ျမန္မာစစ္အစိုးရက်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြ အားလံုး ပါ၀င္ျခင္းမရွိသလို လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ မရွိတာေတြေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ စစ္အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သက္ဆိုးရွည္ဖို႔သက္သက္ ရည္ရြယ္က်င္းပတာျဖစ္တယ္လို႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူေတြကေရာ၊ ႏိုင္ငံတကာက ေခါင္းေဆာင္ေတြကပါ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ မြမ္ဘိုင္းၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္(က္) အိုဘားမားက မေန႔က စိန႔္ေဇးဗီးယား ေကာလိပ္မွာ အိႏၵိယ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့ အခမ္းအနားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခုလို ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။
“ကမာၻေပၚက တခ်ိဳ႕ ေနရာေတြမွာ “ဒီမိုကေရစီ” ဟာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဥပမာ တခုအေနနဲ႔ေျပာရရင္ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္သူလူထုဟာ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္ရမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျငင္းပယ္ခံေနရပါတယ္။”
ျမန္မာစစ္အစိုးရ က်င္းပတဲ့ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အမ်ားယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈမရွိသလို ဖိႏွိပ္မႈေတြ၊ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြေအာက္မွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈလည္းမရွိ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြ အားလံုးလည္း ပါ၀င္ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဆက္လက္တည္ရွိဖို႔အတြက္သာလုပ္တဲ့ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရႈတ္ခ်တဲ့ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ကိုလည္း အေမရိကန္ သမၼတ အုိဘားမားက မေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မဲ(လ္)ဘုန္း ၿမိဳ႕မွာေရာက္ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟစ္လာရီကလင္တန္ ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲကို အခုလို ေ၀ဖန္ပါတယ္။
“ဒီကေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၾကည့္တဲ့အခါ အခုက်င္းပေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ စစ္အစိုးရရဲ႕ ႏိုင့္ထက္စီးနင္း လုပ္ေဆာင္မႈကို အခုတႀကိမ္ ထပ္ၿပီး ျမင္သာေစတဲ့ အျပစ္အနာအဆာေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ဒါဟာ တကယ့္ကို စိတ္ထိခိုက္စရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ အခုထက္ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ၊ ဘ၀ေတြကို ခံစားရသင့္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ တာ၀န္ရွိမႈအေပၚ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေရးကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံနဲ႔အတူ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမယ့္ အေၾကာင္းလည္း အေမရိကန္ ႏို္င္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။
“တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ညႇင္းပမ္းမႈေတြ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို သူတို႔အျပစ္ေတြအတြက္ တာ၀န္ယူႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ကိစၥကို ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံနဲ႔အတူ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္သြားမွာပါ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေန ထြက္ေပၚလာမယ့္ ေခါင္းေဆာင္သစ္တခ်ိဳ႕အေနနဲ႔ အရင္ေခါင္းေဆာင္ေတြ လုပ္ခဲ့တဲ့အတိုင္း မတရားမႈေတြ ဆက္ၿပီးလုပ္သြားလို႔ မရဘူးဆိုတာကို သေဘာေပါက္ၿပီး ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ အနာဂတ္ အလားအလာေတြကို နားလည္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။”
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ၾသစေၾတးလ်ႏို္င္ငံ မဲ(လ္)ဘုန္းလ္ၿမိဳ႕မွာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ အခုလို ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္ေတြ မထြက္ခင္မွာကုိပဲ လြတ္လပ္မွ်တၿပီး အားလုံးပါ၀င္ခြင့္ ရွိမွာမဟုတ္ဘူးဆုိတာ ႀကိဳသိႏုိင္ပါတယ္လုိ႔ ၿဗိတိသွ် ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ၀ီလ်ံဟိဂ္ ကလည္း တနဂၤေႏြေန႔မွာပဲ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲကို တရားမွ်တမႈရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအျဖစ္ ဆိုႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးကလည္း မေန႔က သတင္းေထာက္ေတြကို ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အေျခအေနေတြကို ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္သြားရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ မစ္ခ်္ မက္ေကာနဲလ္ (Mitch McConell) ကလည္း ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ၿပီးမွ ဟန္ေဆာင္က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို ျမန္မာစစ္အစိုးရက ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္လို႔ ေျပာေကာင္းေျပာႏိုင္ေပမဲ့ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အခက္အခဲေတြၾကားမွာ ရုန္းကန္ေနရတဲ့ ျမန္မာလူထုအတြက္ေတာ့ ႏို၀င္ဘာလ ၇ ရက္ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ဟာ ဘာထူးျခားမႈမွ မရွိတဲ့ သာမန္ေန႔တေန႔ ျဖစ္မွာပဲျဖစ္မွာပါလို႔ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ သူ႔ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေရးသားထားပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္မျပဳေအာင္ အေမရိကန္က ႀကိဳပမ္းဖို႔နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြအေပၚ ဆက္ၿပီးေတာ့ ကူညီေထာက္ခံသြားဖို႔ကိုလည္း မစၥတာ မက္ေကာနဲလ္ က အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားက တိုက္တြန္းခဲ့ပါေသးတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြားသြားႏိုင္သလို ဒီအေပၚ ျမန္မာလူထုကလည္း မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ျမန္မာ့ေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ Alternative ASEAN အဖြဲ႔က Debbie Stothart ကလည္း ျမန္မာေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မေန႔က ေ၀ဖန္ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပသြားခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြအေပၚမွာ လူထုရဲ႕ ေဒါသေတြ၊ အမုန္းတရားေတြ ရွိေနတာကို က်မတို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း စီးပြားေရးအေျခအေန ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြားသြားႏုိ္င္သလို ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြပါ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြာသြားႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အေပၚမွာလည္း လူထုက ပိုလို႔ေတာ့ အမ်က္ေဒါသ ထြက္ေနၾကတာပါ။”
ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ေရြးေကာက္ပြဲ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိသလို လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ အေျခအေနေတြလည္း မရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာက ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
