(Zawgyi/Unicode)
တကမ္ဘာလုံးမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါ ရိုက်ခတ်မှုက မြန်မာ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၅၀၀ လောက်နစ်နာမှု ရှိမယ်လို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကြောင့် ရပ်ဆိုင်းသွားတဲ့ မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပတ်သတ်လို့ ပြောပြပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းလာမယ့် နိုင်ငံခြားသားတွေအတွက် ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ ပိတ်ပင်လိုက်သလို မြန်မာလေဆိပ်တွေမှာ အဝင်အထွက် ခရီးသည်တင်နိုင်ငံတကာလေကြောင်းလိုင်းတွေကိုပါ ပိတ်လိုက်တာမို့ မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်း အတော်လေး ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှာဖြစ်နေတဲ့ ကပ်ဘေးဂရိုက်ကြောင့် မြန်မာ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီထဲက ကျဆင်းလာခဲ့တယ်လို့ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်အသင်းရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးဖြိုးဝေရာဇာ ကဆိုပါတယ်။
"လူတွေကတော့ ဒီရောဂါ လုံး၀ ရှင်းသွားပြီ။ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးပေါ်ပြီဆိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးလောက်ထိ ဖြစ်မှပဲ ကောင်းကောင်းပြန် ခရီးသွားလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဲ့ဒါအပြင်ကို ဒီလက်ရှိ အခြေအနေကြောင့်မို့လို့ စီးပွားရေးကို ထိခိုက်မှုက ပြင်းထန်တဲ့အတွက် လူတွေမှည ပိုက်ဆံကို အလုပ်မလုပ်ဘဲနဲ့ ထိုင်နေရတဲ့လူတွေ အများကြီးဖြစ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အဲ့ပေါ်ကို မူတည်ပြီး ခရီ်းသွားဖို့ဆိုတာ သူတို့ပြန်ပြီး ငွေစုဖို့အချိန်ပေးရမှာပေါ့"
အခုလို ကပ်ဘေးအခြေအနေကြေ၈ာင့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ခရီးသွားကဏ္ဍပိုင်းမှာ သန်း ၅၀၀ နီးပါး ဆုံးရှုံးဖို့ရှိတယ်လို့ဆိုလာသူကတော့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်အသင်း ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်အောင်ထွန်းပါ။
"သဘောကတော့ ကျနော်တို့ ဇန်နဝါရီ last week လောက်မှာ ကျနော်တို့ တရုတ်လေယာဉ်တွေ ရပ်တယ်။ ဖေဖော်ဝါရီ first week လောက်မှာ တရုတ်တွေ အကုန် ရပ်သွားတာ စတာပေါ့နော်။ စတာ အခု မတ်လ ဒီနေ့ဆို ကုန်သွားတယ်။ အဲ့မှာ အများကြီးဆုံးရှုံးရတယ်။ ဒီနှစ် ကာလခန့်မှန်းချက်ကတော့ ကျနော်တို့က သန်း၂၀၀ လောက်မှန်းတယ်။ အခု ဧပြီ၊ မေ၊ ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ သြဂုတ်၊ စက်တင်ဘာဟာနဲ့ ပေါင်းလိုက်လို့ရှိရင် သန်း၅၀၀ လောက်ရှိမယ်လို့ မှန်းတယ်။ ဒါစက်တင်ဘာလ အကုန်အထိ မှန်းထားတာနော်။"
ကိုဗစ်ကြောင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးလည်ပတ်မှုကို ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်ဖို့ အကောက်ခွန်ဖြေလျော့တာ အတိုးနှုန်းဖြေလျှော့တာဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဆိုထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေဟာ ဘယ်ချိန်မှ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်ပတ်နိုင်မလဲ ဆိုတာ မပြောနိုင်သေးဘူးလို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။
လုပ်ငန်းတွေပြန်လည် ပတ်နိုင် ဖို့တိကျတဲ့ စနစ်တွေ ထားရှိဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင် ဦးခင်မောင်ထွန်းက အကြံပြုပါတယ်။
