လူထုရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ ဒီမိုကရေစီအစိုးရကို စစ်တပ်က ဖြုတ်ချအာဏာသိမ်းလို့ ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ မြန်မာအကျပ်အတည်းအပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှု သိပ်မရှိလှပါဘူး။ ယူကရိန်းကိုသာ ပိုမိုဦးစားပေးနေကြတယ်လို့ ယူဆသူတချို့လည်း ရှိနေပါတယ်။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲနဲ့ မြန်မာပြဿနာ ဘယ်လို ကွဲပြားခြားနားပါသလဲ။ ဦးကျော်ဇံသာ ကို မမြသဇင်အောင်က မေးမြန်းဆွေးနွေးထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ပြီခဲ့တဲ့အပတ်တုန်းကတော့ အင်ဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ ထိထိရောက်ရောက် ထဲထဲဝင်ဝင် ကူညီနိုင်မလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ အခု ဒီတပတ်မှာတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေ၊ အမေရိကန်အပါအဝင် နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးမှာ ယူကရိန်းအရေးလောက် အာရုံစိုက်ပြီးတော့ ကူညီတာကို မတွေ့ရဘူး။ အဲဒီတော့ ဒီနေရာမှာ ဒါကို ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့သဘောလို့ ပြောနိုင်လား ဆရာ။

ဖြေ ။ ။ တချို့ကတော့ ဒီကိစ္စကို ပြောကြမယ်။ မပြောတောင်မှ စဉ်းစားမိကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ကျနော် အစဉ်အလာတခုကို ပြောပြရမယ်ဆိုရင် အရင်တုန်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လွတ်လပ်ရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်တယ်။ ၁၉၇၀ မှာ။ အဲဒီအခါမှာ အရှေ့ပါကစ္စတန်တပ်တွေ တိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကလူတွေ သန်းနဲ့ချီပြီးတော့ သုံးလေးသန်းလောက်တော့ ထင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဘက်ကို ထွက်ပြေးကြတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် အင်ဒရာဂန္ဓီက ဘာပြောလဲဆိုရင် တကယ်လို့ ဒီပြဿနာသာ ဥရောပမှာဆိုရင် တကကမ္ဘာလုံးက အုံ့အုံ့ကျက်ကျက်နဲ့ ဖြစ်နေမှာ။ အခု ဒို့အာရှတိုက်မှာ ဖြစ်တာမို့လို့ ဥရောပတိုက်သားတွေက ဂရုမစိုက်ကြဘူး။ သူတို့ဒေသက မဟုတ်လို့ဆိုပြီး ပြောခဲ့ဖူးတာတခု ရှိတယ်ဆိုတာကို ကျနော် သွားသတိရမိတယ်။ နောက်တခု နောက်တခု ပြောကြတာလည်း ရှိတယ်။ ဥပမာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးတော့ ပြီးခါနီးမှာ ဂျပန်မှာ အနုမြူဗုံးကျဲချလိုက်တယ်။ စစ်ပြီသွားတယ်။ ဆိုတော့ တချို့က အာရှသားတွေက ပြန်ပြီးစဉ်းစားကြတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ နာဇီဂျာမဏီနဲ့ ဖက်ဆစ်ဂျပန် ကျူးလွန်တာ ဘယ်သူက ကျူးလွန်တာ ပိုများသလဲ။ ဘယ်သူ့ကျူးလွန်မှုက ပိုအပြစ်ကြီးသလဲ။ တကယ်တော့ နာဇီဂျာမဏီရဲ့ ကျူးလွန်မှုက ပိုပြီးအပြစ်ကြီးတယ်။ အနုမြူဗုံးကျဲပြီးတော့ ဒဏ်ခတ်ခြင်းခတ်ရမယ်ဆိုရင် ဂျာမဏီကိုပါ ဘာကြောင့်မလုပ်ခဲ့ဘဲနဲ့ ဂျပန်ကိုသာ ဘာကြောင့်လုပ်ရသလဲ။ ဒါက ဥရောပသားကိုညှာပြီး အာရှသားမို့ တမင်ခွဲခြားလုပ်တယ်ဆိုပြီးတော့ အဲဒီလို ကြံကြံဖန်ဖန် တွေးတာရေးတာတချို့လည်း ကျနော် ဖတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်ဆိုတော့ အခုကိစ္စမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံက အာရှတိုက်မှာမို့လို့ သူတို့ဥရောပမှာ မဟုတ်လို့ တမင်ခွဲခြားဆက်ဆံတယ်။ အာရှသားမို့လို့ သိပ်ဦးစားမပေးတာများလားလို့ တွေးတဲ့လူလည်း တွေးကောင်တွေးလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီလောက်အထိ မစဉ်းစားလိုပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံတယ်လို့ ယူဆမယ်ဆိုရင် ဘယ်အချက်တွေက အဓိကကွာဟချက်တွေ ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ခွဲခြားဆက်ဆံတယ်ဆိုတာ အခြေအနေချင်းမတူလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူကရိန်းက ဥရောပနိုင်ငံ ဖြစ်တယ်။ မဟာဗျူဟာအရ ပိုပြီးတော့ အရေးပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ သိပ်ကွာတယ်။ ဒီကိစ္စမှာ။ နောက်ပြီးတော့ ဥရောပရဲ့ ဒီမိုကရေစီ ထွန်းကားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ယူကရိန်းက ဒီမိုကရေစီဘက်ကို ထွန်းကားယိမ်းလာတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်တယ်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲခဲ့ပြီးကတည်းက ပြီးတော့ အခုအခါမှာ နောက်ဆုံး နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ဖို့တောင်မှ သူက ကြိုးပမ်းနေတဲ့အချိန်။ နေတိုးကလည်း ဒါကို မျှော်လင့်ချက်ကြီးစွာနဲ့ စောင့်စားနေတဲ့အချိန်မှာ ဒါကို ရုရှားက မလိုလားဘူး။ သူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေတိုးရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိစေချင်ဘူး။ သူဘာသာနေရင်တော့ တမျိုးပေါ့။ ယူကရိန်းက အဲဒီလိုဖြစ်လာတဲ့အခါ ရုရှားက စိုးရိမ်လို့ ဖြစ်လာတယ်ဆိုတော့ ဒီကိစ္စမှာလည်း နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာမယ့်နိုင်ငံ။ နောက်ပြီး သူတို့ရဲ့ အနောက်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒီအတွက် သူတို့ ပိုပြီးတော့ ဦးစားပေးတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ယူကရိန်းသမ္မတကိုယ်တိုင်ကလည်း ပြောတယ် နောက်ပိုင်းမှာ ခင်များတို့ ကျုပ်တို့နိုင်ငံကို ကူညီနေရတာ charity သနားလို့ အလှူပေးနေတယ်လို့ မထင်နဲ့။ ခင်များတို့နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးကို ကျုပ်က ရှေ့တန်းကနေ ကာကွယ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါက ပိုပြီးတော့ အရေးကြီးတယ် ထင်ပါတယ်။ ယူကရိန်းကို ဘာကြောင့်အရေးပေး ဆောင်ရွက်နေလည်းဆိုတာ။

