ဒီတပတ္ ျမန္မာ့အေရးေဆြးေႏြးခန္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြဟာ ကုန္က်စားရိတ္မ်ားၿပီး အေျခခံလူတန္းစားေတြ မတက္ႏုိင္တဲ့အတြက္ သူတို႔ေတြအတြက္ ပရဟိတစာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္ေပးထားသလို သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းကေတာ့ အဲဒီလိုေက်ာင္းဖြင့္ထားၿပီး ပညာေပးေဝေနတာပါ။ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္းတင္ျပေပးထားပါတယ္။
ေမး ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မရႏိုင္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီ ပညာေရးစနစ္ေတြအတိုင္း သင္ၾကားခြင့္ရမယ္ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ ျပည္တြင္းလိုအပ္ခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာေရာက္ဖြင့္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာက စာသင္ေက်ာင္းေတြ ရန္ကုန္နဲ႔ တျခားၿမိဳ ႔ႀကီးေတြမွာ အမ်ားအျပားရွိေနသလို၊ တျခားၿမိဳ ႔တိုင္းနယ္တိုင္းမွာလည္း မူလတန္းကေန၊ အထက္တန္းအထိ စာသင္ဝိုင္းေတြဖြင့္ၿပီး၊ အစိုးရေက်ာင္းေတြက လုပ္မေပးႏိုင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ႔ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက လာဖြင့္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းေတြဟာ သာမန္ေအာက္ေျခ လူတန္းစားေတြ မေပးႏိုင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏေက်ာင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္မွာ ျပည္တြင္းကဖြင့္တဲ့ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြနဲ႔ စာသင္ဝိုင္းေတြရဲ ႔ အခေၾကးေငြကလည္း ေတာ္ရံုဝင္ေငြေကာင္းတဲ့ မိသားစုေတြအတြက္ အခက္အခဲ ရွိေစႏုိင္တဲ့ ပမာဏမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပုဂၢလိကေက်ာင္းအသီးသီးမွာ မတက္ႏုိင္ၾကတဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ မိသားစုေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနတာကေတာ့ NGO နဲ႔ ပရဟိတအဖြဲ႔အစည္းေတြက တည္ေထာင္ထားတဲ့ အခမဲ့စာသင္ေက်ာင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းဟာ အေျခခံပညာ စာေမးပြဲေအာင္ၿပီးသူေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး Community Leadership in Social Studies ေခါင္းစဥ္နဲ႔ မိမိတို႔ အရပ္ေဒသမွာရွိတဲ့ လူမႈ႔အသိုင္းအဝန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာ ဦးေဆာင္ႏုိင္တဲ့သူေတြ ျဖစ္လာေရး မတူကြဲျပားျခားနားတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြၾကား လက္တြဲေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္တဲ့ လူမႈေရးသိပံၸဘာသာရပ္ေတြကို မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကို သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေနတဲ့ အခမဲ့ပညာေရးဌာနတခု ျဖစ္ပါတယ္။ သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္း စတင္ေပၚေပါက္လာတဲ့အေၾကာင္းကိုေတာ့ လက္ရွိသေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ ႔ အမွဳေဆာင္ဒါရိုက္တာ ေစာမ်ဳိးမင္းသူက အခုလို ရွင္းျပပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ ဒီသေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းကို တည္ေထာင္တာကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ေလာက္ ရွိခဲ့ၿပီ။ တည္ေထာင္ကတည္းကရွိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အခုထိ မေျပာင္းေသးဘူး။ အဲဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ပညာေရးက႑ကေန တခန္းတက႑အေနနဲ႔ ပါဝင္ႏိုင္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကို ဒီလို အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းေတြ တည္ေထာင္ဖန္တီးေပးႏုိင္ဖို႔အတြက္၊ ၿပီးေတာ့ တျခားေက်ာင္းေတြ၊ တျခားပညာသင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရရိွဖို႔အတြက္ကို သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းကတဆင့္ လုပ္ေပးဖုိ႔ဆုိၿပီးေတာ့ စခဲ့ၾကတယ္။
ေမး ။ ။ သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းမွာ သင္ၾကားခြင့္ရဖို႔ ႏွစ္စဥ္လာေလွ်ာက္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားဦးေရ (၃၀၀) ေက်ာင္းသားေတြထဲက လက္ခံမယ့္ေက်ာင္းသား (၆၀) ကို အရည္အခ်င္းစစ္ စာေမးပြဲေတြ ေျဖဆိုခံၿပီးေနာက္ တႀကိမ္မွာ အေယာက္ (၂၀) ႏႈန္းနဲ႔ တေန႔မွာ (၃) ႀကိမ္ခြဲၿပီး လက္ခံေနတာပါ။ ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား အမ်ားစုဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအႏံွအျပား ေဝးလံေခါင္းဖ်ားကျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ပါဝင္ေပးမယ့္လဲ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြက မ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ေလ်ွာက္ထားလုိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အနည္းဆံုး အသက္ (၁၈) ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသူ ျဖစ္ရမယ့္အျပင္၊ မိမိရဲ ႔ ရပ္ရြာေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ လုပ္ကိုင္လုိတဲ့ ဦးေဆာင္လိုတဲ့ အေျခခံစိတ္ထားရွိဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ တာဝန္ရွိသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရတဲ့ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔က သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းအနားမွာ စီစဥ္ေပးထားတဲ့ အေဆာင္ေတြမွာ ပညာသင္ၾကားတဲ့ကာလတေလွ်ာက္လံုး လာေရာက္ေနထုိင္ၾကရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ ပညာသင္ၾကားစရိ္တ္အပါအဝင္ ေနထိုင္စားေသာက္မႈအဆံုး ကုန္က်စရိတ္ အကုန္လံုးကို သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းကပဲ အကုန္အက်ခံတဲ့အျပင္၊ ေက်ာင္းသားေတြသံုးဖုိ႔ လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးပါ ေပးတယ္လုိ႔ အမွဳေဆာင္ဒါရိုက္တာ ေစာမ်ဳိးမင္းသူက ေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္လို ကုန္က်စရိတ္မ်ားၿပီး သြားလာေရးခက္ခဲတဲ့ ေနရာမွာ အခုလိုမ်ဳိးေခၚယူၿပီး ပညာသင္ၾကားေပးတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ သူတုိ႔ အဓိက ဦးစားေပးသင္ၾကားရတဲ့ ဘာသာရပ္ကို လက္ေတြ႔ကြင္းဆင္းေလ့လာဖုိ႔အျပင္ ႏုိင္ငံသားအသစ္စိတ္ဓါတ္ ေမြးဖြားလာႏုိင္ေရးအတြက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေစာမ်ဳိးမင္းသူက ေျပာပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ ရန္ကုန္ကဲ့သို႔ၿမိဳ ႔ႀကီးသည္ သူတုိ႔လည္းပိုင္တယ္၊ သူတို႔ရဲ ႔ ေနရာေဒသလည္းျဖစ္ေအာင္ ခံစားေစလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္းရွိတယ္။ အဲဒီလို ခံစားေစလိုတဲ့ေနရာမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီးကို သူတုိ႔ရဲ ႔ စာသင္ခန္းႀကီးတခုကဲ့သို႔ စဥ္းစားေစခ်င္တယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီးမွာရိွတဲ့ အခြင့္အေရးကိုေလ့လာ၊ ရယူသင္ယူၿပီးေတာ့မွ ဒီအခြင့္အေရးေတြမွတဆင့္ ပညာေရးပိုင္းကိုလည္း ႏွစ္ခုေပါင္းတာေပါ့။ Yangon as a classroom ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီးက သူတုိိ႔စာသင္ခန္းကဲ့သလို၊ ၿပီးေတာ့ ဒီမွာေပးတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ရံုးမွာ၊ ေက်ာင္းမွာေပးတဲ့ စာသင္ခန္းကလည္း ေနာက္စာသင္ခန္းတခုေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဆရာ၊ ဆရာမေတြဆီက စာသင္ခန္းအထဲက သူတို႔ေလ့လာႏုိင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းရွိိရာမွာ ျဖစ္သလို၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီး ကိုယ့္ရဲ ႔ပတ္ဝန္းက်င္ကလည္း ေလ့လာသင္ယူခြင့္ကို ဖန္တီးေပးခ်င္တာ။
ေမး ။ ။ သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းက စာသင္ခန္းေတြမွာ အသံုးျပဳတဲ့ သင္ရိုးညႊန္တမ္းေတြကို အဂၤလိပ္ဘာသာစကား သင္ၾကားတဲ့ သင္ရိုးညႊန္တမ္းကလြဲလို႔ သူတုိ႔ဘာသာ ေရးသားျပဳစုတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေစာမ်ဳိးမင္းသူက ေျပာပါတယ္။ သင္ရိုးညႊန္တမ္းကိုလည္း ေက်ာင္းသားေတြရဲ ႔ လိုအပ္ခ်က္ေပၚ အေျခခံၿပီး ေရးဆြဲထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ အဲဒီလို ျပဳစုထားတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အေျခခံထားတာ ႏွစ္ခုရွိတယ္။ (၁) ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ အေျခအေန Context Appropriate ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ လူမႈ႔အသိုင္းအဝိုင္းရဲ ႔ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္ဟပ္ေလ်ာ္ညီတဲ့ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ေရြးတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔သည္ ပိုၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသား ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ေပးႏုိင္တဲ့ သင္ရိုးအမ်ဳိးအစား၊ ဆုိလုိတာက ေက်ာင္းသားေတြကို ေမးခြန္းေမးတတ္ေအာင္၊ ေက်ာင္းသားေတြကို Critical Thinking က်ဳိးေၾကာင္းစီေလ်ာ္မႈရွိေအာင္ စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္ေအာင္၊ ၿပီးေတာ့ သင္ၾကားတဲ့အခါမွာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ႔ လိုအပ္ခ်က္၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ႔ ဆႏၵေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ Student Center, Learner Center Teaching အဲဒီဟာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့မွ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ကိုယ့္ဘာသာကုိယ္ ေရြးၿပီးေတာ့ေရးတယ္။
ေမး ။ ။ ဒီေက်ာင္းမွာ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေနတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမ (၇) ဦးစလံုးဟာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသားႀကီးပဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆရာ၊ ဆရာမ အမ်ားစုဟာ ႏုိင္ငံျခားက ငွားထားတာေၾကာင့္၊ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ အဲဒီႏုိင္ငံျခားက ဆရာ၊ ဆရာမေတြရဲ ႔ အေတြ႔အႀကံဳေတြကိုပါ ေလ့လာသင္ၾကားခြင့္ရၾကတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ တပတ္မွာ (၅) ရက္ စာသင္ၾကားရတယ္ဆိုေပမယ့္လဲ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြႀကီးပဲ အခ်ိန္ျပည့္ သင္ေနၾကရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔အတြက္ အလ်င္သင့္သလိုိ အထူးဧည့္သည္ေတာ္ေတြ၊ ျပင္ပက ပညာရွင္ေတြကို