ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ တခ်ိန္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူထားခဲ့တဲ့ SSA (Shan State Army) ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းတပ္ဖြဲ႔ဟာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔အသြင္ေျပာင္းေရးကို လက္မခံခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသဟာ စစ္ေျမျပင္ ျပန္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ေျမလွန္ထိုးစစ္ေၾကာင့္ ေဒသခံရြာသားေတြ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရသလို SSA တပ္ဖြဲ႔စခန္းေတြကို ေခ်မႈန္းတိုက္ဖ်က္ႏိုင္ဖို႔ အႀကီးအက်ယ္ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ ရြာမီးရႈိ ႔မႈ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအျပင္ ဓာတုလက္နက္ေတြကိုပါ အသံုးျပဳ တိုက္ခိုက္လာေနၿပီဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြလည္း ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း နယ္စပ္ ေဒသမွာ ျပည္တြင္းေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးေနတဲ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ Global Refuge International အဖြဲ႔ရဲ ႔ ဒါ႐ိုက္တာတဦးျဖစ္သူ Jaden McNeely က တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္စပ္အနီး ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းမွာ သူႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတာေတြကို ဗီြအုိေအ ကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ ရွမ္းျပည္တြင္းမွာ က်န္းမာေရး ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ သင္တန္းေတြေပးဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္ေနခဲ့တာပါ။ စစ္ပြဲအေျခအေန တုိက္ပြဲအေၾကာင္းေတြ ေလ့လာဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ က်ေနာ္တို႔ ေရာက္ေနတဲ့ မတ္လအဆန္းပိုင္းမွာပဲ တိုက္ပြဲေတြ စလာခဲ့ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေတာ္ကို တုန္လႈပ္စရာေကာင္းတဲ့ သတင္းေတြ ဆက္တိုက္ၾကားလာရပါတယ္။ ရြာေတြ ဖ်က္ဆီးဖယ္ရွားခံရတယ္။ ဗံုးေတြ၊ လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ အပစ္ခံရတယ္။ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ ေပၚတာဆြဲမႈသတင္းေတြလည္း ထြက္ေပၚလာခဲ့တယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ Jaden McNeely တို႔ရဲ ႔ Global Refuge International အဖြဲ႔ဟာ ရွမ္းျပည္နယ္ နယ္စပ္အတြင္းမွာ ေဆးေပးခန္းနဲ႔ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈသင္တန္းေတြ စီစဥ္ေပးေနရင္း ေဒသအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ေက်းရြာသားေတြအျပင္ SSA ေျမာက္ပိုင္း ရွမ္းတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားနဲ႔လည္း ထိေတြ႔ ဆက္ဆံလာရပါတယ္။ ပံုမွန္ ငွက္ဖ်ား၊ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈနဲ႔ မိခင္နဲ႔ခေလး ေရာဂါမ်ားအျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လပိုင္းမွာ ထူးျခားတဲ့ျပႆနာေတြ ေတြ႔ျမင္လာရတယ္လို႔ Jaden McNeely က ေျပာပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ ပထမဦးဆံုး ၾကားသိရတာေတာ့ SSA ေျမာက္ပိုင္း ရွမ္းစစ္သားေတြ ဗံုး အစအနေတြ မွန္ၿပီး ဒါမွမဟုတ္ မီးခိုးေငြ႔ေတြ ႐ွဴမိၿပီး ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေဝဒနာေတြ ခံစားရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းပါ။ ဒီ အေၾကာင္းေတြကို ဆက္စပ္ေလ့လာလိုက္တဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ လက္နက္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြမဟုတ္ေပမယ့္လည္း ဒါေတြဟာ ပံုမွန္ေဝဒနာ ခံစားရမႈမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး ဆိုတာေတာ့ သတိျပဳမိလာပါတယ္။ ဒီ ေဝဒနာခံစားလာခဲ့ရတဲ့ လူေတြကို က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေပးရင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေမးခြန္းေတြ တိတိက်က် ေမးခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လို ျဖစ္ခဲ့တာလဲ။ ဘယ္လိုေဝဒနာေတြ စၿပီးခံစားရပါသလဲ စသျဖင့္ေပ့ါ။ တခ်ဳိ ႔ဆုိရင္ အသက္ (၄၀) ေက်ာ္ အရာရွိအဆင့္ရွိသူေတြပါ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ စစ္ပြဲအေတြ႔အႀကံဳေတြလည္း အေတာ္ ရင့္က်က္သူေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘယ္လိုဗံုးအမ်ဳိးအစားလဲ။ အရင္က ဒါမ်ဳိးႀကံဳဖူးသလား စသျဖင့္ ေမးခြန္းေတြပါ ေမးခဲ့ပါတယ္။ ေမးခဲ့သမွ် ေလ့လာခဲ့သမွ်ထဲမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ေနရာမတူေတာင္မွ ေဝဒနာခံစားရပံု သေဘာသဘာဝေတြက ထပ္တူက်ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ သူတုိ႔ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ရွမ္းစစ္သားေတြဟာ ဓာတုလက္နက္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ခံရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ Jaden McNeely အေနနဲ႔ ယတိျပတ္ ေကာက္ခ်က္မခ်ေပမယ့္ သာမန္ေရာဂါေဝဒနာ ခံစားရမႈမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုေတာ့ အထင္အရွားေျပာဆုိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူတုိ႔ေတြ႔ခဲ့တဲ့ လူနာ (၁၁) ဦးစလံုးမွာ မီးခိုးေငြ႔ေတြထြက္တဲ့ အေျမာက္ဆံလက္နက္ေတြေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေဝဒနာခံစားရပံုေတြဟာ ထပ္တူနီးပါး ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ အေၾကာင္းကို Jaden McNeely က အေသးစိတ္ ေျပာျပပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ ဇြန္လ (၃) ရက္ေန႔ကပဲ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ျမန္မာစစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေနရာထဲ ေရာက္သြားခဲ့တဲ့ SSA ရွမ္းတပ္ဖြဲ႔ဝင္ (၅) ဦးဟာ လက္နက္ႀကီးနဲ႔ တိုက္ခိုက္ပစ္ခတ္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဗံုးဆံက သူတုိ႔နဲ႔ မီတာ (၁၀၀) ေလာက္မွာ က်ေပမယ့္ အဲဒီကထြက္တဲ့ မီးခိုးေငြ႔ေတြကို ႐ႉမိၿပီး အားလံုး မူးေဝေအာ့အန္ကုန္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဒီလူေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔တဲ့အခါ ဒီလူေတြဟာ အင္မတန္ အားအင္ခ်ည့္နဲ႔ကုန္ခန္ၿပီး ေဝဒနာေတြ ခံစားေနရတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ တခ်ိန္ကဆို ဒီလူေတြဟာ ေတာေတာင္ေတြထဲ တေနကုန္ လႈပ္ရွားသြားလာေနႏိုင္သူေတြပါ။
အခုေတာ့ တေနရာကေန တေနရာ နည္းနည္းေရႊ ႔ရင္ေတာင္ ရင္တုန္ေမာပန္းေနၿပီး အသက္႐ႉမဝဘဲ စကားအႏိုင္ႏိုင္ေျပာ။ ခ်ိ ႔ခ်ိ ႔နဲ႔နဲ႔ နဲ႔ လႈပ္ရွားသြားလာေနၾကရပါတယ္။ သူတုိ႔ေျပာျပတာကေတာ့ မီးခိုးေငြ႔ေတြ ႐ႉၿပီး ေနာက္ပိုင္း (၁၀) ရက္ေလာက္ ဆက္တိုက္ေအာ့အန္ေနတယ္။ ေသြးေတြပါ အန္တယ္။ ေနာက္ၿပီး တခ်ိန္လံုး မူးေဝတယ္။ အိပ္မေပ်ာ္ဘဲ ကေယာင္ကတန္းနဲ႔ ေမ်ာေနတယ္။ ေနာက္ဆံုး တကိုယ္လံုး ခ်ည့္နဲ႔ကုန္တယ္ စသျဖင့္ ေဝဒနာေတြက တပံုစံထဲပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔လည္း က်န္းမာေရးနဲ႔ အေျခခံ ရွိထားသူေတြအေနနဲ႔ ဒါေတြကို ျမင္ရတာ အေတာ္ေလး ထူးျခားေနပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒီလို လူနာ (၁၁) ဦးေလာက္ကို ေတြ႔ထား႐ံု ရွမ္းစစ္သားေတြ ေျပာျပခ်က္ေတြကို သိရ႐ံုနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဓာတုလက္နက္ေတြ သံုးစြဲေနပါၿပီလို႔ ယတိျပတ္ စြပ္စြဲလို႔ မရႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို Jaden McNeely က သေဘာေပါက္ပါတယ္။ အေတြ႔အႀကံဳရွိတဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္သူေတြ အေနနဲ႔ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ျပႆနာေတြကို ေလ့လာစံုစမ္းၿပီး ကၽြမ္းက်င္တဲ့ သူေတြဆီကို သတင္းေပးပို႔ႏိုင္ဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ယူဆေၾကာင္း သူကေျပာဆိုပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းက်င္တဲ့လူေတြဆီ တင္ျပအႀကံဥာဏ္ယူႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒီကမွတဆင့္ ဒီထက္ တိက်တဲ့ စံုစမ္းမႈေတြကိုလည္း လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ တကယ္လို႔သာ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ ဓာတုလက္နက္ေတြကို အသံုးျပဳေနတယ္ ဆိုရင္ ဒါဟာ သိပ္စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ေတာ့ ကိုယ္ကၽြမ္းက်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဘာကိုမွ ယတိျပတ္စြပ္စြဲၿပီး မွတ္ခ်က္မခ်ခ်င္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ သိခဲ့တာေတြကို အမ်ားသိေအာင္၊ ဂ႐ုျပဳလာေအာင္ တင္ျပခ်င္တဲ့ ဆႏၵပဲရွိပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ တိုက္ပြဲေတြမွာ ဓာတုလက္နက္ေတြ အသံုးျပဳေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းဟာ ဒါ ပထမဦးဆံုးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အတြင္းကဆိုရင္ ကယားျပည္နယ္အတြင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က ကရင္နီတပ္ဖြဲ႔ေတြကို ဓာတု လက္နက္ေတြနဲ႔ တုိက္ခိုက္ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းေတြကို ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Christian Solidity Worldwide အဖြဲ႔က စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး အစီရင္ခံ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ဒီလုိ တုိက္ခိုက္မႈသတင္းေတြဟာ ႀကိဳးၾကားႀကိဳးၾကားသာျဖစ္ၿပီး ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ မရခဲ့ပါဘူး။ Jane's' intelligence စာေစာင္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရး မဂၢဇင္းေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးမွာ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ေနေၾကာင္း စံုစမ္းေရးသားခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံနယ္စပ္ေဒသေတြမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြအရ ကရင္ျပည္နယ္၊ ကယားျပည္နယ္ေတြမွာ အလားတူ ဓာတုလက္နက္အသံုးျပဳမႈ ဆိုၿပီး ေျပာဆိုသံေတြ ၾကားဖူးပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္း ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းကာလေတြမွာဆိုရင္ ကယားျပည္နယ္ဘက္မွာ ဒီလုိ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့လည္း ခိုင္လံုတိက်တဲ့ သီးျခား အတည္ျပဳခ်က္ေတြေတာ့ မရွိခဲ့ေၾကာင္း ေဒသအတြင္း သတင္းေထာက္ေတြက ေျပာဆိုပါတယ္။