မေး ။ ။ သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကြောင့် မြန်မာနဲ့ ယူကရိန်းကြားမှာ နိုင်ငံတကာရဲ့ အာရုံစိုက်မှုက ပိုပြီးတော့ ကွဲပြားနေတယ်လို့ ယူဆနိုင်သလား ဆရာ။

ဖြေ ။ ။ မှန်ပါတယ်။ ဒါကလဲ စောစောကပြောခဲ့တဲ့ ပထဝီအနေအထားနဲ့ ဆက်စပ်နေတာပါပဲ။ ယူကရိန်းမှာ အဓိကအားဖြင့် ယူကရိန်းမှာရှိတဲ့ ခရိုင်းမီယား (Crimean) ဒေသက သိပ်အရေးပါပါတယ်။ ခရိုင်းမီယားကျွန်စွယ် (Crimean Peninsula) ဟာ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ တောင်ဘက်ပင်လယ်ကို ထွက်ပေါက် ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံမှာ မြောက်ဘက်က ပင်လယ်တွေ အသုံးမကျပါဘူး။ ဥပမာ Baltic Sea - ဘောတစ်ပင်လယ်ဆိုရင် တနှစ်မှာ ရှစ်လလုံးလုံး ရေခဲနေတယ်။ သူတို့ရဲ့ စစ်သင်္ဘောတွေ၊ ကုန်သွယ်ရေးသင်္ဘောတွေ ဘယ်လိုမှ သုံးလို့မရ ဖြစ်တယ်။ သူတို့ တောင်ဘက်ကို ထွက်ချင်တယ်ဆိုရင် ခရိုင်းမီယားကတဆင့် Black Sea ကို လာရတယ်။ Bosporus ရေလက်ကြားကိုဖြတ်မယ်။ မြေထဲပင်လယ် (Mediterranean sea) ကတဆင့် ထွက်ရတယ်။ ဒါကြောင့် သမိုင်းမှာ ခရိုင်းမီယားတို့ကို Warm water port, Warm water policy - ရေနွေးဆိပ်ကမ်းလို့ ခေါ်ပြီး၊ ရုရှားအတွက် သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။ အခု ၂၀၁၄ မှာ သိမ်းခဲ့တာကလည်း အဓိက ဒီကိစ္စအတွက် ရုရှားက ခရိုင်းမီယားကို ရယူခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ဒီနေရာကို မရရင်တော့ အနောက်နိုင်ငံတွေ ငါကို ပိတ်စို့တော့မှာပဲဆိုတဲ့ဟာနဲ့ သူက လက်ဦးမှုရယူ သိမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက အရင်စစ်ပွဲတွေ၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နဲ့ အခြားသောစစ်ပွဲတွေမတိုင်မီ စစ်ဖြစ်ရင် ရုရှားက ခရိုင်းမီယားကျွန်စွယ်ကို ရအောင်သိမ်းယူရပါတယ်။ ရအောင်သိမ်းရပါတယ်။ ဒါက သိပ်ကိုအရေးကြီးတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နိုင်ငံအနေအထားအရ သိသာထင်ရှားတဲ့ သဘာဝအရင်းအမြစ်တွေ မရှိတာ။ နောက်တခုကတော မဟာဗျူဟာမြောက် အားနည်းတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ အာရုံစိုက်မှုကနည်းတယ်လို့ ပြောဆိုနေတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါက ခိုင်လုံတဲ့အကြောင်းပြချက်လို့ ဆိုနိုင်သလား။

ဖြေ ။ ။ ခိုင်လုံပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သံယဇာတအရင်းအမြစ်က မြန်မာနိုင်ငံလည်း မနည်းပါဘူး။ အများကြီး ပေါများပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက သံယဇာတတွေက အနောက်နိုင်ငံတွေအတွက် လောလောဆယ် အပူတပြင်း လိုအပ်နေတာ immediate need မဟုတ်ဘူး။ ယူကရိန်းမှာ ရှိနေတာက ကောက်ပဲသီးနံှတွေပေါ့။ သူတို့က စိုက်ပျိုးခင်းတွေ အလွန်အောင်မြင်တယ်။ ဥရောပကို စားနပ်ရိက္ခာတွေ ဖြန့်ဖြူးပေးတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါကြောင့် Bread Basket of the Europe လို့ ပြောကြတယ်။ မြန်မာလိုပြောရမယ်ဆိုရင် စပါးကျီ - ဆန်ဂိုထောင်၊ ဆန်အိုးကြီးလို့ တင်စားပြီးပြောတဲ့နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ် ယူကရိန်းမှာ ပြဿနာဖြစ်ပြီးတော့ မပို့နိုင်ရင် ထမင်းငတ်ကုန်မယ်။ အခုပဲ ပါမုန့်အခက်အခဲတွေ ကြုံတွေ့နေရတာ အများကြီးဖြစ်ပါတယ်ဆိုတော့ သူတို့ရဲ့ သယံဇာတတွေက ဥရောပအတွက် လောလောဆယ်မှာ သိပ်အရေးကြီးနေတယ်။ အလားတူပါပဲ ရေနံတွေ ဘာတွေလည်း ယူကရိန်းကိုဖြတ်ပြီးတော့ ပို့ရတယ်။ အဲဒါဆိုတော့ ယူကရိန်းက အဓိကကျတဲ့နေရာ ဖြစ်နေတော့ မြန်မာနိုင်ငံထက် ဥရောပက ယူကရိန်းကို ဦးစားပေးတာဆိုတာတော့ သိပ်မဆန်းပါဘူး။ ဒါကိုလည်း သူတို့ထည့်ပြီး စဉ်းစားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီတော့ ယူကရိန်းနဲ့ မြန်မာနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု ထောက်ထားရမည့်ကိစ္စရပ်တွေမှာရော ဘယ်လို အခန်းကဏ္ဍကနေ ရှိပါသလဲ။ ယူကရိန်းကို ပိုပြီးတော့ ထောက်ပံ့ပေးနေလား၊ မြန်မာကို ပိုပြီးတော့ ထောက်ပံ့ပေးတာ အဲဒီလိုမျိုး ဘယ်လိုအနေအထားမှာ ပြောနိုင်ပါသလဲ ဆရာ။