ဖိတ္ၾကားၿပီး ေဟာေျပာပြဲေတြ ျပဳလုပ္ေပးတာလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ မသင္ဇာလင္းထက္ဟာ သူလက္ရွိ တက္ေနတဲ့ အေဝးသင္တကၠသိုလ္ကို ဒုတိယႏွစ္မွာ ခဏနားထားၿပီး၊ သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ ႔ အစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္တဲ့ ကံ့ေကာ္ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ လူမႈေရးသိပၸံေက်ာင္းမွာ တက္ေရာက္ေနတဲ့ ရန္ကုန္ေဒသခံ ေက်ာင္းသူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ဒီေက်ာင္းမွာ တက္ခြင့္ရတဲ့အတြက္ အရင္ကတက္ခဲ့တဲ့ အစိုးရပညာေရးစနစ္လို မဟုတ္ဘဲ၊ ေက်ာင္းသားေတြအေပၚ အေျခခံတဲ့ ပညာေရးစနစ္ရဲ ႔ အားသာခ်က္ေတြကို ေတြ႔ရွိရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ သမီးတုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ Education System အရဆုိရင္ Teacher Approach က မ်ားတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း Student Approach ေျပာေပမယ့္လဲ၊ Teacher Approach ဆိုေတာ့ ဒီမွာၾကေတာ့ ဆရာမေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ Question လုပ္ခိုင္းတယ္။ တခုခုဆို Questions ျပန္ေအာက္ကတယ္။ အဲဒါက Critical Thinking လည္း ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းလာေစတယ္။ ၿပီိးေတာ့ Question ေမးေသာအားျဖင့္ ပိုၿပီးေတာ့ ကိုယ္သိခ်င္တာေတြလည္း သိလာရတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေျပာတာကို အကုန္လံုး လက္ခံတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔၊ Critically နဲဲ႔ စာသင္ရတဲ့အတြက္ Student Approach နဲ႔ သင္ရတဲ့အတြက္ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ ဒါေၾကာင့္လဲ ႏုိင္ငံေရးကို အရင္ကတည္းက စိတ္ဝင္စားလာခဲ့တဲ့ သူမအေနနဲ႔ မူလက ရည္မွန္းထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကေန ပိုၿပီးထိေရာက္ အက်ဳိးရွိမယ္လို႔ ထင္တဲ့ဘက္ကို ေျပာင္းလဲသင္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္လုိက္တယ္လို႔ မသင္ဇာလင္းထက္က ေျပာပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ ဒီ ကံ့ေကာ္မတက္ခင္တုန္းက ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ကံ့ေကာ္တက္ေနစဥ္မွာ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ ပထမစစခ်င္းက သမီးက ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဝင္စားတယ္။ ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဝင္စားေတာ့ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဝင္စားတဲ့အျပင္ ကိုယ့္ရဲ ႔ ကြန္ျမဴနီတီမွာ ကေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ Children Development ေတြ လုပ္ေနတယ္။ ပ်ဳိးခင္းတို႔ ဘာတုိ႔မွာ လုပ္ေနတယ္။ Community Development ပိုင္းနဲ႔ စိတ္ဝင္စားလို႔ဆုိၿပီး လာတက္တာ။ ဒီေရာက္ေတာ့မွ ကိုယ့္ရဲ ႔ရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာျဖစ္တာလဲဆိုေတာ့ Policy ပိုင္းကို ပိုၿပီးေတာ့ ေလ့လာခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အစိုးရနဲ႔ ျပည္သူလူထုၾကားမွာ ေစ့စပ္ Engage လုပ္ေပးတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္ခ်င္တယ္။ ေပၚလစီပိုင္း ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့လူ ျဖစ္ခ်င္တယ္။
ေမး ။ ။ ကြန္ျမဴနီတီဆုိေတာ့ ေအာက္ေျခလုပ္တာကေန တဆင့္ တက္သြားတာေပါ့ . Policy maker အဆင့္ကို ေရာက္သြားတေပါ့။
