ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းကြောနာတာက အရင် လူကြီးတွေမှာသာ အဖြစ်များရာကနေ၊ အခု လူငယ်တွေမှာပါ အဖြစ်များလာတယ်လို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေက ထောက်ပြနေပါတယ်။ လူငယ်တွေမှာ အဖြစ်များလာတဲ့ ဒီ ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းကြောနာတာက၊ တကယ်တော့ အသက် ၄၀-၅၀ အရွယ် လည်ပင်းအသုံးများတဲ့လူကြီးတွေမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ လည်ပင်းကြီးပေါင်းတက်တဲ့ အဆင့်မဟုတ်ပါဘူး။ လူကြီးတွေ လည်ပင်းကြီးပေါင်းတက်လာချိန်မှာ အများအားဖြင့် လည်ရိုးအဆစ်ကြားတွေကျဉ်းတာနဲ့ အရိုးအတက်ထွက်တာတွေ တွေ့ရပေမဲ့၊ အခု အသက် ၁၈ နှစ်ကနေ ၂၅-၃၀ အရွယ် လူငယ်တွေမှာ အလားတူ ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းကြောနာတာတွေမှာတော့ ကြီးပေါင်းလိုမျိုး လည်ပင်းအဆစ်ကျဉ်းတာ၊ အရိုးအတက်ထွက်တာတွေ မတွေ့ရပါဘူး။
လူငယ်တွေမှာ အခုလို ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းကြောနာ ဖြစ်ရခြင်း အဓိကအကြောင်းရင်းက၊ အကြာကြီး ခေါင်းငုံ့ အာရုံစိုက် တစ်ခုခုလုပ်တာကြောင့် အများကြီးပိုလေးလာတဲ့ ခေါင်းကို လိုက်ထိန်းပေးရတဲ့ လည်ပင်းကြွက်သားတွေ အများကြီး တင်းလာကာ၊ ဒဏ်ပိသွားတာကြောင်ပါ။ ခေါင်းက ရှေ့ကိုတည့်တည့်ထားလျှင် (၁၂) ပေါင်ခန့်သာလေးပြီး၊ (၁၅) ဒီဂရီ ငုံ့လိုက်ချိန်မှာ (၂၇) ပေါင်လေးလာကာ၊ (၃၀) ဒီဂရီထိ ငုံ့လိုက်လျှင်တော့ ပေါင် (၄၀) အထိကို လေးသွားတာပါ။ အခုခေတ်မှာ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေအနေနဲ့ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေဖြစ်တဲ့ မိုဘိုင်း လက်ကိုင်ဖုန်း၊ စမတ်ဖုန်းတွေ၊ ကွန်ပြူတာ Game ကစားတာတွေ၊ Tablet တွေ၊ ကွန်ပြူတာသုံးတာ စတာတွေကို၊ နာရီတွေနဲ့ချီ အချိန်ကြာကြာ ဆက်တိုက် ခေါင်းငုံပြီး သုံးစွဲတာ ပိုများလာတာကြောင့် အခုလို ပိုအဖြစ်များလာတာပါ။
ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းကြောနာတာနဲ့တွဲပြီး ခေါင်းကိုက်တာ၊ ခေါင်းအုံတာနဲ့ တချို. မျက်ရိုးကိုက်တာတွေလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလက္ခဏာတွေ စပြလာချိန်မှာ ချက်ချင်း ဆရာဝန်ပြသင့်ပါတယ်။ ဆရာဝန်မပြဘဲ၊ အခုလို ဖြစ်နေတာကို ရေရှည် ဆက်လုပ်မိပါက၊ လည်ပင်းအရိုးကိုပါထိခိုက်ကာ လည်ပင်းကြီးပေါင်းတက်တာအပြင်၊ နောက်ဆုံး လည်ပင်းက အာရုံကြောကြီးတွေကိုပါ ထိခိုက်ပြီး ထုံကျင်လာတာ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေ အားနည်း၊ ပျက်စီးသွားတာအထိ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် စစချင်း အဆင့်ဖြစ်တဲ့ ဒီ ဇက်ကြောတက်၊ လည်ပင်းနာတာကို မဖြစ်အောင် အထူး ကာကွယ်သင့်ပါတယ်။ အဓိက အားဖြင့်တော့ ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းဖြစ်တဲ့ ခေါင်းအကြာကြီးငုံ့ တစ်ခုခုလုပ်တာကို ရှောင်ကျဉ်ဖို့ပါ။ အကြောင်းက နာရီဝက်ကျော် အခုလို ငုံ့ပြီးတစ်ခုခုလုပ်တာကြောင့် လည်ပင်းကြွက်သားတွေ စတင်းလာပြီး (၁) နာရီကျော်အကြာမှာ စနာလာနိုင်လို့ပါ။ ဒါကြောင့် စာဖတ်တာအပါအဝင်၊ မိုဘိုင်းလက်ကိုင်ဖုန်းတွေ၊ ကွန်ပြူတာ စတာတွေသုံးရာမှာ လည်ပင်းကြွက်သားတွေ ဒဏ်မပိအောင်၊ ခေါင်းကို မငုံဘဲ မျက်နှာနဲ့ အတည့်အနေအထားမျိုးမှာ လည်ပင်းမတ်မတ်ထားပြီး မျက်လုံးနဲ့ တတန်းတည်းမျိုး ထားသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထိုင်ခုံမှာ ထိုင်သုံးလျှင် ခါးကို မတ်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အကြာကြီးဆက်တိုက်သုံးတာ မဖြစ်ရအောင်လည်း၊ အများဆုံး တစ်နာရီ သုံးပြီးတိုင်းမှာ ခဏနားကာ၊ လမ်းလျှောက်ပေးတာ၊ အပြင်ကိုကြည့်တာ၊ လည်ပင်းလေ့ကျင့်ခန်းလုပ် ဖြေလျော့ပေးတာတွေ လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ ဒီဇက်ကြောတက် လည်ပင်းနာဖြစ်သူတွေ အများစုက ဒီ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေကို (၂) နာရီကျော်ကြာ ဆက်တိုက်ကြည့်ကြသူတွေဖြစ်တာကို သုတေသနမှာ တွေ့ရှိထားလို့ပါ။
