လူေတြအျမတ္တႏိုးထားတဲ့ ဆံပင္ဟာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ အားနည္းမႈနဲ႔ ေရာဂါေတြေၾကာင့္လည္းကၽြတ္ေလ့ရွိေပမယ့္ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့နည္းေတြလည္း ရိွတယ္လို႔ အေရျပားအထူးကုေတြက ဆိုၾကပါတယ္။
ဆံပင္ဟာ ကိုယ္ခႏၶာ အေရျပား အဂၤါတစ္ခုအျဖစ္ ပံုမွန္ႀကီးထြား လႈပ္ရွားလည္ပတ္ေနပါတယ္။ လူတစ္ဦးမွာ ဆံပင္ စုစုေပါင္း အေရအတြက္ (၁) သိန္းကေန (၁) သိန္းခြဲအၾကားရွိၿပီး၊ ဒီအထဲက (၉၀%) က ပံုမွန္ႀကီးထြားရွည္ထြက္ေနရာမွာ (၂) ႏွစ္ကေန (၆) ႏွစ္အထိ ရွည္ၾကာၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရပ္တန္႔သြားပါတယ္။ အခုလို ရပ္တန္႔တာက ဆံပင္အသက္ႀကီးလာၿပီး အနားယူတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္သြားကာ၊ ေနာက္ လပိုင္းအနည္းငယ္အတြင္း အျမွစ္ကေနေသၿပီး ဆံပင္စကၽြတ္သြားကာ ဆံပင္ျမွစ္အသစ္ျပန္ထြက္ ဆံပင္အသစ္ ျပန္ေပါက္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္တစ္ပတ္လည္တာပါ။
အခုလို ဆံပင္ရွင္သန္ လည္ပတ္မႈျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ တေန႔လွ်င္ ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ ဆံပင္ (၅၀) ကေန (၁၀၀) ခန္႔ ရွည္ထြက္မႈ ရပ္တန္႔ၿပီး၊ ကၽြတ္ထြက္ေလ့ရွိတာက ပံုမွန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီအေရအတြက္ထက္ေက်ာ္ၿပီး ကၽြတ္ထြက္ေနလွ်င္၊ ဆံပင္ျမန္ျမန္ပါးလားလွ်င္ေတာ့၊ ဆံပင္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တစ္ခုခုမွားယြင္းေနၿပီမို႔၊ အေၾကာင္းရင္းရွာဖို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ျပသတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ ဆံပင္ကၽြတ္ထြက္တာကို ဘီးဖီးခ်ိန္၊ ဘရပ္တိုက္ခ်ိန္ ကၽြတ္ထြက္တာ၊ ပါးလာတာနဲ႔ အိပ္ယာထခ်ိန္ ေခါင္းအံုးေပၚမွာ က်န္ခဲ့တာမ်ိဳးေတြကေန သတိျပဳမိႏိုင္ပါတယ္။
ဆံပင္ကၽြတ္ထြက္ရျခင္း အဓိက အေၾကာင္းရင္း (၂) ခုထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ အားနည္းတဲ့အပိုင္းမွာေတာ့ ဆံပင္ ေဆးလိမ္းတာ၊ ေဆးဆိုးတာ၊ ပံုသြင္းတာမ်ိဳးေတြကေန ေခါင္းဖီးေခါင္းေလွ်ာ္တာေတြအထိ ပတ္သက္ေနပါတယ္။ ဆံပင္ အေရာင္တင္ေဆး၊ အေရာင္ခၽြတ္ေဆး၊ ဆံပင္ေကာက္ေဆး၊ ဆံပင္ေျဖာင့္ေဆးေတြမွာ ဓာတုပစၥည္းေတြ ပါေလ့ရွိၿပီး၊ မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးတတ္လွ်င္ေတာ့ ျပႆနာျဖစ္လာဖို႔ အလြန္နည္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မွန္မွန္ကန္ကန္ မသံုးတတ္လွ်င္ေတာ့၊ ဆံပင္တည္ေဆာက္ပံုကို ထိခိုက္ၿပီး ဆံပင္ပ်က္စီးသြားပါေတာ့တယ္။ မမွန္ကန္တဲ့နည္းေတြထဲမွာ ဆိုးေဆးေတြ အသံုးမ်ားလြန္းတာ၊ မိမိဆံပင္နဲ႔မလိုက္တဲ့ ျပင္းထန္လြန္းတဲ့ ေဆးသံုးမိတာ၊ ဆိုးေဆးထားသင့္ခ်ိန္ထက္ ပိုထားမိတာ၊ တစ္ေန႔ထဲ (၂) ခါဆက္တိုက္ ေဆးဆိုးတာ၊ ဆိုးေဆးတစ္မ်ိဳးဆိုးၿပီး မႀကိဳက္လို႔ ခ်က္ခ်င္း ေနာက္တစ္မ်ိဳးထပ္ဆိုးမိတာေတြ ပါပါတယ္။ အခုလို ဆံပင္ျပဳျပင္မိတာေၾကာင့္ ဆံပင္ ၾကမ္းလာတာ၊ ပ်က္လာတာ၊ အကၽြတ္မ်ားလာတာေတြကို သတိျပဳမိလွ်င္၊ ဒီဆံပင္ျပဳျပင္ပစၥည္းေတြသံုးတာကို ေခတၱရပ္နားထားသင့္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဆံပင္က်စ္တာမွာလည္း က်စ္ဆံမီးပံု အၿမဲက်စ္ထားတာက၊ ဆံပင္အရင္းကို