။ အခု လတျတလောက လုံးဝအဆငျမပွတေဲ့အနအေထား။ အဲဒီမှာရှိနတေဲ့လူတောငျမှ လိုခငြျမှုလုံးဝမရှိဘူး။ ....”
Noeleen Heyzer ရဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ခရီးစဉျဟာ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှရေဲ့အရေး အဓိကထား သှားရောကျတဲ့ ခရီးစဉျဖွဈကွောငျး သံတမနျရေး သတငျးရပျကှကျကို ကိုးကားပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နိုငျငံထုတျ သတငျးတှမှော ဖေါျပွပါတယျ။ ခရီးစဉျအတှငျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံခွားရေး အတှငျးဝနျ Masud Bin Momen နဲ့ တှေ့ဆုံဖို့ စီစဉျထားသလို နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီး Dr. AK Abdul Momen နဲ့ ဝနျကွီးခြုပျ Sheikh Hasina တို့ကိုလညျး နှုတျဆကျတှေ့ဆုံမယ့ျအကွောငျး Daily Bangladesh သတငျးစာက ရေးပါတယျ။
ခရီးစဉျဟာ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှနေဲ့ တိုကျရိုကျတှေ့ဆုံနိုငျရေးအတှကျ ကောဇ့ျဘဇားကို သှားရောကျမှာ ဖွဈသလို မွို့တောျဒါကာမှာ အာဏာပိုငျတှနေဲ့လညျး တှေ့ဆုံမှာ ဖွဈကွောငျး ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ ပွောခှင့ျရ Stephane Dujarric က တနငျ်လာနေ့ နယူးယောကျ ကုလသမဂ်ဂဌာနခြုပျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။
သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကို ရောကျတာ ၅ နှဈရှိပမေယ့ျ နှဈနိုငျငံ သဘောတူညီခကြျတှအေတိုငျး ဒုက်ခသညျနရေပျပွနျပို့ရေး အစီအစဉျတှကေတော့ ရှေ့ မတိုးနိုငျဘဲ တဘကျနဲ့တဘကျ အပွနျအလှနျအပွဈတငျရငျး ရပျဆိုငျးနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအာဏာပိုငျတှကေလညျး သောငျးနဲ့ခြီတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို နယျခွားဒုက်ခသညျစခနျးတှကေနေ Bhasan Char ကြှနျးဆီ ပွောငျးရှေ့နတောကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျရေး မြှောျလင့ျခကြျတှေ နှဈတှကွောလာတာနဲ့အမြှ တဖွေးဖွေး ပိုဝေးသှားမှာကို စိုးရိမျနကွေပါတယျ။