(Zawgyi / Unicode)
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောင်ဒဏ်တွေ ချမှတ်နေတာဟာ တရားစီရင်ရေးနဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အပေါ် စော်ကားမှု ဖြစ်တယ်၊ ဒါဟာ မှန်ကန်တဲ့ လုပ်ရပ် မဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန်နဲ့ ကုလသမဂ္ဂဘက်က တနလာၤနေ့မှာ ပြောဆို ရှုတ်ချလိုက်ပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် မတရား ဖမ်းခံထားရသူ အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုပါတယ်။ နော်ေ၀ နိုဘဲလ်ဆု ကော်မတီကလည်း နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်လို့ ပြောဆို ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ မသိင်္ဂ ီထိုက် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခံထားပြီး နေအိမ်မှာ ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ် ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ခံထားရတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နေပြည်တော် အထူးတရားရုံးက တနလာၤနေ့မှာ ထောင်ဒဏ် ၄ နှစ် ထပ်ပြီး ပြစ်ဒဏ်ချလိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ တရားစီရင်ရေးကို စော်ကားမှု ဖြစ်ပြီး သူမကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက တနလာၤနေ့မှာ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Ned Price က အခုလို ပြောဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
“ မြန်မာ စစ်တပ် အာဏာရှင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို မတရားဖမ်းဆီးပြီး ပြစ်ဒဏ်တွေ ချမှတ်နေတာဟာ တရားစီရင်ရေးနဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို စော်ကားမှု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တခြားသော ဒီမိုကရေစီ နည်းကျ ရွေးကောက်ခံ ခေါင်းဆောင်တွေ အပါအဝင် မတရား ဖမ်းထားသူ အားလုံးကို ချက်ချင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်။ ”
မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်ရေး စစ်တပ်ဘက်က ဆောင်ရွက်ဖို့ တစိုက်မတ်မတ် တွန်းအားပေးနေတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ဘက်ကတော့ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ မှန်ကန်တဲ့ လုပ်ရပ် တခု မဟုတ်ဘူးလို့ တနလာၤနေ့မှာ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ ပြောခွင့်ရ Stephane Dujarric က နယူးယောက် ကုလသမဂ္ဂ ဌာနချုပ်မှာ လုပ်တဲ့ တနလာၤနေ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မတရား ဖမ်းခံထားရသူအားလုံး၊ ထင်ရှားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ဖြစ်စေ ဒါမှမဟုတ်လည်း တခြားသူတွေဲ ဖြစ်စေ၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အပါအဝင် မတရား ဖမ်းခံထားရသူ အားလုံးကို ချက်ချင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ကျနော်တို့ ထပ်ပြီး တောင်းဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးရပါမယ်။”
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ပြစ်ဒဏ်တွေ ချမှတ်နေမှု အပေါ် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ တုံ့ပြန်ချက်ကို သတင်းထောက် တဦးက မေးမြန်းခဲ့တာမှာ ပြောခွင့်ရက အခုလို တုံ့ပြန်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဏာသိမ်းစဉ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နေထိုင်ရာ အိမ်မှာ စကားပြောစက်တွေ တွေ့တာကြောင့် ဥပဒေ ၂ ခု ချိုးဖောက်ရာ ရောက်တယ်ဆိုပြီး ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ်၊လယ်ဝေး ဒေသခံ ဦးညီညီ ခေါ် ဦးထွန်းမြင့်အောင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ကိုဗစ် စည်းကမ်း ချိုးဖောက်မှု စွဲချက်မှာလည်း အပြစ်ရှိတယ်လို့ တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ပြီး ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ် ကျခံဖို့ စီရင်ချက် ချခဲ့တာပါ။
နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားပြီး တရားစွဲဆို ထောင်ချနေတာဟာ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်နေတာလို့ နော်ေ၀ နိုဘဲလ် ဆု ကော်မတီကလည်း ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အခြေအနေကို အထူးစိုးရိမ်ကြောင်းနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပေါ် ပြစ်ဒဏ်စီရင်ချက် ချမှတ်ခဲ့တာဟာ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်း နိုဘဲလ်ဆု ကော်မတီ အကြီးအကဲ Berit Reiss-Andersen က AFP သတင်းအေဂျင်စီနဲ့ Reuters သတင်းအေဂျင်စီတို့ရဲ့ အသီးသီး မေးမြန်းမှုတွေကို အီမေလ်းနဲ့ ပြန်လည် ဖြေကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အခုလို လုပ်တာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှု အဖွဲ့ ဖြစ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်မှုအဖွဲ့ HRW ရဲ့ အာရှဆိုင်ရာ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး Phil Robertson ကလည်း ပြောပါတယ်။
“ သူမ အနေနဲ့ ဘယ်တော့မှ ပြန်ထွက်လာလို့ မရတော့အောင် အထိ စွဲချက်တွေ အများကြီးနဲ့ သူတို့ဘက်က ကြိုးစားနေတာပါ။ သူမကို အကန့်အသတ်မရှိ ထိန်းသိမ်းထားဖို့ ဒီလူတွေက လိုလားနေတာလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး သူတို့ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုမှာ ပဓာနကျတဲ့ နိုင်ငံရေး ခြိမ်းခြောက်မှု တခု အဖြစ်နဲ့ သူမကို ဒီလူတွေက ရှုမြင်ကြတာပါ။ သူမ အပေါ်မှာ အစွမ်းကုန် စွဲချက်တွေ တင်ကြပါလိမ့်မယ်။”
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောင်ဒဏ်တွေ ထပ်ချလိုက်တာဟာဆိုရင် မြန်မာ လူထုရဲ့ ဆန္ဒကို စစ်တပ်ဘက်က ထပ်ပြီး ထိပါး တိုက်ခိုက်တဲ့ ရှင်းလင်းတဲ့ လုပ်ရပ် တခုလို့လည်း HRW ရဲ့ အာရှဆိုင်ရာ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး Phil Robertson က ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပေါ်မှာ အမှုပေါင်း ၁၃ မှုနဲ့ စွဲဆိုထားပြီး အမှု ၅ ခု အတွက် စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
(Unicode)
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အပေါျ ထောငျဒဏျခမြှတျမှု နိုငျငံတကာ ရှုတျခြ
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ထောငျဒဏျတှေ ခမြှတျနတောဟာ တရားစီရငျရေးနဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အပေါျ စောျကားမှု ဖွဈတယျ၊ ဒါဟာ မှနျကနျတဲ့ လုပျရပျ မဟုတျဘူးလို့ အမရေိကနျနဲ့ ကုလသမဂ်ဂဘကျက တနလာၤနေ့မှာ ပွောဆို ရှုတျခလြိုကျပွီး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အပါအဝငျ မတရား ဖမျးခံထားရသူ အားလုံးကို ပွနျလှှတျပေးဖို့လညျး တောငျးဆိုပါတယျ။ နောျေ၀ နိုဘဲလျဆု ကောျမတီကလညျး နိုငျငံရေး ရညျရှယျခကြျနဲ့ ဆောငျရှကျခကြျလို့ ပွောဆို ရှုတျခလြိုကျပါတယျ။ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ ဖမျးဆီး ထိနျးသိမျးခံထားပွီး နအေိမျမှာ ထောငျဒဏျ ၂ နှဈ ပွဈဒဏျ ခမြှတျခံထားရတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို နပွေညျတောျ အထူးတရားရုံးက တနလာၤနေ့မှာ ထောငျဒဏျ ၄ နှဈ ထပျပွီး ပွဈဒဏျခလြိုကျပါတယျ။ ဒါဟာ တရားစီရငျရေးကို စောျကားမှု ဖွဈပွီး သူမကို ပွနျလှှတျပေးဖို့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုက တနလာၤနေ့မှာ တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးဌာန ပွောခှင့ျရ Ned Price က အခုလို ပွောဆိုတာ ဖွဈပါတယျ။
“ မွနျမာ စဈတပျ အာဏာရှငျက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို မတရားဖမျးဆီးပွီး ပွဈဒဏျတှေ ခမြှတျနတောဟာ တရားစီရငျရေးနဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို စောျကားမှု ဖွဈပါတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ တခွားသော ဒီမိုကရစေီ နညျးကြ ရှေးကောကျခံ ခေါငျးဆောငျတှေ အပါအဝငျ မတရား ဖမျးထားသူ အားလုံးကို ခကြျခငြျး ပွနျလှှတျပေးဖို့ တောငျးဆိုပါတယျ။ ”
