မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အာဟာရပြည့်ဝစာအတွက် ဆန်လုံးညို (Brown Rice) နဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တချို့ ထည့်စားနိုင်အောင်လုပ်သင့်တယ်လို့ အာဟာရပညာရှင်တွေက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
မြန်မာနည်းတူ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတချို့မှာလည်း အရင်ပုံမှန်စားနေကျ ဆန်အဖြူအစားများပြီး ဆီးချိုရောဂါတွေ အဖြစ်များခဲ့တာမို့၊ ဒီဆန်လုံးညိုစားဖို့ အာဟာရ ပညာရှင်တွေက အကြံပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဆန်အဖြူဖြစ်အောင်လုပ်ရာမှာ တကယ်အာဟာရဖြစ်တဲ့ အရာတွေ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့ရတာမို့၊ အာဟာရအပြည့်ရှိပြီးသား ဆန်လုံးညိုအကြမ်းကို စားဖို့က အရေးပါလာတာပါ။ ဆန်လုံးညိုမှာက အမျှင်ဓာတ် (Fiber) အပြင်၊ ကျန်းမာရေးအတွက်ကောင်းတဲ့အဆီ (Unsaturated Fat) နဲ့ ဗီတာမင်ဘီမျိုးစုံ (B-Complex) ပါဝင်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆန်လုံးညိုကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေက လူတချို့လည်း မစားချင်ခဲ့တာမို့ စားချင်စဖွယ်ဖြစ်လာအောင် ပြင်ဆင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်လာခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ဆန်လုံညို မစားချင်သူတွေရှိတာမို့၊ ဆန်လုံးညိုကိုချက်ရာမှာ မွှေးကြိုင်ပြီး အရသာကောင်းအောင် ပြင်ဆင်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ဂျင်းစတဲ့ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်တွေထည့်ပြီး ဆန်လုံးညိုဆန်ပြုတ် လုပ်စားနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒီဆန်လုံးညို၊ ဆန်ပြုတ်ကို အရသာရှိနိုင်အောင်လည်း အာဟာရလည်းရှိတဲ့ အရွက်တချို့ ထည့်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဥပမာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အလွယ်တကူ စိုက်နိုင် ရနိုင်တဲ့ ဒန့်ဒလွန်ရွက်မျိုး၊ ဆန်ပြုတ်မှာ ထည့်ပြုတ်တာမျိုးပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒန့်ဒလွန်သီး စားတာများပေမဲ့ ဒန့်ဒလွန်ရွက်ကိုတော့ သိပ်မစားလှပါဘူး။ တကယ်က ဒန့်ဒလွန်ရွက်မှာလည်း အာဟာရမျိုးစုံပါဝင်ရာမှာ အသားဓာတ်၊ ဗီတာမင် စီ၊ ပိုတက်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်အပြင် သွေးသန့်စေပြီး၊ သွေးတိုးတာနဲ့ သွေးကျတာကိုပါ ထိန်းနိုင်တဲ့ ဓာတ်တွေပါဝင်နေပါတယ်။ ဒန့်ဒလွန်ရွက်ကို မြန်မာ့ရိုးရာ တို့စရာအဖြစ် ရေနွေးစိမ်စားနိုင်သလို၊ အသုတ်လည်း ကြိုက်တဲ့ပုံစံ (ဆီချက်နဲ့ ငြုပ်သီးထဲ့တာအပါအဝင်) နဲ့ သုတ်စားနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူငယ်တွေကနေ လူကြီးတွေအထိ စားလေ့ရှိတဲ့ မုန့်ပဲသွားရေစာတွေအတွက်လည်း သုံးနေကျ ဆန်အဖြူအစား ဆန်လုံးညိုကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒီဆန်လုံးညိုကို ကြိတ်ပြီး မြန်မာတွေကြိုက်တဲ့ မုန့်မျိုးစုံ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ကောက်ညှင်းခွက်ကြော်၊ ကရေကရာ၊ မရွေး စတဲ့ မုန့်တွေလုပ်ရာမှာ ဒီဆန်လုံးညိုကြိတ်ထားတာကို သုံးနိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အိမ်တွင်း အသေးစား အငယ်စားနဲ့ အလတ်စား မုန့်လုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ခရီးသွားတွေလည်းကြိုက်တဲ့ မုန့်မျိုးစုံလုပ်ရာမှာ အခုလို ဆန်လုံးညိုကို ထည့်သွင်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
