နယူးေရာက္မွာ က်င္းပေနတဲ့ ၇၃ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံႀကီးအတြင္း တတိယေကာ္မတီက အဂၤါေန႔က မဲခြဲဆံုးျဖတ္ အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ေတြထဲမွာ ျမန္မာဆိုင္ရာ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ ပါဝင္တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆိုျပဳခ်က္မူၾကမ္းအမွတ္ ၅၆ ကို ျမန္မာဘက္က ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္ရပါသလဲ။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
တတိယေကာ္မတီက အဂၤါေန႔မွာ အဆိုျပဳခ်က္ မူၾကမ္း ၁၁ ခုကို အတည္ျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဒီအထဲမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ျငင္းခံုမႈေတြ ၾကားကပဲ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တဲ့ မူၾကမ္းေတြကေတာ့ ေသဒဏ္ျပစ္ဒဏ္ပယ္ဖ်က္မႈဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္တဲ့မူၾကမ္း၊ ေၾကးစားစစ္သားအသံုးျပဳေရးဆိုင္ရာမူၾကမ္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အစီရင္ခံစာဆိုင္ရာ မူၾကမ္းေတြျဖစ္ပါတယ္။
အဂၤါေန႔က အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ မူၾကမ္းေတြထဲက အမွတ္ ၅၆ ျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီကတင္သြင္းတဲ့ အစီရင္ခံစာဆိုင္ရာ အဆိုျပဳခ်က္မူၾကမ္းအတြက္ ေထာက္ခံမဲ ၁၁၁ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃ မဲ၊ ၾကားေန ၆၅ မဲနဲ႔ အတည္ျပဳခဲ့တယ္လုိ႔ တတိယေကာ္မတီ ဥကၠဌက ေၾကညာခဲ့တာပါ။
မဲေပးအၿပီး အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံေတြရဲ့ ဆႏၵေတြကို ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားရာမွာ ဒီအဆိျုပဳခ်က္မူၾကမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မဲမေပးပဲ ၾကားေနခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒီအစီရင္ခံစာဟာ မလိုအပ္ပဲ ျပဳစုထားတာ ျဖစ္သလို အရင္အတည္ျပဳခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အစီရင္ခံစာေတြဟာလည္း တဖက္သတ္ဆန္လြန္းတယ္လုိ႔ ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္သာမက ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္၊ ကေနဒါ၊ ရုရွားနဲ႔ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံေတြကလည္း မဲမေပးပဲ ၾကားေနခဲ့ၾကတာပါ။
ဒီအဆိုျပဳခ်က္မူၾကမ္း အမွတ္ ၅၆ ကို ကန္႔ကြက္မဲေပးခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံက ၃ ႏိုင္ငံရွိၿပီး Belarus ၊ အစၥေရးနဲ႔ ျမန္မာတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစည္းအေဝးကို ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အေနတဲ႔ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ သံမႈးႀကီး ဦးရဲမင္းသိန္းက လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီဟာ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို ႀကီးႀကီးမားမား ခံေနရတယ္လို႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။
“လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အစီရင္ခံစာ အမွတ္ ၅၆ မွာ အႀကံျပဳခ်က္ေတြပါဝင္တဲ့ ပူးတြဲေဖၚျပခ်က္ အမွတ္ ၆၉ ပါ ပါဝင္ေနတာ ျဖစ္ၿပီး အဲဒီမွာ ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က အထူးအစည္းေဝး အမွတ္ ၂၇ က အဆိုျပဳခ်က္၊ ၂၀၁၈ မတ္လ ၂၃ ရက္ အထူးအစည္းေဝးအမွတ္ ၃၇ အဆိုျပဳခ်က္နဲ႔ ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ အထူးအစည္းေဝးအမွတ္ ၃၉ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ ပါဝင္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ UPR လူ႔အခြင့္ေရး အေျခေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပံုမွန္သံုးသပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို မူအားျဖင့္ အၿမဲတေစ ေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ လူ႔အခြင့္ေရးကိစၥရပ္ေတြ အတြက္ မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈလုိ႔ ယူဆတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီဟာ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ႀကီးမားတဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို ခံေနရၿပီး ႏုိင္ငံေရးအရ အသံုးခ်ခံေနရတာ ေတြ႔ရပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ အခု တည္ျပဳခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံဆိုင္ရာ အဆိုျပဳခ်က္ေတြမွာ ဘက္လိုက္မႈ ရွိေနတာေၾကာင့္ အခုမဲခြဲတဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ မူၾကမ္းကို ကန္႔ကြက္တယ္လို႔ သံမႈးႀကီး ဦးရဲမင္းသိန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီအစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ထည့္သြင္းထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ ၃ ရပ္စလံုးမွာ ႏုိင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္ ေတြ ပါေနတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၃ ခုစလံုးအတြက္ တရားမွ်တမႈနဲ႔ အမွီခိုကင္းတဲ့ လြတ္လပ္မႈလည္း မရွိပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ဆုိင္မႈကို မေလးစားတဲ့ အျပင္ ျပည္တြင္းေရးကိုပါ ဝင္စြက္ေနတဲ့ သေဘာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြအတြက္ အတည္ျပဳခ်က္ေတြ ရယူရာမွာလည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တခုခ်င္းစီအတြက္ အဖြဲ႔ဝင္ ႏုိင္ငံအားလံုးရဲ့ တညီတညြတ္ထဲ ေထာက္ခံမႈကိုလည္း မရခဲ့ပါဘူး။ ဒီ ၃ ခုစလံုးဟာ ဘက္လိုက္တဲ့ တဖက္သတ္တင္ျပခ်က္ေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကလည္း ဒီ ၃ ခုစလံုးကို ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုတင္သြင္းခဲ့တဲ့ မူၾကမ္းအမွတ္ ၅၆ ကို ျမန္မာဘက္က ကန္႔ကြက္ပါတယ္။”
အခုလို လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ မူၾကမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၾကာသပေတးေန႔မွာ ကုလသမဂၢ တတိယေကာ္မတီမွာ ဆက္လက္ ဆံုးျဖတ္ဖုိ႔ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦး ေဟာက္ဒိုဆြမ္း က ေျပာပါတယ္။
"အဲဒါကေတာ့ မနက္ျဖန္ဆံုးျဖတ္မွာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မဲေခၚမွာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအေျခအေနအရ မူအေပၚမွာပဲ ရပ္တည္တယ္။"
စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳေပးခဲ့တဲ့ မူၾကမ္းကို OIC အစၥလာမၼစ္ႏိုင္ငံမ်ားအဖဲြ႔နဲ႔ EU ဥေရာပသမဂၢတို႔က ပူးတဲြအဆိုျပဳခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ အျခားလူနည္းစုေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေရးယူႏုိင္ေရးအတြက္တင္သြင္းခဲ့တာပါ။ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ ႐ွာေဖြစုေဆာင္းေရး FFM အဖဲြ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာအေပၚအေျခခံၿပီး၊ ကုလလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက အခုလို ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာကို ထိပါးမႈျဖစ္တယ္လို႔ အဲဒီအခ်ိန္က Geneva ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္မုိးထြန္းက တုံ႔႔ျပန္ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