ေျဖ ။ ။ Policy maker အဆင့္ ျမွင့္တင္ေပးလိုက္တယ္။
ေမး ။ ။ ဒီေက်ာင္းမွာ တႏွစ္ တက္ၿပီးရင္ေတာ့ သူမအေနနဲ႔ Community Leadership and Social Studies ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ လူမႈေရးသိပံၸ ဒီပလိုမာ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထားဝယ္ၿမိဳ ႔က ေက်ာင္းလာတက္တဲ့ ေဝယံထြန္းကလည္း အစိုးရေက်ာင္းမွာ တက္ခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ လက္ရွိ သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းမွာ တက္ေနရတဲ့ စနစ္ကြာျခားခ်က္ေတြကို အခုလို ႏိႈင္းယွဥ္ျပပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္ (၁၀) တန္းထိကေတာ့ ပံုမွန္ ဆရာ၊ဆရာမ ေပးတဲ့စာကို က်က္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ေကာင္းေကာင္းေျဖႏိုင္လုိ႔ရွိရင္ အမွတ္ေကာင္းရမယ္ေပါ့။ တကၠသိုလ္မွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပဲ အေဝးသင္ဆိုေတာ့ ဆရာမေတြ သင္တာေလာက္ပဲ အကုန္လံုး မဟုတ္ဘူး။ သင္သေလာက္ကိုပဲ က်က္ၿပီးေတာ့ ေျဖမယ္၊ အဲဒီေလာက္ပဲ။ ဒီေရာက္တဲ့အခါၾကေတာ့ ေမးခြန္းပံုစံတို႔၊ ေျဖတဲ့ပံုစံတုိ႔က လံုးဝကြာသြားတယ္။ သင္တဲ့ပံုစံကအစ ဒီမွာက ဆရာက ေခါင္းစဥ္တခုေပးတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ Assignment မွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ Criteria ေတြ ေပးလိုက္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ္က ကိုယ့္ဘာသာ Research လုပ္ရတဲ့ ၿပီးေတာ့ အဲဒီအထဲမွာ ကိုယ္ထင္တဲ့ ကိုယ့္အျမင္နဲ႔ ကိုယ့္ရဲ ႔အဆုိကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ၿပီးေတာ့ ေျဖရတာေပါ့။ ဒီမွာၾကေတာ့ လြတ္လပ္တယ္။ ပိုၿပီးေတာ့လည္း ေလ့လာမႈကို ေက်ာင္းသားကိုယ္တုိင္ Self study ကို တြန္းအားေပးတာေပါ့။ ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာျဖစ္တယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးလို႔လည္းရတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြနဲ႔ State ေက်ာင္းမွာေတာ့ ဒီလုိ ေဆြးေႏြးလိုရွိရင္ အခ်ိန္လည္း မေလာက္ဘူး။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကိုလည္း တမ်ဳိး ျဖစ္ေစတယ္။ ဒီမွာေတာ့ ဆရာနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သေဘာမတူရင္ မတူသလို အစရွိသည္ျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔က စိတ္က်လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆြးေႏြးလုိ႔ရတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ ေလ့လာမႈကို တြန္းအားျဖစ္ေစတယ္။
ေမး ။ ။ ပညာေရးကို တန္းဖိုးထားၿပီး သားသမီးေတြ ပညာတတ္ျဖစ္လာၿပီး သူတုိ႔ရဲ ႔ အနာဂတ္ဘဝ အဆင္ေျပေရးအတြက္ အိမ္ၿခံေျမပါ ေပါင္းႏံွေရာင္းခ် သင္ၾကားေပးၾကတဲ့ မိဘေတြ ရွိသလို၊ အစိုးရေက်ာင္းတက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ႔ မိဘေတြကလည္း ကေလးေတြရဲ ႔ ေက်ာင္းစရိတ္၊ က်ဴရွင္ကိစၥေတြနဲ႔ပဲ တႏွစ္ပတ္လံုး အခ်ိန္ကုန္ေနၾကတဲ့သူေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ပညာေရးစနစ္ကို အခုအခ်ိန္မွာ စတင္ေျပာင္းလဲမယ္ဆိုရင္ေတာင္ အားလံုးအသားက်ဖုိ႔အတြက္ အနည္းဆံုး ဆယ္စုႏွစ္တခုေလာက္ ယူရလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆေၾကာင္း ပုဂၢလိက စာသင္ေက်ာင္းမွာ ဆယ္စုေက်ာ္ၾကာ စာျပခဲ့ဖူးၿပီ။ လက္ရွိ ကံ့ေကာ္ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ လူမႈေရးသိပံၸရဲ ႔ ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေဒၚစုစုႏြယ္က သံုးသပ္ပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ အနည္းဆံုး ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ ျဖတ္သန္းရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ Project တခု ၿပီးေအာင္လုပ္မယ္။ ၂၀၂၀ မွာ အစိုးရက ေပၚလစီခ်မယ္။ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္းေပါ့။ ၂၀၂၅ မွာ ဒီ စီမံကိန္းစမယ္ဆိုေတာ့ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔အတြက္ လုိအပ္တဲ့ Human Resources ပညာရွင္ေတြ၊ ေနာက္ တျခား Expertise ေတြ International Expertise ေတြ ဖိတ္မယ္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Research ေတြ လုပ္ရအံုးမယ္။ လက္ရွိရွိေနတဲ့ ပညာေရးစနစ္မွာ ဘယ္ဟာေတြကို ပိုၿပီးပံ့ပိုးႏုိင္မယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အဲဒီစနစ္ေျပာင္းတဲ့ဟာကို ေနာက္ကေန လိုက္ရမယ့္ လက္ရွိ Government teachers ဆရာ၊ ဆရာမေတြက သန္းေပါင္းမ်ားစြာရွိတဲ့ ဆရာမေတြကို Train ရအံုးမယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီဆရာ၊ ဆရာမေတြရဲ ႔ Skill ေတြ တက္လာဖုိ႔အတြက္ဆိုေတာ့ က်မထင္တာ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆိုတာေတာ့ မလြယ္ဘူး။ က်မအေနနဲ႔ေတာ့ အနည္းဆံုး ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ ၾကာမယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပညာေရးစနစ္ရဲ ႔ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားကလာၿပီး အမည္မ်ဳိးစံုနဲ႔ ဖြင့္လွစ္ေနတဲ့ အခေၾကးေငြ အလြန္မ်ားတယ့္ အဲဒီ ပုဂၢလိကစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ တက္ခြင့္ရေရးအတြက္ ေက်ာင္းသားမိဘေတြဟာ အၿပိဳင္အဆိုင္ ဝင္ခြင့္ေလွ်ာက္ၾကတာ၊ သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းေတြမွာ တက္ခြင့္မရလို႔ စိတ္ပ်က္ညည္းညဴၾကတဲ့ အသံေတြကိုလည္ အၿမဲလိုလို ၾကားေနၾကရတာပါ။ NLD အစိုးရ တက္လာၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ပညာေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိ ေအာင္ျမင္မႈ မရေသးတဲ့အျပင္၊ အဲဒီပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြလည္း ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ၾကပါတယ္။ တဘက္မွာ အစိုးရရဲ ႔ မူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာ ဦးေဆာင္မႈ အားနည္းေနသလို၊ ပညာရွင္ေတြဘက္ကလည္း ပညာေရးစနစ္ကို ဘယ္လုိပံုစံနဲ႔ သြားသင့္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီေအာင္ ဘယ္လိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ္ဆုိတဲ့ တူညီတဲ့ သေဘာထား ထြက္လာတာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ တခ်ဳိ ႔အႀကံျပဳခ်က္ေတြကလည္း အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံရပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ပညာေရးစနစ္ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီေအာင္ ဘယ္လိုပံုေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ အစိုးရနဲ႔ ပညာရွင္ေတြဘက္က တိက်တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ ထြက္မလာခင္ ၾကားကာလမွာ နစ္နာေနၾကတာကေတာ့ အနာဂတ္မွာ တိုင္းျပည္ကို ဦးေဆာင္မယ့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ ဒီအေပၚမွာ အျမတ္ထြက္ေနတာကေတာ့ ပညာေရးစနစ္ရဲ ႔ အားနည္းခ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူေနၾကတဲ့ ပုဂၢလိကစာသင္ေက်ာင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
