ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး ၂၅ ႏွစ္ျပည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ရန္ကုန္-ဟံသာဝတီအဝိုင္းကေန ဆူးေလအထိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လမ္းမေတြေပၚ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္ၾကသူေတြကို ေခါင္းေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ပုဒ္မ (၁၈) အရ ခြင့္ျပဳမိန္႔မရဘဲ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မႈနဲ႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ၂ ဦးကို ရန္ကုန္တုိင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္ ၆ ၿမိဳ႕နယ္က ရဲစခန္းေတြက တရားလိုလုပ္ၿပီး အမႈတင္ခဲ့ပါတယ္။ အလားတူပဲ ေျမသိမ္္္းယာသိမ္းမႈေေေတြြြကို ဆန္႔က်င္္္ၿပီး (၈) ေလးလံုးႏွစ္ပတ္လည္ေန႔မွာ တကုိယ္ေတာ္ဆႏၵျပခဲ့တဲ့ သံတဲြၿမိဳ႕က အရပ္သား တစ္ဦး ကိုလည္း အာဏာပိုင္ေတြက ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ထုိင္းအေျခစိုက္ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ မေအးေအးမာက သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံု ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ပဲြကို လမ္းေလွ်ာက္ခ်ီတက္လာၾကတဲ့ အရပ္သားေတြပါတဲ့ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မႈကို ဦေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ႏုိင္ငံသားမ်ားအခြင့္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ဦးဝင္းခ်ဳိအပါအဝင္ ႏွစ္ဦးကို ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္အပါအဝင္ ၿမိဳနယ္ ၆ ၿမိဳ႕နယ္ရဲ႕ ရဲစခန္းေတြက ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ တရားစဲြဆိုထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
သူတို႔ဟာ ဟံသာဝတီအဝုိင္းကေန ဆူးေလအထိ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ၾကၿပီး ၈ ရက္ေန႔ညေနပိုင္းမွာ ရဲစစ္ေဆးခ်က္ေတြ ခံခဲ့ရေၾကာင္း တရားစဲြခံရသူ ဦးဝင္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ မေန႔က မနက္ကိုးနာရီမွာ ဟံသာဝတီအဝိုင္းကေနစၿပီးေတာ့ (၈) ေလးလံုးေငြရတု အထိမ္းအမွတ္ေန႔နဲ႔ လမ္းေပၚမွာပဲ က်ဆံုးသြားခဲ့တဲ့ အညတရျပည္သူေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ ဆူးေလအထိ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လမ္းတေလွ်ာက္ ျဖတ္သန္းၿမိဳ႕နယ္ေတြျဖစ္တဲ့ ကမာရြတ္၊ ဒဂံု၊ လမ္းမေတာ္၊ လသာ၊ ပန္းဘဲတန္းနဲ႔ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ ၆ ခုက ခြင့္ျပဳခ်က္ မရယူဘဲနဲ႔ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္တဲ့ အတြက္ ဆိုၿပီး အမႈဖြင့္ထားပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ က်ေနာ္သိသေလာက္ကေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ ေဒၚျဖဴျဖဴဝင္းနဲ႔ကို အမႈဖြင့္ထားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဥပေဒအရ က်ေနာ္တို႔ စစ္ေဆးေမးျမန္းဖို႔အတြက္ကိုလည္း ပူးေပါင္း ကူညီေပးပါ-ဆိုၿပီး သူတို႔ လာေခၚပါတယ္။ က်ေနာ္လည္း ရဲစခန္းကိုလိုက္သြားၿပီးေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အမႈဖြင့္တဲ့အတြြြက္ အစစ္ခံလိုက္ပါတယ္။”
(၈) ေလးလံုး ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔အတြက္ လာၾကသူေတြကို ဦးေဆာင္ေခၚလာျခင္း မရွိေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔အသိစိတ္ဓာတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္လာတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လူအုပ္စုႀကီးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မဟုတ္ဘူးလို႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အတြက္ တုိက္ပဲြဝင္ေနသူ ဦးဝင္းခ်ဳိက ဆိုပါတယ္။
“တကယ္တန္းေျပာရရင္ ဦးေဆာင္သူ မရွိဘဲနဲ႔ မိမိအသိစိတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္တဲ့ သာမန္ျပည္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (၈) ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီးက လမ္းေပၚမွာ စၿပီးေတာ့ လမ္းေပၚမွာပဲ ဆံုးသြားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအခမ္းအနားဟာ လမ္းေပၚမွာပဲ သူတို႔ကို ဂုဏ္ျပဳဖို႔သင့္တယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္တဲ့လူေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အသိစိတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္ ဦးေဆာင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ တျခား ဘယ္သူမွ ဦးေဆာင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ အားလံုးက ပူးေပါင္းပါဝင္တာ။”
