ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရး ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြက မၾကာေသးခင္တုန္းကပဲ ဘ႑ာေရး အစီရင္ခံစာေတြကုိ ထုတ္ျပန္လာရာမွာ သိသိသာသာ တုိးတက္မႈေတြ ရွိခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလုိ တုိးတက္မႈေတြ ရလာဟာလည္း အာရွတလႊားက ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြ အေပၚမွာ အေျခခံေနတယ္လုိ႔လည္း ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ Heda Bayron က အာရွရဲ႔ စီးပြားေရး အခ်က္အျခာေဒသတခုျဖစ္တဲ့ ေဟာင္ေကာင္ကေန သတင္းေပးပုိ႔ပါတယ္။ ဒီသတင္းေပးပုိ႔ခ်က္နဲ႔အတူ အာရွတလႊားႏုိင္ငံေတြက ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈ အေျခအေနေတြကုိေတာ့ ဒီီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီး တခုျဖစ္တဲ့ HSBC ရဲ႔ ဒုတိယ ၃ လပတ္ ဘ႑ာေရး အစီရင္ခံစာေတြကုိ မၾကာေသးခင္ သီတင္းပတ္ေတြမွာ ထုတ္ျပန္ၾကရာမွာ အေပါင္းလကၡဏာေတြ ေတြ႔ျမင္ရပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ဘဏ္လုပ္ငန္းႀကီး ျဖစ္တဲ့ HSBC ရဲ႔ ေနာက္ဆုံး ဘ႑ာေရးကာလမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၆,၈၀၀ အထိ အျမတ္ထြက္ခဲ့တာပါ။ ဒီလုိ ရလာဒ္ေတြ ထြက္ေပၚလာတာဟာ အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲတခုျဖစ္တယ္လုိ႔ မၾကာေသးခင္တုန္းကမွ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႔က ဌာနခ်ဳပ္႐ုံးကေန ေဟာင္ေကာင္ကုိ ေျပာင္းေရႊ႔တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ HSBC ဘဏ္ႀကီးရဲ႔ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ မုိက္ကယ္ ေဂဂန္ (Michael Geoghegan) ကေျပာပါတယ္။
“အာရွတုိက္ဟာ အက်ဳိးအျမတ္ရႏုိင္တဲ့ အေျခခံေက်ာ႐ုိးအျဖစ္နဲ႔ ရွိေနဆဲပါ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မယ့္ တကယ့္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြ ျမင္ေနရတာကေတာ့ အာရွမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
HSBC ဘဏ္ႀကီးရဲ႔ ေဟာင္ေကာင္က လုပ္ငန္းေတြက အျမတ္အစြန္းရတဲ့ ပမာဏဟာ ၁၃ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးလာသလုိ၊ အာရွ တလႊားကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာလည္း ၃၆ ရာခုိင္ႏႈန္း တက္လာခဲ့တာပါ။ ဒီလုိပဲ ထင္ရွားတဲ့ ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံတကာ ဘဏ္လုပ္ငန္းႀကီး တခုျဖစ္တဲ့ Standard Chartered ဘဏ္ႀကီးရဲ႔ ဒုတိယ ဘ႑ာေရးကာလမွာ ရခဲ့တဲ့ အျမတ္အစြန္း ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၃,၁၂၀ ရွိတဲ့အထဲက ၇၃ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အာရွတုိက္က ျဖစ္ပါတယ္။
ကမာၻ႔အႀကီးဆုံး သုတ္ေဆးနဲ႔ တျခားေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္တဲ့ Akzo Nobel ကလည္း သူ႔ရဲ႔ ဒုတိယဘ႑ာေရးကာလမွာ ကမာၻတ၀န္းလုံးမွာရွိတဲ့ ေစ်းကြက္ရဲ႔ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္တဲ့ အာရွတုိက္ကေန အျမတ္အစြန္းေတြ ရခဲ့တဲ့ေနရာမွာ အရင္ႏွစ္ကထက္ ၇၆ ရာခုိင္ႏႈန္းတုိးၿပီး ေဒၚလာ ၃၅၁ သန္းအထိ ရွိခဲ့တာပါ။ ဒတ္ခ်္ကုမၸဏီ Akzo Nobel ရဲ႔ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ ဟန္းစ္ ဗုိင္ယာစ္ (Hans Wijers) ကေတာ့ စီးပြားေရး အခ်က္အျခာက်တဲ့ ေဒသကေန အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိတဲ့ေနရာမွာ ေရာက္ေနသလုိ၊ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏုိင္တဲ့ေနရာမွာ ေရာက္ေနတာပါ။”
ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖဲြ႔ (IMF) ကေတာ့ ဒီႏွစ္ထဲမွာ အာရွတလႊား စီးပြားေရး အရွိန္အဟုန္ေကာင္းေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႔ စီးပြားေရးဟာ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္အထိ တုိးတက္လိမ့္မယ္၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံကေတာ့ ၉ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္မယ္လုိ႔ ႀကိဳတင္ေဟာကိန္း ထုတ္ထားပါတယ္။ အာရွက ဒီလုိ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းေနခ်ိန္မွာပဲ အေမရိကန္မွာေတာ့ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈဟာ ၃ ဒႆမ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ဥေရာပကေတာ့ တစ္ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရွိမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားတာပါ။ ဒါဟာလည္း ကမာၻနဲ႔အ၀န္း စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္၊ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပတုိက္တုိ႔က ၀ယ္လုိအားေတြ အားနည္းေနဆဲ ျဖစ္ေပမဲ့၊ အာရွတုိက္မွာ လူဦးေရ တုိးပြားလာတာ၊ လူလတ္တန္းစားေတြ မ်ားလာတာနဲ႔အမွ်၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏံွမႈေတြ အားေကာင္း လာတာမုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြအတြက္ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမယ့္ အလားအလာေတြ ပုိၿပီးခုိင္မာလာတဲ့ အေျခအေနေတြကုိ ဖန္တီးေပးႏုိင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအတြက္လည္း အာရွတုိက္ကုိ မ်က္ေစ့က်လာတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ လုပ္ငန္းႀကီးေတြက စီးပြားေရး ခ်ဲ႔ထြင္လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ စိတ္၀င္စားေနၾကတာပါ။
အေမရိကန္က ဧရာမ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္း တခုျဖစ္တဲ့ Procter and Gamble ဟာ ဆုိရင္လည္း တ႐ုတ္အစုိးရနဲ႔ ပူးတဲြၿပီး ေက်းရြာေပါင္း ၁၀,၀၀၀ မွာ ကြန္ယက္ျဖန္႔ၿပီး လုပ္ငန္းေတြ ခ်ဲ႔ထြင္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ကုိ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ဆန္းစစ္အကဲခတ္သူေတြကုိ ကုမၸဏီရဲ႔ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ Bob McDonald က မၾကာေသးခင္ကပဲ ရွင္းျပခဲ့တာပါ။
“စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ဘူးေသးတဲ့ေနရာေတြမွာ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြ ဖန္တီးေပးသြားဖုိ႔နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ၀ယ္ယူစားသုံးသူေတြထံကုိ က်ေနာ္တုိ႔ကုန္ေတြ ပုိၿပီးေရာက္ႏုိင္ေအာင္လုိ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေက်းလက္ေဒသေတြကုိ ျဖန္႔ခ်ီမႈေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ တုိးခ်ဲ႔သြားမွာပါ။ ဒီလုိလုပ္ျခင္းအားျဖင့္၊ ေသခ်ာတာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ကုန္ေတြကုိ သုံးမယ့္သူေတြ ပုိတုိးလာေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္မယ္၊ ေနာင္လာမယ့္ ၅ ႏွစ္အတြင္း က်ေနာ္တုိ႔ရည္မွန္းထားခဲ့တဲ့ ၀ယ္ယူစားသုံးသူ သန္း ၅ ေထာင္ ရဖုိ႔အတြက္လည္း အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။ အခုေတာ့ ဒီရည္မွန္းခ်က္က ၄ ႏွစ္ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။”