ဒါ့အပြင် အခုလို လည်ပင်းကြွက်သားတင်းတာ (Stress) များလာသူတွေအနေနဲ့၊ ညအိပ်ချိန်မှာလည်း၊ လည်ပင်းကြွက်သား လုံးဝပြန်ပြေလျော့သွားအောင် မျက်နှာအပေါ် မျက်နှာကျက်ကို တည့်တည့်ကြည့်နေတဲ့ အနေအထားဖြစ်စေမယ့် မမြင့်လွန်း၊ မနိမ့်လွန်းတဲ့ ခေါင်းအုံးမျိုးကိုသာ သုံးသင့်ပါတယ်။ ခေါင်းအုံးမြင့်လွန်းလျှင် တစ်ညလုံး ခေါင်းငံုံ့ထားသလိုဖြစ်စေပြီး၊ နိမ့်လွန်းလျှင်လည်း တစ်ညလုံး ခေါင်းမော့ထားတဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်စေနိုင်လို့ပါ။
ကုသမှုအနေနဲ့လည်း လည်ပင်းကြွက်သားကို ဒဏ်ပိစေတဲ့ ဒီလျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေသုံးတာ၊ စာဖတ်တာ၊ အကြာကြီး ခေါင်းငုံ အလုပ်လုပ်တာတွေကို ချက်ချင်းရပ်လိုက်ပြီး၊ စစချင်းမှာ ဇက်ကို ရေခဲကပ်ပေးကာ၊ နောက်ပိုင်း မသက်သာသေးလျှင် ရေနွေးကပ်ပေးတာနဲ့ မပြင်းတဲ့ သာမန် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေ (ဥပမာ ပါရာစီတမော၊ အိုင်ဗျူပရိုဖဲန်) စတာတွေနဲ့ ကုသပေးနိုင်ပါတယ်။ အလုပ်တာဝန်အရ ဒီ လည်ပင်းကြွက်သားတွေ ဒဏ်ပိစေတဲ့ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ ကြည့်တာအပါအဝင် အခုလိုမျိုး အလုပ်လုပ်ရသူတွေအနေနဲ့လည်း တစ်နာရီထိုင်လုပ်ပြီးလျှင်၊ မတ်တပ်ရပ် လမ်းလျှေက် နားပေးတာအပြင်၊ လုပ်ငန်းခွင်မဝင်ခင်မှာလည် လည်ပင်းကြွက်သားတွေ ပြေလျှော့အောင် လည်ပင်း အပေါ်အောက်၊ ဘေးလှည့်စောင်းတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း (၆) မျိုးကို အသာအယာ ပုံမှန်လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။
လည်ပင်းလှုပ်ရှားမူ အသေးစိတ်ကတော့ ခေါင်းကိုရှေ့ဖြည်းဖြည်းချင်းငုံပြီး ရင်ဘတ်နဲ့ မေးစိထိကာ (၁) ကနေ (၁၀) ထိရေတွက်ထိန်းထားတာ၊ နောက် ခေါင်းကို တည့်တည်ပြန်ထားပြီး၊ နောက်တခါ နောက်ဖက်ကို မော့ထားကာ မျက်နှာကျက်ကို ကြည့်တဲ့အနေအထားနဲ့ အလားတူ (၁) ကနေ (၁၀) ထိ ရေတွက်တာ၊ တခါ နောက်ကိုပြန်မတ်ပြီး နောက်ထပ် အလားတူ (၁) နေ (၁၀) ရေတွက်ကာ၊ ခေါင်းကို တစ်ကြိမ်စီ ဘယ်ဖက်လှည့်၊ ညာဖက်လှည်.၊ ဘယ်ဖက်ပခုံးထိအောင်စောင်း၊ ညာဖက်ပခုံးထိအောင် စောင်းထားတာတွေပါ။ ဒါပေမဲ့ ဇက်ကို အသံမြည်အောင် ဇက်ချိုးတာမျိုးတော့ မလုပ်သင့်ပါဘူး၊ လည်ပင်းကြီးပေါင်းရှိနေလျှင် အများကြီး ပိုဆိုးသွားစေနိုင်လို့ပါ။ အထက်ပါ နည်းတွေနဲ့ မသက်သာဘဲ ပိုဆိုးလာလျှင် အထူးသဖြင့် လက်ကျင်တာနဲ့ ဆုပ်ကိုင်ရခက်တာ ဖြစ်လာလျှင်၊ မဖြစ်မနေ နီးစပ်ရာ ဆရာဝန်နဲ့ အမြန်ဆုံး ပြသင့်ပါတယ်။ မခံမရပ်နိုင်အောင် နာကျင်မှုပြင်းထန်လွန်းလျှင်တော့ နာတဲ့နေရာကို ဆေးထိုးပေးနိုင်ပေမယ့် အဲ့ဒီအဆင့်ရောက်လျှင် နာတာရှည်ပြင်းထန်သွားနိုင်တာမို့၊ စောစောကတည်းက ကာကွယ်သင့်ပါတယ်။
ဒီရောဂါအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်း က အရိုးအထူးကုနဲ့ ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီး အရေးပေါ်ကုသမှုဌာနက ပါမောက္ခ ဌာနမှူး ဒေါက်တာမော်မော်ဦး ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
