ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန၊ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ဘက္က အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္သြားမယ္လို႔ ကုလ သမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီ က ေျပာခဲ့တဲ့အေပၚ ျမန္မာအစိုးရအေန နဲ႔ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ေျပာထားတဲ့ သေဘာထားအတိုင္း ရပ္တည္သြားမယ္ လို႔ တုံ႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူတဦး ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းအား ျဖင့္ တံု႔ျပန္သင့္ေၾကာင္း ေျပာဆုိပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုေတာ့ ဗီြအုိေအျမန္မာပိုင္းရဲ႕ သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပ ထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းေဒသက အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရ းအေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ႏိုင္ငံတကာအခ်က္အလက္ ႐ွာေဖြေရးအဖဲြ႕ ဖဲြ႔စည္းခဲ့တဲ့ အေပၚ ေထာက္ခံေၾကာင္း အဂၤါေန႔က က်င္းပတဲ့ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အထူးအစည္းေ၀းမွာ ေကာင္စီရဲ့ အလွည့္က်ဥကၠဌ Nikki Haley က ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေျပာဆုိခ်က္အေပၚမွာေတာ့ ျမန္မာ သမၼတရံုး၀န္ၾကီးဌာနရဲ့ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ ဦးေဇာ္ေဌး က အခုလုိ တံုျပန္ေျပာဆုိပါတယ္။
“အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာထားတယ္ခင္ဗ်ေနာ္၊ အဲဒီ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ မွာေျပာထားတာရွိတယ္ ၊ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ သီးျခား ေျပာမေနေတာ့ဘူးေနာ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္က လူ႔အဖဲြ႔အစည္းႏွစ္ခုအၾကား သဟဇာတျဖစ္ေစဖုိ႔ အေျခအေနဟာ အရပ္သား အစိုးရသစ္ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ တရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အေနနဲ႔ ရခိုင္အေရး ကိစၥမွာ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်တာမ်ိဳးထက္ အျပဳ သေဘာေဆာင္ ခ်ဥ္းကပ္တာဟာ ျမန္မာအစိုးရကို အမွန္တကယ္ ကူညီရာေရာက္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ကို ျမန္မာ ဒု ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦးေက်ာ္တင္ က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ေျပာဆိုထားတာပါ။
လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ႏိုင္ငံတကာအခ်က္အလက္ ႐ွာေဖြေရးအဖဲြ႕ေစလႊတ္ေရး နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔လည္း လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း နဲ႔ ဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ က ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီး ဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ထား ပါတယ္။ႏိုင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ ပုဂိၢဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးကိစၥကို ေလ့လာသံုးသပ္ဖုိ႔အတြက္ မစၥတာကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ေကာ္မရွင္ကို ဖဲြ႔စည္းထားေၾကာင္း BBC သတင္းဌာနနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ရာမွာ ေျပာဆုိထားပါတယ္။
ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ တဦးျဖစ္တဲ့ Equality Myanmar ရဲ့ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္း က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနဟာ ႏိုင္ငံတကာက အထူးအာရံုစိုက္ေနၿပီး ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြဟာ ပိုမိုျပင္းထန္လာေနေၾကာင္း သံုးသပ္ေျပာဆုိပါတယ္။ ဒီလုိေတာင္းဆိုခ်က္ေတြအေပၚ အသင့္ေတာ္ဆံုး တံု႔ျပန္သင့္တဲ့ အေျခအေနကိုလည္း အခုလို ေျပာဆုိပါတယ္။
“ဒီလိုမ်ိဳးကိစၥေတြျဖစ္လာလို႔ရွိရင္ အေကာင္းဆံုးျပန္လည္တံု႔ျပန္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ မရွိဘူးဆိုရင္ မရွိဘူး၊ ရွိတယ္ဆိုရင္ ရွိတယ္ ၊ ဆိုတာကို သက္ေသျပႏိုင္ေသာ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာက အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမရွိပဲနဲ႔ က်ေန္ာတို႔ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာက ပိုမိုၿပီးေတာ့ ဒီထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆို မႈေတြ ထပ္ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာကို က်ေန္ာတို႔ေျပာထား ပါတယ္။ ျဖစ္လားမျဖစ္လားဆိုတာက ၂ ဖက္အသံေတြၾကားေနရတာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာရယ္၊ မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ ျငင္းဆန္မႈရယ္ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိမျခင္းကာလတေလွ်ာက္လံုးကေတာ့ ဒီကိစၥေတြ ကိုႏိုင္ငံ တကာက ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမႈေတြ ကေတာ့ မလြဲမေသြ ရင္ဆိုင္ေနရဦးမွာပါပဲ။”
ဒုသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြဦးေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အၾကံေပးေကာ္မရွင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက အခုလုိ ေထာက္ျပ ပါတယ္။
“ႏိုင္ငံတကာကေတာ့ ဒီကိစၥ ၂ ခုစလံုးကို မလံုေလာက္ဘူးလို႔တြက္ဆပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး ၁ ခု ကိုယ့္ရဲ႕ျပည္တြင္းမွာ ဖြဲ႔ထားတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ကိစၥ၊ ျပည္တြင္းအေန အထား ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရေတြမ်ိဳးမွာဆိုရင္ တိုင္ၾကားမႈေတြကို အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမရွိဘူး ၊ ေနာက္တခါ ထိေရာက္ေသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြ မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ ေထာက္ျပမႈေတြရွိတယ္။ေနာက္ တခါ Mr. ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးတဲ့ သေဘာထက္စာရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြကို အျမန္ဆံုး ဘယ္လို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမလဲဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို ပိုၿပီးေတာ့ ဦးတည္တာျဖစ္ေနပါတယ္၊ သေဘာ သဘာ၀ မတူဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို တိတိက်က် စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ အတြက္ ေက္ာမရွင္တရပ္ထပ္ေခၚဖို႔ က်ေနာ္ေတြးမိပါတယ္။”
ကေလးစစ္သားပေပ်ာက္ေရး ကိစၥ၊ နာဂစ္မုန္တိုင္းအလြန္ကာလမွာ အာဆီယံ၊ ကုလသမဂၢတို႔နဲ႔အတူ ကာကြယ္ကူညီေဆာင္ရြက္တဲ့ကိစၥေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သာဓကေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ မႈေတြေနာက္ပိုင္းမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဖက္ကို ထြက္ေျပးခုိလံႈသြားတဲ့ ဒုကၡ သည္ ၇ေသာင္းေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢကေျပာထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြအတြင္း ကုလသမဂၢမွာ ေျပာဆို ေဆြးေႏြး ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အခုေနာက္ဆံုး လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာပါ ေဆြးေႏြးၾကၿပီးေတာ့ သေဘာထားထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