ဖြေ ။ ။ ယူကရိန်းကို ပိုပြီးတော့ ထောက်ပံ့ပေးနေတယ်ဆိုတာ ယူကရိန်းက ပိုလိုအပ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ယူကရိန်းဟာ ရုရှားက ဗုံးကျဲပြီးတော့ အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်နေတာ၊ ယူကရိန်းပြည်သူတွေ နေလို့မရတာတွေ၊ ဆေးရုံတွေ၊ စာသင်ကျောင်းတွေကအစ သတင်းတွေထဲမှာ တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ဆိုတော့ ဒီဟာတွေက ယူကရိန်းအတွက် ပိုပြီးအကူအညီ လိုအပ်ပါတယ်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံ ပြည်သူတွေဟာ တိုင်းပြည်ထဲမှာနေမရလို့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ကမ္ဘာ့တဝှမ်း ထွက်ပြေးနေရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေက အကူအညီ ပိုလိုအပ်နေတာ မှန်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း အကူအညီပေးနေကြတဲ့နေရာမှာ သူတို့ တော်တော်များများ ပေးပါတယ်။ လိုအပ်သလောက်ပေါ့။ သို့သော်လဲပဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ရောက်ရှိဖို့ အခက်အခဲ ကြုံရတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေဆီ မရောက်နိုင်ကြဘူး။ ပိတ်စို့မှုတွေ၊ ဟန့်တာမှုတွေ ရှိနေတယ်။ ဘယ်ဘက်က ဆက်သွယ်ရမယ်ဆိုတာ ကြံဖန်ကြိုးစားရတာတွေ ရှိပါတယ်။ ယူကရိန်းမှာလည်း ဒီလိုအခက်အခဲတွေ ရှိပေမဲ့ သူတို့က humanitarian corridor ဆိုပြီးတော့ နှစ်ဘက်နားလည်မှုနဲ့ လမ်းဖွင့်ပြီးတော့ အခါအားလျော်စွာနဲ့ လုပ်နေတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ ယူကရိန်းကိုတော့ ပိုပေးရမှာပေါ့။ လိုလည်းလိုအပ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ မကြာသေးခင်ကပဲ သမ္မတဘိုင်ဒန်က Burma Act ဥပဒေမူကြမ်းကို လက်မှတ်ထိုးလိုက်ပါတယ်။ ဒီထဲမှာ အချက် (၃) ချက် ပါတယ်။ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ပေးမယ်။ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေကို ပေးမယ်။ စစ်လက်နက်မဟုတ်တဲ့ ကီရိယာတွေကို ထောက်ပံ့ပေးမယ်။ ဒီပေါ်မှာ တော်တော်များများ အားတက်လာတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လဲ ဘယ်လောက်အနေအထားအထိ ထိထိရောက်ရောက် ဖြစ်မယ်လို့ မျှော်လင့်နိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ အားတက်စရာကောင်းတဲ့ အကူအညီ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိထိရောက်ရောက်ဆိုတာ ဘယ်လောက်အနေအထားအထိ လိုချင်သလဲ။ စာနာမှု အထောက်အပံ့တွေ သက်သာခွင့် ရရှိရေး ဘာညာဆိုရင်တော့ - အဲဒီနေရာမှာတော့ ထိရောက်မှု ရှိနိုင်တယ်ပေါ့။ အခုနပြောခဲ့တဲ့ ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲတွေကို logistics ကို ပြေအောင်လုပ်နိုင်ရင် သူတို့က ပို့ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လောက်အနေအထားအထိ လိုချင်သလဲ။ အခု စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ကိစ္စ။ စစ်တပ်ကို နိုင်ငံရေးအရ ဖယ်ထုတ်ချင်တယ်။ အဲဒီကိစ္စကနေ လွတ်မြောက်တဲ့အထိ အကူအညီ လိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီအတွက်တော့ မလုံလောက်ပါဘူး။ အတိုက်အခံတွေဘက်က၊ ခုခံတွန်းလှန်ရေးအင်အားစုတွေကလည်း လေယာဉ်ပစ်အမြှောက်တွေ လိုအပ်တယ် ဘာညာ တချို့ကလည်း ပြောကြတယ်။ လေယာဉ်ပစ်အမြှောက်ရအုံးတော့ အဲဒါဟာ ပွဲပြီပြတ်တဲ့အထိ လက်နက်အင်အား မဟုတ်ပါဘူး။ ပွဲပြီပြတ်တဲ့ လက်နက်အင်အားဆိုတာ ဟိုဘက်ကလည်း ရုရှားကလည်း အပြင်းအထန် နောက်ကနေ ပံ့ပိုးပေးနေမှာဖြစ်တော့ အဲဒါနဲ့ အဆင်ပြေနိုင်တဲ့ အင်အားကို ပေးနေတာဖြစ်မယ်။ နောက်ပြီးတော့ တကယ့်အခိုင်အမာ ဖွဲ့စည်းလေ့ကျင့်ထားတဲ့ စစ်တပ် တကယ်လိုအပ်တယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှာသာ ဖြစ်မှာပါ။ စစ်ရေးအားဖြင့် အနိုင်တိုက်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ အကူအညီပေးပါဆိုရင်တော့ အနောက်နိုင်ငံတွေကလည်း ပေးနိုင်လိမ့်မယ် မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ပေးလာရင်တော့ သူတို့ရဲ့ စစ်မျက်နှာအသစ်ကို ဒီဘက်မှာ ဖွင့်လာရတဲ့သဘောပါ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူကရိန်းမှာ ဖွင့်နေရတာအပြင် ဒီဘက်မှာလည်းပဲ အလားတူတစ်ခု ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို သူတို့ လက်ခံနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

