ဒဏ္ခတ္မႈရုပ္သိမ္းေရး Global Witness မေထာက္ခံ

၁၇ စက်တင်ဘာ၊ ၂၀၁၆

ခင္မ်ဳိးသက္

ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သမၼတ အိုဘားမား ေတြ႔ဆံု။

အေမရိကန္က ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရုပ္သိမ္းေပးဖို႔လုပ္ေနတာဟာ အခ်ိန္ ေစာလြန္းေနေသး တယ္လို႔ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္း ေနာက္ကြယ္က လွ်ိဳ႕ဝွက္မႈေတြကို ေဖၚထုတ္တင္ျပခဲ့တဲ့ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Global Witness လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

အခု အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ့ ဝါရွင္တန္ဒီစီ ခရီးစဥ္အတြင္း အေမရိကန္ သမၼတ Barack Obama နဲ႔ ေတြ႔ဆံုအၿပီးမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚခ်မွတ္ထားတဲ့ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရုပ္သိမ္းေပးဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုရုပ္သိမ္းေပးတာဟာ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့ အတြက္ သိပ္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္း ေနာက္ကြယ္က လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြ၊ သဘာဝဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈေတြနဲ႔ မတရား အျမတ္ထုတ္ ေနၾက သူေတြအေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ ေရးသား ေဖၚထုတ္ ခဲ့တဲ့ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Global Witness အဖြဲ႔က Juman Kubba က VOA ကိုေျပာပါတယ္။

"ျမန္မာႏုိင္ငံက ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ဒဏ္ခတ္ အေရးယူ ထားမႈေတြကို သမၼတအိုဘားမားက ဖယ္ရွားေပးလိုက္တာ အတြက္ က်မတို႔ အလြန္ပဲစိုးရိမ္ပါတယ္။ သိတဲ့အတိုင္းပဲ က်မတို႔အဖြဲ႔က ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ရွည္လမ်ား စံုစမ္းခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တႏွစ္ထဲမွာတင္ ဒီလုပ္ငန္းကရတဲ့ ေငြဟာ ေဒၚလာသန္းေပါင္း သံုးေထာင့္တရာေလာက္ ရွိေနတာေတြ႔ရတာပါ။ ဒီလုပ္ငန္းကို ထိမ္းခ်ဳပ္ေနတဲ့ လူတခ်ိဳ႕ကလည္း အခုထိ ႏိုင္ငံထဲမွာပဲ ရွိေနပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြအတြက္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈကသာ တကယ္အေရးပါသလို ဒီလုပ္ငန္းမွာ ထင္သာျမင္သာရွိေအာင္ေရာ ဒီလုပ္ငန္းတိုးတက္လာေအာင္နဲ႔ ဒီေဒသခံေတြအတြက္ပါ လုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါလို ထိေရာက္မႈ ရွိေနတာကို သမၼတအိုဘားမားက ဘာ့ေၾကာင့္ ရုတ္သိမ္းေပးရတာပါလဲ။ အခုအခ်ိန္ဟာ သိပ္ကိုေစာေနပါေသးတယ္။ တကယ္ဆို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈေတြ ေသေသ ခ်ာခ်ာ လုပ္ၿပီးမွ ရုပ္သိမ္းေပးသင့္ပါတယ္။"

Jade: Myanmar's "Big State Secret" Global Witness

အခုလို အခ်ိန္မတန္ေသးပဲ အေရးယူမႈေတြကို ရုပ္သိမ္းေပးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိ္င္ငံအတြက္ တကယ္တမ္းကူညီခ်င္တယ္ ဆိုရင္ ဒီေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္း အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ ပံ့ပိုးမႈေတြ လုပ္ဖို႔ အစီစဥ္ေတြ ခ်ေပးသင့္တယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။

"အခုအခ်ိန္ဟာ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရုပ္သိမ္းေပးမယ္လို႔သာ ေၾကညာေသးတာပါ။ တကယ္မရုပ္သိမ္းေသးပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းမွာ တကယ္တမ္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လာေအာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးသင့္တယ္ ဆိုတဲ့ အစီစဥ္ေတြပါ ခ်မွတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါတင္မကပါဘူး ႏိုင္ငံတကာက လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွသူေတြကိုပါ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ ထိခိုက္မႈ မရွိေစတဲ့ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ ေတြ လုပ္ေစရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အဂတိလုိက္စားမႈေတြက အထူးသျဖင့္ ဒီေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းအတြက္ ရွိေနတုန္းမို႔ပါ။

ေက်ာက္စိမ္းအပါအဝင္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းအတြက္ လုပ္ကြက္ ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ကို ေနာက္ထပ္ သက္တမ္းထပ္မတိုးဖို႔ သဘာဝဝန္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့တာ အပါအဝင္ ေဒသတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အတြက္ပါ ျမန္မာအစိုးရသစ္က အေရးယူ လုပ္ေဆာင္လာေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အခုအခါမွာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္ႏုိင္ၿပီမို႔ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ မလုိေတာ့ဘုူးလို႔ ၾကာသပေတးေန႔မွာပဲ အေမရိကန္ ထိပ္တန္း လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြကို ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေမရိကန္ဘက္က အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ မလုိေတာ့ဘူးလို႔ မထင္ဘူးလားလို႔ ေမးၾကည့္တဲ့ အခါမွာေတာ့

"မွန္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အစိုးရသစ္က ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စလုပ္ေနတာပါ။ ဒီလုပ္ငန္းမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့ ယိုေပါက္ေတြကိုလည္း ပိတ္ဖုိ႔ လုပ္ေနတာမို႔ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္တာဟာ သိပ္ကို အေရးပါတဲ့ တိုးတက္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျပႆနာက ေျပာင္းလဲခ်င္ေနတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြက တကယ္မျဖစ္ေသးတာပါ။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြက တကယ္အေထာက္အကူ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို နဲနဲ ဆက္ထားလိုက္မယ္ ဆိုရင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ လက္ရွိလုပ္ေဆာင္ ေနမႈေတြအတြက္ ပိုေကာင္းလုပ္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ရလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။"

အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ အရင္အာဏာရွင္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးသန္းေရႊတို႔လို လူေတြ၊ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမွာ အဓိကက်က္စားေနတဲ့ ဘိန္းဘုရင္ ေဝေရွာက္ခန္းတုိ႔လို လူေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ျပည္ဝင္ခြင့္ဗီဇာ ပိတ္ပင္တာနဲ႔ တျခားတတ္ႏိုင္တဲ့ တားျမစ္မႈေတြ လုပ္ဖို႔၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဆႏၵျပဳထားတဲ့ ႏိုင္ငံတြင္း ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိေစဖုိ႔အတြက္ ပ့ံပိုးမႈေတြ လုပ္ဖို႔၊ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႔ တျခားေက်ာက္မ်က္ ရတနာ လုပ္ငန္းအတြက္ မူေဘာင္ခ်မွတ္ရာမွာ ကူညီရင္း ေဒသခံေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိလာေစဖုိ႔ေတြကို အေမရိကန္အစိုးရပိုင္းကေန ၾကပ္မတ္ၿပီး တာဝန္ခံ တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံသူေတြပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ဝင္ေရာက္လာေစဖုိ႔ အကူညီေတြ ေပးႏိုင္တယ္လို႔လည္း မစၥ Juman Kubba က ေျပာပါတယ္။