[[Zawgyi/Unicode]]
ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့မှာ ဒီကနေ့အထိ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုတွေရှိနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေ မနေရဲဘဲ နီးစပ်ရာမြို့တွေကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်မှာဆိုရင် လွိုင်ကော်ဘက်က စစ်ဘေးရှောင် လာတဲ့ ဒုက္ခသည် လေးသောင်းအထိ ထပ်တိုးလာပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် ဆီဆိုင်မြို့နယ်မှာလည်း လွိုင်ကော်စစ်ပြေးဒုက္ခသည် နှစ်သောင်းလောက် ရောက်နေပြီလို့ ပရဟိတအကူအညီပေးသမားတွေကပြောပါတယ်။ ကယားပြည်နယ်က စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေအခြေအနေ ရန်ကုန်ကသတင်းရေးသားပေးပို့တာကို နန်းလောဝ်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
လွိုင်ကော်တိုက်ပွဲမှာ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းသုံးပြီး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာတွေကြောင့် မြို့ခံတွေ ဘေးလွတ်ရာပြေးနေရပြီး လွိုင်ကော်မြို့ဟာ လုံးခြောက် ကပ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောကြပါတယ်။ ဒီနေ့ထိလည်း လွိုင်ကော်မြို့မှာ လက်နက်ကြီး ပစ်ခတ်သံတွေ ကြားနေရတယ်လို့လည်းပြောပါတယ်။ ဆီဆိုင်ဘက်စစ်ရှောင်လာတဲ့ လွိုင်ကော်မြို့ခံကတော့ မနေထိုင်ဖို့ မလုံခြုံတာကြောင့် အခုလို တိမ်းရှောင်လာတာလို့ပြောပါတယ်။
“အဲ့ဒီမှာ နေလို့မရဘူး။ ပြီးတော့ ဒီဘက်ပြောင်းလာတာ။ လွိုင်ကော်မှာ လူမရှိတော့ဘူး။ အဲ့ဒီဘက်ရှိနေတဲ့အချိန် သူတို့ လက်နက်ကြီးနဲ့ထုတာလည်း ကြုံရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လေယာဉ်နဲ့ လာတိုက်တာလာကြဲတာလည်း ရှိတယ်။”
လွိုင်ကောမြို့က ဒေသခံတွေဟာ ဒီးမော့ဆိုမြို့ နယ်၊ ဆီဆိုင်မြို့နယ်နဲ့ တခြားနီးစပ်ရာ မြို့နယ်၊ ကျေးရွာတွေမှာ ထွက်ပြေးခိုလှုံနေကြရတာပါ။
လွိုင်ကော် စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ တိမ်းရှောင်လို့အဆင်ပြေအောင် ဒီနေ့မှာတော့ တိုက်ပွဲခဏရပ်ထားတယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။ တိုက်ပွဲကြောင့် အရင်က ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် မှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၄၀,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး လက်ရှိ လွိုင်ကော်မြို့က ဒေသခံတွေ ၄၀,၀၀၀ လောက် ထပ်မံ ခိုလှုံလာကြလို့ ဒီးမော့ဆိုနယ်မှာ စုစုပေါင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ ၈၀,၀၀၀ ကျော်သွားပြီလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
“ဒီရက်ကျတော့ လတ်တလောတော့ တိုက်ပွဲမဖြစ်သေးဘူး။ ရဲဘော်တွေလည်း လှုပ်ရှားသွားလာမှု ခဏလေး ရပ်ထားပေးတယ်။ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေလည်း ကျနော်တို့ ဒီတိုင်း ပြေးလို့ရင်တော့ အဆင်မပြေဘူးလေ။ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေလည်း ကြားညှပ်နေတယ်ပေါ့နော်။ အခုလည်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ စစ်ရှောင်လို့ရအောင်ပေါ့နော်- ကျနော်တို့ ခဏလေး နားထားတဲ့ သဘောမျိုးပေါ့နော်။ အခုလည်း (စစ်ရှောင်) သောင်းနဲ့ချီကို ရှိနေပြီး အရင်က လွိုင်ကော်မှာ စစ်မဖြစ်ခင် ကျနော်တို့ ဒီးမော့ဆိုဘက် ၄၀,၀၀၀ ရှိနေတယ်။ အခုက လွိုင်ကော်လည်း ထပ်ဝင်ပစ်တဲ့အခါကျတော့ စစ်ဘေးရှောင် ၄၀,၀၀၀ လောက် ထပ်ထွက်လာတယ်။ စုစုပေါင်း ၈၀,၀၀၀ ကျော်လောက်ရှိသွားပြီ။”
