တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ သူ႔ႏိုင္ငံတြင္းမွာေရာ အိမ္နီးခ်င္း ျပည္ပမွာပါ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္အစီအစဥ္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ ေနတာေၾကာင့္ ဒီလို ေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ပိုၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဟိမ၀ႏၱာေဒသကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာတဲ့ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြအေပၚ တရုတ္က ေရေလွာင္တမံေတြ တည္ေဆာက္ေနတဲ့အေပၚမွာ ေ၀ဖန္မႈေတြ ရိွလာေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ထင္ရွားတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖဲြ႔အစည္း ၂ ခုကေန တရုတ္အေနနဲ႔ ဒီလုိ စီမံခ်က္ေတြကို ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ပြင့္လင္းမႈရွိဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
ဒီလို စီမံခ်က္ေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ကပ္ေဘးဆိုးေတြ ျဖစ္လာမွာ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစတာ၊ ေရရရိွမႈ အေျခအေန အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာမွာအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရိွလာႏိုင္တယ္လို႔ စိုးရိမ္မႈေတြ ရိွေနတဲ့အေၾကာင္း ေဘဂ်င္းကေန Peter Simpson က သတင္းေရးသား ေပးပို႔ထားတာကို ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
တိဗက္ကုန္ေျမျမင့္ကေန ျမစ္ဖ်ားခံတဲ့ ျမစ္အေတာ္မ်ားမ်ားေပၚမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံက ေရေလွာင္တမံေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား တည္ေဆာက္ေနတာေၾကာင့္ အဲဒီျမစ္ေအာက္ပိုင္းက ႏုိင္ငံေတြ ၿမိဳ႕ေတြအတြက္ စိုးရိမ္မႈေတြ
တိုးလာခဲ့ပါတယ္။ Peter Bosshard ဟာ International Rivers လို႔ေခၚတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အစိုးရအဖဲြ႔တဲ့ အဖဲြ႔အစည္းက မူ၀ါဒဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေတြကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္တဲ့ ICBC လိုမ်ိဳး တရုတ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဘဏ္ႀကီးေတြက ဒီသက္ေရာက္မႈအေပၚ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အရေရာ လူမႈေရးအရပါ တာ၀န္ယူ ေပးေနတယ္လို႔ ဆိုေပမဲ့ တရုတ္ကုမၸဏီ အေသးေတြကေတာ့ ဒါေတြကို လစ္လ်ဴျပဳေနၾကတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“တကယ့္ ကုမၸဏီလုပ္ငန္းႀကီးေတြရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြေတာ့ ျမင္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရပိုင္ ဒါမွမဟုတ္ ပုဂၢလိကပိုင္ လုပ္ငန္းငယ္ေတြကေတာ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြကေနတဆင့္ ခံၿပီး ဒီလို တာ၀န္ယူတာမ်ိဳးမရိွဘဲ
အေခ်ာင္လိုက္ေနပါတယ္။ China Power Investment၊ China Southern Power Grid ဒါမွမဟုတ္ ယူနန္ျပည္နယ္ပိုင္ ကုမၸဏီလိုမ်ိဳး တရုတ္ကုမၸဏီ အမ်ားအျပားရဲ႕ တာ၀န္မဲ့လုပ္ရပ္ေတြ ေတြ႔ရေတာ့ အေတာ္ စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရေလွာင္တမံ စီမံကိန္း လုပ္ငန္းေတြကိုၾကည့္ရင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္တာေတြအေပၚ စစ္ေဆး သံုးသပ္မႈေတြ မေတြ႔ရပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ အဲဒီ စီမံခ်က္ေနရာေတြမွာ လယ္ေျမသိမ္းယူမႈေတြ ရိွေနပါတယ္။”
ဟိ၀မႏၱာဘက္က ျမစ္ေခ်ာင္းေတြ ေရစီးဆင္းမႈ ေျပာင္းလဲကုန္တဲ့ အေျခအေနအေပၚမွာ တရုတ္မွာ တာ၀န္ရိွတယ္လို႔ အျပစ္တင္ခံရယံုတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ေျမေၾကာေရေၾကာဆိုင္ရာ ဇလေဗဒ အခ်က္အလက္ေတြကို ဖလွယ္ေပးဖို႔ ျငင္းဆန္တာေတြ အပါအ၀င္ သူ႔ရဲ႕ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ပြင့္လင္းျမင့္သာမႈ ကင္းမဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း သံသယေတြ ပိုႀကီးလာပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ အထက္ပိုင္း တရုတ္ႏိုင္ငံထဲက ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြနဲ႔ သံလြင္ျမစ္တေလွ်ာက္ တရုတ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ လုပ္ငန္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရွမ္းျပည္ေဒသကိုလည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အျပင္ ေဒသခံေတြရဲ႕ ေန႔ဓဒူ၀ စား၀တ္ေနေရး ထိခိုက္ေစတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာေစတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျမစ္ေခ်ာင္မ်ားဆိုင္ရာ အဖဲြ႔က ကိုစိုင္းစိုင္းက ေျပာပါတယ္။