တကယ္တန္းဆိုရင္ ဒီလိုသတင္းမ်ဳိးေတြဟာ အတည္ျပဳဖို႔ အေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။ အသြားအလာ ခက္ခဲ၊ အႏၱရာယ္လည္းမ်ားတဲ့ေနရာေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ကိုယ္တုိင္သြားၿပီး စစ္ေဆးဖို႔၊ နမူနာ ပစၥည္းေတြ ရယူဖို႔ဆိုတဲ့ကိစၥေတြကလည္း မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အတည္မျပဳႏိုင္ဘဲ လူမသိသူမသိ ျဖစ္ေနရတာလုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ရွမ္းစစ္သားေတြကို အဲဒီ ဗံုးဆံအစအနေတြ ယူလာလို႔ရမလား။ သက္ေသတခုခု ရမလား ေမးပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ တုိက္ပြဲအတြင္းက ကိုယ္တုိင္ေတာင္ အသက္လုေျပးလာရတဲ့ အေျခအေန ဆိုေတာ့ ဒါကလည္း ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဇီဝဓာတုလက္နက္ေတြကို သံုးစြဲတုိက္ခိုက္မႈဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာ ျပဌာန္းခ်က္ ဥပေဒေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ရာက်ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဓာတုလက္နက္ မသံုးစြဲေရး၊ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက လက္မွတ္ထိုးထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ အေနနဲ႔ လက္တေလာ အေျခအေနမွာ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေရး ရည္မွန္းခ်က္တခုတည္းကို ၾကည့္ၿပီး ေဝးလံ ေခါင္သီတဲ့ ေဒသေတြမွာ ဒီလုိလက္နက္ေတြကို အသံုးျပဳလာႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆစရာရွိေၾကာင္း Jaden McNeely က ေျပာဆုိပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ေအာက္ေျခမွာ ေငြေၾကးအင္အား၊ လူသူအင္အား အေတာ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနတာပါ။ တပ္ေျပးေတြကလည္း မ်ားလြန္းတာေၾကာင့္ တိုက္ခိုက္ေရးမွာ တပ္ေတြဟာ အင္အား မျပည့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ရန္သူကို ပိုထိခိုက္ေစႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ သံုးလာႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဒီကာလေတြအတြင္း အရင္က မျမင္ရတဲ့ ဂ်က္တုိက္ေလယာဥ္ပ်ံေတြ၊ ရဟတ္ယာဥ္ေတြလည္း ျမင္လာရပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕စစ္ဆင္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ကိုပဲ အဓိကထားတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ ေဒသအတြင္း တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြကို အျမစ္ျဖဳတ္ ေခ်မႈန္းဖို႔ဆိုတာထက္ တိုင္းရင္းသားတန္တူအခြင့္အေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ စတာေတြ ကို ႏိုင္ငံေရးအရ ေျပလည္ေအာင္ ညိႇႏႈိင္းဖို႔ လုပ္သင့္ေၾကာင္း၊ ေဒသအတြင္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေတြကို မေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့အျပင္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ ႔ ဒုကၡေတြ ပုိႀကီးမားေၾကာင္းကိုလည္း Jaden McNeely က ရွင္းျပပါတယ္။
Jaden McNeely ။ ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒပညာရွင္ မဟုတ္ေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ အတြင္းမွာ ေတြ႔ေနခဲ့ရတာေတြကေတာ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ သတ္ျဖတ္တိုက္ခိုက္မႈေတြပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ဘယ္ဘက္မွ မဟုတ္ဘဲ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ဘက္ကပဲ ႐ႈျမင္တာပါ။ ရွမ္းျပည္နယ္စပ္မွာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ မရွိပါဘူး။ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြလည္း ဆံုး႐ႈံးေနပါတယ္။ ေပၚတာဆြဲတာေတြ၊ အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြ ေနရာအႏွံ႔ရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြကို ကမာၻက သိဖို႔ တင္ျပေပးဖို႔ လိုတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။