ဆီဆိုင်မြို့နယ်ဘက်မှာလည်း လွိုင်ကော် စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ ၂၀,၀၀၀ လောက် ရောက်ရှိနေပြီး ဒီနေ့ ညနေအထိ စစ်ဘေးရှောင်ကားတွေ ပြည့်လျှံ ဝင်လာနေတုန်းပဲလို့ ပရဟိကူညီပေးနေသူ ခွန်ကျော်ဆွေက ပြောပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ သက်ဆိုင်ရာ ဆွေမျိုးအိမ်တွေ ကျေးရွာတွေမှာ နေထိုင်ကြသလို ဆီဆိုင်မြို့မှာ ယာယီစခန်း ၄ ခု နေရာချထားပြီး ဆရာတော်နဲ့ အလှူရှင်တွေက စောင့်ရှောက်ထားပါတယ်။ ရေရှည်မှာ စားဝတ်နေရေးအတွက် အခက်အခဲရှိလာနိုင်တာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေ ကူညီပေးဖို့ တောင်းဆိုချင်တယ်လို့ ခွန်ကျော်ဆွေက ပြောပါတယ်။
“နောက်ရေရှည်ကိစ္စကျတော့ ကျနော်တို့ ဆီဆိုင်မြို့နယ်က မြို့နယ်သေးသေးလေးပဲ။ အများစုက လယ်စိုက်တဲ့တောင်သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ဆင်းရဲတဲ့ မြို့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဒီလောက် ပဏာမများတဲ့ လူဦးရေဆိုတော့ ရေရှည်ကျ ကျနော်တို့ တာဝန်ယူဖို့တော့ အရမ်းခက်ခဲတယ်။ ဒီကိစ္စ စစ်ဘေးရှောင်ကိစ္စ ပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချင်တာတော့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေ ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်မှဘဲ ဒီကိစ္စကို ကျနော်တို့ အဆင်ပြေနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့တုန်းကတော့ ဒီးမော့ဆိုနယ် ငွေကုန်းယာယီစစ်ရှောင်စခန်းနားမှာ လက်နက်ကြီးကျရောက်ပြီး လူအထိအခိုက်မရှိပေမယ့်လို့၊ လုံခြုံရေးကြောင့် နေရာပြောင်းရွေ့ ခဲ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ တိုက်ပွဲမှာ စစ်ဘက်အရပ်ဘက်ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့အပြင် အခုလို လေကြောင်းက တိုက်ခိုက်တာမှုကြောင့် အရပ်သားတွေကို ပိုထိခိုက်စေတယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ပြောဆိုပါတယ်။
“စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ဆိုးတာက ရမ်းသမ်းထုတဲ့ဟာပဲပေါ့နော်။ စစ်မြေပြင်ဖြစ်တဲ့နေရာကို မထုဘဲနဲ့ တခါတလေ ပြည်သူနေတဲ့ အိုးအိမ်ဘက် ထုတာတို့၊ ပြည်သူအိုးအိမ်မီးရှို့တာတို့ အဲ့လိုမျိုး ပိုပိုပြီးတော့ ဆိုးလာတယ်ပေါ့နော်။ ပြီးတော့ စစ်တိုက်လေယာဉ်သုံးပြီးတော့ မထင်ရင် မထင်သလို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာ အဲလိုမျိုးတွေ လုပ်လာတာပေါ့နော်။ ပိုပြီးတော့ ဆိုးလာတယ်ပေါ့နော်။”
လွိုင်ကော်မြို့ဝန်းကျင်မှာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားမှုရှိတယ်ဆိုတာ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူက VOA ကို အတည်ပြု ပြောထားပေမယ့်လို့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ်ကိုတော့ မပြောပါဘူး။ လွိုင်ကော်ကို အခုလို ပိတ်ဆို့တိုက်ခိုက်နေမှုကို ရပ်တန့်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလ လူ့အခွင့်အရေးကိုယ်စားလှယ်က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
