(Zawgyi/Unicode)
တရုတ်နိုင်ငံသားတွေကို ထိုင်းဘက်က ပေးမဝင်တာကြောင့် မြန်မာပြည်က ဖြတ်ပြီး ထိုင်းကို ဝင်ဖို့လုပ်နေကြတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေဟာ လတ်တလော တာချီလိတ်မြို့နယ်ထဲမှာ လူ ၅၀၀ ကျော်စာရင်း ရှိနေပါတယ်။ သူတို့တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အာဏာပိုင်တွေဘက်က ဘယ်လို စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေသလဲဆိုတာကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် စုစုကပြောပြသွားမှာပါ။
ထိုင်းဘက်ကို ဝင်မရလို့ တာချီလိတ်မြို့နယ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အခြေအနေကို ပြေပြပေးပါမယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံက ပြည်ဝင်ခွင့်ပိတ်ထားချိန်မှာ မြန်မာ-ထိုင်း နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်ကနေ သွားလာဖို့ပြင်ဆင်ထားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသား ၅၀၀ ကျော်ဟာ တာချီလိတ်မှာပဲ ဒဏ်ကြေးပေးဆောင်ပြီး နေထိုင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အခုလို COVID-19 ကို ထိန်းချုပ်ကာကွယ်နေချိန်မှာ သူတို့နဲ့ပတ်သက်လို့ လိုအပ်တဲ့ကျန်းမာရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း စီစဉ်နေတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူကလည်း ပြောထားပါတယ်။
COVID-19 ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၇၇ ဦး ရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ တဦးရှိခဲ့တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ဒီရောဂါကိုထိန်းချုပ်ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် ရောဂါဖြစ်ပွားနေတဲ့ နိုင်ငံတွေက လာသူတွေကို ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ ခွင့်မပြုတော့ဘဲ နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်တွေကိုလည်း မနေ့ကစပြီး ပိတ်လိုက်တာပါ။ အဲဒီလိုအချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံကို သွားရောက်မယ့် တရုတ်ခရီးသွားတွေဟာ ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း၊ တာချီလိတ်မြို့နယ်မှာပဲ ရှိနေတာ စာရင်းအရ လူဦးရေ ၅၀၀ ကျော်အထိ ရှိနေတယ်လို့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးချမ်းမြေ့စောက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“စာရင်းအရတော့ ၅၀၀ ကျော်ရှိတယ်။ အမှန်တကယ် ဒီတံတား (မြန်မာ-ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတား) ကနေဝင်တဲ့ EP (Entry Permit) စာရင်းအရပေါ့နော် ၅၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ ပြောတယ်။ အဲဒါတွေကလည်း မြို့ထဲမှာတော့ အဲလောက်မရှိပါဘူးဗျ။ သူတို့ရဲ့ ဗီဇာ EP အရ ခွင့်ပြုထားတဲ့နေရာတွေရှိတယ်။ အဲဒီနေရာတွေသွားတယ်ပေါ့နော်။ အဲတော့လက်ရှိမှာတော့ သူတို့က လဝကမှာ ခရိုင်မှူးနဲ့လည်း ပြောဖြစ်ပါတယ်။ ခရိုင်မှူးနဲ့ပြောဖြစ်တော့ ဒဏ်ကြေးပေါ့နော်။ သူတို့က ဒဏ်ကြေးဆောင်ပြီးတော့ ဆက်နေမယ်ဆိုရင်တော့ နေလို့ရတယ်ပေါ့။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လဝကဘက်ကတော့ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနကို လမ်းညွှန်မှုခံထားတယ်ဗျ။ ပြန်တော့ မကျသေးဘူးဗျ။”
ကိုရိုနာရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ မရှိသေးပေမဲ့ ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းတွေကို အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေကလည်း ပြောထားပါတယ်။ အခုလို ကာကွယ်နေချိန်မှာ တာချီလိတ်မှာရောက်ရှိနေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနက အခုလိုတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
“ကျနောတို့အနေနဲ့ကတော့ သက်ဆိုင်ရာ တာချီလိတ်မှာရှိတဲ့ ရောဂါတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေး ကော်မတီ၊ နောက် ဆက်စပ်နေတဲ့ ဌာနတွေဖြစ်တဲ့ လဝကတို့ ပြည်သူ့ရဲတို့ ဒီဟိုတယ်ခရီးသွားလာရေးတို့ နောက် လေကြောင်းပို့ဆောင်ရေးဌာနတို့ အတူတူတွဲပြီးမှ ဒေသအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းရဲ့ လမ်းညွှန်မှုနဲ့အတူ စီစဉ်ဆောင်ရွက်သွားရမှာပါ ခင်ဗျ။”
ဒါကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဦးစီးမှူး ဒေါက်တာမြင့်ကျော်က ဗွီအိုအေကိုပြောသွားတာပါ။ ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းမှာ ဒီရောဂါကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် ပြည်သူလူထုအခြေပြု ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း ဆက်ပြောပြသွားပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ရောဂါစောင့်ကြပ် ကြည့်ရှုခြင်းအနေနဲ့တော့ နယ်စပ်ဂိတ်ဝင်ပေါက်တွေကနေ စောင့်ကြည့်နေတယ်။ ကျနောတို့ ရပ်ရွာဒေသ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေနဲ့ ရပ်ရွာအုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ပါ ပေါင်းပြီး ပြည်သူလူထုအခြေပြု ရောဂါစောင့်ကြပ် ကြည့်ရှုရေးလုပ်ငန်းနဲ့ သတင်းပေးပို့ခြင်း လုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ ကျနော်တို့ ပြည်သူလူထုကို အသိပညာမြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းကို အုပ်စုငယ်လေးတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာတွေရှိတယ်။ ဒါကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းမှာ ဆောင်ရွက်နေတာတွေပေါ့လေ။”
နယ်စပ်ဂိတ်ကနေတဆင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားတွေ ဝင်ထွက်သွားလာနေကျဖြစ်တဲ့ တာချီလိတ်မှာတော့ အရင်က ခရီးသွားသူများခဲ့ပေမဲ့ အခုချိန်မှာ ဧည့်သည်အဝင်နည်းသွားတယ်လို့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တချို့က ဆိုပါတယ်။
ကိုရိုနာရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ရေးအတွက် လာတဲ့ ခရီးသွားဧည့်သည်တွေကို ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေ အရင်လုပ်ပြီးမှ တည်းခိုခွင့်ပြုဖို့ သင့်၊ မသင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်တယ်လို့ တာချီလိတ်မှာရှိတဲ့ ဟိုတယ်တခုက ပြောပါတယ်။
“အခုဆို ကျနော်တို့ဆိုရင် တရုတ်ကိုပဲ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်လူမျိုးကိုမဆို ဒီသူစိမ်းတွေဝင်လာပြီဆိုရင် သူတို့ရဲ့ကျန်းမာရေး အခြေအနေကို ဒီကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပညာပေးထားတဲ့အတိုင်း သူတို့ကိုစစ်ဆေးတာပေါ့လေ။ စစ်ဆေးပြီးတော့မှ တကယ်လို့ တည်းခိုခွင့်ရမယ့်သူဆိုရင် ကျနော်တို့က တည်းခိုခွင့်ပေးပါတယ်။ တကယ်လို့ တည်းခိုခွင့်မရတဲ့ သူဆိုရင်တော့ အဆင်မပြေဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ တည်းခိုခွင့်မပေးဘူးဗျ။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ အခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်ကနေ မနေ့က မတ်လ ၁၆ ရက်အထိ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ COVID-19 စောင့်ကြည့်နဲ့ သံသယလူနာ ၁၃၃ ဦးရှိခဲ့ပြီး အဲဒီထဲက ၂၁ ဦးကိုတော့ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တွေ့ခဲ့တာပါ။
အခုလက်ရှိအချိန်မှာတော့ အသက် ၃၀ အရွယ်ရှိတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသား တဦးကို စောင့်ကြည့်လူနာအဖြစ်နဲ့ တာချီလိတ်ပြည်သူ့ဆေးရုံမှာ သီးခြားထားရှိ ကုသပေးနေပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဟူပေပြည်နယ်၊ ဝူဟန်မြို့နေ စတင်ခဲ့တဲ့ ဒီကိုရိုနာရောဂါပိုးဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၆၁ နိုင်ငံကိုကူးစက်ခဲ့ပြီး၊ လူပေါင်း ၁၈၀,၀၀၀ ကျော် ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။ စုစုပေါင်း သေဆုံးသူကတော့ ၇,၁၀၀ ကျော်အထိ ရှိသွားပါပြီ။
[Unicode Version]
မွနျမာပွညျဖွတျပွီး ထိုငျးသှားခငြျတဲ့ တရုတျနိုငျငံသား ၅၀၀ ကြောျ တာခြီလိတျမှာရှိနေ
တရုတျနိုငျငံသားတှကေို ထိုငျးဘကျက ပေးမဝငျတာကွောင့ျ မွနျမာပွညျက ဖွတျပွီး ထိုငျးကို ဝငျဖို့လုပျနကွေတဲ့ တရုတျနိုငျငံသားတှဟော လတျတလော တာခြီလိတျမွို့နယျထဲမှာ လူ ၅၀၀ ကြောျစာရငျး ရှိနပေါတယျ။ သူတို့တှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အာဏာပိုငျတှဘေကျက ဘယျလို စီစဉျဆောငျရှကျနသေလဲဆိုတာကို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ စုစုကပွောပွသှားမှာပါ။
ထိုငျးဘကျကို ဝငျမရလို့ တာခြီလိတျမွို့နယျထဲမှာ ရှိနတေဲ့ တရုတျနိုငျငံသားတှရေဲ့ အခွအေနကေို ပွပွေပေးပါမယျ။