မေး ။ ။ ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တဲ့စစ်ကို နိုင်ငံတကာက ဝိုင်းပြီးတော့ အပြစ်တင်နေပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကတော့ ဒီအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်တာကို မတွေ့ရပါဘူး ဆရာ။ နောက် တဘက်မှာကြတော့ မြန်မာနိုင်ငံက ရုရှားနဲ့ နီးစပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိနေပါတယ်။ အခုလာမယ့်တပတ်မှာ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်ပင်က ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နဲ့ တွေ့မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း ထွက်နေပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တစုံတရာ ရိုက်ခတ်မှု ရှိနိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ တရုတ်သမ္မတရဲ့ ရုရှားကိုသွားတဲ့ ခရီးစဉ်မှာ သူတို့ရဲ့ Agenda တွေ ဘာတွေဆွေးနွေးမလဲဆိုတာတွေကို သူတို့ ထုတ်ပြန်ခြင်း မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ကျနော့်အထင်ကို ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ယူကရိန်းစစ်က အဓိကကျပါလိမ့်မယ်။ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားနဲ့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို တရုတ်က ညှိနှိုင်းဖို့ဆိုပြီးတော့ ပြောထားတာ ရှိပါတယ်။ ဒီကိစ္စတွေတင်မကဘူး၊ တရုတ်ရဲ့ ညှိနှိုင်းစေ့စပ်မှုက တလောတုန်းက အောင်မြင်မှုတွေလည်း ရရှိခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗီယားနဲ့ အီရန်ဆိုရင် ဘယ်လိုမှ သင့်မြတ်နိုင်စရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ တရုတ်က ဝင်ရောက်စေ့စပ်ပေးတယ်။ ပြီခဲ့တဲ့အပတ်က သူတို့ဟာ အောင်မြင်မှုရတယ်။ ဒီကိစ္စကို အမေရိကန်တောင်မှ ဘယ်သူပဲ စေ့စပ်စေ့စပ် အောင်မြင်မှုရတယ်၊ ပြေလည်မှုရတယ်ဆိုရင် သူတို့ ကြိုဆိုရမှာပဲလို့ အမေရိကန်ကိုယ်တိုင်က ပြောကြားခဲ့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ တရုတ်က ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းကိုလည်း အဲဒီလိုပဲ စေ့စပ်ဖို့ တချိန်တည်းမှာ ပြောထားတာပါ။ အဲဒါကိုတော့ အမေရိကန်ဘက်က သိပ်လက်မခံချင်ဘူး၊ ဘာညာပေါ့။ အတင်းပြောနေကြတာ ရှိတယ်။ သို့သော်လဲပဲ တရုတ်က တကယ်သဘောထားမှန်နဲ့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို လိုချင်တယ်လို့ ကျနော်ကတော့ ထင်တယ်။ ဆိုတော့ တကယ်လို့ ရုရှားသမ္မတနဲ့ တရုတ်သမ္မတ တွေ့တဲ့အခါမှာ မြန်မာအကြောင်းအရာကိုပါ ထည့်ဆွေးနွေးမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ပြေလည်မှု ရရှိရေးအတွက် ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာကို ပြောလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရုတ်ဟာ စစ်ဖြစ်ဖို့ မလိုချင်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံ ပြေလည်ဖို့ ဘယ်အစိုးရတက်တက် ငြိမ်းချမ်းနေဖို့ လိုချင်တယ်။ အဲဒါမှ သူက စီးပွားရေးလုပ်လို့ရမှာ။ သူ့အကျိုးစီးပွားကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မှာဖြစ်တော့ တရုတ်က စစ်တိုက်ချင်တဲ့နိုင်ငံလို့ ကျနော် မယူဆဘူး။ စီးပွားရေးလုပ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံသာ ဖြစ်တယ်။ ဒီကိစ္စမှာလည်း သူက ရုရှားနဲ့တွေ့ရင် သင့်မြတ်ရေးအတွက် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲဆိုတာကို ပြောကောင်းပြောနိုင်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီတော့ မြန်မာနိုင်ငံပေါ် နိုင်ငံတကာကနေ ပိုပြီးတော့ အာရုံစိုက်လာနိုင်တဲ့အကြောင်းကော ရှိနိုင်သလား။

ဖြေ ။ ။ တချို့ကတော့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် သိပ်အာရုံမစိုက်နိုင်ဘူးလို့ ပြောနေကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ စောစောက ဆွေးနွေးခဲ့ကြတဲ့အတိုင်းဆို မဟုတ်ပါဘူး။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲဖြစ်လာတာ တနှစ်ပဲ ရှိသေးတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းခဲ့တာ ၂ နှစ် ရှိနေပြီ။ တကယ်လို့ သူတို့သာ ထိထိရောက်ရောက် ကူညီချင်သပဆိုရင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲမဖြစ်ခင် တနှစ်လုံးဖြစ်နေခဲ့တာ သူတို့ သိပ်မှထိထိရောက်ရောက် မကိုင်ခဲ့ပါဘူး။ သူတို့က အာဆီယံကိုပဲ တွန်းနေကြတယ်။ အာဆီယံလုပ်ပါ မင်းတို့နောက်မှာ ငါလိုက်မယ်ဆိုတပဲ လုပ်နေကြတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို သိပ်တက်တက်ကြွကြွတော့ ကူညီမယ်၊ သို့သော်လဲပဲ ပွဲပြတ်အောင်အထိ မရည်ရွယ်ဘူး။ ယူကရိန်းမှာတော့ ပွဲပြတ်အောင်အထိ လုပ်မယ်ဆိုတာတော့ လုံးဝတာဝန်ယူထားတယ်။ အာဆီယံက ဦးဆောင်ပြီတော့ လုပ်ဖို့အတွက် အာဆီယံကိုပဲ တိုက်တွန်းပေးနေတာ ရှိပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေ ပိုပြီးတော့ စိတ်ဝင်စားလာဖို့အတွက် တမင်လုပ်ပြလို့လည်း ရနိုင်မယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။ သူတို့က သူတို့နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားနဲ့ပဲ စောစောက ပြောခဲ့သလိုပဲ နှိုင်းယှဉ်စဉ်းစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ ... ကျေးဇူးပါအများကြီးတင်ပါတယ် ဆရာ။

===== Unicode =======

လူထုရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ ဒီမိုကရစေီအစိုးရကို စဈတပျက ဖွုတျခအြာဏာသိမျးလို့ ဖွဈလာခဲ့တဲ့ မွနျမာအကပြျအတညျးအပေါျ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးရဲ့ အာရုံစူးစိုကျမှု သိပျမရှိလှပါဘူး။ ယူကရိနျးကိုသာ ပိုမိုဦးစားပေးနကွေတယျလို့ ယူဆသူတခြို့လညျး ရှိနပေါတယျ။ ယူကရိနျးစဈပှဲနဲ့ မွနျမာပွူနာ ဘယျလို ကှဲပွားခွားနားပါသလဲ။ ဦးကြောျဇံသာ ကို မမွသဇငျအောငျက မေးမွနျးဆှေးနှေးထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ပွီခဲ့တဲ့အပတျတုနျးကတော့ အငျဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈလာတာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျမှာ ဘယျလောကျအထိ ထိထိရောကျရောကျ ထဲထဲဝငျဝငျ ကူညီနိုငျမလဲဆိုတာကို ဆှေးနှေးခဲ့ပါတယျ။ အခု ဒီတပတျမှာတော့ အနောကျနိုငျငံတှေ၊ အမရေိကနျအပါအဝငျ နိုငျငံတကာအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအရေးမှာ ယူကရိနျးအရေးလောကျ အာရုံစိုကျပွီးတော့ ကူညီတာကို မတှေ့ရဘူး။ အဲဒီတော့ ဒီနရောမှာ ဒါကို ခှဲခွားဆကျဆံတဲ့သဘောလို့ ပွောနိုငျလား ဆရာ။