မွနျမာနိုငျငံကို ဒီမိုကရစေီ လမျးကွောငျးပေါျ ပွနျရောကျရေး စဈတပျဘကျက ဆောငျရှကျဖို့ တစိုကျမတျမတျ တှနျးအားပေးနတေဲ့ ကုလသမဂ်ဂ ဘကျကတော့ ဒီလုပျရပျဟာ မှနျကနျတဲ့ လုပျရပျ တခု မဟုတျဘူးလို့ တနလာၤနေ့မှာ ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ ပွောခှင့ျရ ပွောခှင့ျရ Stephane Dujarric က နယူးယောကျ ကုလသမဂ်ဂ ဌာနခြုပျမှာ လုပျတဲ့ တနလာၤနေ့ သတငျးစာ ရှငျးလငျးပှဲမှာ အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ ဖဖေောျဝါရီလ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ မတရား ဖမျးခံထားရသူအားလုံး၊ ထငျရှားတဲ့ နိုငျငံရေးသမားတှေ ဖွဈစေ ဒါမှမဟုတျလညျး တခွားသူတှေဲ ဖွဈစေ၊ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ တခွားသော ပုဂ်ဂိုလျတှေ အပါအဝငျ မတရား ဖမျးခံထားရသူ အားလုံးကို ခကြျခငြျး ပွနျလှှတျပေးဖို့ ကနြောျတို့ ထပျပွီး တောငျးဆိုပါတယျ။ နိုငျငံရေး အကဉြျးသား အားလုံးကို ပွနျလှှတျပေးရပါမယျ။”
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ပွဈဒဏျတှေ ခမြှတျနမှေု အပေါျ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ တုံ့ပွနျခကြျကို သတငျးထောကျ တဦးက မေးမွနျးခဲ့တာမှာ ပွောခှင့ျရက အခုလို တုံ့ပွနျတာ ဖွဈပါတယျ။
အာဏာသိမျးစဉျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ နထေိုငျရာ အိမျမှာ စကားပွောစကျတှေ တှေ့တာကွောင့ျ ဥပဒေ ၂ ခု ခြိုးဖောကျရာ ရောကျတယျဆိုပွီး ထောငျဒဏျ ၂ နှဈ၊လယျဝေး ဒသေခံ ဦးညီညီ ခေါျ ဦးထှနျးမွင့ျအောငျက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ကိုဗဈ စညျးကမျး ခြိုးဖောကျမှု စှဲခကြျမှာလညျး အပွဈရှိတယျလို့ တရားရုံးက ဆုံးဖွတျပွီး ထောငျဒဏျ ၂ နှဈ ကခြံဖို့ စီရငျခကြျ ခခြဲ့တာပါ။
နိုဘဲလျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆုရှငျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို စဈကောငျစီက ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးထားပွီး တရားစှဲဆို ထောငျခနြတောဟာ နိုငျငံရေး ရညျရှယျခကြျနဲ့ လုပျနတောလို့ နောျေ၀ နိုဘဲလျ ဆု ကောျမတီကလညျး ရှုတျခလြိုကျပါတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျရဲ့ အခွအေနကေို အထူးစိုးရိမျကွောငျးနဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အပေါျ ပွဈဒဏျစီရငျခကြျ ခမြှတျခဲ့တာဟာ နိုငျငံရေး ရညျရှယျခကြျနဲ့ လုပျခဲ့တာ ဖွဈကွောငျး နိုဘဲလျဆု ကောျမတီ အကွီးအကဲ Berit Reiss-Andersen က AFP သတငျးအဂေငြျစီနဲ့ Reuters သတငျးအဂေငြျစီတို့ရဲ့ အသီးသီး မေးမွနျးမှုတှကေို အီမလျေးနဲ့ ပွနျလညျ ဖွကွေားခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
နိုငျငံရေး ရညျရှယျခကြျနဲ့ အခုလို လုပျတာ ဖွဈတယျဆိုတာကို အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှု အဖှဲ့ ဖွဈတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျမှုအဖှဲ့ HRW ရဲ့ အာရှဆိုငျရာ ဒုတိယ ညှှနျကွားရေးမှူး Phil Robertson ကလညျး ပွောပါတယျ။
“ သူမ အနနေဲ့ ဘယျတော့မှ ပွနျထှကျလာလို့ မရတော့အောငျ အထိ စှဲခကြျတှေ အမြားကွီးနဲ့ သူတို့ဘကျက ကွိုးစားနတောပါ။ သူမကို အကန့ျအသတျမရှိ ထိနျးသိမျးထားဖို့ ဒီလူတှကေ လိုလားနတောလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ နိုငျငံကို ထိနျးခြုပျနိုငျရေး သူတို့ရဲ့ ကွိုးပမျးမှုမှာ ပဓာနကတြဲ့ နိုငျငံရေး ခွိမျးခွောကျမှု တခု အဖွဈနဲ့ သူမကို ဒီလူတှကေ ရှုမွငျကွတာပါ။ သူမ အပေါျမှာ အစှမျးကုနျ စှဲခကြျတှေ တငျကွပါလိမ့ျမယျ။”
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ထောငျဒဏျတှေ ထပျခလြိုကျတာဟာဆိုရငျ မွနျမာ လူထုရဲ့ ဆန်ဒကို စဈတပျဘကျက ထပျပွီး ထိပါး တိုကျခိုကျတဲ့ ရှငျးလငျးတဲ့ လုပျရပျ တခုလို့လညျး HRW ရဲ့ အာရှဆိုငျရာ ဒုတိယ ညှှနျကွားရေးမှူး Phil Robertson က ပွောပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အပေါျမှာ အမှုပေါငျး ၁၃ မှုနဲ့ စှဲဆိုထားပွီး အမှု ၅ ခု အတှကျ စုစုပေါငျး ထောငျဒဏျ ၆ နှဈ ခမြှတျခဲ့ပွီး ဖွဈပါတယျ။