အာဟာရဖြစ်စေတဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တချို.ရနိုင်ဖို့ ဒန့်ဒလွန်ပင်အပြင် သင်္ဘောသီးပင်မျိုးကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံထဲ မြေရှိသူတွေအတွက် ဘယ်နေရာမှာမဆို စိုက်နိုင်သလို၊ မြေအခက်အခဲရှိလျှင်လည်း မြေကျဉ်းတဲ့နေရာနဲ့ အိမ်ထဲမှာပါ စိုက်နိုင်တဲ့ မှိုလိုမျိုးလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဥပမာ ငွေနှင်းမှို ဆိုလျှင် မြေ ၁၀ ပေ ပတ်လည်အတွင်း သောင်းချီ စိုက်နိုင်သလို၊ အိမ်ထဲမှာလည်း ရေအလိုလိုရပြီးသား ရေချိုးခန်းနဲ့ ပန်းကန်ဆေးတဲ့ နေရာတွေမှာ မိသားစုဖူလုံအောင် စနစ်တကျ (ဥပမာ မှိုပျိုးထုတ် ၂၀ ခန့်) စိုက်နိုင်ပါတယ်။ ဒီ ငွေနှင်းမှိုကလည်း အသားဓာတ်အပြင်၊ အရိုး၊ ဦးနှောက်နဲ့ ကိုယ်ခံအားကောင်းစေတဲ့ ဗီတာမင်ဒီဓာတ်ကြွယ်ဝပါတယ်။ တချို.က မှိုကို အစိုစားဖို့ စိုးရိမ်လျှင်တောင် အခြောက်ခံပြီး အမှုန့်လုပ် စားနိုင်ပါတယ်။ ဒီမှိုအမှုန့်ရဲ့ အရသာက မြန်မာအများကြိုက်ပေမဲ့ ဓာတုဓာတ်နဲ့အဓိက လုပ်ထားတဲ့ အချိုမှုန့် အရသာနဲ့တူပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုအသုံးများနေပြီး အာဟာရမရှိသလောက်နည်းကာ ရောဂါပါပိုဖြစ်စေတဲ့ အသင့်လုပ် ဒီအချိုမှုန့်တွေအစား၊ အခုလို အာဟာရပြည်ပြီး အရသာလည်းရှိတဲ့ မှိုအမှုန့်မျိုး ပြောင်းစားနိုင်ပါတယ်။
ဒီအကြောင်းပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်းက နယူးယောက်မြို့ Cornell တက္ကသိုလ်က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစာအာဟာရဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာခင်မာချိုကို မေးထားပါတယ်။
==== Unicode ====
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြျးမာရေးနဲ့ညီညှတျတဲ့ အာဟာရပွညျ့ဝစာအတှကျ ဆနျလုံးညို (Brown Rice) နဲ့ ဟငျးသီးဟငျးရှကျတခြို့ ထညျ့စားနိုငျအောငျလုပျသငျ့တယျလို့ အာဟာရပညာရှငျတှကေ တိုကျတှနျးနပေါတယျ။မွနျမာနညျးတူ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတခြို့မှာလညျး အရငျပုံမှနျစားနကြေ ဆနျအဖွူအစားမြားပွီး ဆီးခြိုရောဂါတှေ အဖွဈမြားခဲ့တာမို့၊ ဒီဆနျလုံးညိုစားဖို့ အာဟာရ ပညာရှငျတှကေ အကွံပွုခဲ့ကွပါတယျ။ ဆနျအဖွူဖွဈအောငျလုပျရာမှာ တကယျအာဟာရဖွဈတဲ့ အရာတှေ ဆုံးရှုံးသှားခဲ့ရတာမို့၊ အာဟာရအပွညျ့ရှိပွီးသား ဆနျလုံးညိုအကွမျးကို စားဖို့က အရေးပါလာတာပါ။ ဆနျလုံးညိုမှာက အမြှငျဓာတျ (Fiber) အပွငျ၊ ကနြျးမာရေးအတှကျကောငျးတဲ့အဆီ (Unsaturated Fat) နဲ့ ဗီတာမငျဘီမြိုးစုံ (B-Complex) ပါဝငျနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဆနျလုံးညိုကို အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောငျ့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေ လူတခြို့လညျး မစားခငြျခဲ့တာမို့ စားခငြျစဖှယျဖွဈလာအောငျ ပွငျဆငျနိုငျဖို့ လိုအပျလာခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ဆနျလုံညို