[[ ZAWGYI ]]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကလေးလုပ်သား တသန်းကျော် (ILO)
ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုအတွင်းမှာ ကလေးလုပ်သားပပျောက်ဖို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေအကြား လုပ်ဆောင်မှုတွေ တိုးတက်ခဲ့ပေမဲ့လည်း ကပ်ရောဂါကြောင့် ကျောင်းတွေပိတ်ထားရသလို ပိုမိုဆိုးရွားလာတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ကျန်းမာရေး အခြေအနေတွေက ကလေးတွေကို လုပ်ငန်းခွင်ထဲပြန်ရောက်အောင် တွန်းပို့နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေအတွက် ရပ်တည်ပေးဖို့တာဝန်ရှိပြီး ILO လို နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လက်တွဲလုပ်ဆောင်ဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရက World Day Against Child Labor နေ့မှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ ဒီသတင်းကိုတော့ ကိုရဲမွန် ပြောပြမှာပါ။
ကိုဗစ်ကြောင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနဲ့ မညီမျှမှုတွေဖြစ်လာသလို ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားရတာကြောင့်လည်း ကလေးသန်းနဲ့ချီပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခကို ကြုံနေရပါတယ်။ အစိုးရတွေက ဒါကိုအရေးတယူ ဖြေရှင်းပေးတာမျိုး မရှိဘူးဆိုရင် ကမ္ဘာ့ပေါ်မှာ ကလေးလုပ်သားအရေအတွက်က ၉သန်းလောက်ကနေ ၁၆၉ သန်းလောက်အထိ အခုနှစ်ထဲမှာ ရှိလာလိမ့်မယ်လို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ ILO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Guy Ryder က ဇွန်လ ၁၂ရက်မှာကျရောက်တဲ့ World Day Against Child Labour နေ့မှာ သတိပေးပြောလိုက်တာပါ။
ကလေးအားလုံးရနိုင်မယ့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက အကာအကွယ်ပေးတဲ့ စနစ်တွေကို မူဝါဒချမှတ်တဲ့သူတွေက လုပ်ဆောင်ပေးဖို့လိုအပ်ပြီး အထူးသဖြင့် ကလေးလုပ်သား ဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့သူတွေအတွက် ပိုပြီးလိုအပ်နေတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။ လူကြီးတွေမှာ ပြည့်စုံကောင်းမွန်တဲ့ အလုပ်တွေရှိဖို့၊ ကလေးတွေက အရည်အသွေးမီတဲ့ ပညာရေးရဖို့ ဒီလို (Social Protection) စနစ်တွေကို အစီစဉ်တကျ လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ILO ရဲ့အကြီးအကဲက အခုလိုပြောခဲ့တာပါ။
" ဟုတ်ပါတယ်၊ ဒီအတွက် အရင်းအနှီးတော့ လိုပါလိမ့်မယ်၊ ဒါပေမဲ့ တကယ့်ကို ကျွမ်းကျင်၊ တတ်မြောက်တဲ့ လုပ်အားတွေကနေ သူတို့ အကျိုးအမြတ်ရကြမှာပါ။ အစိုးရတွေရဲ့ အခုရွေးချယ်မှုက ဒီနေ့ ဒါမှမဟုတ် အနာဂတ်မှာ ဒီသန်းနဲ့ချီတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ဘဝတွေကို တည်ဆောက်မှာလား၊ ဖျက်စီးမှာလားဆိုတာ အဆုံးအဖြတ် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။"
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကလေးတသန်းကျော်က ကလေးလုပ်သားအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေကြပြီး ဒီအရေအတွက်ရဲ့ ထက်ဝက်လောက်က အန္တရာယ်ရှိတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ နေ့တိုင်း လုပ်နေရတယ်လို့ ILO က ပြောပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာတော့ ကလေးလုပ်သားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေက အတိအကျမရှိပါဘူး။
အစိုးရပိုင်းမှာ ဒီကိစ္စတွေကို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်တာရှိပေမဲ့ ဖြစ်ဖြစ်မြောက်မြောက် တိုးတက်လာတာ မတွေ့ရဘူးလို့ ဧရာဝတီတိုင်း ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာကော်မတီက ဦးအောင်ဇော်ဦးက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
