ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေတာ့ မဲေပးႏိုင္ခြင့္စာရင္း ေၾကညာခဲ့ရာမွာ စာရင္းနဲ႔ လူနဲ႔ မကိုက္တာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ ေသတဲ့သူေတြရဲ႕ နာမည္ေတြပါ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ စာရင္းထဲမွာ ထည့္ထားသလို တခ်ဳိ႕အုပ္စုေတြမွာေတာ့ ေဒသခံအမ်ားစု စာရင္းထဲ မပါတာေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။ အခုလို ျပႆနာေတြက ဘယ္ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ေနသလဲဆိုတာ ဗီြအိုေအ ထိုင္းအေျခစိုက္ သတင္းေထာက္ ႏူးပန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕က ကခ်င္ျပည္ လြတ္လပ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ (KIO) အဖြဲ႕၀င္ မိသားစုေတြ အမ်ားစု ေနထိုင္တဲ့ စီတာပူ ေက်းရြာမွာေတာ့ မဲေပးပိုင္ခြင့္စာရင္း ေၾကညာတဲ့အထဲမွာ နာမည္မပါတာ ပိုမ်ားေနတယ္လုိ႔ ေဒသခံျဖစ္တဲ့ ကခ်င္ လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ယက္ အဖြဲ႕၀င္ စာဂ်ီက ေျပာပါတယ္။
“စီတာပူမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေတြ႕ရွိရသေလာက္ တခ်ဳိ႕အိမ္ေထာင္က တေယာက္မွ မဲထည့္ပိုင္ခြင့္ မရွိတဲ့ အိမ္ေထာင္ေတြ ပါတယ္။ အဲဒီ စီတာပူ႐ုံးမွာ အဲဒါေတြ ေတြ႕ရွိရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕က အခုမွ လာၿပီးေတာ့ မဲထည့္စာရင္းကို သြားၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕မိသားစုက ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ အထက္ေပါ့ေနာ္ ၅ ေယာက္၊ ၆ ေယာက္ေလာက္ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁ ေယာက္ ၂ ေယာက္ေလာက္ပဲ ပါတယ္။”
ဒီ စီတာပူထဲမွာ အရင္ ဆႏၵခံယူပြဲတုန္းကေတာ့ ၁၈ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီး မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိတဲ့သူ အေယာက္ ၆,၀၀၀ ေက်ာ္ကို မွတ္ပုံတင္ ထုတ္ေပးခဲ့ေပမဲ့ အခုေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲထည့္မယ့္ လူဦးေရကေတာ့ စာရင္းထဲမွာ ေလာေလာဆယ္ ၃,၀၀၀ ေလာက္ပဲ ေတြ႕တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
အခုထည့္ထားတဲ့ စာရင္းထဲမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲကို သိပ္နားမလည္တဲ့သူေတြ၊ အသက္ႀကီးတဲ့သူ၊ ဘာမွ သိပ္မသိတဲ့ သူေတြကိုပဲ အမ်ားစု ထည့္ထားတာကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ စစ္အစိုးရက ဒီေနရာမွာ စိုးရိမ္ပုံရတယ္လုိ႔ စာဂ်ီက သုံးသပ္ပါတယ္။
“ဒါေပမဲ့ အရင္တုန္းက Referendum တုန္းကလည္း စီတာပူက လူထု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေမးၾကည့္လိုက္ေတာ့ အားလုံးက ၾကက္ေျခခတ္ ထည့္ေပးလိုက္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ မဲေတာ္ေတာ္ႏိုင္တဲ့ စာရင္းထဲမွာ ျပန္ပါသြားတာပဲေပါ့ေနာ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြ ေနထိုင္တယ္ဆိုေတာ့ သူတုိ႔ စဥ္းစားေကာင္း စဥ္းစားလိမ့္မယ္။”
