(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာ့ မတ်ပဲကို အဓိက ဝယ်ယူနေတဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံက သူ့နိုင်ငံမှာ မိုးတွင်းကာလ ပဲစိုက်ခင်းတွေ ပျက်စီးခဲ့ဲ့ တဲ့ အတွက်ပြည်ပက မတ်ပဲ တွေ တိုးမြှင့် ဝယ်ယူမယ်လို့ ကြေညာလိုက်တာကို မြန်မာနိုင်ငံက ပဲ ကုန်သည်တွေက ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဒီနှစ်အတွက် မတ်ပဲ တန်ချိန် ၄ သိန်း ဝယ်ယူဖို့ ရှိသလို နောက်လာမယ့် နှစ်တွေမှာလည်း ဒီပမာဏ အတိုင်း ဝယ်ယူစေဖို့ အိန္ဒိယအစိုးရနဲ့ ဆွေးနွေးသွားမယ်လို့ လည်း ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း အပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က ပြောပြပေးမှာပါ။
အခုနှစ်ထဲ ပြည်ပကနေ မတ်ပဲတန်ချိန် ၁သိန်းခွဲပဲ ဝယ်မယ်လို့ အိန္ဒိယအစိုးရက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့မိုးတွင်းမှာ ကောက်ပဲသီးနှံတွေပျက်စီးခဲ့တာ ကြောင့် နောက်ထပ်တန်ချိန် ၂သိန်းခွဲထပ်ဝယ်ယူမှာ ဖြစ်ကြောင်းဒီဇင်ဘာလ ၁၉ရက် နေ့ကပဲ ကြေညာခဲ့တာပါ။ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေမှာ မြန်မာက မတ်ပဲကို အများဆုံး စိုက်ပျိုး၊ တင်ပို့နေတာဖြစ်လို့ ဒီကြေညာချက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အဓိက သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နယူးဒေလီမြို့ မြန်မာသံရုံးက စီးပွားရေးသံမှူး ဦးနေအေးလွင်က ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
“ အခု ဒီနှစ်တိုးပေးလိုက်တဲ့ ဟာကတော့ မတ်ပဲ ( တန်ချိန်) ၂သိန်းခွဲဆိုတာက ၂၀၁၉- ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်ထဲမှာ ထပ်ပြီးတိုးပေးဖို့ amount ပေါ့။ အဓိကတော့ အိန္ဒိယမှာ အစိုးရက ကိုတာ ( ခွဲတမ်း) ကို သတ်မှတ်တယ် ဆိုတာကလည်း သူတို့ရဲ့ supply and demand ပေါ့၊ အဓိကတော့ ဈေးနှုန်းပေါ့။ ပဲက သူတို့ရဲ့ အဓိက စားသုံးကုန်စည် ဖြစ်တဲ့အတွက် ဈေးနှုန်းကို သူတို့က ထိန်းချင်တယ်။ သူတို့ပြည်တွင်းမှာလည်း လယ်သမားကို မထိခိုက်အောင် ထိန်းချင်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူက ကိုတာစနစ်ကို ကျင့်သုံး နေတာဖြစ်တယ်ပေါ့။ ဒီနှစ်က ပဲက အထွက်အတော်လေးကျမယ့် အနေအထားရှိတယ်၊ မတ်ပဲပေါ့နော်။ ကုန်သည်တွေကတော့ ခန့်မှန်းထားတာကတော့ ၂၀% လောက်ပျက်တယ်လို့ ခန့်မှန်းတယ်။”