" ကျောင်းနဲ့ဝေးသွားတာပေါ့ အဲဒီကာလမှာ လုပ်ငန်းခွင်အသီးသီးကို ရောက်သွားတယ်။ downtown တို့ traffic area တွေမှာကျ တကယ်ပဲ လုပ်ငန်းခွင်တွေဆီ ရောက်သွားကြတာ များပါတယ် မှန်တယ်။ Detail data ကတော့ ဘယ်သူကမှလည်း ဘယ်sectorကမှလည်း သီးသန့်ကောက်ယူခြင်း မရှိဘူးလေဗျာ။ ဒါပေမဲ့သူတို့ သူတို့ လမဖတို့၊ အလရတို့ဆီမှာတော့ နိုင်ငံတကာမှာ ချပြလို့ရအောင်လို့ child lobour တို့ forced labour တို့ဆိုတာတွေကိုတော့ သူတို့ data တင်တယ်လို့ ကျနော်တို့ သိရတယ် team တွေဖွဲ့တယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေက implementation (ကနဦးလုပ်ငန်းရေးဆွဲတဲ့အဆင့်) လုပ်တဲ့အခါမှာ လုံးဝမရှိသလောက်ပဲ ရှိပါတယ်။"
ကလေးလုပ်သားအသုံးချတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးတဲ့ အစောဆုံးနိုင်ငံတွေထဲမှာ အမေရိကန်လည်း အပါဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးလုပ်သား ပပျောက်ဖို့ အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ရံပုံငွေထောက်ပံ့ပေးတာတွေ၊ အစိုးရတွေကို နည်းပညာပံ့ပိုးပေးတာတွေ ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ကုန်စည်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်မှု အဆင့်တိုင်းမှာ ကလေးလုပ်သား အသုံးမပြုရဆိုတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒကို ကျင့်သုံးထားတယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပြောပါတယ်။
' ကျနော်တို့ ဒီလိုလုပ်ဆောင်နေတာတွေကို ရပ်ပစ်လိုက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ကလေးတွေအတွက် ဒီလိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာက လူတိုင်းအတွက် ပိုကောင်းတဲ့အနာဂတ်ကို ဖန်တီးပေးနိုင်မှာပါ' လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနပြောခွင့်ရ Ned Price က World Day Against Child Labor နေ့အတွက် ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ပြောထားတာဖြစ်ပါတယ်။
=====================
{{ UNICODE }}
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကလေးလုပျသား တသနျးကြောျ (ILO)
ဆယျစုနှဈနှဈခုအတှငျးမှာ ကလေးလုပျသားပပြောကျဖို့ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှအေကွား လုပျဆောငျမှုတှေ တိုးတကျခဲ့ပမေဲ့လညျး ကပျရောဂါကွောင့ျ ကြောငျးတှပေိတျထားရသလို ပိုမိုဆိုးရှားလာတဲ့ စီးပှားရေးနဲ့ကနြျးမာရေး အခွအေနတှေကေ ကလေးတှကေို လုပျငနျးခှငျထဲပွနျရောကျအောငျ တှနျးပို့နပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကလေးတှအေတှကျ ရပျတညျပေးဖို့တာဝနျရှိပွီး ILO လို နိုငျငံတကာ မိတျဖကျအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ လကျတှဲလုပျဆောငျဖို့က အရေးကွီးတယျလို့ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဌာန ပွောခှင့ျရက World Day Against Child Labor နေ့မှာ ပွောလိုကျပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ ဒီသတငျးကိုတော့ ကိုရဲမှနျ ပွောပွမှာပါ။
ကိုဗဈကွောင့ျ ဆငျးရဲနှမျးပါးမှုနဲ့ မညီမြှမှုတှဖွေဈလာသလို ကြောငျးတှေ ပိတျထားရတာကွောင့ျလညျး ကလေးသနျးနဲ့ခြီပွီး ဆငျးရဲဒုက်ခကို ကွုံနရေပါတယျ။ အစိုးရတှကေ ဒါကိုအရေးတယူ ဖွရှေငျးပေးတာမြိုး မရှိဘူးဆိုရငျ ကမ်ဘာ့ပေါျမှာ ကလေးလုပျသားအရအေတှကျက ၉သနျးလောကျကနေ ၁၆၉ သနျးလောကျအထိ အခုနှဈထဲမှာ ရှိလာလိမ့ျမယျလို့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ အလုပျသမားရေးရာအဖှဲ့ ILO ရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ Guy Ryder က ဇှနျလ ၁၂ရကျမှာကရြောကျတဲ့ World Day Against Child Labour နေ့မှာ သတိပေးပွောလိုကျတာပါ။