“အေပၚဖက္ပိုင္းမွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္မႈရယ္။ ေနာက္ထပ္ တရုတ္ကေန သေဘၤာႀကီးေတြ သြားလာႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျမစ္တေလွ်ာက္မွာရွိေနတဲ့ ေက်ာက္ေစာင္ေတြကို မိုင္းေဖာက္တာေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္။”
ဒါေၾကာင့္လဲ အျခား ႏိုင္ငံတကာဘဏ္ေတြက တရုတ္ရဲ႕ အခုလို ေရေလွာင္တမံ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ေငြစိုက္ထုတ္ေပးတာ မလုပ္ၾကဘူးလို႔ Bosshard က ေျပာပါတယ္။
“ဒါေပမဲ့ ဒီစီမံကိန္းေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတုန္းပါ။ လူထုအေျချပဳ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ပူပင္မႈေတြ ကိုလည္း တရုတ္ကုမၸဏီေတြက အေလးမထားပါဘူး။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ တိုင္ပင္ညိႇႏိႈင္းမႈေတြ နည္းတာ အစဥ္အလာလို ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ေနေရာင္ျခည္ဟာ အေကာင္းဆံုး ပိုးသတ္ေဆးျဖစ္တယ္၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ ရိွျခင္းအားျဖင့္သာလ်င္ အခြင့္အာဏာကို အေကာင္းဆံုး ေစာင့္ၾကပ္ေပးႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ေျပာလာၿပီးေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလတုန္းက ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီကေန အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းသစ္ေတြ ခ်ေပးခဲ့တာ ျမင္ခဲ့ရပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့လဲ အခု ဒီ စီမံကိန္းေတြမွာေတာ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ တိုင္ပင္ညိႇႏိႈင္းမႈေတြ လံုးလံုး မရိွသေလာက္ပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တကယ့္ကို လိုအပ္တဲ့ ဌာေနႏိုင္ငံေတြက လူမႈလူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းသင့္ပါတယ္။”
အခုလို ေရေလွာင္တမံ စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ကပ္ေဘးဆိုးေတြ ျဖစ္လာမွာ၊ ေရေနသတၱ၀ါေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြ ေရရရိွမႈ စတဲ့ ေဂဟစနစ္တခုလံုးကပါ ထိခိုက္တာေတြ ရိွတယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတင္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ တရုတ္စီမံကိန္းေတြရိွေနတဲ့ ေဒသခံေတြနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အဖဲြ႔ေတြက စိုးရိမ္တႀကီး ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕စီမံကိန္းေတြကို တာ၀န္ယူစိတ္မရိွဘဲ လက္လြတ္စပယ္လုပ္တယ္ ဆိုတာကို ျငင္းပါတယ္။ တရုတ္အေနနဲ႔ ေရေလွာင္တမံ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သူ႔ေအာက္မွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံအတြက္ အၿမဲတမ္း စဥ္းစားေပးၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြအတြက္ အက်ိဳးစီးပြားထိခိုက္ ေအာင္ ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ပါဘူးလို႔ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာခြင့္ရသူ Hong Lei က ေျပာပါတယ္။
“ဒီ ေရေလွာင္တမံ စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ေဂဟစနစ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တာေတြကို အထူးအေလးေပး စဥ္းစား ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။” - လို႔ တရုတ္ဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာသြားတာပါ။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔စီမံကိန္းရဲ႕ ျမစ္ေအာာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္ကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အခုလို တရုတ္ရဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသမွာတင္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြမွာပါ ေျခလွမ္းလာတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္ပါ ျဖစ္လာပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျငင္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ထဲမွာေတာ့ တူရကီႏိုင္ငံနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံပဲ ရိွပါတယ္။