အရင်က အိန္ဒိယကို မြန်မာဘက်က ပဲမျိုးစုံ အကန့်အသတ်မရှိ တင်ပို့ခဲ့ပေမဲ့ အိန္ဒိယက သူ့ပြည်တွင်း စားသုံးမှုအတွက် လုံလောက်တဲ့ ပဲပမာဏကို ထုတ်နိုင်ပြီလို့ ဆိုပြီးပြည်ပနိုင်ငံတွေကနေ ခွဲတမ်းနဲ့ဝယ်ယူဖို့၂၀၁၇ စက်တင်ဘာမှာ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာပါ။ မြန်မာကတော့ မတ်ပဲ ပြည်ပ ရောင်းချ ရေးမှာ အိန္ဒိယကို အဓိက မှီခိုနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလာမယ့် ၂၀၂၀- ၂၀၂၁ မှာလည်း မတ်ပဲ အပြင် ပဲစင်းငုံ ခွဲတမ်းတန်ချိန် ၄သိန်းစီထပ်ရဖို့ အိန္ဒိယအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုင်းဖို့ စီစဉ်နေတေယ်လို့မြန်မာနိုင်ငံ ပဲကုန်သည်အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းလွင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ အဲဒီလို ကိုတာ ( ခွဲတမ်း) တွေပဲ တောက်လျှောက် ပေးခဲ့တာလေ။ ဒီနှစ်က သူတို့ လိုအပ်ချက်ရှိလို့ဆိုပြီး တိုးပေးလိုက်တော့။ ( ပဲကုန်သည်) အသင်း ဘက်ကရော၊ စီးပွားကူးသန်းဘက်ကရော အိန္ဒိယ အစိုးရဘက်ကို ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လာမယ့် ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွက်ကိုလည်း ကိုတာကို တန်၄သိန်း မတ်ပဲရော၊ ပဲစင်းငုံရော လေးသိန်းစီ ကိုတာကို ချပေးဖို့ ဆိုပြီးတော့ စာနဲ့တင် မေတ္တာရပ်ခံဖို့ ဟိုရက်က အစည်းအဝေးမှာတော့ ညှိနှိုင်းထားပြီး သွားပြီလေ။”
ပြည်တွင်းမှာ မတ်ပဲလက်ကျန် နည်း နေ ပေမယ့် အခုအိန္ဒိယက ဝယ်ယူချင်တဲ့ တန်ချိန် ၂သိန်းခွဲအတွက်တော့အသစ်ပေါ်မယ့် မတ်ပဲနဲ့ အလျင်မှီနိုင်သလို ဈေးကောင်းလည်း ရနိုင်မယ်လို့ကုန်သည်တွေက ခန့်မှန်းနေတာပါ။တချိန်က ဧရာဝတီတိုင်းနဲ့ ပဲခူးတိုင်းမှာ မတ်ပဲ အစိုက်များခဲ့ပေမဲ့ အိန္ဒိယဘက်က အဝယ်မလိုက်တာကြောင့် အခုနောက်ပိုင်းမှာ တရုတ်ဈေးကွက်ကို တင်နိုင်တဲ့ ပဲတီစိမ်းကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာ ကြတယ်လို့ ရန်ကုန်တိုင်း၊ ခရမ်းသုံးခွမြို့နယ် မီးပွား ပဲကုန်စည်ဒိုင်က ဦးထွန်းထွန်းဝင်းက ပြောပါတယ်။
