နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံမွာက်င္းပေနတဲ့ လက္နက္ ဖ်က္သိမ္းေရးညီလာခံဟာ အတြဲလုိက္ ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲတဲ့ဗုံး ထုတ္လုပ္မႈေတြ ဖ်က္ သိမ္းေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့ညီလာခံ
ျဖစ္တယ္လုိ႔ နယူးဇီလန္အစုိးရက ေျပာပါ
တယ္။ အဲဒီ ဆင့္ကဲေပါက္ကဲြဗုံးေတြေၾကာင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ လူေတြ
ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး အဲဒီအထဲက
အမ်ားစုဟာ အရပ္သားေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါ
တယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕ကေန
Phil Mercer သတင္းေပးပို႔ထားတာကို
ကိုေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ဒီညီလာခံဟာ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံမွာက်င္းပတဲ့ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး ညီလာခံေတြထဲမွာ အႀကီးဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီညီလာခံကုိ ႏုိင္ငံ
ေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္က အစုိးရေတြ၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲတဲ့ဗုံးဒဏ္ ထိမွန္ခံခဲ့ရသူေတြပါ တက္ေရာက္ေနၾကတာပါ။
ဒီဆင့္ကဲေပါက္ကြဲဗုံးဟာ ပစ္ခ်လုိက္တာနဲ႔ ေလထဲမွာ ပထမအဆင့္အျဖစ္ ေပါက္ကြဲၿပီး ေျမေပၚေရာက္တဲ့အခါမွာ ဗုံးအေသးေလးေတြက ထပ္မံေပါက္ကဲြျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဗုံးအေသးေလးေတြဟာ မေပါက္ကဲြဘဲ လယ္ကြင္းေတြ၊ ေက်းရြာေတြမွာ ဒီအတုိင္း
က်ေနၿပီး အနားေရာက္လာမွ ေပါက္ကြဲတတ္လုိ႔ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြ ေသဆုံး၊ ကုိယ္
လက္အဂၤါေတြ ပ်က္ဆီးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီဆင့္ကဲေပါက္ကြဲဗုံးဒဏ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ
၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ကေလးငယ္ေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ႀကီးက ခန္႔မွန္းထား
ပါတယ္။
Wellington ၿမိဳ႕မွာ ၅ ရက္ၾကာ က်င္းပေနတဲ့ ဒီညီလာခံက အခုႏွစ္ကုန္ပုိင္းက်ရင္ ဒီ ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲဗုံးထုတ္လုပ္မႈ ပိတ္ပင္ေရး လက္မွတ္ထုိးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အဆင္ေျပ
ေခ်ာေမြ႔ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲဗုံးထုတ္လုပ္မႈ
ပိတ္ပင္ေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မႏွစ္က ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံ ေအာ္စလုိၿမိဳ႕
မွာ သေဘာတူခဲ့ၾကတာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာတလႊား ဒီ ဆင့္ကဲဗုံးဒဏ္ေၾကာင့္ ဆုိး၀ါးတဲ့ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရတယ္
လုိ႔ ယူနီဆက္အဖြဲ႔ရဲ႕ လက္ေထာက္အမႈေဆာင္ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ေဟလ္ဒါ ဂၽြန္ဆင္
(Hilde Johnson) က ညီလာခံအဖြင့္မိန္႔ခြန္းမွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒါဟာ အင္မတန္ဆုိး၀ါးပါတယ္။ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ဆုိးက်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္ေစ
ပါတယ္။ ကမၻာတလႊားက ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၅ ႏုိင္ငံမွာ အဲဒီလုိ ဆုိးက်ဳိးျဖစ္ေစတဲ့ ဆင့္ကဲ ေပါက္ကြဲတဲ့ဗုံးေတြ ခ်ခဲ့ၾကတယ္။ လက္ဘႏြန္မွာ ဒီဗုံးေတြခ်ခဲ့သလုိ တျခား ဆူဒန္၊
ခ်ာ့ဒ္၊ အယ္လ္ေဘးနီးရား၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ အီရတ္နဲ႔ ကမၻာအႏွံ႔မွာ ဒီဗုံးေတြကုိ ခ်ခဲ့
ၾကပါတယ္”
ဒါေပမယ့္ ဒီဗုံးေတြကုိ အဓိကထုတ္လုပ္တဲ့ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ လက္၀ယ္ အမ်ားဆုံးရွိတဲ့ႏုိင္ငံ
ေတြကေတာ့ ဒီညီလာခံကုိ လာတက္ျခင္းမရွိပါဘူး။ အဲဒီအထဲမွာ အေမရိကန္
ျပည္ေထာင္စု၊ အစၥေရး၊ ႐ုရွားနဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ တျခား ျပင္သစ္၊ ဂ်ပန္
နဲ႔ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတုိ႔ကေတာ့ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ ဘယ္လုိအခ်က္ေတြပါမယ္ဆုိတဲ့
မူၾကမ္းကုိ ေဆြးေႏြးမႈ အင္အားနည္းႏုိင္သမွ်နည္းေအာင္ ဖိအားေပးေနၾကပါတယ္။
နယူးဇီလန္အစုိးရကေတာ့ အခုလုိ အခက္အခဲရွိေနတဲ့ၾကားကပဲ အဆုံးသတ္မွာေတာ့
ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ဖိအားေတြေၾကာင့္ ဒီဗုံးေတြထုတ္လုပ္မႈကုိ ပိတ္ပင္တားဆီးႏုိင္လိမ့္မယ္
လုိ႔ အေကာင္းဘက္က ျမင္ေနပါတယ္။ ဒီညီလာခံဟာ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းတရပ္ျဖစ္တယ္လုိ႔ နယူးဇီလန္ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၀န္ႀကီး ေဖးလ္ေဂါ့ဖ္ (Phil Goff) က ေျပာပါ
တယ္။
ေလာေလာဆယ္ ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္အရ အျပစ္မဲ့အရပ္သားေတြကုိ
ထိခုိက္မယ့္ ဒီ ဗုံးထုတ္လုပ္မႈကုိ တရားမ၀င္ေၾကာင္း ေၾကညာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္
ဒီဗုံးကုိ အသုံးျပဳတဲ့ႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ ပဋိပကၡၿပီးတာနဲ႔ အႂကြင္းအက်န္ေတြကုိ ရွင္းလင္း ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္အတြင္း အစၥေရးနဲ႔ ဟက္ဇ္ဘုိလာအဖြဲ႔တုိ႔ လက္ဘႏြန္ႏုိင္ငံမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့
၃၄ ရက္ၾကာ စစ္ပြဲအတြင္း အစၥေရးဘက္က ဆင့္ကဲေပါက္ကြဲတဲ့ဗုံးေပါင္း တသန္း
ေလာက္ ခ်ခဲ့တယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။