ထိုငျးနိုငျငံက ပွညျဝငျခှင့ျပိတျထားခြိနျမှာ မွနျမာ-ထိုငျး နယျစပျဂိတျပေါကျကနေ သှားလာဖို့ပွငျဆငျထားတဲ့ တရုတျနိုငျငံသား ၅၀၀ ကြောျဟာ တာခြီလိတျမှာပဲ ဒဏျကွေးပေးဆောငျပွီး နထေိုငျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။ အခုလို COVID-19 ကို ထိနျးခြုပျကာကှယျနခြေိနျမှာ သူတို့နဲ့ပတျသကျလို့ လိုအပျတဲ့ကနြျးမာရေး ဆောငျရှကျခကြျတှကေိုလညျး စီစဉျနတေယျလို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူကလညျး ပွောထားပါတယျ။
COVID-19 ကူးစကျခံထားရသူ ၁၇၇ ဦး ရှိခဲ့ပွီး သဆေုံးသူ တဦးရှိခဲ့တဲ့ ထိုငျးနိုငျငံဟာ ဒီရောဂါကိုထိနျးခြုပျကာကှယျနိုငျဖို့အတှကျ ရောဂါဖွဈပှားနတေဲ့ နိုငျငံတှကေ လာသူတှကေို ဆိုကျရောကျဗီဇာ ခှင့ျမပွုတော့ဘဲ နယျစပျဂိတျပေါကျတှကေိုလညျး မနေ့ကစပွီး ပိတျလိုကျတာပါ။ အဲဒီလိုအခြိနျမှာ မွနျမာနိုငျငံကနတေဆင့ျ ထိုငျးနိုငျငံကို သှားရောကျမယ့ျ တရုတျခရီးသှားတှဟော ရှမျးပွညျနယျအရှေ့ပိုငျး၊ တာခြီလိတျမွို့နယျမှာပဲ ရှိနတော စာရငျးအရ လူဦးရေ ၅၀၀ ကြောျအထိ ရှိနတေယျလို့ မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးခမြျးမွေ့စောက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“စာရငျးအရတော့ ၅၀၀ ကြောျရှိတယျ။ အမှနျတကယျ ဒီတံတား (မွနျမာ-ထိုငျး ခစြျကွညျရေးတံတား) ကနဝေငျတဲ့ EP (Entry Permit) စာရငျးအရပေါ့နောျ ၅၀၀ ကြောျရှိတယျလို့ ပွောတယျ။ အဲဒါတှကေလညျး မွို့ထဲမှာတော့ အဲလောကျမရှိပါဘူးဗြ။ သူတို့ရဲ့ ဗီဇာ EP အရ ခှင့ျပွုထားတဲ့နရောတှရှေိတယျ။ အဲဒီနရောတှသှေားတယျပေါ့နောျ။ အဲတော့လကျရှိမှာတော့ သူတို့က လဝကမှာ ခရိုငျမှူးနဲ့လညျး ပွောဖွဈပါတယျ။ ခရိုငျမှူးနဲ့ပွောဖွဈတော့ ဒဏျကွေးပေါ့နောျ။ သူတို့က ဒဏျကွေးဆောငျပွီးတော့ ဆကျနမေယျဆိုရငျတော့ နလေို့ရတယျပေါ့။ အဲဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လဝကဘကျကတော့ သကျဆိုငျရာဝနျကွီးဌာနကို လမျးညှှနျမှုခံထားတယျဗြ။ ပွနျတော့ မကသြေးဘူးဗြ။”
ကိုရိုနာရောဂါ ဓာတျခှဲအတညျပွုလူနာ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ မရှိသေးပမေဲ့ ကာကှယျရေးနညျးလမျးတှကေို အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျနတေယျလို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူတှကေလညျး ပွောထားပါတယျ။ အခုလို ကာကှယျနခြေိနျမှာ တာခြီလိတျမှာရောကျရှိနတေဲ့ တရုတျနိုငျငံသားတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာနက အခုလိုတှေ လုပျဆောငျနပေါတယျ။
“ကနြောတို့အနနေဲ့ကတော့ သကျဆိုငျရာ တာခြီလိတျမှာရှိတဲ့ ရောဂါတုံ့ပွနျဆောငျရှကျရေး ကောျမတီ၊ နောကျ ဆကျစပျနတေဲ့ ဌာနတှဖွေဈတဲ့ လဝကတို့ ပွညျသူ့ရဲတို့ ဒီဟိုတယျခရီးသှားလာရေးတို့ နောကျ လကွေောငျးပို့ဆောငျရေးဌာနတို့ အတူတူတှဲပွီးမှ ဒသေအုပျခြုပျရေး အဖှဲ့အစညျးရဲ့ လမျးညှှနျမှုနဲ့အတူ စီစဉျဆောငျရှကျသှားရမှာပါ ခငျဗြ။”