===========
[[Unicode]]
ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျထဲ လှိုငျကောျစဈပွေးဒုက်ခသညျ ၄၀,၀၀၀ ရောကျနေ
ကယားပွညျနယျ လှိုငျကောျမွို့မှာ ဒီကနေ့အထိ လကျနကျကွီးပဈခတျမှုတှရှေိနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှေ မနရေဲဘဲ နီးစပျရာမွို့တှကေို ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျမှာဆိုရငျ လှိုငျကောျဘကျက စဈဘေးရှောငျ လာတဲ့ ဒုက်ခသညျ လေးသောငျးအထိ ထပျတိုးလာပါတယျ။ ရှမျးပွညျနယျ ဆီဆိုငျမွို့နယျမှာလညျး လှိုငျကောျစဈပွေးဒုက်ခသညျ နှဈသောငျးလောကျ ရောကျနပွေီလို့ ပရဟိတအကူအညီပေးသမားတှကေပွောပါတယျ။ ကယားပွညျနယျက စဈပွေးဒုက်ခသညျတှအေခွအေနေ ရနျကုနျကသတငျးရေးသားပေးပို့တာကို နနျးလောဝျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
လှိုငျကောျတိုကျပှဲမှာ စဈကောငျစီက လကွေောငျးသုံးပွီး ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျတာတှကွေောင့ျ မွို့ခံတှေ ဘေးလှတျရာပွေးနရေပွီး လှိုငျကောျမွို့ဟာ လုံးခွောကျ ကပျနတေယျလို့ ဒသေခံတှကေပွောကွပါတယျ။ ဒီနေ့ထိလညျး လှိုငျကောျမွို့မှာ လကျနကျကွီး ပဈခတျသံတှေ ကွားနရေတယျလို့လညျးပွောပါတယျ။ ဆီဆိုငျဘကျစဈရှောငျလာတဲ့ လှိုငျကောျမွို့ခံကတော့ မနထေိုငျဖို့ မလုံခွုံတာကွောင့ျ အခုလို တိမျးရှောငျလာတာလို့ပွောပါတယျ။
“အဲ့ဒီမှာ နလေို့မရဘူး။ ပွီးတော့ ဒီဘကျပွောငျးလာတာ။ လှိုငျကောျမှာ လူမရှိတော့ဘူး။ အဲ့ဒီဘကျရှိနတေဲ့အခြိနျ သူတို့ လကျနကျကွီးနဲ့ထုတာလညျး ကွုံရတယျ။ နောကျပွီးတော့ လယောဉျနဲ့ လာတိုကျတာလာကွဲတာလညျး ရှိတယျ။”
လှိုငျကောမွို့က ဒသေခံတှဟော ဒီးမော့ဆိုမွို့ နယျ၊ ဆီဆိုငျမွို့နယျနဲ့ တခွားနီးစပျရာ မွို့နယျ၊ ကြေးရှာတှမှော ထှကျပွေးခိုလှုံနကွေရတာပါ။
လှိုငျကောျ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ တိမျးရှောငျလို့အဆငျပွအေောငျ ဒီနေ့မှာတော့ တိုကျပှဲခဏရပျထားတယျလို့ ဒီးမော့ဆိုပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ ပွနျကွားရေးတာဝနျခံက ပွောပါတယျ။ တိုကျပှဲကွောင့ျ အရငျက ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ မှာ စဈဘေးဒုက်ခသညျ ၄၀,၀၀၀ ကြောျရှိပွီး လကျရှိ လှိုငျကောျမွို့က ဒသေခံတှေ ၄၀,၀၀၀ လောကျ ထပျမံ ခိုလှုံလာကွလို့ ဒီးမော့ဆိုနယျမှာ စုစုပေါငျး စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ ၈၀,၀၀၀ ကြောျသှားပွီလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။
“ဒီရကျကတြော့ လတျတလောတော့ တိုကျပှဲမဖွဈသေးဘူး။ ရဲဘောျတှလေညျး လှုပျရှားသှားလာမှု ခဏလေး ရပျထားပေးတယျ။ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှလေညျး ကနြောျတို့ ဒီတိုငျး ပွေးလို့ရငျတော့ အဆငျမပွဘေူးလေ။ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှလေညျး ကွားညှပျနတေယျပေါ့နောျ။ အခုလညျး စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ စဈရှောငျလို့ရအောငျပေါ့နောျ- ကနြောျတို့ ခဏလေး နားထားတဲ့ သဘောမြိုးပေါ့နောျ။ အခုလညျး (စဈရှောငျ) သောငျးနဲ့ခြီကို ရှိနပွေီး အရငျက လှိုငျကောျမှာ စဈမဖွဈခငျ ကနြောျတို့ ဒီးမော့ဆိုဘကျ ၄၀,၀၀၀ ရှိနတေယျ။ အခုက လှိုငျကောျလညျး ထပျဝငျပဈတဲ့အခါကတြော့ စဈဘေးရှောငျ ၄၀,၀၀၀ လောကျ ထပျထှကျလာတယျ။ စုစုပေါငျး ၈၀,၀၀၀ ကြောျလောကျရှိသှားပွီ။”
