(Zawgyi/ Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအောက်ကနေ နိုင်ငံရေးပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး လမ်းရှာဖို့ အပါအဝင် တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူတွေထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းနိုင်ရေး စတာတွေနဲ့ပတ်သတ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားဝန်ကြီး Wang Yi က အာဆီယံအထူးသံ Prak Sokhonn တို့ တွေ့ဆုံချိန်မှာ ဆွေးနွေးခဲ့တယ် လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်သံရုံးက ဒီကနေ့ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ တရုတ်ထိပ်တန်းသံတမန်ရဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေကနေ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုတွေရှိလာနိုင်တယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်တွေက သုံးသပ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့လာတဲ့ သတင်းကို မမြဇင်အောင်က တင်ပြပါမယ်။
တရုတ်နိုင်ငံခြားဝန်ကြီး Wang Yi နဲ့ အာဆီယံအထူးသံ Prak Sokhonn တို့ဟာ ပုဂံမှာကျင်းပတဲ့ မဲခေါင်-လန်ချန်း အစည်းအဝေးတက်ရောက်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့အရေးအချက်သုံးရပ်ကို အလေးပေးဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ ဒီကနေ့ ရက်စွဲနဲ့ထုတ်ပြန်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်သံရုံးထုတ်ပြန် ချက်မှာဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကို စစ်ကောင်စီ သဘောထားကို မေးဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် ပြန်လည်ဖြေဆိုခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။ တရုတ်ရဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေက မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုတွေရှိလာနိုင်တယ်လို့ နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူ တချို့က ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးမှုတွေအပေါ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကဲခတ် ဦးရဲထွန်းက အခုလို သုံးသပ်လိုက်ပါတယ်။
“ နစကမူလရည်မှန်းချက်ကတော့ လာမယ့်အနာဂတ်မှာ အထူးသဖြင့်တော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် မပါအောင်ဆိုတဲ့လမ်းကြောင်းကိုလျှောက်နေတာ။ အဲလိုလျှောက်နေတာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခက အဲလိုလမ်းကြောင်းလျှောက်နေရင်တော့ အချိန်တိုအတွင်းမှာ အေးချမ်းသွားမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သူတို့ကသိလို့ ဒါကို စေ့စပ်ညှိုနှိုင်းပြီး တိုင်းပြည်မျက်နှာကိုကြည့်ဖို့ အလျော့အတင်းလုပ်ဖို့တိုက်တွန်းတာ ဘယ်လောက် သက်ရောက်မလဲဆိုတာကတော့ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးမလုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ။ အဲဒီအခြေအနေက ကိုယ့်တပ်ကိုယ့်အင်အားပြိုလဲမယ့်အနေအထားကို ခံစားမိရင်တော့ သူတို့တိုက်တွန်းတဲ့လမ်းကြောင်းကို နစကအနေနဲ့ လျှောက်ဖို့ လုပ်ဆောင်လာနိုင်တယ်လို့မြင်တယ်။ သူတို့အဲလိုမခံစားရဘူး သူတို့ထိန်းနိုင်တယ်။ သူတို့လုပ်တာ အောင်မြင်တယ်လို့ ယူဆနေရင်တော့ အဲလမ်းကြောင်းကိုလျှောက်မယ်မထင်ဘူး။”
တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ ဥပဒေမူဘောင်အရ၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး စဉ်ဆက်မပြတ် တွန်းအားပေးဖော်ဆောင်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ပြန်လည်စတင်ပြီး တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူများထံ ပြန်လည်အပ်နှင်းရေး နဲ့ အာဆီယံကချမှတ်ထားတဲ့ “အာဆီယံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို အခြေခံပြီး ပြည်တွင်းရေး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုမရှိဘဲ၊ စိတ်ရှည်လက်ရှည် ညှိနှိုင်းကြနိုင်ရေးတို့ ဖြစ်တယ်လို့ သံရုံးထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီအချက်တွေ ဖြစ်မြောက်ဖို့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကနေ အာဆီယံနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်း ရေးသားထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာခင်ဇော်ဝင်းကတော့ တရုတ်ရဲ့ လုပ်နည်းလုပ်ဟန်က ဘယ်လောက်ထိသက်ရောက်နိုင်မလဲဆိုတာက စစ်ကောင်စီပေါ်မှာ မူတည်တယ်လို့ သူ့အမြင်ကိုခုလိုပြောပြပါတယ်
“ဩဇာအာဏာအရဆိုရင်တော့ တရုတ်ကိုမကျော်လွန်နိုင်ပါဘူး။ ပြောတာတွေကောင်းပါတယ်။ အရေးကြီးတာက တရုတ်တိုက်တွန်းဖို့ကို စကစကလက်ခံဖို့ဘဲခုလက်ရှိချိန်မှာ ခေါင်းအေးအေးနဲ့ စဉ်းစားပြီး အားလုံးပါဝင်ဖို့ပေါ့လေ All-inclusive ပေါ့နော်။ ဆွေးနွေးနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ တခုခုဖြစ်နိုင်တယ်ပေါ့လေ။ သို့သော်လည်း အရှိအရှိအတိုင်း ပြောရမယ်ဆို မြန်မာပြည်က တော်တော်လေးလွန်နေပြီ သေကြေပျက်ဆီးမှုတွေကော နာကျည်းမှုတွေကော နောက်ဖျက်ဆီးမှုတွေများလာပြီ။ ဒါတွေကို Yang Yi ပြောတဲ့ဆေးမြီးတိုနဲ့ကုနိုင်ပါ့မလားစဉ်းစားရမယ်။ ဒါကအလုပ်ဖြစ်ပါ့မလားဆိုတာ။ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင် ၂ ယောက်နဲ့ဘဲဆွေးနွေးဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်ဘူး။ မြန်မာပြည်က ဒီကာလအတွင်းအများကြီးကျော်ဖြတ်ခဲ့ရပြီ ဒါလေးကိုတော့သိထားရမယ်။”
လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မြန်မာ့အကျပ်အတည်းဖြေရှင်းရာမှာ အတိုက်အခံတွေနဲ့ ဆွေးနွေးသင့်တယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yi က မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့က တိုက်တွန်းခဲ့တယ်လို့ အေအက်ဖ်ပီ သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ မြန်မာ ပူးတွဲဥက္ကဋ္ဌ ပြုလုပ်တဲ့ ၇ ကြိမ်မြောက် မဲခေါင် လန်ချန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးကို ဒီနေ့ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်မှာ ပုဂံမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအစည်းအဝေးကို တရုတ်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ အပြင် မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းဒေသနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ထိုင်း၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေလည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။
