ေဘာ့စနီးယားႏုိင္ငံမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ တုန္းက သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ကေလးငယ္ တဦးခ်င္း စီကုိ ရည္စူးၿပီး အနီေရာင္ ထုိင္ခုံေပါင္း ၁၁,၅၄၁ လုံးကုိ ဆာရာေယဗုိၿမိဳ႕ေတာ္ အဓိကလမ္းမေပၚမွာ စီတန္းခ်ထားၿပီး ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားေတြကုိ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
တုိင္းျပည္လူဦးေရ ထက္၀က္ေလာက္ရွိတဲ့ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၅ ခုႏွစ္အထိ စစ္ပြဲစတင္ခဲ့တာ အႏွစ္ ၂၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ေဘာ့စနီးယားႏုိင္ငံသားေတြ ေသာၾကာေန႔က ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတာပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔မွ ေဘာ့စနီးယား မြတ္ဆလင္ေတြ၊ ဆာဗီးယန္းေတြနဲ႔ ခ႐ုိအက္ေတြ ဆာရာေယဗုိၿမိဳ႕ေတာ္ရင္ျပင္မွာ စုေ၀းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေနာက္ပုိင္းမွာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ရန္သူေတြ အျဖစ္နဲ႔ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကၿပီး ဆာရာေယဗုိၿမိဳ႕ဟာဆုိရင္လည္း ၄၄ လၾကာ တုိက္ပဲြေတဒဏ္ ခံခဲ့ရတာပါ။
ဆာရာေယဗုိၿမိဳ႕ခံတဦးကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ျပန္မစဥ္းစားရဲေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရေပမဲ့ ဒီအခက္အခဲေတြ ေအာက္ကေန ႐ုန္းကန္ရွင္သန္ႏုိင္ခဲ့တာ၊ လြတ္လပ္ခြင့္အရသာကုိ ခံစားႏုိင္တာက အခုအခါ ပုိအေရးႀကီးပါတယ္လုိ႔ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားေတြ ေသာၾကာေန႔က က်င္းပခ်ိန္မွာ ေျပာသြားပါတယ္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ၾကား၀င္ေစ့စပ္ၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ အဆုံးသတ္သြားေပမဲ့ ေဘာ့စနီးယားဟာ လူမ်ဳိးစု ၃ ဖဲြ႔ၾကား တကဲြတျပား ျဖစ္က်န္ရစ္ခဲ့တာပါ။ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈဆုိင္ရာ တရား႐ုံး (ICC) ကေတာ့ ေဘာ့စနီးယား ဆာဗ္စစ္တပ္ အႀကီးအကဲေဟာင္း Ratko Mladic အပါအ၀င္ စစ္ပဲြအတြင္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ ခုံ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးေနပါတယ္။