ဖွေ ။ ။ တခြို့ကတော့ ဒီကိစ်စကို ပွောကွမယျ။ မပွောတောငျမှ စဉျးစားမိကွမယျ ထငျပါတယျ။ ကနြောျ အစဉျအလာတခုကို ပွောပွရမယျဆိုရငျ အရငျတုနျးက ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ လှတျလပျရေးစဈပှဲ ဖွဈတယျ။ ၁၉၇၀ မှာ။ အဲဒီအခါမှာ အရှေ့ပါကစ်စတနျတပျတှေ တိုကျတဲ့အတှကျကွောငျ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကလူတှေ သနျးနဲ့ခြီပွီးတော့ သုံးလေးသနျးလောကျတော့ ထငျပါတယျ။ အိန်ဒိယဘကျကို ထှကျပွေးကွတယျ။ အဲဒီအခါမှာ အိန်ဒိယဝနျကွီးခြုပျ အငျဒရာဂန်ဓီက ဘာပွောလဲဆိုရငျ တကယျလို့ ဒီပွူနာသာ ဥရောပမှာဆိုရငျ တကကမ်ဘာလုံးက အုံ့အုံ့ကကြျကကြျနဲ့ ဖွဈနမှော။ အခု ဒို့အာရှတိုကျမှာ ဖွဈတာမို့လို့ ဥရောပတိုကျသားတှကေ ဂရုမစိုကျကွဘူး။ သူတို့ဒသေက မဟုတျလို့ဆိုပွီး ပွောခဲ့ဖူးတာတခု ရှိတယျဆိုတာကို ကနြောျ သှားသတိရမိတယျ။ နောကျတခု နောကျတခု ပွောကွတာလညျး ရှိတယျ။ ဥပမာ ဒုတိယကမ်ဘာစဈပွီးတော့ ပွီးခါနီးမှာ ဂပြနျမှာ အနုမွူဗုံးကြဲခလြိုကျတယျ။ စဈပွီသှားတယျ။ ဆိုတော့ တခြို့က အာရှသားတှကေ ပွနျပွီးစဉျးစားကွတယျ။ ဒုတိယကမ်ဘာစဈအတှငျးမှာ ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ စဈရာဇဝတျမှုတှေ နာဇီဂြာမဏီနဲ့ ဖကျဆဈဂပြနျ ကြူးလှနျတာ ဘယျသူက ကြူးလှနျတာ ပိုမြားသလဲ။ ဘယျသူ့ကြူးလှနျမှုက ပိုအပွဈကွီးသလဲ။ တကယျတော့ နာဇီဂြာမဏီရဲ့ ကြူးလှနျမှုက ပိုပွီးအပွဈကွီးတယျ။ အနုမွူဗုံးကြဲပွီးတော့ ဒဏျခတျခွငျးခတျရမယျဆိုရငျ ဂြာမဏီကိုပါ ဘာကွောငျ့မလုပျခဲ့ဘဲနဲ့ ဂပြနျကိုသာ ဘာကွောငျ့လုပျရသလဲ။ ဒါက ဥရောပသားကိုညှာပွီး အာရှသားမို့ တမငျခှဲခွားလုပျတယျဆိုပွီးတော့ အဲဒီလို ကွံကွံဖနျဖနျ တှေးတာရေးတာတခြို့လညျး ကနြောျ ဖတျခဲ့ဖူးပါတယျဆိုတော့ အခုကိစ်စမှာလညျး မွနျမာနိုငျငံက အာရှတိုကျမှာမို့လို့ သူတို့ဥရောပမှာ မဟုတျလို့ တမငျခှဲခွားဆကျဆံတယျ။ အာရှသားမို့လို့ သိပျဦးစားမပေးတာမြားလားလို့ တှေးတဲ့လူလညျး တှေးကောငျတှေးလိမျ့မယျလို့ ထငျပါတယျ။ ကနြောျကတော့ အဲဒီလောကျအထိ မစဉျးစားလိုပါဘူး။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ခှဲခွားဆကျဆံတယျလို့ ယူဆမယျဆိုရငျ ဘယျအခကြျတှကေ အဓိကကှာဟခကြျတှေ ဖွဈနိုငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ခှဲခွားဆကျဆံတယျဆိုတာ အခွအေနခေငြျးမတူလို့ ဖွဈပါတယျ။ ယူကရိနျးက ဥရောပနိုငျငံ ဖွဈတယျ။ မဟာဗြူဟာအရ ပိုပွီးတော့ အရေးပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ သိပျကှာတယျ။ ဒီကိစ်စမှာ။ နောကျပွီးတော့ ဥရောပရဲ့ ဒီမိုကရစေီ ထှနျးကားတဲ့ နိုငျငံတှမှော ယူကရိနျးက ဒီမိုကရစေီဘကျကို ထှနျးကားယိမျးလာတဲ့ နိုငျငံ ဖွဈတယျ။ ဆိုဗီယကျပွညျထောငျစု ပွိုကှဲခဲ့ပွီးကတညျးက ပွီးတော့ အခုအခါမှာ နောကျဆုံး နတေိုးအဖှဲ့ဝငျ ဖွဈဖို့တောငျမှ သူက ကွိုးပမျးနတေဲ့အခြိနျ။ နတေိုးကလညျး ဒါကို မြှောျလငျ့ခကြျကွီးစှာနဲ့ စောငျ့စားနတေဲ့အခြိနျမှာ ဒါကို ရုရှားက မလိုလားဘူး။ သူ့ပတျဝနျးကငြျမှာ နတေိုးရဲ့ ကိုယျစားလှယျတှေ မရှိစခေငြျဘူး။ သူဘာသာနရေငျတော့ တမြိုးပေါ့။ ယူကရိနျးက အဲဒီလိုဖွဈလာတဲ့အခါ ရုရှားက စိုးရိမျလို့ ဖွဈလာတယျဆိုတော့ ဒီကိစ်စမှာလညျး နတေိုးအဖှဲ့ဝငျ ဖွဈလာမယျ့နိုငျငံ။ နောကျပွီး သူတို့ရဲ့ အနောကျဒီမိုကရစေီနိုငျငံလညျး ဖွဈတယျ။ ဒီအတှကျ သူတို့ ပိုပွီးတော့ ဦးစားပေးတယျလို့ ထငျပါတယျ။ ယူကရိနျးသမ်မတကိုယျတိုငျကလညျး ပွောတယျ နောကျပိုငျးမှာ ခငျမြားတို့ ကြုပျတို့နိုငျငံကို ကူညီနရေတာ charity သနားလို့ အလှူပေးနတေယျလို့ မထငျနဲ့။ ခငျမြားတို့နိုငျငံရဲ့ လုံခွုံရေးကို ကြုပျက ရှေ့တနျးကနေ ကာကှယျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒါက ပိုပွီးတော့ အရေးကွီးတယျ ထငျပါတယျ။ ယူကရိနျးကို ဘာကွောငျ့အရေးပေး ဆောငျရှကျနလေညျးဆိုတာ။

