ASEM အာ႐ွ ဥေရာပႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားအဆင့္ေဆြးေႏြးပြဲကို ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပဖုိ႔ရက္ပိုင္းပဲလုိေတာ့ခ်ိန္မွာ အာ႐ွဥေရာပေဖာင္ေဒး႐ွင္းက စီစဥ္တဲ့ သတင္းေထာက္မ်ားေဆြးေႏြးပြဲကို စေနေန႔က စတင္ျပဳလုပ္ပါတယ္။ စေန တနဂၤေႏြေန႔ ၂ ရက္က်င္းပတဲ့ဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက သတင္းေထာက္ ၁၃ ေယာက္နဲ႔ ဥေရာပႏိုင္ငံစံုက သတင္းေထာက္ေတြ အျမင္ဖလွယ္ေဆြးေႏြးေနၾကပါတယ္။ ၁၁ ႀကိမ္ေျမာက္က်င္းပတဲ့ အာ႐ွ ဥေရာပသတင္းေထာက္မ်ား ေဆြးေႏြးပြဲကေန ဘယ္လိုအက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ရႏိုင္မလဲဆိုတာကို ေနျပည္ေတာ္မွာ ကိုယ္တိုင္သတင္းသြားယူတဲ့ မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးေျပာပါလိမ့္မယ္။
အာ႐ွနဲ႔ ဥေရာပျပည္သူေတြၾကား အျပန္အလွန္နားလည္မႈေတြ ပို႐ွိလာေစေရးအတြက္ တည္ေထာင္ထားတဲ့ Asia Europe Foundation, ASEF ရဲ႕အစီအစဥ္နဲ႔ အာ႐ွ ဥေရာပသတင္းေထာက္မ်ား ေဆြးေႏြးပြဲကို ေနျပည္ေတာ္မွာ စေနေန႔က စတင္ပါတယ္။ ASEM အာ႐ွ ဥေရာပေဆြးေႏြးပြဲေတြထဲက တခုျဖစ္တဲ့ ဒီသတင္းေထာက္မ်ားေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကသတင္းေထာက္ ၁၃ ေယာက္ပါဝင္တယ္လို႔ ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရးဦးစီးဌာန ဒုညႊန္ခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသီတာတင္က VOA ျမန္မာပိုင္းကိုေျပာပါတယ္။
“ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္ေတြကေတာ့ ၂၃ ေယာက္ေပါ့ေနာ္ ႏိုင္ငံျခားက လာတယ္။ က်မတို႔ ျမန္မာဖက္ကေတာ့ ၁၃ ေယာက္ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အမွန္တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ သာမန္အားျဖင့္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံကို တစ္ေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ေလာက္ပဲ online registration လုပ္ရတယ္။ က်မတို႔ host country ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်မတို႔ request လုပ္တယ္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္မွာ host ဒီလို ႏွစ္တရာေလာက္မွ တၾကိမ္လုပ္ရတဲ့ ပြဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာေတြ အေတြ႔အၾကံဳရခ်င္တယ္။ ျမန္မာ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ အေတြ႔အၾကံဳရခ်င္တယ္ဆိုေတာ့ က်မတို႔ request လုပ္ေတာ့ သူတို႔က လိုက္ေလ်ာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အခုခ်ိန္မွာ ျမန္မာ ဂ်ာနယ္လစ္ ၁၃ေယာက္က တက္ေနပါတယ္ ဒီပြဲကို။”
ႏုိဝင္ဘာ ၁၈ နဲ႔ ၁၉ စေနနဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔ ၂ ရက္က်င္းပတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို တက္ေရာက္ဖုိ႔ စာရင္းေပးထားတဲ့ ႏိုင္ငံစံုသတင္းေထာက္ေတြက အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြေအာင္ျမင္ေအာင္ ျပည္သူမ်ား သိ႐ွိနားလည္သေဘာေပါက္ေစေရး အျပဳသေဘာသတင္းပညာ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ၁၁ ႀကိမ္ေျမာက္ အာ႐ွ ဥေရာပသတင္းေထာက္မ်ားေဆြးေႏြးပြဲကို က်င္းပေနတာပါ။ ႏိုင္ငံတကာသတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ အျမင္ခ်င္းဖလွယ္ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ခုလိုပဲြမ်ဳိးက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ခိုင္မာတဲ့ သတင္းမီဒီယာျဖစ္ဖုိ႔ အေထာက္အကူျဖစ္တယ္လို႔ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး ဦးသီဟေစာက ျမင္ပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က တကယ္တမ္းေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက သတင္းမီဒီယာေပါ့ေနာ္၊ သတင္းမီဒီယာေလာက၊ သတင္းေလာကပဲဆိုပါစို႔။ အဲဒီေကာင္က တကယ္ strong independent media ျဖစ္လာေစခ်င္တယ္။ ျဖစ္လာဖို႔လည္း လုပ္ရမွာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံရမယ္။ ဒီလိုပြဲေတြ လုပ္ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း ႏိုင္ငံျခားသြားရမယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးေတြ တိုးျမွင့္ဖို႔လုိတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ရွိတဲ့ မီဒီယာေတြက strong 4th estate ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သက္ေသျပဖို႔ လိုမယ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုပြဲမ်ိဳးေတြက လိုအပ္ပါတယ္။”
ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ဘာလင္ၿမိဳ႕မွာအေျခစိုက္တဲ့ သတင္းေထာက္ Yermi Brenner ကလည္း ေဆြးေႏြးပြဲကေန ရတဲ့အက်ဳိးကို VOA ကိုခုလိုေျပာျပပါတယ္။