ရခုိင္ျပည္၊ သံတဲြၿမိဳ႕မွာလည္း (၈) ေလးလံုး ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ေန႔မွာ လယ္သိမ္း၊ ယာသိမ္း၊ ေျမသိမ္းမႈေတြအတြက္ လမ္းမေပၚမွာ တကုိယ္ေတာ္ထြက္ၿပီး ဆႏၵျပခဲ့တဲ့ သံတဲြၿမိဳ႕က ကိုစုိးရီဆိုတဲ့ အရပ္သားတစ္ဦးကိုလည္း ဖမ္းဆီးသြားခဲ့ၿပီး အခုထိ ျပန္မလႊတ္ေသးဘူးလုိ႔ သံတဲြခ႐ိုင္က အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ခ႐ိုင္ဥကၠ႒ ဦးဝင္းႏုိင္က ေျပာပါတယ္။
“အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ ေဆာင္ရြက္တာေတာ့ မၾကားေသးဘူးခင္ဗ်။”
အလားတူ စုေဝးမႈ၊ လမ္းေလွ်ာက္မႈေတြ လုပ္တဲ့အခါတုိင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြက ခဲြျခားမႈေတြ ရွိေၾကာင္း ဦးဝင္းခ်ဳိက ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သမၼတကို ေထာက္ခံတဲ့ ဆႏၵျပပဲြေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပဲြေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြလာတဲ့အခါ ေထာက္ခံႀကိဳဆိုပဲြေတြကို ရံဖန္ရံခါဆိုသလို လုပ္ေလ့ရွိၾကတာပါ။ ဒါေတြကိုေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အေရးယူတာမ်ဳိးေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ အခြင့္အေရးအတူတူ ရွိသင့္တယ္လို႔ ဦးဝင္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“ဆိုလိုတာကဗ်ာ၊ သမၼတႀကီးျပန္လာတယ္၊ ေလဆိပ္မွာအားလံုး သြားႀကိဳၾကတယ္။ ဒါေကာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေဝးျခင္းနဲ႔ မသက္ဆုိင္ဘူးလား။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ေခါင္းေဆာင္ေတြလာတဲ့အခ်ိန္မွာ သြားႀကိဳၾကတာ၊ အန္တီလာတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း အဲသလိုႀကိဳတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကိုမိုးသီးတို႔လာတုန္းကေတာင္မွ အဲသလို ႀကိဳတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကေကာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးျခင္းနဲ႔ မသက္ဆုိင္ဘူးလား။ က်ေနာ္တုိ႔က်မွ ဘာျဖစ္လို႔ တရားစဲြရတာလဲဆိုတာကိုေတာ့ သိခ်င္ပါတယ္။ တန္းတူညီမွ်မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြအရ ဒီလိုအေၾကာင္းအရာေတြအတြက္ က်ေနာ္တို႔မွာ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔လို အမႈကိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔အတူတူ က်ဴးလြန္တဲ့ တျခားသူေတြကို တရားမစဲြသလဲဆိုတာက်ေတာ့ ေမးစရာျဖစ္ေနပါတယ္။”
(၈) ေလးလံုး အထိမ္းအမွတ္ပဲြေတြကို တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ခြင့္ျပဳမိန္႔နဲ႔ လုပ္ခြင့္ေပးခဲ့ၾကေပမဲ့ ပဲခူးတိုင္းမွာေတာ့ ေက်ာက္တုိင္မွာ ပန္းေခြခ်တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြကို ခြင့္မျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီတန္းလွည့္လည္မႈဟာ အေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ယက္က ဦးသိန္းသန္းဦးက ဆိုပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုတာဟာ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ပုဒ္မ ၅၄ မွာ- ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ေပးထားတာရွိတယ္ေလ။ လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္၊ စုေဝးခြင့္တယ္။ အဲဒါေတြေပးေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာသိေအာင္ ဖဲြ႔စည္းပံုမွာေဖာ္ျပထားၿပီးေတာ့ ေနာက္တခါ ဒီဘက္က ၂၀၁၁ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ ဥပေဒအမွတ္ (၁၅) ေပါ့ေနာ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒနဲ႔ ျပန္ကန္႔သတ္ထားတာဗ်။”
စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မႈေတြကို တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ နားလည္မႈနဲ႔ခြင့္ျပဳထားၿပီး တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အေရးယူတာေတြ၊ တရားစဲြတာေတြ လုပ္ေနတာပါ။ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ လူတခ်ဳိ႕ကို စဲြခ်က္တင္ၿပီး လူတခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ အာမခံေပးတာေတြလည္း ဥပေဒပိုင္းမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဖဲြ႔စည္းပံုက ခ်မွတ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒဟာ တေနရာမွတစ္မ်ဳိး ဆက္ဆံေနၿပီး မညီမွ်မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔လည္း ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္ကလည္း ဆိုပါတယ္ရွင္။
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံု ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ပဲြကို လမ္းေလွ်ာက္ခ်ီတက္လာၾကတဲ့ အရပ္သားေတြပါတဲ့ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မႈကို ဦေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ႏုိင္ငံသားမ်ားအခြင့္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ဦးဝင္းခ်ဳိအပါအဝင္ ႏွစ္ဦးကို ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္အပါအဝင္ ၿမိဳနယ္ ၆ ၿမိဳ႕နယ္ရဲ႕ ရဲစခန္းေတြက ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ တရားစဲြဆိုထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
သူတို႔ဟာ ဟံသာဝတီအဝုိင္းကေန ဆူးေလအထိ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ၾကၿပီး ၈ ရက္ေန႔ညေနပိုင္းမွာ ရဲစစ္ေဆးခ်က္ေတြ ခံခဲ့ရေၾကာင္း တရားစဲြခံရသူ ဦးဝင္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ မေန႔က မနက္ကိုးနာရီမွာ ဟံသာဝတီအဝိုင္းကေနစၿပီးေတာ့ (၈) ေလးလံုးေငြရတု အထိမ္းအမွတ္ေန႔နဲ႔ လမ္းေပၚမွာပဲ က်ဆံုးသြားခဲ့တဲ့ အညတရျပည္သူေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ ဆူးေလအထိ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လမ္းတေလွ်ာက္ ျဖတ္သန္းၿမိဳ႕နယ္ေတြျဖစ္တဲ့ ကမာရြတ္၊ ဒဂံု၊ လမ္းမေတာ္၊ လသာ၊ ပန္းဘဲတန္းနဲ႔ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ ၆ ခုက ခြင့္ျပဳခ်က္ မရယူဘဲနဲ႔ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္တဲ့ အတြက္ ဆိုၿပီး အမႈဖြင့္ထားပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ က်ေနာ္သိသေလာက္ကေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ ေဒၚျဖဴျဖဴဝင္းနဲ႔ကို အမႈဖြင့္ထားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဥပေဒအရ က်ေနာ္တို႔ စစ္ေဆးေမးျမန္းဖို႔အတြက္ကိုလည္း ပူးေပါင္း ကူညီေပးပါ-ဆိုၿပီး သူတို႔ လာေခၚပါတယ္။ က်ေနာ္လည္း ရဲစခန္းကိုလိုက္သြားၿပီးေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အမႈဖြင့္တဲ့အတြြြက္ အစစ္ခံလိုက္ပါတယ္။”
(၈) ေလးလံုး ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔အတြက္ လာၾကသူေတြကို ဦးေဆာင္ေခၚလာျခင္း မရွိေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔အသိစိတ္ဓာတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္လာတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ လူအုပ္စုႀကီးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မဟုတ္ဘူးလို႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အတြက္ တုိက္ပဲြဝင္ေနသူ ဦးဝင္းခ်ဳိက ဆိုပါတယ္။
“တကယ္တန္းေျပာရရင္ ဦးေဆာင္သူ မရွိဘဲနဲ႔ မိမိအသိစိတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္တဲ့ သာမန္ျပည္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (၈) ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီးက လမ္းေပၚမွာ စၿပီးေတာ့ လမ္းေပၚမွာပဲ ဆံုးသြားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအခမ္းအနားဟာ လမ္းေပၚမွာပဲ သူတို႔ကို ဂုဏ္ျပဳဖို႔သင့္တယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္တဲ့လူေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အသိစိတ္နဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္ ဦးေဆာင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ တျခား ဘယ္သူမွ ဦးေဆာင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ အားလံုးက ပူးေပါင္းပါဝင္တာ။”
