အိႏၵိယႏုိင္ငံက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္တဦး ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ပထမဆုံး အႀကိမ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာတဲ့ ခရီးစဥ္အတြင္း စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးခ်ဲ႔ႏုိင္မယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ တုိင္းျပည္တခုအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္္ငံကုိ ေဒသတြင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းက ထိေတြ႔ ဆက္ဆံလာရာမွာ အခုေနာက္ဆုံး အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယႏုိင္ငံက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မန္းဂ္မုိဟန္းဆင္း (Manmohan Singh) ေရာက္လာခဲ့တာပါ။ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေနေတြကုိေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး ကတင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံေတာ္ ခရီးစဥ္အျဖစ္ အိႏၵိယ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၃ ရက္ၾကာ ေရာက္လာရာမွာ ၂ ႏုိင္ငံၾကား စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ အမ်ားအျပားကုိ ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေဒၚလာသန္း ၅၀၀ အေၾကြးေပးမယ့္ အစီအစဥ္ တရပ္ကုိလည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံျခား ကုန္သြယ္မႈဘဏ္နဲ႔ အိႏၵိယ ပုိ႔ကုန္သြင္းကုန္ ဘဏ္တုိ႔ၾကား လက္မွတ္ေရးထုိ္း ခဲ့ၾကတာပါ။ ေလေၾကာင္း ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြလုိ အိႏၵိယနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံၾကား ကူးသန္းသြားလာမႈေတြ သာမက နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး စခန္းေတြ ဖြင့္လွစ္္ဖုိ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈအတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ကိစၥေတြကုိလည္း ေဆြးေႏြး သေဘာတူခဲ့ ၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ တဦးအျဖစ္ ရာဂ်စ္ ဂႏၶီ (Rajiv Gandhi) ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ခဲ့ဖူးတာ ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ ျဖစ္သလုိ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ဒီမုိကေရစီေရး ေတာင္းဆုိ အုံၾကြသူေတြကုိ စစ္တပ္က ေသြးထြက္သံယုိ ႏွိမ္နင္းၿပီး တုိင္းျပည္အာဏာကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတဲ့ စစ္အစုိးရေတြနဲ႔လည္း အိႏၵိယ အစုိးရေတြက မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြအထိ ခပ္တန္းတန္း ဆက္ဆံခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခါ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရပ္သား အစုိးရ တရပ္အျဖစ္ တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးလာတာမုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမႇင့္သြားဖုိ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံက ႀကိဳးပမ္းလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန အတြင္း၀န္ ရန္ဂ်န္ မထုိင္း (Ranjan Mathai) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေျပာင္းအလဲေတြဟာ ၂ ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးမွာ စာမ်က္ႏွာသစ္ ဖြင့္လွစ္ဖုိ႔ ဖန္တီးေပးလာတာလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္း အသစ္က က်ေနာ္တုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ဆက္ဆံေရးမွာ ျပန္လည္ ဆန္းသစ္ဖုိ႔ အခြင့္အလန္း အသစ္ေတြ ေပးလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီခရီးစဥ္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ အႏွစ္သာရ အားျဖင့္ သာမက အရည္အတြက္ အားျဖင့္ပါ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္ ပုိတုိးလာေစမယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရလာမွာပါ။ ဒီလုိပဲ လုံၿခံဳေရး၊ ဆက္သြယ္ ခ်ိတ္ဆက္မႈေတြ၊ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးအတြက္ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ တုိးျမႇင့္ဖုိ႔၊ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အျပန္အလွန္ လူထုၾကား ဆက္သြယ္မႈေတြမွာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ လမ္းျပေျမပုံ တခုကုိ ေရးဆဲြေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
အိႏၵိယ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႔ ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ေရးထုိးခဲ့တဲ့ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ အမ်ားအျပား ထဲမွာေတာ့ ကာလကတၱား တကၠသုိလ္နဲ႔ ဒဂုံတကၠသုိလ္တုိ႔ ပူးေပါင္း သုေတသန လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းနဲ႔ နည္းပညာ တကၠသုိလ္၊ နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာေရးဌာန၊ အဆင့္ျမင့္ စုိက္ပ်ဳိးေရး သုေတသနဌာနနဲ႔ ပညာေရးဌာန စတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္မႈဆုိင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ထူေထာင္ေရး အကူအညီ ေပးမယ့္ အစီအစဥ္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရး အလားအလာေတြကုိ ဆန္းစစ္ အကဲျဖတ္ေနတဲ့ IHS Global Insight ရဲ႔ ေလ့လာခ်က္အရ ဆုိရင္ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပည္ပက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ လုပ္ကုိင္ၾကတဲ့အထဲ စီမံကိန္းႀကီး ၅ ခုမွာ ေဒၚလာ ၁၈၉ သန္း အကုန္အက်ခံဖုိ႔ ရွိေနတဲ့ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံဟာ ၁၃ ေနရာမွာပဲ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံဖုိ႔ ကတိက၀တ္ ေပးထားၿပီး ထိပ္ဆုံးေနရာမွာ ရွိေနတာကေတာ့ သန္းေပါင္း ၈,၃၀၀ နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၊ သန္းေပါင္း ၂,၉၅၀ နဲ႔ ေတာင္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံေတြပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အဓိက ကုန္ပစၥည္း တင္ပုိ႔ေနတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြအနက္ အိႏၵိယဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံေတြၿပီးရင္လည္း တတိယ ေနရာမွာသာ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း အိမ္နီးခ်င္း တုိင္းျပည္တခု ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြမွာ တျခား ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြထက္စာရင္ ေနာက္က်န္ေနတဲ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ကေတာ့ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ကိစၥေတြကုိ အဓိက အာ႐ုံစုိက္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီအတြက္လည္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈေတြမွာ ထိပ္တန္းမွာ ေရာက္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ အၿပိဳင္ျဖစ္လာေလမလား ဆန္းစစ္သူေတြ တြက္ဆေနၾကတာပါ။
အိႏၵိယ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အက္စ္ အမ္ ခရစ္ရွနား (S M Krishna) ကေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္္ငံနဲ႔ ထိပ္တုိက္ ရင္ဆုိင္တုိးစရာ မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“တုိင္းျပည္တုိင္းမွာ ကုိယ္ပုိင္ ဆက္ဆံေရးေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ တ႐ုတ္နဲ႔ သူ႔ကုိယ္ပုိင္ ဆက္ဆံေရး ရွိသလုိ အိႏၵိယ ဟာလည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ ဆက္ဆံမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီကိစၥေတြကုိ ေရာေထြး မပစ္သင့္ပါဘူး။ ဆက္ဆံေရးတုိင္းဟာ အခ်ိန္အတုိင္းအတာ တခုအေပၚ မူတည္ၿပီး တည္ေဆာက္ၾကရတာလုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။”
အိႏၵိယႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ကေတာ့ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ လုိအပ္ခ်က္တခု ျဖစ္ေနရတဲ့ စြမ္းအင္ ဖူလုံေရးမွာ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မ်က္ေစ့ က်ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အစုိးရအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ ခပ္တန္းတန္း ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့လည္း အိႏၵိယႏုိင္္ငံဟာ အေရွ႔ေမွ်ာ္၀ါဒ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲက်င့္သုံး လာရာက ၁၉၉၀ ျပည့္လယ္ပုိင္း ႏွစ္ေတြမွာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ ျပန္လုပ္လာခဲ့တာပါ။ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြတုန္းကလည္း အရင္ စစ္အစုိးရ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ အပါအ၀င္ ျမန္မာနဲ႔ အိႏၵိယ အစုိးရ အဆင့္ျမင့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ကူးသန္းသြားလာမႈေတြ ရွိလာခဲ့တာမုိ႔ ႏုိင္ငံတကာက ေ၀ဖန္တာေတြကိုလည္း ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိႏၵိယ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန အတြင္း၀န္ ရန္ဂ်န္ မထုိင္း ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ဟာ မွန္ကန္တဲ့ မူ၀ါဒအျဖစ္ ကာကြယ္ ေျပာဆုိသြားတာပါ။
“ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိမႈေတြကုိ ဆက္ထိန္းထားႏုိင္တဲ့ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒေတြဟာ မွန္တယ္ဆုိတာ အေသအခ်ာ သက္ေသ ျပလုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလမွာ ျမန္မာသမၼတ အိႏၵိယႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာတုန္းကလည္း လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးမယ့္ အျမင္ေတြကုိ ေျပာဆုိခဲ့တာေတြဟာ အခုအခါ တုိးပြားလာပါၿပီ။ ဒါဟာ ႀကိဳဆုိရမယ့္ လမ္းစဥ္ပါ။”
အိႏၵိယ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႔ ခရီးစဥ္ မတုိင္မီမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္း မႏၱေလးၿမိဳ႔နဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံ အေရွ႔ေျမာက္ဖက္ အင္ဖာၿမိဳ႔တုိ႔ၾကား ဘတ္စ္ကား လုိင္းသစ္ ေျပးဆဲြဖုိ႔အတြက္လည္း ၂ ႏုိင္ငံ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေၾကညာထားၾကသလုိ ေလေၾကာင္းလုိင္းေတြ တုိးခ်ဲ႔ ေျပးဆဲြသြားဖုိ႔လည္း ရည္ရြယ္ေနတာပါ။ ဒီလုိပဲ အိႏၵိယနဲ႔ ေနာက္ထပ္ ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံအျပင္ တျခား အေရွ႔နဲ႔ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံေတြၾကား ဆက္သြယ္ေရးေတြ ခ်ဲ႔ထြင္ႏုိင္မယ့္ လမ္းေဖာက္လုပ္ေရး စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ဖုိ႔ကုိလည္း ျမန္မာနဲ႔ အိႏၵိယ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ ေဆြးေႏြးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တုိက္႐ုိက္ ကုန္သြယ္မႈေတြ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံသုံး ေငြေၾကးေတြကုိ အျပန္အလွန္ လဲလွယ္ႏုိင္မယ့္ လုပ္ငန္းေတြလည္း ထူေထာင္သြားဖုိ႔ အိႏၵိယနဲ႔ ျမန္မာအစုိးရတုိ႔ၾကား ေဆြးေႏြး ေနၾကတာပါ။ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏ သန္းေပါင္း ၁,၅၀၀ ေလာက္ ရွိေနရာက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆုံးထားၿပီး ၂ ဆေက်ာ္အထိ တုိးျမႇင့္ သြားႏုိင္မယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ ထားၾကတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