ေက်းရြာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၁၈ ႏွစ္အထက္ မဲေပးႏိုင္ခြင့္ရွိၿပီး အိမ္ေထာင္စု စာရင္းလည္း ပါေပမဲ့ မဲထည့္ဖုိ႔ သူ႔ရဲ့နာမည္ မပါတဲ့ အပိုင္းေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ေနရတယ္လို႔ စည္း႐ုံးေရး ဆင္းေနတဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အင္အားစု ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးမာခါးက ေျပာပါတယ္။
“ဒြမ္ဂန္မွာဆိုရင္ လူငယ္ေတြ ၄၃ ေယာက္ ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ၃ ေယာက္ပဲ သူတုိ႔ရဲ႕ မဲေပးႏိုင္ခြင့္ရွိတယ္ ဆိုတာကို ေတြ႕ရတယ္ေပါ့။ ဒူကေထာင္မွာက်ေတာ့ မိသားစု တစုမွာ က်ေနာ္သြားၾကည့္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔အိမ္က ႏိုင္ငံျခားသြားတဲ့လူ တ၀က္နီးပါးေလာက္ေတာင္မွ ရွိတယ္တဲ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီနာမည္ေတြ အားလုံးက အခု ဒီမွာ သူတုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေပါ့ေနာ္၊ ဒူကေထာင္ ရပ္ကြက္ထဲမွာကို ပါေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔က နည္းနည္းစိုးရိမ္တဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိေနၾကတာေပါ့။ လြိဳင္ေခါမွာ က်ေတာ့လည္း ေသၿပီးသားလူရဲ႕ နာမည္ကလည္း မဲထည့္ႏိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ စာရင္းထဲမွာ ပါေနတာလည္း ေတြ႕ရတယ္ခင္ဗ်။”
အခုလို ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေနတဲ့ နာမည္စာရင္းေတြကို ျပည္သူေတြ ကိုယ္တိုင္လည္း သြားမၾကည့္ဘဲ ကိုယ့္နာမည္ ပါမပါ ဘယ္လိုေရးထားတယ္ ဆိုတာကို ကြဲကြဲျပားျပား မသိရင္ေတာ့ ျပသနာ ရွိႏိုင္တယ္လုိ႔ ဦးမာခါးက ဆက္ေျပာပါတယ္။
“တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ လူနာမည္ေတာ့ မတူဘူး။ မွတ္ပုံတင္ နံပါတ္ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ မွတ္ပုံတင္နံပါတ္ ျဖစ္ေနတယ္၊ အိမ္နံပါတ္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕နာမည္ ဟုတ္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ မွတ္ပုံတင္နံပါတ္က ကိုယ့္ရဲ႕ မွတ္ပုံတင္နံပါတ္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ တျခား ဒီအမွားေတြ အရမ္းမ်ားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီဟာလည္း ျပသနာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုရင္ ဒီမဲေပးတဲ့ေန႔ ႏို၀င္ဘာ ၇ ရက္ေန႔မွာ မဲ႐ုံကိုသြားၿပီးမွ ကိုယ္က မွတ္ပုံတင္ကိုင္ၿပီး သြားတဲ့အခါမွာ ဒါ ခင္ဗ်ားရဲ႕ မွတ္ပုံတင္ မဟုတ္ဘူး၊ ခင္ဗ်ားရဲ႕ မွတ္ပုံတင္နံပါတ္ မွားေနတယ္ ဆိုၿပီးမွ ဒီဟာ သူတုိ႔ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲေတာ့ မသိဘူး။ ဒီဟာကေတာ့ ျပႆနာ နည္းနည္းေတာ့ မ်ားမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ျမင္တာပဲ။”
ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း မဲေပးပိုင္ခြင့္ စာရင္းထဲမွာ နာမည္မပါတာေတြေရာ၊ မွားတာေတြေရာ၊ လူမရွိဘဲ ထည့္ထားတာေတြေရာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကပ္ထားၾကေပမဲ့ ကခ်င္ျပည္သူလူထု အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ့္နာမည္ ပါမပါကို သြားမၾကည့္တဲ့အျပင္ မဲထည့္ခြင့္ ဆုံး႐ႈံးမွာကို စိုးရိမ္ပုံ မရွိဘူးလုိ႔လည္း သိရပါတယ္။