ဆီဆိုငျမွို့နယျဘကျမှာလညျး လှိုငျကောျ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ ၂၀,၀၀၀ လောကျ ရောကျရှိနပွေီး ဒီနေ့ ညနအေထိ စဈဘေးရှောငျကားတှေ ပွည့ျလြှံ ဝငျလာနတေုနျးပဲလို့ ပရဟိကူညီပေးနသေူ ခှနျကြောျဆှကေ ပွောပါတယျ။ စဈဘေးရှောငျတှဟော သကျဆိုငျရာ ဆှမြေိုးအိမျတှေ ကြေးရှာတှမှော နထေိုငျကွသလို ဆီဆိုငျမွို့မှာ ယာယီစခနျး ၄ ခု နရောခထြားပွီး ဆရာတောျနဲ့ အလှူရှငျတှကေ စောင့ျရှောကျထားပါတယျ။ ရရှေညျမှာ စားဝတျနရေေးအတှကျ အခကျအခဲရှိလာနိုငျတာကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့အစညျးတှေ ကူညီပေးဖို့ တောငျးဆိုခငြျတယျလို့ ခှနျကြောျဆှကေ ပွောပါတယျ။
“နောကျရရှေညျကိစ်စကတြော့ ကနြောျတို့ ဆီဆိုငျမွို့နယျက မွို့နယျသေးသေးလေးပဲ။ အမြားစုက လယျစိုကျတဲ့တောငျသူတှဖွေဈတဲ့အတှကျ ဆငျးရဲတဲ့ မွို့တဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဒီလောကျ ပဏာမမြားတဲ့ လူဦးရဆေိုတော့ ရရှေညျကြ ကနြောျတို့ တာဝနျယူဖို့တော့ အရမျးခကျခဲတယျ။ ဒီကိစ်စ စဈဘေးရှောငျကိစ်စ ပွူနာနဲ့ ပတျသကျရငျတော့ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုခငြျတာတော့ နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှေ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့အစညျးတှေ ပူးပေါငျးပါဝငျဆောငျရှကျနိုငျမှဘဲ ဒီကိစ်စကို ကနြောျတို့ အဆငျပွနေိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ဇနျနဝါရီလ ၈ ရကျနေ့တုနျးကတော့ ဒီးမော့ဆိုနယျ ငှကေုနျးယာယီစဈရှောငျစခနျးနားမှာ လကျနကျကွီးကရြောကျပွီး လူအထိအခိုကျမရှိပမေယ့ျလို့၊ လုံခွုံရေးကွောင့ျ နရောပွောငျးရှေ့ ခဲ့ရတယျလို့ ပွောပါတယျ။
စဈကောငျစီတပျတှဟော တိုကျပှဲမှာ စဈဘကျအရပျဘကျခှဲခွားမှုမရှိတဲ့အပွငျ အခုလို လကွေောငျးက တိုကျခိုကျတာမှုကွောင့ျ အရပျသားတှကေို ပိုထိခိုကျစတေယျလို့ ဒီးမော့ဆိုပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ ပွနျကွားရေးတာဝနျခံက ပွောဆိုပါတယျ။
“စဈကောငျစီဘကျကတော့ ဆိုးတာက ရမျးသမျးထုတဲ့ဟာပဲပေါ့နောျ။ စဈမွပွေငျဖွဈတဲ့နရောကို မထုဘဲနဲ့ တခါတလေ ပွညျသူနတေဲ့ အိုးအိမျဘကျ ထုတာတို့၊ ပွညျသူအိုးအိမျမီးရှို့တာတို့ အဲ့လိုမြိုး ပိုပိုပွီးတော့ ဆိုးလာတယျပေါ့နောျ။ ပွီးတော့ စဈတိုကျလယောဉျသုံးပွီးတော့ မထငျရငျ မထငျသလို ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျတာ အဲလိုမြိုးတှေ လုပျလာတာပေါ့နောျ။ ပိုပွီးတော့ ဆိုးလာတယျပေါ့နောျ။”
လှိုငျကောျမွို့ဝနျးကငြျမှာ တိုကျပှဲတှဖွေဈပှားမှုရှိတယျဆိုတာ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရသူက VOA ကို အတညျပွု ပွောထားပမေယ့ျလို့ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုတှနေဲ့ပတျသကျလို့ အသေးစိတျကိုတော့ မပွောပါဘူး။ လှိုငျကောျကို အခုလို ပိတျဆို့တိုကျခိုကျနမှေုကို ရပျတန့ျဖို့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလ လူ့အခှင့ျအရေးကိုယျစားလှယျက တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
#MyanmarViolence #KayahFighting #VOABurmese #ဒီးမော့ဆို #လှိုငျကောျ #လကွေောငျးတိုကျခိုကျ #စဈဘေးဒုက်ခသညျ #၈၀၀၀၀ကြောျ #ဆီဆိုငျ #အရေးပေါျအကူအညီလို #ဗှီအိုအေ
===========