ဒါကတော့ ရှမျးပွညျနယျအရှေ့ပိုငျး ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးဦးစီးမှူး ဒေါကျတာမွင့ျကြောျက ဗှီအိုအကေိုပွောသှားတာပါ။ ရှမျးပွညျနယျအရှေ့ပိုငျးမှာ ဒီရောဂါကာကှယျနိုငျဖို့အတှကျ ပွညျသူလူထုအခွပွေု ဆောငျရှကျခကြျတှကေိုလညျး ဆကျပွောပွသှားပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ရောဂါစောင့ျကွပျ ကွည့ျရှုခွငျးအနနေဲ့တော့ နယျစပျဂိတျဝငျပေါကျတှကေနေ စောင့ျကွည့ျနတေယျ။ ကနြောတို့ ရပျရှာဒသေ တိုငျးရငျးသားပွညျသူတှနေဲ့ ရပျရှာအုပျခြုပျရေး အာဏာပိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ပါ ပေါငျးပွီး ပွညျသူလူထုအခွပွေု ရောဂါစောင့ျကွပျ ကွည့ျရှုရေးလုပျငနျးနဲ့ သတငျးပေးပို့ခွငျး လုပျငနျးကို ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ နောကျတခုကတော့ ကနြောျတို့ ပွညျသူလူထုကို အသိပညာမွှင့ျတငျရေးလုပျငနျးကို အုပျစုငယျလေးတှနေဲ့ ဆောငျရှကျခဲ့တာတှရှေိတယျ။ ဒါကတော့ ရှမျးပွညျနယျအရှေ့ပိုငျးမှာ ဆောငျရှကျနတောတှပေေါ့လေ။”
နယျစပျဂိတျကနတေဆင့ျ ကမ်ဘာလှည့ျခရီးသှားတှေ ဝငျထှကျသှားလာနကေဖြွဈတဲ့ တာခြီလိတျမှာတော့ အရငျက ခရီးသှားသူမြားခဲ့ပမေဲ့ အခုခြိနျမှာ ဧည့ျသညျအဝငျနညျးသှားတယျလို့ ဟိုတယျလုပျငနျးရှငျတခြို့က ဆိုပါတယျ။
ကိုရိုနာရောဂါ ကွိုတငျကာကှယျနိုငျရေးအတှကျ လာတဲ့ ခရီးသှားဧည့ျသညျတှကေို ကနြျးမာရေးစဈဆေးမှုတှေ အရငျလုပျပွီးမှ တညျးခိုခှင့ျပွုဖို့ သင့ျ၊ မသင့ျဆိုတာကို ဆုံးဖွတျတယျလို့ တာခြီလိတျမှာရှိတဲ့ ဟိုတယျတခုက ပွောပါတယျ။
“အခုဆို ကနြောျတို့ဆိုရငျ တရုတျကိုပဲ မဟုတျဘူး။ ဘယျလူမြိုးကိုမဆို ဒီသူစိမျးတှဝေငျလာပွီဆိုရငျ သူတို့ရဲ့ကနြျးမာရေး အခွအေနကေို ဒီကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ပညာပေးထားတဲ့အတိုငျး သူတို့ကိုစဈဆေးတာပေါ့လေ။ စဈဆေးပွီးတော့မှ တကယျလို့ တညျးခိုခှင့ျရမယ့ျသူဆိုရငျ ကနြောျတို့က တညျးခိုခှင့ျပေးပါတယျ။ တကယျလို့ တညျးခိုခှင့ျမရတဲ့ သူဆိုရငျတော့ အဆငျမပွဘေူးဆိုရငျ ကနြောျတို့ တညျးခိုခှင့ျမပေးဘူးဗြ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ သတငျးထုတျပွနျခကြျတှအေရ အခုနှဈ ဇနျနဝါရီ ၃၁ ရကျကနေ မနေ့က မတျလ ၁၆ ရကျအထိ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ COVID-19 စောင့ျကွည့ျနဲ့ သံသယလူနာ ၁၃၃ ဦးရှိခဲ့ပွီး အဲဒီထဲက ၂၁ ဦးကိုတော့ ရှမျးပွညျနယျမှာ တှေ့ခဲ့တာပါ။
အခုလကျရှိအခြိနျမှာတော့ အသကျ ၃၀ အရှယျရှိတဲ့ တရုတျနိုငျငံသား တဦးကို စောင့ျကွည့ျလူနာအဖွဈနဲ့ တာခြီလိတျပွညျသူ့ဆေးရုံမှာ သီးခွားထားရှိ ကုသပေးနပေါတယျ။
တရုတျနိုငျငံ၊ ဟူပပွေညျနယျ၊ ဝူဟနျမွို့နေ စတငျခဲ့တဲ့ ဒီကိုရိုနာရောဂါပိုးဟာ နိုငျငံပေါငျး ၁၆၁ နိုငျငံကိုကူးစကျခဲ့ပွီး၊ လူပေါငျး ၁၈၀,၀၀၀ ကြောျ ကူးစကျခဲ့ပါတယျ။ စုစုပေါငျး သဆေုံးသူကတော့ ၇,၁၀၀ ကြောျအထိ ရှိသှားပါပွီ။
