[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမျိုး ဘာသာမရွေး ပျော်ကြလေ့ရှိတဲ့ မြန်မာ့ရိုးရာ အတာသင်္ကြန်ပွဲတော်မှာ ဒီနှစ် တော်တော် များများ မပျော်နိုင်ဘူးဖြစ်နေကြပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခကြောင့် ဘေးဒုက္ခရောက်နေကြတဲ့ အခြေအနေနဲ့ နိုင်ငံတွင်း မတည်ငြိမ်တဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့် အများစုအတွက် ပျော်ရွှင်မှုတွေ ဆိတ်သုဉ်းနေတယ်လို့ ကိုယ်တိုင်ခံစားနေကြသူတွေက ပြောပါတယ်။ စိတ်လွတ် ကိုယ်လွတ်ပျော်ကြလေ့ရှိတဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတော် ရဲ့ အနှစ်သာရ ပျောက်ဆုံးသလိုဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေအကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို မစုမြတ်မွန် က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာသက္ကရာဇ် နှစ်ဟောင်းကနေ နှစ်သစ်ပြောင်းချိန် ဆင်နွဲကြလေ့ရှိတဲ့ သင်္ကြန်ပွဲမှာ တနိုင်ငံလုံး ပျော်ပျော်ပါးပါး စည်စည်ကားကား မပါဝင်ကြတာ ၃ နှစ်ရှိသွားပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ပထမလှိုင်းဖြစ်တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းတဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နဲ့ စစ်ကောင်စီအုပ်ချုပ်နေတဲ့ အခု ၂၀၂၂၊ ၃ နှစ်ဆက်တိုက် သင်္ကြန်ဟာ တိတ်ဆိတ် ခြောက်ကပ်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကိုဗစ်ကပ်ဘေး စိုးရိမ်စရာမရှိတော့တဲ့ ဒီနှစ်မှာ နိုင်ငံအနှံ့က မြို့တွေမှာ သိသိသာသာကို လမ်းပေါ် ရေထွက်ကစားသူ မရှိသလောက်နည်းလှပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်နေတာ ဒုတိယမြောက်နှစ်မှာ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စိတ်ဒုက္ခရောက်စရာတွေသာ ပိုများနေတာမို့ ပျော်ရမယ့် ပွဲတော်ကာလမှာတောင် ပျော်ချင်စိတ် မရှိကြတော့ဘူးလို့ ရန်ကုန်ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
"ငယ်ငယ်တုန်းကတော့ ပျော်တာပေါ့။ တနှစ် တနှစ် ရေပတ်ခံထွက်ကြတယ်။ ရုံးမှာလည်း ရေပတ်ကြတာပေါ့။ လည်ကြတယ်။ မဏ္ဍပ်တွေသွားကြည့်ကြတာပေါ့နော်။ အခု ကလေးတွေဆိုရင် အိမ်မှာအန်တီ့သမီး ရှိတယ်လေ။ အန်တီ့သမီးဆို အပြင်မသွားဘူး။ အန်တီ့သားတွေဆိုလည်း တယောက်က ကိုရင်ဝတ်တယ်။ တယောက်ကကျတော့ ရိပ်သာဝင်တယ်ပေါ့နော်။ ဟိုး ကိုဗစ်ပထမ တနှစ်ကတည်းကနဲ့ မနှစ်ကအာဏာသိမ်းတော့ အဲနှစ်မှာလည်း တော်တော်လေးခြောက်ကပ်တယ်ပေါ့နော်။ ဒီနှစ်ကတော့ အန်တီတို့တွေ လုံးဝကိုအပြင်မထွက်သလောက်ပဲပေါ့။"