“ အိန္ဒိယအပေါ်ကို မှီခိုဖို့တော့များတယ် ဒီ မတ်ပဲကတော့။ ကျနော်တို့ ပဲတီစိမ်းကတော့ တရုတ်ကို သွားမှီခိုရတာလေ။ အရင်တုန်းက အီးယူ၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား ဘက်ကို ကျနော်တို့ ပို့နေတာလေ ပဲတီစိမ်းကျတော့၊ အခုတရုတ်ဘက်က အဝယ်များတော့ တရုတ်ဘက်ကို ပြန်မှီလာတာလည်းပါတယ်။ မတ်ပဲကတော့ အိန္ဒိတလက်ပဲဗျ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃နှစ်လောက်က ကျနော် မတ်ပဲစိုက်တာလေ ခရမ်းမှာ။ အောင်မြင်တယ် ဒါပေမဲ့ ဈေးကွက်ရရှိမှုက နည်းသွားတယ်။ အိန္ဒိယက ဝယ်မလိုလို၊ မဝယ်ဘူးလို မိုဒီရဲ့ လှည့်ကွက်လည်း ပြောသွားတာကောင်းပါတယ်။ မိုဒီ (အန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ်) က ကျွမ်းတယ်ဗျ၊ ပဲလောကကို။ မတ်ပဲက ဒီနောက်ပိုင်း သိပ်မစိုက်ကြတော့ ဈေးကောင်းမှာပေါ့။”
အိန္ဒိယကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနဲ့ စက်မှုဝန်ကြီးဌာနကတော့ ထပ်တိုးမတ်ပဲတန်ချိန် ၂သိန်းခွဲအတွက် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ရက် နောက်ဆုံးထား လျှောက်ထားကြဖို့ သူ့နိုင်ငံက ကုန်သည်တွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
မြန်မာပဲကုန်သည်တွေကတော့ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်အပြင် တခြား အလာအလာရှိတဲ့ ဈေးကွက်တွေကို ရှာဖို့ကြိုးစားနေပါတယ်။ မြန်မာက ပဲအမျိုးမျိုး တင်ပို့တာကနေ တနှစ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်တာ ၁ဘီလီလျံ ရှိပြီး အိန္ဒိယရဲ့ ကန့်သတ်ဝယ်ယူမှုတွေကြောင့် ၂၀၁၇- ၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ ဝင်ငွေလျော့ကျသွားကြောင်း ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။
.................
မွနျမာမတျပဲ တနျခြိနျ ၄သိနျး အိန်ဒိယနိုငျငံဝယျယူသှားမညျ
(Unicode)
မွနျမာ့ မတျပဲကို အဓိက ဝယျယူနတေဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံက သူ့နိုငျငံမှာ မိုးတှငျးကာလ ပဲစိုကျခငျးတှေ ပကြျစီးခဲ့ဲ့ တဲ့ အတှကျပွညျပက မတျပဲ တှေ တိုးမွှင့ျ ဝယျယူမယျလို့ ကွညောလိုကျတာကို မွနျမာနိုငျငံက ပဲ ကုနျသညျတှကေ ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။ ဒီနှဈအတှကျ မတျပဲ တနျခြိနျ ၄ သိနျး ဝယျယူဖို့ ရှိသလို နောကျလာမယ့ျ နှဈတှမှောလညျး ဒီပမာဏ အတိုငျး ဝယျယူစဖေို့ အိန်ဒိယအစိုးရနဲ့ ဆှေးနှေးသှားမယျလို့ လညျး ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး အပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက ပွောပွပေးမှာပါ။
