=== [[ ZAWGYI ]] ===
ကိုဗစ် အရေးပေါ်ကာလ WHO ရုတ်သိမ်းတော့မည်
၂၀၂၃ ခုနှစ်ထဲမှာ COVID-19 ကပ်ရောဂါကို အရေးအပေါ် အခြေအနေကနေ ရုတ်သိမ်းသွားဖို့ ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ရဲ့ အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus က ဧပြီလ (၆) ရက်နေ့မှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီနှစ် ဘယ်လပိုင်းမှာလဲ ဆိုတာတော့ အချိန်အတိအကျ မပြောသေးပါဘူး။
“ဒီနှစ်ထဲမှာ ပြန်လည် ရုတ်သိမ်းနိုင်ဖို့ ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်။ သုံးလတစ်ကြိမ်လုပ်တဲ့ အရေးပေါ်ကော်မတီ အစည်းအဝေးက လာမယ့် မေလဆန်းလောက်မှာ ဖြစ်မယ်။ အဲ့ဒီမှာ COVID-19 အတွက် သီးသန့် အရေးပေါ် ကော်မတီ အစည်းအဝေးလုပ်မှာပါ။” လို့ Tedros တက်ဒရို့စ်က ပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီဟာ COVID-19 ကို မူလ အကဲဖြတ်ပြီးနောက် ၃ နှစ်ကျော်ကြာတဲ့အထိ နိုင်ငံတကာအတွက် စိုးရိမ်ရတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ် အခြေအနေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာပါ။
COVID-19 ရဲ့ မူလဇစ်မြစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း ယူဆချက်အားလုံးကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံကိုလည်း အချက်အလက်တွေ ပိုမို မျှဝေပေးဖို့ ထပ်ခါတလဲလဲ မေတ္တာရပ်ခံခဲ့တဲ့အကြောင်း ဂျီနီဗာမှာကျင်းပတဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ တက်ဒရို့စ်က ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလထဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့မှာ စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဈေးရုံ အသားတန်း တခုက စတင်ခဲ့ဖွယ်ရှိတယ်လို့ အများအပြားက ယူဆထားကြတာပါ။ ကမ္ဘာအနှံ့ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့တဲ့ ဒီရောဂါကြောင့် လူပေါင်း ၇ သန်းနီးပါး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။
COVID ကပ်ရောဂါ အစောပိုင်း ကာလတွေတုန်းက တရုတ်နိုင်ငံက သိပ္ပံပညာရှင်တွေက အချက်အလက် သိုမှီးတဲ့ ဒေတာဘေ့စ်ထဲမှာ ထည့်သွင်းတဲ့ ဒေတာတွေအရ ရောဂါ ဇစ်မြစ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေပါပြီး raccoon လို့ခေါ်တဲ့ တိရစ္ဆာန် အမျိုးအစား အကောင်တွေကနေတဆင့် လူတွေကိုကူးစက်ခဲ့တာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အချက် ပါကြောင်း နိုင်ငံတကာသုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
WHO ရဲ့ COVID-19 ဆိုင်ရာ နည်းပညာပိုင်း ဦးဆောင်သူ ဒေါက်တာ မယ်ရီဗန်ခါခိုဗာ Maria Van Kerkhove က တရုတ်နိုင်ငံက နောက်ဆုံးရရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ရောဂါ မူလဇစ်မြစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သဲလွန်စတချို့ သိခဲ့ရပေမယ့် အဖြေအတိအကျတော့ မရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ထဲက အစောဆုံး ရောဂါဖြစ်စဉ်တွေကို WHO အနေနဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့အတူ ပူးပေါင်းလေ့လာ နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ သုတေသနအချို့ကို တရုတ်နိုင်ငံမှာ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာ ရှိ၊မရှိလည်း WHO က မသိသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