မြန်မာ့ရိုးရာ အစဉ်အလာအရ သင်္ကြန်အချိန်မှာ နှစ်ဟောင်းက အညစ်အကြေးတွေကို ရေနဲ့ ဆေးကြော ဖယ်ရှားသန့်စင်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ သင်္ကြန်ကာလမှာ အလှူအတန်း၊ ကောင်းမှုကိုသိုလ်တွေကိုလည်း လုပ်ကြပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် အသိုင်းအဝိုင်းကြားမှာပါ စုဝေး စတုဒီသာ ကျွေးမွေး ပေးဝေမှုမျိုးတောင် မလုပ်ဖြစ်တော့တာ များတယ်လို့လည်း ပြောပြပါတယ်။
"အနည်းနဲ့အများတော့ ဒီအရွယ်ရောက်လာပေမယ့်လည်း ရပ်ကွက်ထဲမှာ အလှူလုပ်တာတွေ၊ ပျော်ပျော်ပါးပါးပေါ့နော်။ မုန့်လုံးရေပေါ်လုံးတာတွေ ရှိတာပေါ့နော်။ အခု အသက်ကြီးတော့ မဏ္ဍပ်တွေဘာတွေ မလည် သည့်တိုင်အောင် မုန့်လုံးရေပေါ်လုပ်တာလေးတွေ၊ တယောက်နဲ့တယောက် ဝေတာလေးတွေ၊ ရေလောင်းရေပက်တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အခုချိန်မှာတော့ အဲဒါမျိုးတွေလည်း ရှိတာမတွေ့ရဘူးပေါ့နော်။ များသာအားဖြင့်ကတော့ ကိုယ့်အိမ်မှာ ကိုယ်နေကြတာပဲများတယ်။ အဓိကတော့ လူငယ်တွေပေါ့၊ အန်တီတို့ငယ်ငယ်တုန်းက ၂၀၊ ၂၁၊ ၂၄၊ ၂၅ ထိတော့ အန်တီတို့အရွယ်နဲ့ဆိုရင် ပျော်ခဲ့ရတဲ့အချိန်တွေပေါ့နော်။ တကယ်ဆိုလို့ရှိရင် အခုခေတ်ကလေးတွေဆိုရင် ပိုပြီးတော့တောင် ပျော်စရာများသေးတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အခုတော်တော်များများက မဏ္ဍပ်တွေ အပြင်တွေ မသွားကြဘူးပေါ့နော်။"
တချို့နေရာတွေမှာတော့ ကလေးငယ်တွေ ရေဆော့ကစားတာ ရှိပေမယ့် ပုံမှန်လို အခြေအနေတော့ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သူတွေနဲ့ စစ်ကောင်စီကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေသလို၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ နယ်မြေရှင်းမှုတွေအတွင်း နေအိမ်တွေ မီးလောင်ဆုံးရှုံးကုန်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဒုက္ခရောက်နေကြသူတွေကို စာနာတဲ့အနေနဲ့ သင်္ကြန်မှာ ပျော်ပွဲ ရွှင်ပွဲတွေထဲ မပါကြဖို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဆန့်ကျင်နေသူတွေကလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ သင်္ကြန်မဏ္ဍပ်တွေကို တိုက်ခိုက်မယ်လို့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တချို့ကလည်း ခြိမ်းခြောက်ထားပါတယ်။ ပြည်သူအများစုကတော့ ပုံမှန်လို ပျော်စရာတွေ ဆိတ်သုဉ်းနေတာမို့ သင်္ကြန်ပွဲကို မဆင်နွဲကြတာလို့ ပြောကြပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း အစဉ်အဆက်လက်ဆင့်ကမ်းလာတဲ့ မြန်မာ့ရိုးရာပွဲတော်ကို ပုံမှန်လို မကျင်းပ မဆင်နွဲကြတော့တဲ့အတွက် နောင်မျိုးဆက်တွေအတွက် သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနိုင်တယ်လို့ မန္တလေးမြို့ခံတယောက်ကလည်း ပြောပါတယ်။
