အာရွ-ပစိဖိတ္ စီးပြားေရး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ (APEC) ရဲ႕ ထိပ္သီးညီလာခံမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရး ႀကီးမား တိုးတက္လာေအာင္ ျမႇင့္တင္ႏိုင္ဖို႔ ကုန္သြယ္ေရး အတားအဆီးေတြကို ဝိုင္းပယ္ဖ်က္ ေပးၾကဖို႔နဲ႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ တိုးျမႇင့္ဖို႔ကို ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ လက္ရွိ ေဆြးေႏြးေနၾကပါတယ္။
APEC ညီလာခံ တက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ က လြတ္လပ္တဲ့ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကို ပံုပ်က္သြားေစတဲ့ ဒီကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အခြန္ေကာက္ခံမႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ေပးတာနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားက ဝင္လာတဲ့ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းက ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ညီညီမွ်မွ် ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရမွသာ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔က ဆိုလုိက္ပါတယ္။
ဝန္ႀကီး ကလင္တန္ ကပဲ ခုလို အခြန္ေကာက္ၿပီး ျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြ အတြက္ ကာကြယ္ေရး မူဝါဒေတြ လုပ္တာထက္ စာရင္ အဆင့္ျမင့္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ပစိဖိတ္ ေဒသတလႊား လက္ခံလာႏိုင္ေအာင္ အစိုးရေတြ အေနနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းသင့္တယ္လို႔ ထပ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အိမ္ရွင္ ႐ုရွားႏိုင္ငံ သမၼတ ဗလာဒီမီယာပူတင္ (Vladimir Putin) ကေတာ့ အာရွနဲ႔ ဥေရာပအၾကား ႏိုင္ငံျခား တင္ပို႔မႈေတြ တိုးျမႇင့္ႏို္င္ဖို႔၊ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြ တိုးျမႇင့္ တည္ေဆာက္ေရးကို အားလံုးက လက္ခံလာေအာင္ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
တ႐ုတ္ သမၼတ ဟူက်င္းေတာင္ (Hu Jintao) ကလည္း သူ႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေဆာက္အအံုေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၁၅၀,၀၀၀ ေက်ာ္ သံုးစြဲျပီး ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းနဲ႔ စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြ အတြက္ အသံုးျပဳေနတယ္လို႔ ထုတ္ေျပာလိုက္ပါတယ္။
သမၼတ ဟူ ကပဲ ခုလို လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္ တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခား ကုန္ပစၥည္း တင္သြင္းမႈကို လာမယ့္ ၃ ႏွစ္ အတြင္း ေနာက္ထပ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ဆယ္သန္းအထိ တိုးျမႇင့္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာ့စီးပြားေရး ႀကီးမားတိုးတက္ဖို႔ အားေကာင္းေစမွာလည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
APEC ညီလာခံ တက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ က လြတ္လပ္တဲ့ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကို ပံုပ်က္သြားေစတဲ့ ဒီကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အခြန္ေကာက္ခံမႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ေပးတာနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားက ဝင္လာတဲ့ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းက ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ညီညီမွ်မွ် ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရမွသာ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔က ဆိုလုိက္ပါတယ္။
ဝန္ႀကီး ကလင္တန္ ကပဲ ခုလို အခြန္ေကာက္ၿပီး ျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြ အတြက္ ကာကြယ္ေရး မူဝါဒေတြ လုပ္တာထက္ စာရင္ အဆင့္ျမင့္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ပစိဖိတ္ ေဒသတလႊား လက္ခံလာႏိုင္ေအာင္ အစိုးရေတြ အေနနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းသင့္တယ္လို႔ ထပ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အိမ္ရွင္ ႐ုရွားႏိုင္ငံ သမၼတ ဗလာဒီမီယာပူတင္ (Vladimir Putin) ကေတာ့ အာရွနဲ႔ ဥေရာပအၾကား ႏိုင္ငံျခား တင္ပို႔မႈေတြ တိုးျမႇင့္ႏို္င္ဖို႔၊ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြ တိုးျမႇင့္ တည္ေဆာက္ေရးကို အားလံုးက လက္ခံလာေအာင္ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
တ႐ုတ္ သမၼတ ဟူက်င္းေတာင္ (Hu Jintao) ကလည္း သူ႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေဆာက္အအံုေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႔၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၁၅၀,၀၀၀ ေက်ာ္ သံုးစြဲျပီး ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းနဲ႔ စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြ အတြက္ အသံုးျပဳေနတယ္လို႔ ထုတ္ေျပာလိုက္ပါတယ္။
သမၼတ ဟူ ကပဲ ခုလို လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္ တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခား ကုန္ပစၥည္း တင္သြင္းမႈကို လာမယ့္ ၃ ႏွစ္ အတြင္း ေနာက္ထပ္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ဆယ္သန္းအထိ တိုးျမႇင့္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာ့စီးပြားေရး ႀကီးမားတိုးတက္ဖို႔ အားေကာင္းေစမွာလည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။