အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ Child Soldiers Prevention Act “ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈအကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒ” အရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စစ္ေရးအကူအညီေတြ ပိတ္ပင္ ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ပါရိွေနတုန္းပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း အေမရိကန္ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြအတြင္း ေကာင္းမြန္တိုးတက္လာတာနဲ႔အတူ အခ်ိဳ႕ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈေတြေတာ့ ရိွေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းထားတဲ့ Child Soldiers Prevention Act အရ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳတဲ့နိုင္ငံေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အေရးယူေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွရာမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳတဲ့ႏိုင္ငံ ၁၀ ႏိုင္ငံစာရင္း ျပဳစုထားပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ယီမန္၊ ခ်ာဒ္ နဲ႔ ေတာင္ဆူဒန္ႏိုင္ငံ သံုးႏိုင္ငံကိုေတာ့ သမၼတအမိန္႔နဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္ကပဲ တားျမစ္အေရးယူမႈကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဆိုမားလီယားနဲ႔ ကြန္ဂိုသမၼတႏိုင္ငံတို႔ကိုလည္း တစိတ္တပို္င္း ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္ ငါးႏိုင္ငံကိုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေန စစ္ေရးအကူအညီမေပးရဘူးဆိုတဲ့ ပိတ္ပင္ခ်က္ထဲမွာ ဆက္ထားပါတယ္။
အဲဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္းပါ၀င္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရ သူ Marie Harf က ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ အတြင္း ေျပာခဲ့တာပါ။
“စာရင္းအရ ပိတ္ဆို႔ခံရတဲ့စာရင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ဗဟိုအာဖရိကသမတႏိုင္ငံ၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ဆူဒန္နဲ႔ ဆီးရီယားႏိုင္ငံတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။”
ဒါေပမယ့္လို႔လည္း ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အျခားနယ္ပယ္ေတြမွာ အကူအညီေပး ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြေတာ့ ရိွတယ္ဆိုတာကို ႏိုင္ငံျခားေရး ဌာန ေျပာခြင့္ရသူက ၀န္ခံပါတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္အၾကား စစ္ေရးဆက္ဆံမႈေတြ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပိုင္းကတည္းက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ စခဲ့တာပါ။
အဓိက ကေတာ့ ႏွစ္ဖက္ စစ္ဖက္အရာရိွႀကီးေတြအၾကား အျပန္အလွန္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥလိုမ်ိဳး သင္တန္းေတြ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ႏွစ္ဖက္ စစ္တပ္အၾကား ျပဳလုပ္တာေတြ ရိွေနပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စစ္ဖက္ကိုယ္စားလွယ္ေတြလည္း အျပန္အလွန္ လည္ပတ္သြားလာမႈရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို အခုလို စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့ ငါးႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ထည့္ထားေပမယ့္၊ ျမန္မာနဲ႔ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈ ျမန္မာစစ္တပ္ကို အကူအညီေပးမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ေမးျမန္းခ်က္ေတြကို နိုင္ငံျခားေရးဌာနက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျဖႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ ကာကြယ္တားဆီးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရကို ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းတာေတြရိွေနၿပီး တိုးတက္မႈ အခ်ဳိ႕လည္း ရိွတယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရသူက ေျဖခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအေနနဲ႔ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္အေပၚမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း ငါးႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူ ညိႇႏိႈင္းခဲ့ရတာပါ။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ကလည္း သံတမန္ေရးအရ ျမန္မာအစိုးရကို တြန္းအားေပးေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ေတာ့ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး အေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လအတြင္းတုန္းက လူကုန္ကူးမႈဆိုင္ရာႏွစ္ႏိုင္ငံေဆြးေႏြးပဲြမွာ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ ဒီကိစၥကို ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ဆက္လုပ္သြားမွာပါ။ တိုးတက္မႈအခ်ိဳ႕လည္း ရခဲ့သလို ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရိွပါတယ္။”
အခုလို စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ တားျမစ္ခ်က္အရဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စစ္တပ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေရးပညာေပးမႈနဲ႔သင္တန္းပိုင္းေတြ၊ စစ္ေရးပိုင္းမွာ ေငြေၾကးပတ္သက္မႈေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဥပေဒအတည္ျဖစ္ကတည္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ကေလး စစ္သား အသံုးျပဳမႈအကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒေအာက္မွာ ပိတ္ဆို႔မႈအရ အက်ဳံး၀င္ခဲ့တဲ့ ႏိုုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာနို္င္ငံမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ က်ဆင္းလာတယ္ဆိုေပမယ့္ အသံုးျပဳမႈကေတာ့ ဆက္ရိွေနတုန္းပဲလို႔ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ အခုလို အေမရိကန္ရဲ႕ စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ ပိတ္ဆို႔တဲ့ ငါးႏိုင္ငံထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနတဲ့ကိစၥဟာ လက္ရိွ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈကို ဘယ္ေလာက္ထိခိုက္ႏိုင္မလဲဆိုတာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကို ေမးျမန္းထားရာမွာေတာ့ တုံ႔ျပန္ခ်က္မရေသးပါဘူး။