အခုနှဈထဲ ပွညျပကနေ မတျပဲတနျခြိနျ ၁သိနျးခှဲပဲ ဝယျမယျလို့ အိန်ဒိယအစိုးရက ဆုံးဖွတျခဲ့ပမေဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့မိုးတှငျးမှာ ကောကျပဲသီးနှံတှပေကြျစီးခဲ့တာ ကွောင့ျ နောကျထပျတနျခြိနျ ၂သိနျးခှဲထပျဝယျယူမှာ ဖွဈကွောငျးဒီဇငျဘာလ ၁၉ရကျ နေ့ကပဲ ကွညောခဲ့တာပါ။ဒသေတှငျးနိုငျငံတှမှော မွနျမာက မတျပဲကို အမြားဆုံး စိုကျပြိုး၊ တငျပို့နတောဖွဈလို့ ဒီကွညောခကြျဟာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ အဓိက သကျရောကျမှုရှိကွောငျး အိန်ဒိယနိုငျငံ၊ နယူးဒလေီမွို့ မွနျမာသံရုံးက စီးပှားရေးသံမှူး ဦးနအေေးလှငျက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
“ အခု ဒီနှဈတိုးပေးလိုကျတဲ့ ဟာကတော့ မတျပဲ ( တနျခြိနျ) ၂သိနျးခှဲဆိုတာက ၂၀၁၉- ၂၀၂၀ ဘဏ်ဍာနှဈထဲမှာ ထပျပွီးတိုးပေးဖို့ amount ပေါ့။ အဓိကတော့ အိန်ဒိယမှာ အစိုးရက ကိုတာ ( ခှဲတမျး) ကို သတျမှတျတယျ ဆိုတာကလညျး သူတို့ရဲ့ supply and demand ပေါ့၊ အဓိကတော့ ဈေးနှုနျးပေါ့။ ပဲက သူတို့ရဲ့ အဓိက စားသုံးကုနျစညျ ဖွဈတဲ့အတှကျ ဈေးနှုနျးကို သူတို့က ထိနျးခငြျတယျ။ သူတို့ပွညျတှငျးမှာလညျး လယျသမားကို မထိခိုကျအောငျ ထိနျးခငြျတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ သူက ကိုတာစနဈကို ကငြ့ျသုံး နတောဖွဈတယျပေါ့။ ဒီနှဈက ပဲက အထှကျအတောျလေးကမြယ့ျ အနအေထားရှိတယျ၊ မတျပဲပေါ့နောျ။ ကုနျသညျတှကေတော့ ခန့ျမှနျးထားတာကတော့ ၂၀% လောကျပကြျတယျလို့ ခန့ျမှနျးတယျ။”
အရငျက အိန်ဒိယကို မွနျမာဘကျက ပဲမြိုးစုံ အကန့ျအသတျမရှိ တငျပို့ခဲ့ပမေဲ့ အိန်ဒိယက သူ့ပွညျတှငျး စားသုံးမှုအတှကျ လုံလောကျတဲ့ ပဲပမာဏကို ထုတျနိုငျပွီလို့ ဆိုပွီးပွညျပနိုငျငံတှကေနေ ခှဲတမျးနဲ့ဝယျယူဖို့၂၀၁၇ စကျတငျဘာမှာ ဆုံးဖွတျလိုကျတာပါ။ မွနျမာကတော့ မတျပဲ ပွညျပ ရောငျးခြ ရေးမှာ အိန်ဒိယကို အဓိက မှီခိုနရေတာ ဖွဈပါတယျ။ အခုလာမယ့ျ ၂၀၂၀- ၂၀၂၁ မှာလညျး မတျပဲ အပွငျ ပဲစငျးငုံ ခှဲတမျးတနျခြိနျ ၄သိနျးစီထပျရဖို့ အိန်ဒိယအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုငျးဖို့ စီစဉျနတေယျေလို့မွနျမာနိုငျငံ ပဲကုနျသညျအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးထှနျးလှငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ အဲဒီလို ကိုတာ ( ခှဲတမျး) တှပေဲ တောကျလြှောကျ ပေးခဲ့တာလေ။ ဒီနှဈက သူတို့ လိုအပျခကြျရှိလို့ဆိုပွီး တိုးပေးလိုကျတော့။ ( ပဲကုနျသညျ) အသငျး