ဒီေန႔လုပ္တဲ့ ေနျပည္ေတာ္က အစည္းအေ၀းမွာ ျမန္မာ့စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒါက္တာ ဂ်ဳိးဇက္ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ (Joseph Stiglitz) က အႀကံေပး စာတမ္းတေစာင္ တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီ့မတိုင္ခင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ရန္ကုန္အေျခစုိက္ သံတမန္ေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႕က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ အစုိးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ကုိယ္စားလွယ္ေတြကို ေဒါက္တာ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က သီးျခားေတြ႕ဆုံခဲ့ၿပီး ေက်းလက္ဖြံ႕ၿဖဳိးေရး ကိစၥေတြ အျမင္သေဘာထား ဖလွယ္ခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းစုံကုိ ကုိသားၫြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ေဒါက္တာ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္နဲ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသ စီးပြားေရးနဲ႔ လူမႈေရး ေကာ္မရွင္႐ုံးက အမႈေဆာင္ အတြင္းေရးမႉး ေဒါက္တာ ႏုိလန္ ေဟဇာ (Dr Noeleen Heyzer) တို႔ ပါ၀င္တဲ့အဖြဲ႕ ဒီကေန႔ တက္ေရာက္တဲ့ ေနျပည္ေတာ္က ေဆြးေႏြးပြဲရဲ႕ အဓိက အခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေက်းလက္ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်းလက္ေန ျပည္သူေတြအတြက္ စုိက္ပ်ဳိးေရးဆုိင္ရာ ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့ေတြ အထုိက္အေလ်ာက္ ရရွိေစေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ မ်ဳိးေစ့နဲ႔ ေျမၾသဇာေတြ ရရွိေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးဆုိင္ရာ အသုံးစရိတ္ေတြကို ျမႇင့္တင္ဖုိ႔၊ ဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္မႈနဲ႔ ၀င္ေငြျမင့္မားေရးအတြက္ ေက်းလက္ေဒသ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္အကုိင္ေတြ ဖန္တီးဖို႔ဆုိၿပီး ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က အႀကံျပဳခဲ့တယ္လုိ႔ ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ UN ESCAP ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
အရင္းအျမစ္ေပါႂကြယ္တဲ့ အျခားႏုိင္ငံေတြက အမွားေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ျပန္ၿပီး ေလ့လာ သင္ခန္းစာယူဖို႔နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအတြက္ဆုိရင္ ခုိင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ စနစ္ေကာင္း လိုမယ္လို႔လည္း ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ကိစၥရပ္ေတြဟာလည္း ခြဲမရဘူးဆုိတာ ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က အႀကံျပဳ ေထာက္ျပခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္နဲ႔ ေဒါက္တာ ႏုိလန္ ေဟဇာတို႔ဟာ ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒီကေန႔ အစည္းအေ၀း မလုပ္ခင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ သံတမန္ေတြနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ေနသူ အေယာက္ ၂၀ ေက်ာ္နဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔ ညပုိင္းက ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတြ႕ဆုံမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစုိးရမဟုတ္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းတခုက ေဒါက္တာ ခင္ေဇာ္၀င္းက ဗြီအိုေအကုိ အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ပါေမာကၡႀကီးကေတာ့ သူ ၆၇ ကတည္းက ျမန္မာျပည္ကို လာခ်င္ေနတာေပါ့။ အခုမွ အထေျမာက္တယ္။ သူ ေနျပည္ေတာ္မွာ မေျပာခင္ ဒီက ရွိတဲ့လူေတြကလည္း ကိုယ့္အျမင္ေတြ သူ႕ကုိ ေျပာၾကပါဆုိေတာ့ ဒီကလူေတြနဲ႔ ေမးျမန္းမယ္၊ ေဆြးေႏြးမယ္၊ အေကာင္းဆုံး သူ အႀကံေပးသြားမယ္ဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ သူက လာတာပါ။ သူ သတင္းေတြ၊ Paper ေတြ၊ Report ေတြ ဖတ္ရသမွ် အေျခအေန မေကာင္းဘူးဆုိတာ သူ သိပါတယ္။