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းထားတဲ့ Child Soldiers Prevention Act အရ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳတဲ့နိုင္ငံေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အေရးယူေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွရာမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳတဲ့ႏိုင္ငံ ၁၀ ႏိုင္ငံစာရင္း ျပဳစုထားပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ယီမန္၊ ခ်ာဒ္ နဲ႔ ေတာင္ဆူဒန္ႏိုင္ငံ သံုးႏိုင္ငံကိုေတာ့ သမၼတအမိန္႔နဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္ကပဲ တားျမစ္အေရးယူမႈကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဆိုမားလီယားနဲ႔ ကြန္ဂိုသမၼတႏိုင္ငံတို႔ကိုလည္း တစိတ္တပို္င္း ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္ ငါးႏိုင္ငံကိုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေန စစ္ေရးအကူအညီမေပးရဘူးဆိုတဲ့ ပိတ္ပင္ခ်က္ထဲမွာ ဆက္ထားပါတယ္။
အဲဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္းပါ၀င္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရ သူ Marie Harf က ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ အတြင္း ေျပာခဲ့တာပါ။
“စာရင္းအရ ပိတ္ဆို႔ခံရတဲ့စာရင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ဗဟိုအာဖရိကသမတႏိုင္ငံ၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ဆူဒန္နဲ႔ ဆီးရီယားႏိုင္ငံတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။”
ဒါေပမယ့္လို႔လည္း ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အျခားနယ္ပယ္ေတြမွာ အကူအညီေပး ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြေတာ့ ရိွတယ္ဆိုတာကို ႏိုင္ငံျခားေရး ဌာန ေျပာခြင့္ရသူက ၀န္ခံပါတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္အၾကား စစ္ေရးဆက္ဆံမႈေတြ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပိုင္းကတည္းက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ စခဲ့တာပါ။
အဓိက ကေတာ့ ႏွစ္ဖက္ စစ္ဖက္အရာရိွႀကီးေတြအၾကား အျပန္အလွန္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥလိုမ်ိဳး သင္တန္းေတြ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ႏွစ္ဖက္ စစ္တပ္အၾကား ျပဳလုပ္တာေတြ ရိွေနပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စစ္ဖက္ကိုယ္စားလွယ္ေတြလည္း အျပန္အလွန္ လည္ပတ္သြားလာမႈရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို အခုလို စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့ ငါးႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ထည့္ထားေပမယ့္၊ ျမန္မာနဲ႔ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈ ျမန္မာစစ္တပ္ကို အကူအညီေပးမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ေမးျမန္းခ်က္ေတြကို နိုင္ငံျခားေရးဌာနက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျဖႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ ကာကြယ္တားဆီးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရကို ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းတာေတြရိွေနၿပီး တိုးတက္မႈ အခ်ဳိ႕လည္း ရိွတယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရသူက ေျဖခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအေနနဲ႔ ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္အေပၚမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း ငါးႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူ ညိႇႏိႈင္းခဲ့ရတာပါ။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ကလည္း သံတမန္ေရးအရ ျမန္မာအစိုးရကို တြန္းအားေပးေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ေတာ့ လူကုန္ကူးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး အေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လအတြင္းတုန္းက လူကုန္ကူးမႈဆိုင္ရာႏွစ္ႏိုင္ငံေဆြးေႏြးပဲြမွာ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ ဒီကိစၥကို ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ဆက္လုပ္သြားမွာပါ။ တိုးတက္မႈအခ်ိဳ႕လည္း ရခဲ့သလို ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရိွပါတယ္။”
အခုလို စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ တားျမစ္ခ်က္အရဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စစ္တပ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေရးပညာေပးမႈနဲ႔သင္တန္းပိုင္းေတြ၊ စစ္ေရးပိုင္းမွာ ေငြေၾကးပတ္သက္မႈေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဥပေဒအတည္ျဖစ္ကတည္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ကေလး စစ္သား အသံုးျပဳမႈအကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒေအာက္မွာ ပိတ္ဆို႔မႈအရ အက်ဳံး၀င္ခဲ့တဲ့ ႏိုုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာနို္င္ငံမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ က်ဆင္းလာတယ္ဆိုေပမယ့္ အသံုးျပဳမႈကေတာ့ ဆက္ရိွေနတုန္းပဲလို႔ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ အခုလို အေမရိကန္ရဲ႕ စစ္ေရးအကူအညီမေပးရ ပိတ္ဆို႔တဲ့ ငါးႏိုင္ငံထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေနတဲ့ကိစၥဟာ လက္ရိွ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈကို ဘယ္ေလာက္ထိခိုက္ႏိုင္မလဲဆိုတာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကို ေမးျမန္းထားရာမွာေတာ့ တုံ႔ျပန္ခ်က္မရေသးပါဘူး။