မေး ။ ။ သမိုငျးကွောငျးဆိုငျရာ အခကြျအလကျတှကွေောငျ့ မွနျမာနဲ့ ယူကရိနျးကွားမှာ နိုငျငံတကာရဲ့ အာရုံစိုကျမှုက ပိုပွီးတော့ ကှဲပွားနတေယျလို့ ယူဆနိုငျသလား ဆရာ။

ဖွေ ။ ။ မှနျပါတယျ။ ဒါကလဲ စောစောကပွောခဲ့တဲ့ ပထဝီအနအေထားနဲ့ ဆကျစပျနတောပါပဲ။ ယူကရိနျးမှာ အဓိကအားဖွငျ့ ယူကရိနျးမှာရှိတဲ့ ခရိုငျးမီယား (Crimean) ဒသေက သိပျအရေးပါပါတယျ။ ခရိုငျးမီယားကြှနျစှယျ (Crimean Peninsula) ဟာ ရုရှားနိုငျငံရဲ့ တောငျဘကျပငျလယျကို ထှကျပေါကျ ဖွဈပါတယျ။ ရုရှားနိုငျငံမှာ မွောကျဘကျက ပငျလယျတှေ အသုံးမကပြါဘူး။ ဥပမာ Baltic Sea - ဘောတဈပငျလယျဆိုရငျ တနှဈမှာ ရှဈလလုံးလုံး ရခေဲနတေယျ။ သူတို့ရဲ့ စဈသငျ်ဘောတှေ၊ ကုနျသှယျရေးသငျ်ဘောတှေ ဘယျလိုမှ သုံးလို့မရ ဖွဈတယျ။ သူတို့ တောငျဘကျကို ထှကျခငြျတယျဆိုရငျ ခရိုငျးမီယားကတဆငျ့ Black Sea ကို လာရတယျ။ Bosporus ရလေကျကွားကိုဖွတျမယျ။ မွထေဲပငျလယျ (Mediterranean sea) ကတဆငျ့ ထှကျရတယျ။ ဒါကွောငျ့ သမိုငျးမှာ ခရိုငျးမီယားတို့ကို Warm water port, Warm water policy - ရနှေေးဆိပျကမျးလို့ ခေါျပွီး၊ ရုရှားအတှကျ သိပျအရေးကွီးပါတယျ။ အခု ၂၀၁၄ မှာ သိမျးခဲ့တာကလညျး အဓိက ဒီကိစ်စအတှကျ ရုရှားက ခရိုငျးမီယားကို ရယူခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ သူဟာ ဒီနရောကို မရရငျတော့ အနောကျနိုငျငံတှေ ငါကို ပိတျစို့တော့မှာပဲဆိုတဲ့ဟာနဲ့ သူက လကျဦးမှုရယူ သိမျးခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါက အရငျစဈပှဲတှေ၊ ဒုတိယကမ်ဘာစဈနဲ့ အခွားသောစဈပှဲတှမေတိုငျမီ စဈဖွဈရငျ ရုရှားက ခရိုငျးမီယားကြှနျစှယျကို ရအောငျသိမျးယူရပါတယျ။ ရအောငျသိမျးရပါတယျ။ ဒါက သိပျကိုအရေးကွီးတဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ နိုငျငံအနအေထားအရ သိသာထငျရှားတဲ့ သဘာဝအရငျးအမွဈတှေ မရှိတာ။ နောကျတခုကတော မဟာဗြူဟာမွောကျ အားနညျးတယျ။ ဒါကွောငျ့မို့လို့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျမှာ အာရုံစိုကျမှုကနညျးတယျလို့ ပွောဆိုနတောတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါက ခိုငျလုံတဲ့အကွောငျးပွခကြျလို့ ဆိုနိုငျသလား။

ဖွေ ။ ။ ခိုငျလုံပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ သံယဇာတအရငျးအမွဈက မွနျမာနိုငျငံလညျး မနညျးပါဘူး။ အမြားကွီး ပေါမြားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာနိုငျငံက သံယဇာတတှကေ အနောကျနိုငျငံတှအေတှကျ လောလောဆယျ အပူတပွငျး လိုအပျနတော immediate need မဟုတျဘူး။ ယူကရိနျးမှာ ရှိနတောက ကောကျပဲသီးနှံတှပေေါ့။ သူတို့က စိုကျပြိုးခငျးတှေ အလှနျအောငျမွငျတယျ။ ဥရောပကို စားနပျရိက်ခာတှေ ဖွနျ့ဖွူးပေးတဲ့ နိုငျငံ ဖွဈနတေယျ။ အဲဒါကွောငျ့ Bread Basket of the Europe လို့ ပွောကွတယျ။ မွနျမာလိုပွောရမယျဆိုရငျ စပါးကြီ - ဆနျဂိုထောငျ၊ ဆနျအိုးကွီးလို့ တငျစားပွီးပွောတဲ့နရော ဖွဈပါတယျ။ လောလောဆယျ ယူကရိနျးမှာ ပွူနာဖွဈပွီးတော့ မပို့နိုငျရငျ ထမငျးငတျကုနျမယျ။ အခုပဲ ပါမုနျ့အခကျအခဲတှေ ကွုံတှေ့နရေတာ အမြားကွီးဖွဈပါတယျဆိုတော့ သူတို့ရဲ့ သယံဇာတတှကေ ဥရောပအတှကျ လောလောဆယျမှာ သိပျအရေးကွီးနတေယျ။ အလားတူပါပဲ ရနေံတှေ ဘာတှလေညျး ယူကရိနျးကိုဖွတျပွီးတော့ ပို့ရတယျ။ အဲဒါဆိုတော့ ယူကရိနျးက အဓိကကတြဲ့နရော ဖွဈနတေော့ မွနျမာနိုငျငံထကျ ဥရောပက ယူကရိနျးကို ဦးစားပေးတာဆိုတာတော့ သိပျမဆနျးပါဘူး။ ဒါကိုလညျး သူတို့ထညျ့ပွီး စဉျးစားမှာ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီတော့ ယူကရိနျးနဲ့ မွနျမာနဲ့ လူသားခငြျးစာနာမှု ထောကျထားရမညျ့ကိစ်စရပျတှမှောရော ဘယျလို အခနျးကဏ်ဍကနေ ရှိပါသလဲ။ ယူကရိနျးကို ပိုပွီးတော့ ထောကျပံ့ပေးနလေား၊ မွနျမာကို ပိုပွီးတော့ ထောကျပံ့ပေးတာ အဲဒီလိုမြိုး ဘယျလိုအနအေထားမှာ ပွောနိုငျပါသလဲ ဆရာ။