မစားခငြျသူတှရှေိတာမို့၊ ဆနျလုံးညိုကိုခကြျရာမှာ မှှေးကွိုငျပွီး အရသာကောငျးအောငျ ပွငျဆငျနိုငျပါတယျ။ ဥပမာ ကွကျသှနျဖွူ၊ ဂငြျးစတဲ့ ဟငျးခတျအမှှေးအကွိုငျတှထေညျ့ပွီး ဆနျလုံးညိုဆနျပွုတျ လုပျစားနိုငျပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဒီဆနျလုံးညို၊ ဆနျပွုတျကို အရသာရှိနိုငျအောငျလညျး အာဟာရလညျးရှိတဲ့ အရှကျတခြို့ ထညျ့နိုငျပါသေးတယျ။ ဥပမာ မွနျမာနိုငျငံမှာ အလှယျတကူ စိုကျနိုငျ ရနိုငျတဲ့ ဒနျ့ဒလှနျရှကျမြိုး၊ ဆနျပွုတျမှာ ထညျ့ပွုတျတာမြိုးပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒနျ့ဒလှနျသီး စားတာမြားပမေဲ့ ဒနျ့ဒလှနျရှကျကိုတော့ သိပျမစားလှပါဘူး။ တကယျက ဒနျ့ဒလှနျရှကျမှာလညျး အာဟာရမြိုးစုံပါဝငျရာမှာ အသားဓာတျ၊ ဗီတာမငျ စီ၊ ပိုတကျဆီယမျ၊ မဂ်ဂနီဆီယမျအပွငျ သှေးသနျ့စပွေီး၊ သှေးတိုးတာနဲ့ သှေးကတြာကိုပါ ထိနျးနိုငျတဲ့ ဓာတျတှပေါဝငျနပေါတယျ။ ဒနျ့ဒလှနျရှကျကို မွနျမာ့ရိုးရာ တို့စရာအဖွဈ ရနှေေးစိမျစားနိုငျသလို၊ အသုတျလညျး ကွိုကျတဲ့ပုံစံ (ဆီခကြျနဲ့ ငွုပျသီးထဲ့တာအပါအဝငျ) နဲ့ သုတျစားနိုငျပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ လူငယျတှကေနေ လူကွီးတှအေထိ စားလေ့ရှိတဲ့ မုနျ့ပဲသှားရစောတှအေတှကျလညျး သုံးနကြေ ဆနျအဖွူအစား ဆနျလုံးညိုကို အသုံးပွုနိုငျပါတယျ။ ဒီဆနျလုံးညိုကို ကွိတျပွီး မွနျမာတှကွေိုကျတဲ့ မုနျ့မြိုးစုံ လုပျနိုငျပါတယျ။ ဥပမာ ကောကျညှငျးခှကျကွောျ၊ ကရကေရာ၊ မရှေး စတဲ့ မုနျ့တှလေုပျရာမှာ ဒီဆနျလုံးညိုကွိတျထားတာကို သုံးနိုငျပါတယျ။ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး အိမျတှငျး အသေးစား အငယျစားနဲ့ အလတျစား မုနျ့လုပျငနျးတှအေနနေဲ့ ခရီးသှားတှလေညျးကွိုကျတဲ့ မုနျ့မြိုးစုံလုပျရာမှာ အခုလို ဆနျလုံးညိုကို ထညျ့သှငျး အသုံးပွုနိုငျပါတယျ။
အာဟာရဖွဈစတေဲ့ ဟငျးသီးဟငျးရှကျတခြို.ရနိုငျဖို့ ဒနျ့ဒလှနျပငျအပွငျ သငျ်ဘောသီးပငျမြိုးကိုလညျး မွနျမာနိုငျငံထဲ မွရှေိသူတှအေတှကျ ဘယျနရောမှာမဆို စိုကျနိုငျသလို၊ မွအေခကျအခဲရှိလြှငျလညျး မွကေဉြျးတဲ့နရောနဲ့ အိမျထဲမှာပါ စိုကျနိုငျတဲ့ မှိုလိုမြိုးလညျး ရှိနပေါတယျ။ ဥပမာ ငှနှေငျးမှို ဆိုလြှငျ မွေ ၁၀ ပေ ပတျလညျအတှငျး သောငျးခြီ စိုကျနိုငျသလို၊ အိမျထဲမှာလညျး ရအေလိုလိုရပွီးသား ရခြေိုးခနျးနဲ့ ပနျးကနျဆေးတဲ့ နရောတှမှော မိသားစုဖူလုံအောငျ စနဈတကြ (ဥပမာ မှိုပြိုးထုတျ ၂၀ ခနျ့) စိုကျနိုငျပါတယျ။ ဒီ ငှနှေငျးမှိုကလညျး အသားဓာတျအပွငျ၊ အရိုး၊ ဦးနှောကျနဲ့ ကိုယျခံအားကောငျးစတေဲ့ ဗီတာမငျဒီဓာတျကွှယျဝပါတယျ။ တခြို.က မှိုကို အစိုစားဖို့ စိုးရိမျလြှငျတောငျ အခွောကျခံပွီး အမှုနျ့လုပျ စားနိုငျပါတယျ။ ဒီမှိုအမှုနျ့ရဲ့ အရသာက မွနျမာအမြားကွိုကျပမေဲ့ ဓာတုဓာတျနဲ့အဓိက လုပျထားတဲ့ အခြိုမှုနျ့ အရသာနဲ့တူပါတယျ။ ဒါကွောငျ့ အခုအသုံးမြားနပွေီး အာဟာရမရှိသလောကျနညျးကာ ရောဂါပါပိုဖွဈစတေဲ့ အသငျ့လုပျ ဒီအခြိုမှုနျ့တှအေစား၊ အခုလို အာဟာရပွညျပွီး အရသာလညျးရှိတဲ့ မှိုအမှုနျ့မြိုး ပွောငျးစားနိုငျပါတယျ။
ဒီအကွောငျးပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျးက နယူးယောကျမွို့ Cornell တက်ကသိုလျက အပွညျပွညျဆိုငျရာ အစာအာဟာရဆိုငျရာ ပါမောက်ခ ဒေါကျတာခငျမာခြိုကို မေးထားပါတယျ။