"သင်္ကြန်ပွဲက မိသားစုအမွေပေးလို့ ရတာမဟုတ်ဘူး။ အမွေပေးခဲ့တာလည်း မဟုတ်ဘူး။ အဲတော့ ကလေးငယ်တွေပေါ့နော်၊ ကိုဗစ်အချိန်မှာတောင်မှ သူတို့သဘောနဲ့သူတို့ နည်းနည်းပါးပါးပက်ကြတာလေး တွေ့မိတာ ပေါ့နော်။ ဒီအချိန်မှာကျတော့ သူတို့မတောင်းဆိုဘူးဗျ။ သူတို့ကို မကစားရဘူးလို့ ဘယ်သူမှလည်း မပိတ်ပင်ဘူး။ ရေကစားတဲ့ကလေး နည်းနည်းပါးပါးတော့ ရှိတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အလွန်အင်မတန် အနည်းစုလေး။ ကျနော်တို့ မြို့သူမြို့သားတယောက်အနေနဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံသား တယောက်အနေနဲ့ ငယ်စဉ်ဘဝကနေ ကြီးလာတဲ့အချိန်အထိ အနေအထားနဲ့ လက်ရှိအပေါ်မှာ ကျနော်တို့ ခံစားကြည့်တာပေါ့နော်။ ဘယ်လိုစိတ်ဒဏ်ရာတွေ၊ ဘယ်လိုခံစားချက်တွေ၊ သူတို့အပေါ်မှာ ပါသွားပြီလဲ။ တကယ်တမ်းပြောရရင်တော့ အများကြီးတွေးစရာဖြစ်တယ်။ ပျော်ရမယ့်အချိန်မှာ မပျော်ရတာ၊ ပျော်ခွင့်မရတာ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်ပါနော်။"
တနှစ်ပတ်လုံး သောက အမောတွေပြေအောင် သင်္ကြန်ရေနဲ့ ဆေးကြောပေးတယ်လို့ တင်စားပြောကြလေ့ရှိ တဲ့ သင်္ကြန်ပွဲကို မန္တလေးမြို့မှာ ဘယ်လိုအခြေအနေရောက်ရောက် ဆင်နွဲခဲ့ကြပေမယ့် အခုတော့ အခြေအနေပြောင်းသွားပြီလို့လည်း ခုလိုပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ မန္တလေးက ၁၉၈၄ ဖေဖော်ဝါရီ လကုန်ပိုင်းလောက်မှာ မီးလောင်တယ်။ အဲဒီခေတ်က အနေအထားနဲ့ဆိုရင် သုံးပုံ ပုံ တပုံ မြို့လည်ခေါင် - တကယ်ကို သင်္ကြန်စည်ကားတဲ့နေရာကြီးတွေ လောင်သွားတယ်။ လောင်သွားတော့ ကျနော်တို့ လူငယ်ဘဝ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတွေက တို့သင်္ကြန်တော့ ပျက်ပြီလို့ထင်တာပေါ့။ အကြိုနေ့ တရက်လောက်ပဲ။ နောက်ရက်တွေမှာ မီးလောင်ပြင်ငုတ်တိုဘေးတွေမှာ ပုံးတွေချ ရေပက်နေတော့တာ။ နောက်တခါ မြို့ပေါ်လမ်းမတွေပေါ်မှာ ပက်နေတာ။ အမလေး စည်ကားလိုက်တာမှ တကယ်ကိုစည်ကားတာ။ ပြောရရင် တဘက်မှာဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ တကယ်ကို ကြီးကြီးမားမားကြီးရှိတယ်။ သို့သော်လည်း ဒီအချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ရိုးရာ ပျော်ရွှင်ချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ စိတ်ထွက်ပေါက်၊ ခံစားခွင့်၊ လုပ်ဆောင်ခွင့်၊ ပျော်ရွှင်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ဖန်တီးခွင့် အဲဒီအပေါ်တွေမှာ သူတို့အေးအေးဆေးဆေးပဲ လုပ်နေကြတာ။ ကနေ့ပုံစံကျတော့ တခြားစီလို့ ကျနော်တို့ ခံစားမိတာပေါ့နော်။"
သူကတော့ ပြည်သူအများ မလိုလားတဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ရဲ့ ဆိုးကျိုး ဂယက်တွေဖြစ်တယ်လို့ သူ့အမြင်ကို ခုလိုပြောပါတယ်။
"သင်္ကြန်ဟာကြီးမားတဲ့ ဈေးကွက်တခုပါဗျ။ ဒီအပေါ်မှာ မှီတွယ်ပြီးတော့ လက်လုပ်လက်စား ခေါင်းရွက် ဗျတ်ထိုး ဈေးသည်ကအစ လုပ်ငန်းကြီးတဲ့အထိ ဖက်တွယ်ပြီးရှင်သန်ရတဲ့ စီးပွားရေးစက်ဝန်းပေါ့နော်။ ဒါက စီးပွားရေးသဘော။ ယဉ်ကျေးမှုသဘောဆိုရင် ဒါက ထောင်စုနှစ်နဲ့ချီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုသဘောရှိတယ်၊ အစဉ် အဆက်ပေါ့။ နောက်တခါ လူတွေရဲ့ တနှစ်တာပင်ပန်းခဲ့ရတဲ့အချိန်၊ ရာသီအရလည်း ပူပြင်းတဲ့အချိန်မှာ သူတို့ဖြေလျှော့ခွင့်တွေရတယ်။ ဒါဟာ အလွန်အင်မတန် မက်မောစရာကောင်းတဲ့ အခင်းအကျင်းတခု။ ဒီအခင်းအကျင်းတခု ပျက်စီးသွားနိုင်လောက်တဲ့ ပုံစံမျိုးကြီးဖြစ်ရတာ အလွန်အင်မတန် ဝမ်းနည်းတယ်။ ကျနော်တို့ဖြစ်တည်နေရတဲ့ လူသားတွေဘဝမှာ ဒီအပေါ် မှာ မေးခွန်းတွေ - ဘာသာရေးအပေါ်မှာရော၊ လူမှုရေးအပေါ်မှာရော၊ စီးပွားရေးအပေါ်မှာရော၊ လက်ရှိနိုင်ငံရေးကတော့ ပြောမနေနဲ့တော့ပေါ့ဗျာ အများဆုံးပေါ့။ အများကြီးမေးခွန်း ထုတ်မိကြတယ်။ ထုတ်မိတဲ့အခါမှာလည်း အတူ တသမတ်တည်း နားလည်ကြတယ်။ လက်ရှိ ပြည်သူတွေမကြိုက်တဲ့ အုပ်ချုပ်ပုံစနစ်ကနေ နောက်ဆက်တွဲအကျိုး သက်ရောက်မှုတွေက ဒီလို ဆင့်ကဲဖြစ်ကုန်တာ သူတို့အားလုံး တွေးမိကြလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်ဗျ။"
စစ်ကောင်စီကတော့ သူတို့လက်ထက်မှာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို စည်စည်ကားကားကျင်းပတယ်ဆိုတာ ပြသနိုင်ဖို့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော် စတဲ့မြို့ကြီးတွေမှာ မဏ္ဍပ်ကြီးတွေထိုးပြီး ဖျော်ဖြေ ရေကစားပွဲတွေလုပ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အဲဒီပွဲတွေမှာ ပါဝင်သူ သိသိသာသာနည်းပါးလှပါတယ်။ အဲဒီလို ရေကစားမဏ္ဍပ်ကြီးတွေနားမှာလည်း ပေါက်ကွဲမှုတွေ ရှိပါတယ်။ ဒီနေ့ သင်္ကြန်အကြတ်နေ့မှာပဲ ဧရာဝတီတိုင်း မအူပင်မြို့က စစ်ကောင်စီရဲ့ ရေကစားမဏ္ဍပ်မှာ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ခဲ့သလို၊ မန္တလေးမြို့မှာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကျင်းပနေတဲ့ ဘားတခုမှာလည်း ပေါက်ကွဲမှုတခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
============
[[Unicode]]
ရိုးရာနှဈကူး အတာသွငျ်ကနျကာလ အစဉျအလာပြောျရှှငျပှဲမြား လြော့နညျး
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူမြိုး ဘာသာမရှေး ပြောျကွလေ့ရှိတဲ့ မွနျမာ့ရိုးရာ အတာသွငျ်ကနျပှဲတောျမှာ ဒီနှဈ တောျတောျ မြားမြား မပြောျနိုငျဘူးဖွဈနကွေပါတယျ။ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခကွောင့ျ ဘေးဒုက်ခရောကျနကွေတဲ့ အခွအေနနေဲ့ နိုငျငံတှငျး မတညျငွိမျတဲ့ အခွအေနတှေကွေောင့ျ အမြားစုအတှကျ ပြောျရှှငျမှုတှေ ဆိတျသုဉျးနတေယျလို့ ကိုယျတိုငျခံစားနကွေသူတှကေ ပွောပါတယျ။ စိတျလှတျ ကိုယျလှတျပြောျကွလေ့ရှိတဲ့ သွငျ်ကနျပှဲတောျ ရဲ့ အနှဈသာရ ပြောကျဆုံးသလိုဖွဈနတေဲ့အခွအေနအေကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို မစုမွတျမှနျ က တငျပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာသက်ကရာဇျ နှဈဟောငျးကနေ နှဈသဈပွောငျးခြိနျ ဆငျနှဲကွလေ့ရှိတဲ့ သွငျ်ကနျပှဲမှာ တနိုငျငံလုံး ပြောျပြောျပါးပါး စညျစညျကားကား မပါဝငျကွတာ ၃ နှဈရှိသှားပါပွီ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ပထမလှိုငျးဖွဈတဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈ၊ စဈတပျအာဏာသိမျးတဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈနဲ့ စဈကောငျစီအုပျခြုပျနတေဲ့ အခု ၂၀၂၂၊ ၃ နှဈဆကျတိုကျ သွငျ်ကနျဟာ တိတျဆိတျ ခွောကျကပျနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကိုဗဈကပျဘေး စိုးရိမျစရာမရှိတော့တဲ့ ဒီနှဈမှာ နိုငျငံအနှံ့က မွို့တှမှော သိသိသာသာကို လမျးပေါျ ရထှေကျကစားသူ မရှိသလောကျနညျးလှပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျး အုပျခြုပျနတော ဒုတိယမွောကျနှဈမှာ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ စိတျဒုက်ခရောကျစရာတှသော ပိုမြားနတောမို့ ပြောျရမယ့ျ ပှဲတောျကာလမှာတောငျ ပြောျခငြျစိတျ မရှိကွတော့ဘူးလို့ ရနျကုနျဒသေခံတဦးက ပွောပါတယျ။
"ငယျငယျတုနျးကတော့ ပြောျတာပေါ့။ တနှဈ တနှဈ ရပေတျခံထှကျကွတယျ။ ရုံးမှာလညျး ရပေတျကွတာပေါ့။ လညျကွတယျ။ မဏ်ဍပျတှသှေားကွည့ျကွတာပေါ့နောျ။ အခု ကလေးတှဆေိုရငျ အိမျမှာအနျတီ့သမီး ရှိတယျလေ။ အနျတီ့သမီးဆို အပွငျမသှားဘူး။ အနျတီ့သားတှဆေိုလညျး တယောကျက ကိုရငျဝတျတယျ။ တယောကျကကတြော့ ရိပျသာဝငျတယျပေါ့နောျ။ ဟိုး ကိုဗဈပထမ တနှဈကတညျးကနဲ့ မနှဈကအာဏာသိမျးတော့ အဲနှဈမှာလညျး တောျတောျလေးခွောကျကပျတယျပေါ့နောျ။ ဒီနှဈကတော့ အနျတီတို့တှေ လုံးဝကိုအပွငျမထှကျသလောကျပဲပေါ့။"
မွနျမာ့ရိုးရာ အစဉျအလာအရ သွငျ်ကနျအခြိနျမှာ နှဈဟောငျးက အညဈအကွေးတှကေို ရနေဲ့ ဆေးကွော ဖယျရှားသန့ျစငျကွတာဖွဈပါတယျ။ သွငျ်ကနျကာလမှာ အလှူအတနျး၊ ကောငျးမှုကိုသိုလျတှကေိုလညျး လုပျကွပါတယျ။ ဒီနှဈမှာတော့ ကိုယျနထေိုငျတဲ့ ပတျဝနျးကငြျ အသိုငျးအဝိုငျးကွားမှာပါ စုဝေး စတုဒီသာ ကြှေးမှေး ပေးဝမှေုမြိုးတောငျ မလုပျဖွဈတော့တာ မြားတယျလို့လညျး ပွောပွပါတယျ။