"ဟိုတယ်နဲ့ Tourism တခုထဲကို အနည်းဆုံး 3 to 500 ဘီလီယံလောက် ထုတ်ပေးနိုင်ဖို့ လိုတယ်။ ကျနော်တို့က လျော့ကျသွားတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့က သုည ဖြစ်သွားတာ။ အလုပ်သမားတွေကိုလည်း ထိန်းထားရတယ်။ အခုကျနော်တို့ တချို့ဟိုတယ်နဲ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ အရင်ချေးထားတဲ့ဟာကလည်း လုပ်ငန်းတွေ စဆောင်နေရတာရှိတယ်လေ။ .5 က နေ နောက်ထပ် 1 percent ဖြစ်တော့ 11 ရှိနေတုန်းပဲ။ အရင်တုန်းကတော့ လည်နေတော့ ပေးနိုင်တယ်။ အခုချိန်မှာ သုည ရှိလို့ မပေးနိုင်တော့ဘူးပေါ့ဗျ။ ဒါမှမဟုတ်လည်း ပေါ်လစီပိုင်းဆိုင်ရာလျှော့ပြီးတော့ income tax တွေကို ရွှေ့ပေးလိုက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ရပ်ပေးလိုက်တာမျိုးပေါ့နော်။"
လက်ရှိတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများနှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ရပ်တည်နိုင်ဖို့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များရဖို့ အတိုးမဲ့ချေးငွေများနဲ့ အခွန်အခများ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို တစ်နှစ်ဆိုင်းငံ့ပေးဖို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများက အစိုးရကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ကမ္ဘာဘဏ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့ အစီရင်ခံစာတစောင်အရတော့ ကိုဗစ်ကပ်ဘေးကြောင့် အခြားဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေနည်းတူ မြန်မာစီးပွားရေးအတွက် ပြင်းထန်တဲ့သက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်ပေမဲ့ ကပ်ဘေးမတိုင်ခင် စီးပွားရေးကောင်းမွန်ခဲ့တာမို့ အနည်းငယ်ခံသာမယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပြည်တွင်းမှာ ဗိုင်းရပ်ပိုးကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဆိုးလာမယ်ဆိုရင် စီးပွားရေးကြပ်တည်းမှုတွေ ကြီးလာပြီး ဒါကို အချိန်ယူ ကုသရလိမ့်မယ်လို့ဆိုပါတယ်။
[Unicode Version]
COVID-19 ကွောင့ျ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျး အထိနာ
တကမ်ဘာလုံးမှာ ကူးစကျပြံ့နှံ့နတေဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါ ရိုကျခတျမှုက မွနျမာ့ ခရီးသှားလုပျငနျးမှာ အမရေိကနျ ဒေါျလာ သနျး ၅၀၀ လောကျနဈနာမှု ရှိမယျလို့ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျတှကေ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ ကပျရောဂါကွောင့ျ ရပျဆိုငျးသှားတဲ့ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျးတှနေဲ့ ပတျသတျလို့ ပွောပွပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျးလာမယ့ျ နိုငျငံခွားသားတှအေတှကျ ပွညျဝငျခှင့ျဗီဇာ ပိတျပငျလိုကျသလို မွနျမာလဆေိပျတှမှော အဝငျအထှကျ ခရီးသညျတငျနိုငျငံတကာလကွေောငျးလိုငျးတှကေိုပါ ပိတျလိုကျတာမို့ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျး အတောျလေး ထိခိုကျခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံတကာမှာဖွဈနတေဲ့ ကပျဘေးဂရိုကျကွောင့ျ မွနျမာ့ ခရီးသှားလုပျငနျးဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇနျနဝါရီထဲက ကဆြငျးလာခဲ့တယျလို့ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျအသငျးရဲ့ အဖှဲ့ဝငျတဦးဖွဈတဲ့ ဦးဖွိုးဝရောဇာ ကဆိုပါတယျ။
