၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္း အပြင့္လင္းဆံုးနဲ႔ အားလံုးပါဝင္ႏိုင္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလို႔ဆိုရမယ့္ ဒီကေန႔ က်င္းပတဲ့လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာသံတမန္ေတြ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ဟာလည္း ဒီကေန႔မွာ ေတာင္ႀကီးနဲ႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕တို႔က မဲ႐ံုေတြကို သြားၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ မႏၱေလးကိုအေရာက္ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell က သတင္းေထာက္ေတြကို အခု ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခုလို မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အခု အခ်ိန္ကေတာ့ တကယ္ကို ထူးျခားတဲ့ အခိုက္အတန္႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခိုက္အတန္႔က ႏုိင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕လူေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ဆိုတာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြအတြက္လို႔ ထင္ၾကပါတယ္။ အဲဒါ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါက ျပည္သူလူထုအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြဟာ ငါ့ရဲ႕ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ခိုင္မာတဲ့ သႏၷိဌာန္နဲ႔ ထြက္လာၾကတာပါ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆယ္စုႏွစ္ ေပါင္းမ်ားစြာ မဲေပးခြင့္အတြက္ ျပည္သူလူထု ႐ုန္းကန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသလို တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ အသက္ေတာင္ စြန္႔ခဲ့ၾကရပါတယ္။ မဲေပးခြင့္အတြက္ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ လူေပါင္းမ်ားစြာ ထြက္လာ မဲေပးၾကတာဟာဆိုရင္ တကယ္ကို ထူးျခားလွပါတယ္။ လူထုရဲ႕ အသံ၊ မဲေပးၿပီးေနာက္ပိုင္း မဲေတြ အားလံုးေရတြက္ၿပီးေနာက္မွာ ဘယ္လို ရလဒ္မ်ိဳးပဲ ထြက္ေပၚလာပါေစ ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳ ၾကမွာပါ။”
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ႔လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အစီအစဥ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီးေတြ တစ္ခုခ်င္းစီကို ေစလႊတ္ထားပါတယ္။ အေမရိကန္သံ႐ံုးက ႏိုဝင္ဘာ ၈ ျဖစ္စဥ္ေတြကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနမွာျဖစ္ၿပီး လာမယ့္ ဧၿပီမွာ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ ေနရာယူတဲ့အထိ ျဖစ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီး ဒဲရက္ခ္မစ္ခ်ဲလ္က အခုလို ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက မဲ႐ံုေတြကုိ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖြဲ႔ေပါင္း ၂၃ ဖဲြ႔ ျပည္နယ္တုိင္း၊ ေဒသတုိင္းမွာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒီကေန႔ ေလ့လာခဲ့တဲ့ မဲ႐ံုေတြမွာ လူတန္းစားေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ၊ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံပါ၀င္တဲ့ မတူကြဲျပားမႈကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ သူတုိ႔ရဲ႕ ဆႏၵေတြကုိေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကတာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါက ေရြးေကာက္ပြဲေန႔အတြက္ သိပ္ကို ထူးျခားတဲ့အျဖစ္အပ်က္ပါ။ ဒါဟာ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ထူးျခားတဲ့၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ လူတုိင္းဟာ တန္းတူအခြင့္အေရး ရွိတယ္၊ အမ်ားျပည္သူ အားလုံးရဲ႕ဆႏၵေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ရၾကပါတယ္။ ဒီကေန႔မွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ မဲေပးခြင့္မရခဲ့သူေတြ ကိုယ့္ရဲ႕ဆႏၵေတြကို မထုတ္ေဖာ္ႏုိင္ခဲ့ၾကသူေတြလည္း အနာဂတ္မွာ သူတို႔ရဲ႕ ဆႏၵကိုအမ်ားနည္းတူ ထုတ္ေဖာ္ႏုိင္ၾကမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ႔လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအစီအစဥ္ တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံ႐ံုးရဲ႕ ဒုတိယအႀကီးအကဲျဖစ္သူ ခရစၥတင္းေဘာင္ဝါဟာ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးက မဲ႐ံုအခ်ိဳ႕ကို သြားေရာက္ ေလ႔လာခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္သံ႐ံုးက ေျပာဆိုထားပါတယ္။