ဖွေ ။ ။ ယူကရိနျးကို ပိုပွီးတော့ ထောကျပံ့ပေးနတေယျဆိုတာ ယူကရိနျးက ပိုလိုအပျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ ယူကရိနျးဟာ ရုရှားက ဗုံးကြဲပွီးတော့ အပွငျးအထနျ တိုကျခိုကျနတော၊ ယူကရိနျးပွညျသူတှေ နလေို့မရတာတှေ၊ ဆေးရုံတှေ၊ စာသငျကြောငျးတှကေအစ သတငျးတှထေဲမှာ တှေ့ရပါလိမျ့မယျ။ ဆိုတော့ ဒီဟာတှကေ ယူကရိနျးအတှကျ ပိုပွီးအကူအညီ လိုအပျပါတယျ။ ယူကရိနျးနိုငျငံ ပွညျသူတှဟော တိုငျးပွညျထဲမှာနမေရလို့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှနေဲ့ ကမ်ဘာ့တဝှမျး ထှကျပွေးနရေတဲ့ အခွအေနေ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့တှကေ အကူအညီ ပိုလိုအပျနတော မှနျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံကိုလညျး အကူအညီပေးနကွေတဲ့နရောမှာ သူတို့ တောျတောျမြားမြား ပေးပါတယျ။ လိုအပျသလောကျပေါ့။ သို့သောျလဲပဲ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ရောကျရှိဖို့ အခကျအခဲ ကွုံရတယျ။ ဒုက်ခသညျတှဆေီ မရောကျနိုငျကွဘူး။ ပိတျစို့မှုတှေ၊ ဟနျ့တာမှုတှေ ရှိနတေယျ။ ဘယျဘကျက ဆကျသှယျရမယျဆိုတာ ကွံဖနျကွိုးစားရတာတှေ ရှိပါတယျ။ ယူကရိနျးမှာလညျး ဒီလိုအခကျအခဲတှေ ရှိပမေဲ့ သူတို့က humanitarian corridor ဆိုပွီးတော့ နှဈဘကျနားလညျမှုနဲ့ လမျးဖှငျ့ပွီးတော့ အခါအားလြောျစှာနဲ့ လုပျနတောတှကေို တှေ့ရပါတယျ။ ယူကရိနျးကိုတော့ ပိုပေးရမှာပေါ့။ လိုလညျးလိုအပျပါတယျ။

မေး ။ ။ မကွာသေးခငျကပဲ သမ်မတဘိုငျဒနျက Burma Act ဥပဒမေူကွမျးကို လကျမှတျထိုးလိုကျပါတယျ။ ဒီထဲမှာ အခကြျ (၃) ခကြျ ပါတယျ။ ငှကွေေးဆိုငျရာ ထောကျပံ့ပေးမယျ။ လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီတှကေို ပေးမယျ။ စဈလကျနကျမဟုတျတဲ့ ကီရိယာတှကေို ထောကျပံ့ပေးမယျ။ ဒီပေါျမှာ တောျတောျမြားမြား အားတကျလာတာကိုလညျး တှေ့ရပါတယျ။ ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လဲ ဘယျလောကျအနအေထားအထိ ထိထိရောကျရောကျ ဖွဈမယျလို့ မြှောျလငျ့နိုငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ အားတကျစရာကောငျးတဲ့ အကူအညီ ဖွဈပါတယျ။ ထိထိရောကျရောကျဆိုတာ ဘယျလောကျအနအေထားအထိ လိုခငြျသလဲ။ စာနာမှု အထောကျအပံ့တှေ သကျသာခှငျ့ ရရှိရေး ဘာညာဆိုရငျတော့ - အဲဒီနရောမှာတော့ ထိရောကျမှု ရှိနိုငျတယျပေါ့။ အခုနပွောခဲ့တဲ့ ပို့ဆောငျဆကျသှယျရေး အခကျအခဲတှကေို logistics ကို ပွအေောငျလုပျနိုငျရငျ သူတို့က ပို့ပေးနိုငျမှာ ဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘယျလောကျအနအေထားအထိ လိုခငြျသလဲ။ အခု စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ကိစ်စ။ စဈတပျကို နိုငျငံရေးအရ ဖယျထုတျခငြျတယျ။ အဲဒီကိစ်စကနေ လှတျမွောကျတဲ့အထိ အကူအညီ လိုခငြျတယျဆိုရငျတော့ အဲဒီအတှကျတော့ မလုံလောကျပါဘူး။ အတိုကျအခံတှဘေကျက၊ ခုခံတှနျးလှနျရေးအငျအားစုတှကေလညျး လယောဉျပဈအမွှောကျတှေ လိုအပျတယျ ဘာညာ တခြို့ကလညျး ပွောကွတယျ။ လယောဉျပဈအမွှောကျရအုံးတော့ အဲဒါဟာ ပှဲပွီပွတျတဲ့အထိ လကျနကျအငျအား မဟုတျပါဘူး။ ပှဲပွီပွတျတဲ့ လကျနကျအငျအားဆိုတာ ဟိုဘကျကလညျး ရုရှားကလညျး အပွငျးအထနျ နောကျကနေ ပံ့ပိုးပေးနမှောဖွဈတော့ အဲဒါနဲ့ အဆငျပွနေိုငျတဲ့ အငျအားကို ပေးနတောဖွဈမယျ။ နောကျပွီးတော့ တကယျ့အခိုငျအမာ ဖှဲ့စညျးလေ့ကငြျ့ထားတဲ့ စဈတပျ တကယျလိုအပျတယျ။ အဲဒီလိုနဲ့ ယှဉျပွိုငျမှာသာ ဖွဈမှာပါ။ စဈရေးအားဖွငျ့ အနိုငျတိုကျဖို့ လုံလောကျတဲ့ အကူအညီပေးပါဆိုရငျတော့ အနောကျနိုငျငံတှကေလညျး ပေးနိုငျလိမျ့မယျ မဟုတျပါဘူး။ သူတို့ပေးလာရငျတော့ သူတို့ရဲ့ စဈမကြျနှာအသဈကို ဒီဘကျမှာ ဖှငျ့လာရတဲ့သဘောပါ ဖွဈပါတယျ။ ယူကရိနျးမှာ ဖှငျ့နရေတာအပွငျ ဒီဘကျမှာလညျးပဲ အလားတူတဈခု ဖွဈလာမယျဆိုတာကို သူတို့ လကျခံနိုငျမှာ မဟုတျပါဘူး။