ရခုိင္ျပည္၊ သံတဲြၿမိဳ႕မွာလည္း (၈) ေလးလံုး ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ေန႔မွာ လယ္သိမ္း၊ ယာသိမ္း၊ ေျမသိမ္းမႈေတြအတြက္ လမ္းမေပၚမွာ တကုိယ္ေတာ္ထြက္ၿပီး ဆႏၵျပခဲ့တဲ့ သံတဲြၿမိဳ႕က ကိုစုိးရီဆိုတဲ့ အရပ္သားတစ္ဦးကိုလည္း ဖမ္းဆီးသြားခဲ့ၿပီး အခုထိ ျပန္မလႊတ္ေသးဘူးလုိ႔ သံတဲြခ႐ိုင္က အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ခ႐ိုင္ဥကၠ႒ ဦးဝင္းႏုိင္က ေျပာပါတယ္။
“အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ ေဆာင္ရြက္တာေတာ့ မၾကားေသးဘူးခင္ဗ်။”
အလားတူ စုေဝးမႈ၊ လမ္းေလွ်ာက္မႈေတြ လုပ္တဲ့အခါတုိင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြက ခဲြျခားမႈေတြ ရွိေၾကာင္း ဦးဝင္းခ်ဳိက ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သမၼတကို ေထာက္ခံတဲ့ ဆႏၵျပပဲြေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပဲြေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြလာတဲ့အခါ ေထာက္ခံႀကိဳဆိုပဲြေတြကို ရံဖန္ရံခါဆိုသလို လုပ္ေလ့ရွိၾကတာပါ။ ဒါေတြကိုေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အေရးယူတာမ်ဳိးေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ အခြင့္အေရးအတူတူ ရွိသင့္တယ္လို႔ ဦးဝင္းခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“ဆိုလိုတာကဗ်ာ၊ သမၼတႀကီးျပန္လာတယ္၊ ေလဆိပ္မွာအားလံုး သြားႀကိဳၾကတယ္။ ဒါေကာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေဝးျခင္းနဲ႔ မသက္ဆုိင္ဘူးလား။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ေခါင္းေဆာင္ေတြလာတဲ့အခ်ိန္မွာ သြားႀကိဳၾကတာ၊ အန္တီလာတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း အဲသလိုႀကိဳတာေတြ ရွိပါတယ္။ ကိုမိုးသီးတို႔လာတုန္းကေတာင္မွ အဲသလို ႀကိဳတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကေကာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးျခင္းနဲ႔ မသက္ဆုိင္ဘူးလား။ က်ေနာ္တုိ႔က်မွ ဘာျဖစ္လို႔ တရားစဲြရတာလဲဆိုတာကိုေတာ့ သိခ်င္ပါတယ္။ တန္းတူညီမွ်မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြအရ ဒီလိုအေၾကာင္းအရာေတြအတြက္ က်ေနာ္တို႔မွာ အျပစ္ရွိတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔လို အမႈကိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔အတူတူ က်ဴးလြန္တဲ့ တျခားသူေတြကို တရားမစဲြသလဲဆိုတာက်ေတာ့ ေမးစရာျဖစ္ေနပါတယ္။”
(၈) ေလးလံုး အထိမ္းအမွတ္ပဲြေတြကို တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ခြင့္ျပဳမိန္႔နဲ႔ လုပ္ခြင့္ေပးခဲ့ၾကေပမဲ့ ပဲခူးတိုင္းမွာေတာ့ ေက်ာက္တုိင္မွာ ပန္းေခြခ်တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြကို ခြင့္မျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီတန္းလွည့္လည္မႈဟာ အေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ယက္က ဦးသိန္းသန္းဦးက ဆိုပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုတာဟာ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ပုဒ္မ ၅၄ မွာ- ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ေပးထားတာရွိတယ္ေလ။ လြတ္လပ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္၊ စုေဝးခြင့္တယ္။ အဲဒါေတြေပးေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာသိေအာင္ ဖဲြ႔စည္းပံုမွာေဖာ္ျပထားၿပီးေတာ့ ေနာက္တခါ ဒီဘက္က ၂၀၁၁ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ ဥပေဒအမွတ္ (၁၅) ေပါ့ေနာ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒနဲ႔ ျပန္ကန္႔သတ္ထားတာဗ်။”
စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မႈေတြကို တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ နားလည္မႈနဲ႔ခြင့္ျပဳထားၿပီး တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ အေရးယူတာေတြ၊ တရားစဲြတာေတြ လုပ္ေနတာပါ။ ပုဒ္မ ၁၈ နဲ႔ လူတခ်ဳိ႕ကို စဲြခ်က္တင္ၿပီး လူတခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ အာမခံေပးတာေတြလည္း ဥပေဒပိုင္းမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဖဲြ႔စည္းပံုက ခ်မွတ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒဟာ တေနရာမွတစ္မ်ဳိး ဆက္ဆံေနၿပီး မညီမွ်မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔လည္း ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္ကလည္း ဆိုပါတယ္ရွင္။