ဘကျကရော၊ စီးပှားကူးသနျးဘကျကရော အိန်ဒိယ အစိုးရဘကျကို ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီး လာမယ့ျ ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ်ဍာနှဈအတှကျကိုလညျး ကိုတာကို တနျ၄သိနျး မတျပဲရော၊ ပဲစငျးငုံရော လေးသိနျးစီ ကိုတာကို ခပြေးဖို့ ဆိုပွီးတော့ စာနဲ့တငျ မတေ်တာရပျခံဖို့ ဟိုရကျက အစညျးအဝေးမှာတော့ ညှိနှိုငျးထားပွီး သှားပွီလေ။”
ပွညျတှငျးမှာ မတျပဲလကျကနြျ နညျး နေ ပမေယ့ျ အခုအိန်ဒိယက ဝယျယူခငြျတဲ့ တနျခြိနျ ၂သိနျးခှဲအတှကျတော့အသဈပေါျမယ့ျ မတျပဲနဲ့ အလငြျမှီနိုငျသလို ဈေးကောငျးလညျး ရနိုငျမယျလို့ကုနျသညျတှကေ ခန့ျမှနျးနတောပါ။တခြိနျက ဧရာဝတီတိုငျးနဲ့ ပဲခူးတိုငျးမှာ မတျပဲ အစိုကျမြားခဲ့ပမေဲ့ အိန်ဒိယဘကျက အဝယျမလိုကျတာကွောင့ျ အခုနောကျပိုငျးမှာ တရုတျဈေးကှကျကို တငျနိုငျတဲ့ ပဲတီစိမျးကို ပွောငျးလဲစိုကျပြိုးလာ ကွတယျလို့ ရနျကုနျတိုငျး၊ ခရမျးသုံးခှမွို့နယျ မီးပှား ပဲကုနျစညျဒိုငျက ဦးထှနျးထှနျးဝငျးက ပွောပါတယျ။
“ အိန်ဒိယအပေါျကို မှီခိုဖို့တော့မြားတယျ ဒီ မတျပဲကတော့။ ကနြောျတို့ ပဲတီစိမျးကတော့ တရုတျကို သှားမှီခိုရတာလေ။ အရငျတုနျးက အီးယူ၊ ဂပြနျ၊ ကိုရီးယား ဘကျကို ကနြောျတို့ ပို့နတောလေ ပဲတီစိမျးကတြော့၊ အခုတရုတျဘကျက အဝယျမြားတော့ တရုတျဘကျကို ပွနျမှီလာတာလညျးပါတယျ။ မတျပဲကတော့ အိန်ဒိတလကျပဲဗြ။ လှနျခဲ့တဲ့ ၃နှဈလောကျက ကနြောျ မတျပဲစိုကျတာလေ ခရမျးမှာ။ အောငျမွငျတယျ ဒါပမေဲ့ ဈေးကှကျရရှိမှုက နညျးသှားတယျ။ အိန်ဒိယက ဝယျမလိုလို၊ မဝယျဘူးလို မိုဒီရဲ့ လှည့ျကှကျလညျး ပွောသှားတာကောငျးပါတယျ။ မိုဒီ (အန်ဒိယ ဝနျကွီးခြုပျ) က ကြှမျးတယျဗြ၊ ပဲလောကကို။ မတျပဲက ဒီနောကျပိုငျး သိပျမစိုကျကွတော့ ဈေးကောငျးမှာပေါ့။”
အိန်ဒိယကူးသနျးရောငျးဝယျရေးနဲ့ စကျမှုဝနျကွီးဌာနကတော့ ထပျတိုးမတျပဲတနျခြိနျ ၂သိနျးခှဲအတှကျ ဒီဇငျဘာ ၃၁ရကျ နောကျဆုံးထား လြှောကျထားကွဖို့ သူ့နိုငျငံက ကုနျသညျတှကေို တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
မွနျမာပဲကုနျသညျတှကေတော့ အိန်ဒိယနဲ့ တရုတျအပွငျ တခွား အလာအလာရှိတဲ့ ဈေးကှကျတှကေို ရှာဖို့ကွိုးစားနပေါတယျ။ မွနျမာက ပဲအမြိုးမြိုး တငျပို့တာကနေ တနှဈကို အမရေိကနျဒေါျတာ ၁ဘီလီလြံ ရှိပွီး အိန်ဒိယရဲ့ ကန့ျသတျဝယျယူမှုတှကွေောင့ျ ၂၀၁၇- ၂၀၁၈ ဘဏ်ဍာနှဈမှာ ဝငျငှလြေော့ကသြှားကွောငျး ကုနျသညျတှကေ ပွောပါတယျ။