ကလေးအားလုံးရနိုငျမယ့ျ လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးက အကာအကှယျပေးတဲ့ စနဈတှကေို မူဝါဒခမြှတျတဲ့သူတှကေ လုပျဆောငျပေးဖို့လိုအပျပွီး အထူးသဖွင့ျ ကလေးလုပျသား ဖွဈနိုငျခွမြေားတဲ့သူတှအေတှကျ ပိုပွီးလိုအပျနတေယျလို့ သူကပွောပါတယျ။ လူကွီးတှမှော ပွည့ျစုံကောငျးမှနျတဲ့ အလုပျတှရှေိဖို့၊ ကလေးတှကေ အရညျအသှေးမီတဲ့ ပညာရေးရဖို့ ဒီလို (Social Protection) စနဈတှကေို အစီစဉျတကြ လုပျဆောငျပေးဖို့ လိုအပျတယျလို့ ILO ရဲ့အကွီးအကဲက အခုလိုပွောခဲ့တာပါ။
" ဟုတျပါတယျ၊ ဒီအတှကျ အရငျးအနှီးတော့ လိုပါလိမ့ျမယျ၊ ဒါပမေဲ့ တကယ့ျကို ကြှမျးကငြျ၊ တတျမွောကျတဲ့ လုပျအားတှကေနေ သူတို့ အကြိုးအမွတျရကွမှာပါ။ အစိုးရတှရေဲ့ အခုရှေးခယြျမှုက ဒီနေ့ ဒါမှမဟုတျ အနာဂတျမှာ ဒီသနျးနဲ့ခြီတဲ့ ကလေးတှရေဲ့ဘဝတှကေို တညျဆောကျမှာလား၊ ဖကြျစီးမှာလားဆိုတာ အဆုံးအဖွတျ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။"
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကလေးတသနျးကြောျက ကလေးလုပျသားအဖွဈ လုပျကိုငျနကွေပွီး ဒီအရအေတှကျရဲ့ ထကျဝကျလောကျက အန်တရာယျရှိတဲ့ လုပျငနျးခှငျတှမှော နေ့တိုငျး လုပျနရေတယျလို့ ILO က ပွောပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာတော့ ကလေးလုပျသားနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အခကြျအလကျတှကေ အတိအကမြရှိပါဘူး။
အစိုးရပိုငျးမှာ ဒီကိစ်စတှကေို နိုငျငံတကာအဖှဲ့တှနေဲ့ ပူးပေါငျးလုပျတာရှိပမေဲ့ ဖွဈဖွဈမွောကျမွောကျ တိုးတကျလာတာ မတှေ့ရဘူးလို့ ဧရာဝတီတိုငျး ကလေးသူငယျ အခှင့ျအရေးမြားဆိုငျရာကောျမတီက ဦးအောငျဇောျဦးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
" ကြောငျးနဲ့ဝေးသှားတာပေါ့ အဲဒီကာလမှာ လုပျငနျးခှငျအသီးသီးကို ရောကျသှားတယျ။ downtown တို့ traffic area တှမှောကြ တကယျပဲ လုပျငနျးခှငျတှဆေီ ရောကျသှားကွတာ မြားပါတယျ မှနျတယျ။ Detail data ကတော့ ဘယျသူကမှလညျး ဘယျsectorကမှလညျး သီးသန့ျကောကျယူခွငျး မရှိဘူးလဗြော။ ဒါပမေဲ့သူတို့ သူတို့ လမဖတို့၊ အလရတို့ဆီမှာတော့ နိုငျငံတကာမှာ ခပြွလို့ရအောငျလို့ child lobour တို့ forced labour တို့ဆိုတာတှကေိုတော့ သူတို့ data တငျတယျလို့ ကနြောျတို့ သိရတယျ team တှဖှေဲ့တယျပေါ့။ ဒါပမေဲ့ အဲဒါတှကေ implementation (ကနဦးလုပျငနျးရေးဆှဲတဲ့အဆင့ျ) လုပျတဲ့အခါမှာ လုံးဝမရှိသလောကျပဲ ရှိပါတယျ။"
ကလေးလုပျသားအသုံးခတြာကို ဆန့ျကငြျတဲ့ နိုငျငံတကာ သဘောတူစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးတဲ့ အစောဆုံးနိုငျငံတှထေဲမှာ အမရေိကနျလညျး အပါဝငျဖွဈပါတယျ။ ကလေးလုပျသား ပပြောကျဖို့ အမရေိကနျအစိုးရအနနေဲ့ ကမ်ဘာအနှံ့မှာ ရံပုံငှထေောကျပံ့ပေးတာတှေ၊ အစိုးရတှကေို နညျးပညာပံ့ပိုးပေးတာတှေ ရှိပါတယျ။ အမရေိကနျရဲ့ ကုနျစညျကူးသနျး ရောငျးဝယျမှု အဆင့ျတိုငျးမှာ ကလေးလုပျသား အသုံးမပွုရဆိုတဲ့ ကုနျသှယျရေးမူဝါဒကို ကငြ့ျသုံးထားတယျလို့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဌာနက ပွောပါတယျ။
' ကနြောျတို့ ဒီလိုလုပျဆောငျနတောတှကေို ရပျပဈလိုကျမှာ မဟုတျပါဘူး၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကနြောျတို့ ကလေးတှအေတှကျ ဒီလိုရငျးနှီးမွှုပျနှံတာက လူတိုငျးအတှကျ ပိုကောငျးတဲ့အနာဂတျကို ဖနျတီးပေးနိုငျမှာပါ' လို့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဌာနပွောခှင့ျရ Ned Price က World Day Against Child Labor နေ့အတှကျ ထုတျပွနျခကြျထဲမှာ ပွောထားတာဖွဈပါတယျ။
