ဒီသတင္းပတ္ English Learning: American Idioms and Expressions က႑မွာ ဖုံ၊အမိႈက္ လုိ႔အဓိပၸါယ္ရတဲ့ Dirt ေဝါဟာရကို အေျခခံတဲ့ Dig up dirt, Dirt cheap နဲ႔ Dish the dirt တို႔ကိုတင္ျပထားပါတယ္။
(၁) Dig up dirt
Dig အမႈိက္သရုိက္၊ ဖုုံ၊ အညစ္အေၾကး ကုိ တူးေဖာ္္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ ဒီအသံုးရဲ ႔ အီဒီယံအဓိပၸါယ္ကေတာ့ လူတဦးတေယာက္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အမိႈက္လုိ့တင္စားေျပာႏုိင္တဲ့ မေကာင္းေၾကာင္းကို လိုက္စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ နီးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဝင္ေရြးခ်ယ္ခံမဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ဘက္ေတြအေၾကာင္း သိကၡာက်ရေလေအာင္၊ နံမည္ပ်က္ရေလေအာင္ အက်င့္စာရိတၱမေကာင္းတာ၊ အျပစ္ရွိတာေတြကို လိုက္စံုစမ္းၿပီး အမ်ားသိေအာင္ သတင္းျဖန္႔ေဖာ္ထုတ္တတ္ေလ့ရွိရာမွာ ဒီ Dig up dirt ကို ရည္ညြွန္းသံုးေလ့ရွိပါတယ္။ တနည္းေတာ့ အရႈပ္ေတာ္ပုံကုိေဖာ္ထုတ္တာဒါမွမဟုတ္တေယာက္ေယာက္ကုိ စိတ္အေႏွာင့္္အယွက္ျဖစ္ေစမဲ့၊ နစ္နာႏုိင္ေစမဲ့ကိစၥမ်ဳိးကုိလူသိရွင္ျကားျဖစ္ေအာင္ျပဳ လုပ္တာမ်ိဳးလုိ့လည္းဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအသံုးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။
Politicians try to dig up dirt about their opponents, especially when the elections are near.
ႏုိင္ငံေရးသမားေတြအေနနဲ႔အထူးသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ နီးလာၿပီဆိုရင္ သူတုိ႔ယွဥ္ၿပိဳင္ဘက္ေတြအေၾကာင္း မေကာင္းတာေတြကို လိုက္လံစံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကတယ္။
(၂) Dirt cheap
Dirt (ဖုံ၊ အမိႈက္)၊ Cheap (ေစ်းေပါတာ) ဆုိေတာ့ စကားစုတခုလံုးရဲ ႔ တုိက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အမိႈက္လုိဘဲ ေစ်းေပါတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမိႈက္ဆိုတာ တန္းဖိုးမရွိတဲ့အတုိင္း ေစ်းေပါတဲ့ေနရာမွာ အမိႈက္ေလာက္ပဲ တန္းဖိုးရွိတယ္လို႔ တင္စားေျပာဆုိတဲ့အတြက္ ဒီအသံုးရဲ ႔ အီဒီယံအဓိပၸါယ္ကရွင္းပါတယ္။ မတန္တဆ ေစ်းေပါတာ၊ သိပ္ကိုေစ်းေပါေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအသံုးမွာေတာ့ ေစ်းကလႊင့္ပစ္သေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႔ေျပာတာႏွင့္တူတယ္လုိ့ဆုိရမွာပါ။ ဒီအသံုးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။
Vegetables are dirt cheap at the farm. So Mary bought a lot !
အဲဒီစုိက္ပ်ိဳးျခံမွာ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြက လႊင့္ပစ္သေလာက္ သိပ္ကိုေစ်းေပါလွတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Mary က အမ်ားႀကီး ဝယ္ခဲ့တယ္။
(၃) Dish the dirt
Dish က ဒီေနရာမွာ ႀကိယာအျဖစ္ အသံုးျပဳထားၿပီး ေဖာ္ထုတ္တာ၊ ေကာ္ထုတ္တာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ The dirt (ဖုံ၊ အညစ္အေၾကး) ဆိုေတာ့ စကားစုတခုလံုးရဲ ႔ တုိက္ရုိက္အဓိပၸါယ္က ဖုံ ၊ အညစ္အေၾကးေတြကို ေဖာ္ထုတ္တာ၊ ေကာ္ထုတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အဓိပၸါယ္မဲ့တဲ့ စကားေတြျဖစ္တဲ့ အတင္းအဖ်င္းကို အမိႈက္သရိုက္နဲ႔ တင္စားေျပာထားတာလို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဒါ့ေျကာင့္အီဒီယံသြယ္ဝိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အတင္းအဖ်င္းေျပာတာဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားနဲ႔ တလံုးတည္းေျပာရင္ေတာ့ Gossip လုပ္တာလို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဒီအသံုးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။
The college girls got together at the restaurant and dished the dirt about the boys.
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူေတြဟာ စားေသာက္ဆုိင္မွာ စုျကျပီးေတာ့ ေယာက်ာ္းေလးေတြအေျကာင္း အတင္းေျပာၾကတယ္။
ဒီသတင္းပတ္ တင္ျပေပးခဲ့တဲ့ Dirt စကားလံုးကို အေျခခံတဲ့ Idiom အသံုးအႏႈန္းေတြက Dig up dirt, Dirt cheap နဲ႔ Dish the dirt တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။