Unicode:
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒအေောကျကနေ နိုငျငံရေးပွနျလညျသင့ျမွတျရေး လမျးရှာဖို့ အပါအဝငျ တိုငျးပွညျအာဏာကို ပွညျသူတှထေံ ပွနျလညျအပျနှငျးနိုငျရေး စတာတှနေဲ့ပတျသတျလို့ တရုတျနိုငျငံခွားဝနျကွီး Wang Yi က အာဆီယံအထူးသံ Prak Sokhonn တို့ တှေ့ဆုံခြိနျမှာ ဆှေးနှေးခဲ့တယျ လို့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ တရုတျသံရုံးက ဒီကနေ့ရကျစှဲနဲ့ ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ တရုတျထိပျတနျးသံတမနျရဲ့ဆှေးနှေးမှုတှကေနေ မွနျမာ့နိုငျငံရေးအပေါျ ရိုကျခတျမှုတှရှေိလာနိုငျတယျလို့ နိုငျငံရေးအကဲခတျတှကေ သုံးသပျပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့လာတဲ့ သတငျးကို မမွဇငျအောငျက တငျပွပါမယျ။
တရုတျနိုငျငံခွားဝနျကွီး Wang Yi နဲ့ အာဆီယံအထူးသံ Prak Sokhonn တို့ဟာ ပုဂံမှာကငြျးပတဲ့ မဲခေါငျ-လနျခနြျး အစညျးအဝေးတကျရောကျခဲ့ပွီး မွနျမာ့အရေးအခကြျသုံးရပျကို အလေးပေးဆှေးနှေးခဲ့ကွတယျလို့ ဒီကနေ့ ရကျစှဲနဲ့ထုတျပွနျတဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ တရုတျသံရုံးထုတျပွနျ ခကြျမှာဖောျပွလိုကျပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသတျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးကို စဈကောငျစီ သဘောထားကို မေးဖို့ ကွိုးစားခဲ့ပမေယ့ျ ပွနျလညျဖွဆေိုခွငျးမရှိခဲ့ပါဘူး။
တရုတျရဲ့ဆှေးနှေးမှုတှကေ မွနျမာ့နိုငျငံရေးအပေါျ ရိုကျခတျမှုတှရှေိလာနိုငျတယျလို့ နိုငျငံရေးသုံးသပျသူ တခြို့က ရှုမွငျကွပါတယျ။ ဒီဆှေးနှေးမှုတှအေပေါျ မွနျမာ့နိုငျငံရေးအကဲခတျ ဦးရဲထှနျးက အခုလို သုံးသပျလိုကျပါတယျ။
“ နစကမူလရညျမှနျးခကြျကတော့ လာမယ့ျအနာဂတျမှာ အထူးသဖွင့ျတော့ မွနျမာ့နိုငျငံရေးမှာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ မပါအောငျဆိုတဲ့လမျးကွောငျးကိုလြှောကျနတော။ အဲလိုလြှောကျနတောက မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈနတေဲ့လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခက အဲလိုလမျးကွောငျးလြှောကျနရေငျတော့ အခြိနျတိုအတှငျးမှာ အေးခမြျးသှားမှာ မဟုတျဘူးဆိုတာကို သူတို့ကသိလို့ ဒါကို စေ့စပျညှိုနှိုငျးပွီး တိုငျးပွညျမကြျနှာကိုကွည့ျဖို့ အလြော့အတငျးလုပျဖို့တိုကျတှနျးတာ ဘယျလောကျ သကျရောကျမလဲဆိုတာကတော့ ထိနျးမနိုငျသိမျးမရ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးမလုပျနိုငျတဲ့ အခွအေနေ။ အဲဒီအခွအေနကေ ကိုယ့ျတပျကိုယ့ျအငျအားပွိုလဲမယ့ျအနအေထားကို ခံစားမိရငျတော့ သူတို့တိုကျတှနျးတဲ့လမျးကွောငျးကို နစကအနနေဲ့ လြှောကျဖို့ လုပျဆောငျလာနိုငျတယျလို့မွငျတယျ။ သူတို့အဲလိုမခံစားရဘူး သူတို့ထိနျးနိုငျတယျ။ သူတို့လုပျတာ အောငျမွငျတယျလို့ ယူဆနရေငျတော့ အဲလမျးကွောငျးကိုလြှောကျမယျမထငျဘူး။”
တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးက ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒနေဲ့ ဥပဒမေူဘောငျအရ၊ မွနျမာ့နိုငျငံရေးပွနျလညျသင့ျမွတျရေး စဉျဆကျမပွတျ တှနျးအားပေးဖောျဆောငျရေး၊ ဒီမိုကရစေီအသှငျကူးပွောငျးရေးလုပျငနျးစဉျ ပွနျလညျစတငျပွီး တိုငျးပွညျအာဏာကို ပွညျသူမြားထံ ပွနျလညျအပျနှငျးရေး နဲ့ အာဆီယံကခမြှတျထားတဲ့ “အာဆီယံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို အခွခေံပွီး ပွညျတှငျးရေး ဝငျရောကျစှကျဖကျမှုမရှိဘဲ၊ စိတျရှညျလကျရှညျ ညှိနှိုငျးကွနိုငျရေးတို့ ဖွဈတယျလို့ သံရုံးထုတျပွနျခကြျထဲမှာဖောျပွထားပါတယျ။
ဒီအခကြျတှေ ဖွဈမွောကျဖို့အတှကျ တရုတျနိုငျငံဘကျကနေ အာဆီယံနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျသှားမယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
နိုငျငံတကာဆကျဆံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာခငျဇောျဝငျးကတော့ တရုတျရဲ့ လုပျနညျးလုပျဟနျက ဘယျလောကျထိသကျရောကျနိုငျမလဲဆိုတာက စဈကောငျစီပေါျမှာ မူတညျတယျလို့ သူ့အမွငျကိုခုလိုပွောပွပါတယျ
“ဩဇာအာဏာအရဆိုရငျတော့ တရုတျကိုမကြောျလှနျနိုငျပါဘူး။ ပွောတာတှကေောငျးပါတယျ။ အရေးကွီးတာက တရုတျတိုကျတှနျးဖို့ကို စကစကလကျခံဖို့ဘဲခုလကျရှိခြိနျမှာ ခေါငျးအေးအေးနဲ့ စဉျးစားပွီး အားလုံးပါဝငျဖို့ပေါ့လေ All-inclusive ပေါ့နောျ။ ဆှေးနှေးနိုငျမယျဆိုရငျတော့ တခုခုဖွဈနိုငျတယျပေါ့လေ။ သို့သောျလညျး အရှိအရှိအတိုငျး ပွောရမယျဆို မွနျမာပွညျက တောျတောျလေးလှနျနပွေီ သကွေပေကြျဆီးမှုတှကေော နာကညြျးမှုတှကေော နောကျဖကြျဆီးမှုတှမြေားလာပွီ။ ဒါတှကေို Yang Yi ပွောတဲ့ဆေးမွီးတိုနဲ့ကုနိုငျပါ့မလားစဉျးစားရမယျ။ ဒါကအလုပျဖွဈပါ့မလားဆိုတာ။ ထိပျပိုငျးခေါငျးဆောငျ ၂ ယောကျနဲ့ဘဲဆှေးနှေးဖို့ဆိုတာ ဘယျလိုမှမဖွဈနိုငျဘူး။ မွနျမာပွညျက ဒီကာလအတှငျးအမြားကွီးကြောျဖွတျခဲ့ရပွီ ဒါလေးကိုတော့သိထားရမယျ။”
လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ မွနျမာ့အကပြျအတညျးဖွရှေငျးရာမှာ အတိုကျအခံတှနေဲ့ ဆှေးနှေးသင့ျတယျလို့ တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Wang Yi က မွနျမာနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဦးဝဏ်ဏမောငျလှငျကို ဇူလိုငျလ ၃ ရကျနေ့က တိုကျတှနျးခဲ့တယျလို့ အအေကျဖျပီ သတငျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
တရုတျနဲ့ မွနျမာ ပူးတှဲဥက်ကဋ်ဌ ပွုလုပျတဲ့ ၇ ကွိမျမွောကျ မဲခေါငျ လနျခနြျး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးမြား အစညျးအဝေးကို ဒီနေ့ ဇူလိုငျလ ၄ ရကျမှာ ပုဂံမွို့မှာ ကငြျးပခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီအစညျးအဝေးကို တရုတျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှေ အပွငျ မဲခေါငျမွဈဝှမျးဒသေနိုငျငံတှဖွေဈတဲ့ ထိုငျး၊ လာအို၊ ဗီယကျနမျနဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံတို့က နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှလေညျး တကျရောကျခဲ့ကွပါတယျ။