လိမ္ထားၿပီး ဖိအားေတြ အမ်ားႀကီးေပးထားမိတာေၾကာင့္ ဆံပင္ကၽြတ္ေစတတ္ပါတယ္၊ အထူးသျဖင့္ ေခါင္းေဘးဖက္ နားထင္ေနရာမွာဆိုလွ်င္ ပိုကၽြတ္လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဆံပင္က်စ္တာေၾကာင့္ ဆံပင္ကၽြတ္ေနခ်ိန္မွာ၊ ဆံပင္ဆက္က်စ္မယ္ဆိုလွ်င္လည္း၊ ပံုစံအေျပာင္းအလဲ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေခါင္းဖီးတာ၊ ဘရပ္(ခ်္) တိုက္တာ၊ ေခါင္းေလွ်ာ္တာေတြမ်ားလြန္းတာေၾကာင့္လည္း၊ ဆံပင္ပ်က္စီးၿပီး အကၽြတ္မ်ားေစႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔က ဆံပင္မ်ားမ်ားဖီးလွ်င္၊ အထူးသျဖင့္ တစ္ေန႔ကို အႀကိမ္ (၁၀၀) ဖီးလွ်င္ ဆံပင္သန္ေစတယ္လို႔ မွားယြင္းယူဆ ျပဳမူတာေၾကာင့္ ဆံပင္ပိုကၽြတ္သြားေစပါတယ္။ ဘီးဖီးရာမွာလည္း ဆံပင္အထိ မနာေစမယ့္ အသြားတံုးၿပီး က်ဲတဲ့ ဘီမ်ိဳးကို သံုးသင့္ၿပီး၊ ဆံပင္ကို အားနဲ႔ဖိေဆာင့္ဆြဲသလို ထိခိုက္ေစႏိုင္တဲ့ ခၽြန္ခၽြန္ စိတ္စိတ္နဲ႔ အလံုးလို ဘီးလိန္မ်ိဳးေတြကို မသံုးသင့္ပါဘူး။ ဘရပ္(ခ်္) တိုက္တာကိုလည္း ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း အႀကိမ္မ်ားစြာ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ေခါင္းေလွ်ာ္ရာမွာလည္း လူတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး၊ ဓာတုေဆးပါတဲ့ ေဆးတစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳး မတူႏိုင္ေပမယ့္ အၾကမ္းမ်ဥ္းအားျဖင့္ တစ္ပတ္ကို (၁) ႀကိမ္ကေန (၃) ႀကိမ္ထိသာ ေခါင္းေလွ်ာ္သင့္ပါတယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ခ်ိန္မွာ Conditioner တြဲသံုးလွ်င္ ေခါင္းဖီးတာ၊ ဆံပင္ပံုသြင္းတာကို ပိုလြယ္ေစပါတယ္။ ဆံပင္က စိုေနခ်ိန္မွာ ပိုကၽြတ္လြယ္တာေၾကာင့္၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ၿပီး ပုဝါနဲ႔ ဆံပင္ကို ၾကမ္းၾကမ္းဖိတိုက္တာမ်ိဳး၊ ၾကမ္းၾကမ္း ဘီးနဲ႔ ဘရပ္(ခ်္)နဲ႔ ဖိတိုက္တာမ်ိဳးလည္း မလုပ္သင့္ပါဘူး။
မ်ိဳးရိုးေၾကာင့္ ဆံပင္ကၽြတ္ ဆံပင္ပါးလာတာနဲ႔ ထိပ္ေျပာင္တာမ်ိဳးကေတာ့၊ ဆံပင္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈနဲ႔ မဆိုင္တာမို႔ ကာကြယ္ရ ခက္ပါတယ္။ အေဖအေမ မ်ိဳးရိုးဗီဇ ပါလာတာေၾကာင့္ အမ်ားအားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆံပင္ပါးလာတာ ပိုျဖစ္တတ္ၿပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ထိပ္ေျပာင္တာ ပိုအျဖစ္မ်ားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ဳိ ႔ဆယ္ေက်ာ္သက္၊ အသက္ (၂၀) ေက်ာ္ (၃၀) ေက်ာ္ကကိုစၿပီး ထိပ္ေျပာင္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ကာကြယ္ရခက္ေပမယ့္ ဆံပင္သန္ေစတဲ့ Minoxidil ေဆးရည္ ျဖန္းတာ၊ လိမ္းတာနဲ႔ ဆံပင္ပါးလာတာ၊ကၽြတ္တာေတြကို သက္သာေစနိုင္ၿပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ Finasteride ေသာက္ေဆးကို ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ဆံပင္ကၽြတ္သက္သာေအာင္ သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းပိုမိုသိႏိုင္ဖို႔ ကိုဝင္းမင္း က ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အေရးျပားအထူးကု ဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာစိုးဝင္းဦး ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။