“သတင္းေထာက္တေယာက္အေနနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြက သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ေတ႔ြဆံုၿပီး အျပန္အလွန္ေလ့လာခြင့္ရတယ္။ ကိုယ္ေန႔စဥ္ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ကိစၥေတြမွာ ဘယ္လိုစိန္ေခၚမႈေတြ႐ွိတယ္။ ဘယ္လိုမ်ဳိးက အလုပ္ျဖစ္တယ္။ မျဖစ္ဘူး။ ေနာက္ကိုယ့္ ေဆာင္႐ြက္မႈေတြ ပိုေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို အျပန္အလွန္သိခြင့္ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အလုပ္ကသိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ကမာၻ႔ေနရာလိုက္ၿပီး လုပ္ကိုင္ပံုျခင္း။ စိန္ေခၚမႈျခင္းလည္း မတူၾကပါဘူး။ အခုလုိတေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေတ႔ြဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ရတာမေျပာပါနဲ႔ ေန႔လည္စာစားရင္း ထမင္းဝိုင္းမွာ စကားေတြေျပာၾကရင္းနဲ႔ေတာင္ တေယာက္အေၾကာင္း တေယာက္ပိုသိခြင့္ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္လိုသတင္းသမားတေယာက္အတြက္ေတာ့ အမ်ားႀကီးအက်ဳိး႐ွိပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းျပႆနာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းမီဒီယာေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စိတ္ဝင္စားေနခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ျမန္မာသတင္းေထာက္ေထာက္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခြင့္ရတဲ့အတြက္လည္း ျမန္မာသတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အျမင္ကို သိခြင့္ရတယ္လို႔ ဂ်ာမန္သတင္းေထာက္က ဆိုပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္န႔ဲ စကားေျပာျဖစ္တဲ့ သတင္းေထာက္တခ်ဳိ႕က သူတို႔ရဲ႕ အေၾကာင္းအရာအားလံုးအေပၚ သူတို႔အျမင္ေတြကို သိပ္ကိုတက္တက္ႂကြ ေျပာၾကတာျမင္ရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိပ္ကိုအံ့ၾသရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာျပႆနာနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ေျပာခ်င္ၾကမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ထားခဲ့တာပါ။ ဒီကိစၥမေျပာခ်င္ဘူးလို႔ ျငင္းၾကမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ေနခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က ဒီကိစၥအေပၚ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕အျမင္ကိုေမးၾကတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕အျမင္ေတြကို ေျပာျပၾကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိပ္ကိုအံ့ၾသရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ သူတုိ႔က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းျဖစ္ေစခ်င္တာ သိရတာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။”
အာ႐ွနဲ႔ ဥေရာပသတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြးပဲြကေန ေနာက္ပိုင္း တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သတင္းေတြေရးသားတဲ့ေနရာမွာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရးဦးစီးဌာန ဒုညႊန္ခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသီတာတင္ကလည္း ေျပာပါတယ္။
“ဒီလို လုပ္တဲ့အတြက္ေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ open up ပိုျပီး ျဖစ္လာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေပါ့ ဥပမာ အာရွ ဥေရာပ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြက ဒီမွာ လာျပီးေတာ့ က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဂ်ာနယ္လစ္ေတြနဲ႔ ဒီ exchange of knowledge ေတြ၊ experience ေတြ share လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူ႕ရဲ့အေတြ႔အၾကံဳ၊ ကိုယ့္ရဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ၊ ကိုယ့္ရဲ့ အေျခအေန၊ ကိုယ့္ ရွိတာေတြ၊ ကိုယ့္ မရွိတာေတြ၊ သူ႔ ရွိတာေတြကို သူ႔ မရွိတာေတြနဲ႔ share လုပ္ျခင္းအားျဖင့္လည္း ဗဟုသုတေတြ တိုးတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ က်မတို႔ networking ေပါ့ေနာ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္တယ္။ ဒါဆို က်မတို႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေလာကၾကီးကို ေကာင္းဖို႔ ျဖစ္ေစမယ့္အရာေတြကိုလည္းပဲ သူတို႔ ပိုျပီးေတာ့ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ေရးသားႏိုင္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အားလံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ္လို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။”
ASEM အာ႐ွ ဥေရာပႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအဆင့္စည္းေဝးပြဲရဲ႕ ဆက္စပ္ေဆြးေႏြးပြဲအျဖစ္ ခုလိုအာ႐ွ ဥေရာပသတင္းေထာက္မ်ားေဆြးေႏြးပြဲကို က်င္းပတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားေဆြးေႏြးပဲြကိုလည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ ႏိုဝင္ဘာ ၂၁ ရက္န႔ဲ ၂၂ ရက္ေန႔ေတြမွာ က်င္းပပါလိမ့္မယ္။ တနလၤာေန႔ဖြင့္ပြဲက်ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားမွာျဖစ္ပါတယ္႐ွင္။