=== {{ UNICODE }} ===
ကိုဗဈ အရေးပေါျကာလ WHO ရုတျသိမျးတော့မညျ
၂၀၂၃ ခုနှဈထဲမှာ COVID-19 ကပျရောဂါကို အရေးအပေါျ အခွအေနကေနေ ရုတျသိမျးသှားဖို့ ရှိတယျလို့
ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ WHO ရဲ့ အကွီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus က ဧပွီလ (၆) ရကျနေ့မှာ ပွောလိုကျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီနှဈ ဘယျလပိုငျးမှာလဲ ဆိုတာတော့ အခြိနျအတိအကြ မပွောသေးပါဘူး။
“ဒီနှဈထဲမှာ ပွနျလညျ ရုတျသိမျးနိုငျဖို့ ကြှနျတောျ မြှောျလင့ျပါတယျ။ သုံးလတဈကွိမျလုပျတဲ့ အရေးပေါျကောျမတီ အစညျးအဝေးက လာမယ့ျ မလေဆနျးလောကျမှာ ဖွဈမယျ။ အဲ့ဒီမှာ COVID-19 အတှကျ သီးသန့ျ အရေးပေါျ ကောျမတီ အစညျးအဝေးလုပျမှာပါ။” လို့ Tedros တကျဒရို့ဈက ပွောပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ ကနြျးမာရေးအဂေငြျစီဟာ COVID-19 ကို မူလ အကဲဖွတျပွီးနောကျ ၃ နှဈကြောျကွာတဲ့အထိ နိုငျငံတကာအတှကျ စိုးရိမျရတဲ့ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေး အရေးပေါျ အခွအေနအေဖွဈ သတျမှတျထားတာပါ။
COVID-19 ရဲ့ မူလဇဈမွဈနဲ့ ပတျသကျပွီးလညျး ယူဆခကြျအားလုံးကို ထည့ျသှငျး စဉျးစားနပွေီး တရုတျနိုငျငံကိုလညျး အခကြျအလကျတှေ ပိုမို မြှဝပေေးဖို့ ထပျခါတလဲလဲ မတေ်တာရပျခံခဲ့တဲ့အကွောငျး ဂြီနီဗာမှာကငြျးပတဲ့ သတငျးစာ ရှငျးလငျးပှဲမှာ တကျဒရို့ဈက ပွောပါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈကို ၂၀၁၉ ခုနှဈ ဒီဇငျဘာလထဲမှာ တရုတျနိုငျငံ ဝူဟနျမွို့မှာ စတငျတှေ့ရှိခဲ့ပွီး ဈေးရုံ အသားတနျး တခုက စတငျခဲ့ဖှယျရှိတယျလို့ အမြားအပွားက ယူဆထားကွတာပါ။ ကမ်ဘာအနှံ့ ပြံ့နှံ့သှားခဲ့တဲ့ ဒီရောဂါကွောင့ျ လူပေါငျး ၇ သနျးနီးပါး သဆေုံးခဲ့ရပါတယျ။
COVID ကပျရောဂါ အစောပိုငျး ကာလတှတေုနျးက တရုတျနိုငျငံက သိပ်ပံပညာရှငျတှကေ အခကြျအလကျ သိုမှီးတဲ့ ဒတောဘေ့ဈထဲမှာ ထည့ျသှငျးတဲ့ ဒတောတှအေရ ရောဂါ ဇဈမွဈဆိုငျရာ အခကြျအလကျတှပေါပွီး raccoon လို့ခေါျတဲ့ တိရစ်ဆာနျ အမြိုးအစား အကောငျတှကေနတေဆင့ျ လူတှကေိုကူးစကျခဲ့တာ ဖွဈဖှယျရှိတယျဆိုတဲ့ အခကြျ ပါကွောငျး နိုငျငံတကာသုတသေီတှကေ ပွောပါတယျ။
WHO ရဲ့ COVID-19 ဆိုငျရာ နညျးပညာပိုငျး ဦးဆောငျသူ ဒေါကျတာ မယျရီဗနျခါခိုဗာ Maria Van Kerkhove က တရုတျနိုငျငံက နောကျဆုံးရရှိတဲ့ အခကြျအလကျတှအေရ ရောဂါ မူလဇဈမွဈနဲ့ပတျသကျပွီး သဲလှနျစတခြို့ သိခဲ့ရပမေယ့ျ အဖွအေတိအကတြော့ မရသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈထဲက အစောဆုံး ရောဂါဖွဈစဉျတှကေို WHO အနနေဲ့ သိပ်ပံပညာရှငျတှနေဲ့အတူ ပူးပေါငျးလေ့လာ နတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ လိုအပျတဲ့ သုတသေနအခြို့ကို တရုတျနိုငျငံမှာ လုပျဆောငျခဲ့တာ ရှိ၊မရှိလညျး WHO က မသိသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