မေး ။ ။ ရုရှားက ယူကရိနျးကို ကြူးကြောျတဲ့စဈကို နိုငျငံတကာက ဝိုငျးပွီးတော့ အပွဈတငျနပေမေဲ့ တရုတျနိုငျငံကတော့ ဒီအပေါျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဝဖေနျတာကို မတှေ့ရပါဘူး ဆရာ။ နောကျ တဘကျမှာကွတော့ မွနျမာနိုငျငံက ရုရှားနဲ့ နီးစပျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိနပေါတယျ။ အခုလာမယျ့တပတျမှာ တရုတျသမ်မတ ရှီကငြျပငျက ရုရှားသမ်မတ ပူတငျနဲ့ တှေ့မယျဆိုတဲ့ သတငျးတှလေညျး ထှကျနပေါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ မွနျမာနိုငျငံရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တစုံတရာ ရိုကျခတျမှု ရှိနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ တရုတျသမ်မတရဲ့ ရုရှားကိုသှားတဲ့ ခရီးစဉျမှာ သူတို့ရဲ့ Agenda တှေ ဘာတှဆှေေးနှေးမလဲဆိုတာတှကေို သူတို့ ထုတျပွနျခွငျး မတှေ့ရသေးပါဘူး။ ကနြောျ့အထငျကို ပွောရမယျဆိုရငျတော့ ယူကရိနျးစဈက အဓိကကပြါလိမျ့မယျ။ ယူကရိနျးနဲ့ ရုရှားနဲ့ ပွနျလညျသငျ့မွတျရေးကို တရုတျက ညှိနှိုငျးဖို့ဆိုပွီးတော့ ပွောထားတာ ရှိပါတယျ။ ဒီကိစ်စတှတေငျမကဘူး၊ တရုတျရဲ့ ညှိနှိုငျးစေ့စပျမှုက တလောတုနျးက အောငျမွငျမှုတှလေညျး ရရှိခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။ ဥပမာအားဖွငျ့ နှဈပေါငျးမြားစှာ ပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ ဆောျဒီအာရဗေီယားနဲ့ အီရနျဆိုရငျ ဘယျလိုမှ သငျ့မွတျနိုငျစရာ အကွောငျးမရှိဘူး။ တရုတျက ဝငျရောကျစေ့စပျပေးတယျ။ ပွီခဲ့တဲ့အပတျက သူတို့ဟာ အောငျမွငျမှုရတယျ။ ဒီကိစ်စကို အမရေိကနျတောငျမှ ဘယျသူပဲ စေ့စပျစေ့စပျ အောငျမွငျမှုရတယျ၊ ပွလေညျမှုရတယျဆိုရငျ သူတို့ ကွိုဆိုရမှာပဲလို့ အမရေိကနျကိုယျတိုငျက ပွောကွားခဲ့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ တရုတျက ရုရှားနဲ့ ယူကရိနျးကိုလညျး အဲဒီလိုပဲ စေ့စပျဖို့ တခြိနျတညျးမှာ ပွောထားတာပါ။ အဲဒါကိုတော့ အမရေိကနျဘကျက သိပျလကျမခံခငြျဘူး၊ ဘာညာပေါ့။ အတငျးပွောနကွေတာ ရှိတယျ။ သို့သောျလဲပဲ တရုတျက တကယျသဘောထားမှနျနဲ့ ပွနျလညျသငျ့မွတျရေးကို လိုခငြျတယျလို့ ကနြောျကတော့ ထငျတယျ။ ဆိုတော့ တကယျလို့ ရုရှားသမ်မတနဲ့ တရုတျသမ်မတ တှေ့တဲ့အခါမှာ မွနျမာအကွောငျးအရာကိုပါ ထညျ့ဆှေးနှေးမယျဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ပွလေညျမှု ရရှိရေးအတှကျ ဘယျလိုလုပျမလဲဆိုတာကို ပွောလိမျ့မယျလို့ ထငျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ တရုတျဟာ စဈဖွဈဖို့ မလိုခငြျဘူး။ မွနျမာနိုငျငံ ပွလေညျဖို့ ဘယျအစိုးရတကျတကျ ငွိမျးခမြျးနဖေို့ လိုခငြျတယျ။ အဲဒါမှ သူက စီးပှားရေးလုပျလို့ရမှာ။ သူ့အကြိုးစီးပှားကို အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျမှာဖွဈတော့ တရုတျက စဈတိုကျခငြျတဲ့နိုငျငံလို့ ကနြောျ မယူဆဘူး။ စီးပှားရေးလုပျခငြျတဲ့ နိုငျငံသာ ဖွဈတယျ။ ဒီကိစ်စမှာလညျး သူက ရုရှားနဲ့တှေ့ရငျ သငျ့မွတျရေးအတှကျ ဘယျလိုလုပျကွမလဲဆိုတာကို ပွောကောငျးပွောနိုငျတယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီတော့ မွနျမာနိုငျငံပေါျ နိုငျငံတကာကနေ ပိုပွီးတော့ အာရုံစိုကျလာနိုငျတဲ့အကွောငျးကော ရှိနိုငျသလား။

ဖွေ ။ ။ တခြို့ကတော့ ယူကရိနျးစဈပှဲကွောငျ့ သိပျအာရုံမစိုကျနိုငျဘူးလို့ ပွောနကွေတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ စောစောက ဆှေးနှေးခဲ့ကွတဲ့အတိုငျးဆို မဟုတျပါဘူး။ ယူကရိနျးစဈပှဲဖွဈလာတာ တနှဈပဲ ရှိသေးတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အာဏာသိမျးခဲ့တာ ၂ နှဈ ရှိနပွေီ။ တကယျလို့ သူတို့သာ ထိထိရောကျရောကျ ကူညီခငြျသပဆိုရငျ ယူကရိနျးစဈပှဲမဖွဈခငျ တနှဈလုံးဖွဈနခေဲ့တာ သူတို့ သိပျမှထိထိရောကျရောကျ မကိုငျခဲ့ပါဘူး။ သူတို့က အာဆီယံကိုပဲ တှနျးနကွေတယျ။ အာဆီယံလုပျပါ မငျးတို့နောကျမှာ ငါလိုကျမယျဆိုတပဲ လုပျနကွေတယျ။ အနောကျနိုငျငံတှဟော မွနျမာနိုငျငံကို သိပျတကျတကျကွှကွှတော့ ကူညီမယျ၊ သို့သောျလဲပဲ ပှဲပွတျအောငျအထိ မရညျရှယျဘူး။ ယူကရိနျးမှာတော့ ပှဲပွတျအောငျအထိ လုပျမယျဆိုတာတော့ လုံးဝတာဝနျယူထားတယျ။ အာဆီယံက ဦးဆောငျပွီတော့ လုပျဖို့အတှကျ အာဆီယံကိုပဲ တိုကျတှနျးပေးနတော ရှိပါတယျ။ အနောကျနိုငျငံတှေ ပိုပွီးတော့ စိတျဝငျစားလာဖို့အတှကျ တမငျလုပျပွလို့လညျး ရနိုငျမယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။ သူတို့က သူတို့နိုငျငံရဲ့ အမြိုးသားအကြိုးစီးပှားနဲ့ပဲ စောစောက ပွောခဲ့သလိုပဲ နှိုငျးယှဉျစဉျးစားရမှာ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ဟုတျကဲ့ပါ ... ကြေးဇူးပါအမြားကွီးတငျပါတယျ ဆရာ။