"လူတှကေတော့ ဒီရောဂါ လုံး၀ ရှငျးသှားပွီ။ ဒါမှမဟုတျ ကာကှယျဆေးပေါျပွီဆိုတဲ့ အခွအေနမြေိုးလောကျထိ ဖွဈမှပဲ ကောငျးကောငျးပွနျ ခရီးသှားလိမ့ျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ အဲ့ဒါအပွငျကို ဒီလကျရှိ အခွအေနကွေောင့ျမို့လို့ စီးပှားရေးကို ထိခိုကျမှုက ပွငျးထနျတဲ့အတှကျ လူတှမှေည ပိုကျဆံကို အလုပျမလုပျဘဲနဲ့ ထိုငျနရေတဲ့လူတှေ အမြားကွီးဖွဈနတော ဖွဈတဲ့အတှကျ အဲ့ပေါျကို မူတညျပွီး ခရျီးသှားဖို့ဆိုတာ သူတို့ပွနျပွီး ငှစေုဖို့အခြိနျပေးရမှာပေါ့"
အခုလို ကပျဘေးအခွအေနကွေေ၈ာင့ျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ခရီးသှားကဏ်ဍပိုငျးမှာ သနျး ၅၀၀ နီးပါး ဆုံးရှုံးဖို့ရှိတယျလို့ဆိုလာသူကတော့ ဟိုတယျလုပျငနျးရှငျအသငျး ဒုဥက်ကဋ်ဌ ဦးခငျအောငျထှနျးပါ။
"သဘောကတော့ ကနြောျတို့ ဇနျနဝါရီ last week လောကျမှာ ကနြောျတို့ တရုတျလယောဉျတှေ ရပျတယျ။ ဖဖေော်ဝါရီ first week လောကျမှာ တရုတျတှေ အကုနျ ရပျသှားတာ စတာပေါ့နောျ။ စတာ အခု မတျလ ဒီနေ့ဆို ကုနျသှားတယျ။ အဲ့မှာ အမြားကွီးဆုံးရှုံးရတယျ။ ဒီနှဈ ကာလခန့ျမှနျးခကြျကတော့ ကနြောျတို့က သနျး၂၀၀ လောကျမှနျးတယျ။ အခု ဧပွီ၊ မေ၊ ဇှနျ၊ ဇူလိုငျ၊ သွဂုတျ၊ စကျတငျဘာဟာနဲ့ ပေါငျးလိုကျလို့ရှိရငျ သနျး၅၀၀ လောကျရှိမယျလို့ မှနျးတယျ။ ဒါစကျတငျဘာလ အကုနျအထိ မှနျးထားတာနောျ။"
ကိုဗဈကွောင့ျ နိုငျငံ့စီးပှားရေးလညျပတျမှုကို ထိခိုကျမှုအနညျးဆုံးဖွဈဖို့ အကောကျခှနျဖွလြေော့တာ အတိုးနှုနျးဖွလြှေော့တာဆောငျရှကျပေးမယျလို့ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ဆိုထားပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ လကျရှိခရီးသှားလုပျငနျးတှဟော ဘယျခြိနျမှ လုပျငနျးတှေ ပွနျလညျပတျနိုငျမလဲ ဆိုတာ မပွောနိုငျသေးဘူးလို့ လုပျငနျးရှငျတှကေ ဆိုပါတယျ။
လုပျငနျးတှပွေနျလညျ ပတျနိုငျ ဖို့တိကတြဲ့ စနဈတှေ ထားရှိဖို့လိုအပျတယျလို့ ဟိုတယျလုပျငနျးရှငျ ဦးခငျမောငျထှနျးက အကွံပွုပါတယျ။
"ဟိုတယျနဲ့ Tourism တခုထဲကို အနညျးဆုံး 3 to 500 ဘီလီယံလောကျ ထုတျပေးနိုငျဖို့ လိုတယျ။ ကနြောျတို့က လြော့ကသြှားတာ မဟုတျဘူး။ ကနြောျတို့က သုည ဖွဈသှားတာ။ အလုပျသမားတှကေိုလညျး ထိနျးထားရတယျ။ အခုကနြောျတို့ တခြို့ဟိုတယျနဲ့ခရီးသှားလုပျငနျးတှေ အရငျခြေးထားတဲ့ဟာကလညျး လုပျငနျးတှေ စဆောငျနရေတာရှိတယျလေ။ .5 က နေ နောကျထပျ 1 percent ဖွဈတော့ 11 ရှိနတေုနျးပဲ။ အရငျတုနျးကတော့ လညျနတေော့ ပေးနိုငျတယျ။ အခုခြိနျမှာ သုည ရှိလို့ မပေးနိုငျတော့ဘူးပေါ့ဗြ။ ဒါမှမဟုတျလညျး ပေါျလစီပိုငျးဆိုငျရာလြှော့ပွီးတော့ income tax တှကေို ရှှေ့ပေးလိုကျတာမြိုးမဟုတျဘဲ ရပျပေးလိုကျတာမြိုးပေါ့နောျ။"
လကျရှိတှငျ ခရီးသှားလုပျငနျးမြားနှင့ျ ဟိုတယျလုပျငနျးမြား ဆကျလကျရပျတညျနိုငျဖို့ ငှကွေေးဆိုငျရာ အထောကျအပံ့မြားရဖို့ အတိုးမဲ့ခြေးငှမြေားနဲ့ အခှနျအခမြား ကငျးလှတျခှင့ျကို တဈနှဈဆိုငျးငံ့ပေးဖို့ ခရီးသှားလုပျငနျးမြားက အစိုးရကို တောငျးဆိုထားပါတယျ။
ကမ်ဘာဘဏျက ထုတျပွနျတဲ့ မတျလ ၃၀ ရကျနေ့ အစီရငျခံစာတစောငျအရတော့ ကိုဗဈကပျဘေးကွောင့ျ အခွားဒသေတှငျးနိုငျငံတှနေညျးတူ မွနျမာစီးပှားရေးအတှကျ ပွငျးထနျတဲ့သကျရောကျမှုတှေ ရှိလာနိုငျပမေဲ့ ကပျဘေးမတိုငျခငျ စီးပှားရေးကောငျးမှနျခဲ့တာမို့ အနညျးငယျခံသာမယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ပွညျတှငျးမှာ ဗိုငျးရပျပိုးကူးစကျပွန့ျပှားမှု ဆိုးလာမယျဆိုရငျ စီးပှားရေးကွပျတညျးမှုတှေ ကွီးလာပွီး ဒါကို အခြိနျယူ ကုသရလိမ့ျမယျလို့ဆိုပါတယျ။