“သူေျပာတာကေတာ့ ဒီႏွစ္ လယ္ယာက႑မွာ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ေပါ့။ ေတာင္သူလယ္သမားေတြ ေခ်းေငြ မလုံေလာက္တာ၊ တခ်ဳိ႕ဆုိ လယ္ယာမဲ့ ျဖစ္ကုန္ၾကတာ၊ ဒီႏွစ္မွာ မုိးေခါင္တဲ့အတြက္ သီးႏွံေတြ ပ်က္တာ၊ ႂကြက္က ရွိေသးတယ္၊ ဒီၾကားထဲမွာ ႂကြက္ေသာင္းက်န္းေနတယ္၊ ဟုိး ကခ်င္ျပည္နယ္ကေန ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚအထိ ႂကြက္ေတြ ေသာင္းက်န္းေနတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒီ အခက္အခဲေတြလည္း သူ႔အေနနဲ႔ ကိုင္တြယ္ ေက်ာ္လႊားႏုိင္ေအာင္ေပါ့။ ေနာက္တခုက Poverty ေပါ့၊ အဲဒီအေၾကာင္းလည္း ေျပာႏုိင္ေအာင္ စာတမ္းတခုကို သူ ျပဳစုခဲ့တယ္။”
ေဒါက္တာ ခင္ေဇာ္၀င္းတို႔ အေနနဲ႔ေရာ သူ႕ကို ဘာေတြမ်ား ေဆြးေႏြးေျပာဆုိခဲ့တာ ရွိပါေသးလဲ။
“ေနျပည္ေတာ္မွာသြားၿပီး အစိုးရပုိင္းကုိ သူ႔အေနနဲ႔ တင္ျပတာ တမ်ဳိးေပါ့၊ ဟုိသြားမယ့္ ပရိသတ္ကလည္း ဒီေလာက္ႀကီး မမ်ားဘူးေလ၊ ကန္႔သတ္ထားတာကိုး။ အဲေတာ့ General Public လည္း သိေအာင္လို႔ဆုိၿပီး ေနျပည္ေတာ္ Circle တင္မကဘူး၊ တတုိင္းျပည္လုံးက Public ကလည္း ဒီကိစၥကို သိေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္ဆုိၿပီး သူ႔ကို ေျပာျပလုိက္တယ္။ ဆိုေတာ့ သူ ဒါကုိ လက္ခံတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူေတြအားလုံး ဒီ Message ကို သိႏုိင္ေအာင္။”
သူ႔အေနနဲ႔ေရာ ဒီခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ေလာက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားတာ ေတြ႕ရပါသလဲ။
“ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားတာ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ESCAP က ပိုထားလိမ့္မယ္၊ ေဒါက္တာ ႏုိလန္ ေဟဇာက။ သူက ESCAP မွာ Under Secretary General ေပါ့ေလ။ ျမန္မာျပည္ကုိ လာေနတာလည္း အႀကိမ္ေပါင္း မနည္းေတာ့ပါဘူး။ ေစာေစာပုိင္းက လာသြားတာ အညာေဒသေတြ ဘာေတြ သူ သြားခြင့္ရလုိက္တယ္။ လယ္ယာနဲ႔ ဆည္ေျမာင္း၀န္ႀကီးဌာနက သူ႔ကို ပို႔ေပးတာ။ အဲဒီအေၾကာင္းကို သူ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း သြားေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားၿပီး ေတြ႕ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းေတြ သူ ေျပာျပတယ္။
“သူ႔ကို လယ္ယာက႑နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ UN အေနနဲ႔ ESCAP အေနနဲ႔ ကူညီႏုိင္ရင္ ကူညီပါဆုိၿပီး ဒီဘက္က ကမ္းလွမ္းတယ္။ ဆုိေတာ့ Software Input ေတြေပါ့၊ ေပၚလစီအေၾကာင္းေတြ၊ Intellectual Inputs ေတြကုိ သူက စီစဥ္ေပးတာပါ။ ေဒါက္တာ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္တင္မကဘူး၊ ေနာင္ကုိ တျခားပုဂၢိဳလ္ေတြကိုလည္း သူ ဖိတ္ဦးမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။”
အရင္တုန္းက မစၥတာဂမ္ဘာရီ (Mr. Gambari) လာတုန္းက ႏုိင္ငံတကာ ပါမယ္၊ အစိုးရပုိင္း ပါမယ္၊ NGO ေတြ ပါမယ္။ Economic Forum ေပါ့၊ Economic Reform အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရး ဖိုရမ္တခု လုပ္ဖုိ႔ဆုိတဲ့ အဆုိျပဳခ်က္တခု ရွိပါတယ္။ ဒါက အဲဒီရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတခုလို႔ ေျပာလို႔ရမလား။
“မဟုတ္ဘူးထင္တယ္၊ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီတုန္းက သဲ့သဲ့ေတာ့ ၾကားလိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အထမေျမာက္လုိက္ဘူးေလ။ UN ကလည္း သိတဲ့အတုိင္း သူက အရမ္းက်ယ္ျပန္႔တာ။ နယူးေယာက္ခ္မွာ ရွိတာေရာ၊ အခု ESCAP ကေတာ့ ဘန္ေကာက္မွာ။ ကိုယ္တုိ႔လည္း သိပ္ၿပီး မေမွ်ာ္လင့္ဘဲနဲ႔ ဘန္ေကာက္မွာရွိတဲ့ ESCAP ႐ုံးနဲ႔ သူတို႔ လမ္းပြင့္သြားတာေပါ့။ ၾကားမွာလည္း ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့လူေတြ ရွိရင္ ရွိပါလိမ့္မယ္။ အဲေတာ့ ေဒါက္တာ ႏုိလန္ ေဟဇာက သူ႔အေနနဲ႔ ကုိယ္သိသေလာက္က သုံးေလးေခါက္ ရွိသြားၿပီ။ လာၿပီး ဒီမွာ စကားေျပာၿပီး သူ႔ဘာသာသူ စီစဥ္လိုက္တာ။”
ေဒါက္တာ ခင္ေဇာ္၀င္း ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ရဲ႕ ခရီးစဥ္ကို အဓိကအားျဖင့္ UN ESCAP ႐ုံးနဲ႔ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြက ပူးေပါင္း စီစဥ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ UN ESCAP ႐ုံးနဲ႔ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြၾကား အခုလိုမ်ဳိး စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အျမင္ေဆြးေႏြး ဖလွယ္မႈေတြဟာ ဒါ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ပထမအႀကိမ္ကေတာ့ အခုႏွစ္ ဇူလုိင္လအတြင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီတုန္းက ေဒါက္တာ ေဟဇာ ကုိယ္တုိင္လည္း တက္ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