HSBC ဘဏ္ရဲ႔ ေဟာင္ေကာင္ဌာနခဲြက အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ ေဂဂန္ ကေတာ့ အာရွတုိက္မွာ သန္းၾကြယ္သူေ႒းေတြ တုိးလာတာ၊ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြ ျပည္ပမွာ ခ်ဲ႔ထြင္လုပ္ကုိင္လာတာေတြက သူတုိ႔ရဲ႔ ဘဏ္လုပ္ငန္းလုိ ႏုိင္ငံတကာ ကုမၸဏီႀကီးေတြအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ထြက္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးက ျပည္ပကုိ ခ်ဲ႔ထြင္လာတဲ့ ကုမၸဏီေတြဟာ ေဟာင္ေကာင္မွာရွိတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ဆက္ဆံ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ေနရာမွာ အသစ္ထပ္တုိးလာတဲ့ ပမာဏရဲ႔ ထက္၀က္ေလာက္ရွိပါတယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔ လက္တင္အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေတြၾကား ကုန္သြယ္ေရး စီးဆင္းမႈေတြ တုိးလာတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔ေနရတာပါ။”
အာရွတုိက္က အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံဟာ ဆုိရင္လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ဘ႑ာေရးကာလမွာ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ တုိးတက္ခဲ့တာပါ။ အေရွ႔ေတာင္အာရွမွာ စီးပြားေရး ဒုတိယအႀကီးဆုံးအျဖစ္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ဒုတိယ ၃ လပတ္ ဘ႑ာေရးကာလမွာ ၅၅ ဒႆမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၅,၇၀၀ အထိ တုိးလာခဲ့ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္္ငံ စီးပြားေရးကေတာ့ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးလာခဲ့တာမုိ႔ ဒါဟာဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဒီႏွစ္ တႏွစ္လုံးအတြက္ဆုိရင္လည္း စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပမာဏဟာ ၇ ဒႆမ ၅ ေလာက္ ရွိမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလုိ အာရွတုိက္မွာ စီးပြားေရး အလားအလာေကာင္းေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိေပမဲ့လည္း ေဒသတခုလုံး အေနနဲ႔ တုိးတက္ေနတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အာရွမွာသာမက ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ ဒုတိယအႀကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ႀကီးထြားေနတာ၊ အဓိကစီးပြားေရး လုပ္ငန္းတခုျဖစ္တဲ့ ကားထုတ္လုပ္မႈေတြ က်ဆင္းေနတာေတြနဲ႔အတူ ဘ႑ာေရး ျပႆနာေတြကုိ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ အာရွမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ တုိးခ်ဲ႔လုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္ ဆုိေပမဲ့ ဂ်ာမဏီႏုိင္ငံက ဇိမ္ခံကားထုတ္လုပ္တဲ့ BMW တုိ႔လုိ တျခားႏုိင္ငံတကာ ကုမၸဏီႀကီးတခ်ဳိ႔ကေတာ့ သတိထားၿပီး သူတုိ႔လုပ္ငန္းေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေနတာမ်ဳိးေတြလည္း ရွိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီႏွစ္ ဒုတိယဘ႑ာေရး ၃ လပတ္မွာ BMW ကုမၸဏီက အာရွတုိက္မွာ ေရာင္းအား ၅၉ ရာခုိင္ႏႈန္း တက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ ဒီအထဲက အမ်ားစုဟာဆုိရင္လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း သူတုိ႔အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေစ်းကြက္အေပၚ မွီခုိအားထားလာရတာမ်ဳိး မျဖစ္ခ်င္ဘူး၊ အေမရိကန္က သူတုိ႔ရဲ႔ လုပ္ငန္းေတြကုိသာ အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ခ်င္တယ္လုိ႔ ကုမၸဏီ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာထားတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။