"အနညျးနဲ့အမြားတော့ ဒီအရှယျရောကျလာပမေယ့ျလညျး ရပျကှကျထဲမှာ အလှူလုပျတာတှေ၊ ပြောျပြောျပါးပါးပေါ့နောျ။ မုန့ျလုံးရပေေါျလုံးတာတှေ ရှိတာပေါ့နောျ။ အခု အသကျကွီးတော့ မဏ်ဍပျတှဘောတှေ မလညျ သည့ျတိုငျအောငျ မုန့ျလုံးရပေေါျလုပျတာလေးတှေ၊ တယောကျနဲ့တယောကျ ဝတောလေးတှေ၊ ရလေောငျးရပေကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အခုခြိနျမှာတော့ အဲဒါမြိုးတှလေညျး ရှိတာမတှေ့ရဘူးပေါ့နောျ။ မြားသာအားဖွင့ျကတော့ ကိုယ့ျအိမျမှာ ကိုယျနကွေတာပဲမြားတယျ။ အဓိကတော့ လူငယျတှပေေါ့၊ အနျတီတို့ငယျငယျတုနျးက ၂၀၊ ၂၁၊ ၂၄၊ ၂၅ ထိတော့ အနျတီတို့အရှယျနဲ့ဆိုရငျ ပြောျခဲ့ရတဲ့အခြိနျတှပေေါ့နောျ။ တကယျဆိုလို့ရှိရငျ အခုခတျေကလေးတှဆေိုရငျ ပိုပွီးတော့တောငျ ပြောျစရာမြားသေးတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အခုတောျတောျမြားမြားက မဏ်ဍပျတှေ အပွငျတှေ မသှားကွဘူးပေါ့နောျ။"
တခြို့နရောတှမှောတော့ ကလေးငယျတှေ ရဆေော့ကစားတာ ရှိပမေယ့ျ ပုံမှနျလို အခွအေနတေော့ မဟုတျဘူးလို့ ပွောကွပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျသူတှနေဲ့ စဈကောငျစီကွား တိုကျပှဲတှဖွေဈနသေလို၊ စဈကောငျစီရဲ့ နယျမွရှေငျးမှုတှအေတှငျး နအေိမျတှေ မီးလောငျဆုံးရှုံးကုနျပါတယျ။ အဲဒီလိုဒုက်ခရောကျနကွေသူတှကေို စာနာတဲ့အနနေဲ့ သွငျ်ကနျမှာ ပြောျပှဲ ရှှငျပှဲတှထေဲ မပါကွဖို့ စဈအုပျခြုပျရေးဆန့ျကငြျနသေူတှကေလညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ စဈကောငျစီရဲ့ သွငျ်ကနျမဏ်ဍပျတှကေို တိုကျခိုကျမယျလို့ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးအဖှဲ့တခြို့ကလညျး ခွိမျးခွောကျထားပါတယျ။ ပွညျသူအမြားစုကတော့ ပုံမှနျလို ပြောျစရာတှေ ဆိတျသုဉျးနတောမို့ သွငျ်ကနျပှဲကို မဆငျနှဲကွတာလို့ ပွောကွပါတယျ။ နှဈပေါငျး အစဉျအဆကျလကျဆင့ျကမျးလာတဲ့ မွနျမာ့ရိုးရာပှဲတောျကို ပုံမှနျလို မကငြျးပ မဆငျနှဲကွတော့တဲ့အတှကျ နောငျမြိုးဆကျတှအေတှကျ သကျရောကျမှုတှေ ရှိနိုငျတယျလို့ မန်တလေးမွို့ခံတယောကျကလညျး ပွောပါတယျ။
"သွငျ်ကနျပှဲက မိသားစုအမှပေေးလို့ ရတာမဟုတျဘူး။ အမှပေေးခဲ့တာလညျး မဟုတျဘူး။ အဲတော့ ကလေးငယျတှပေေါ့နောျ၊ ကိုဗဈအခြိနျမှာတောငျမှ သူတို့သဘောနဲ့သူတို့ နညျးနညျးပါးပါးပကျကွတာလေး တှေ့မိတာ ပေါ့နောျ။ ဒီအခြိနျမှာကတြော့ သူတို့မတောငျးဆိုဘူးဗြ။ သူတို့ကို မကစားရဘူးလို့ ဘယျသူမှလညျး မပိတျပငျဘူး။ ရကေစားတဲ့ကလေး နညျးနညျးပါးပါးတော့ ရှိတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ အလှနျအငျမတနျ အနညျးစုလေး။ ကနြောျတို့ မွို့သူမွို့သားတယောကျအနနေဲ့၊ မွနျမာနိုငျငံသား တယောကျအနနေဲ့ ငယျစဉျဘဝကနေ ကွီးလာတဲ့အခြိနျအထိ အနအေထားနဲ့ လကျရှိအပေါျမှာ ကနြောျတို့ ခံစားကွည့ျတာပေါ့နောျ။ ဘယျလိုစိတျဒဏျရာတှေ၊ ဘယျလိုခံစားခကြျတှေ၊ သူတို့အပေါျမှာ ပါသှားပွီလဲ။ တကယျတမျးပွောရရငျတော့ အမြားကွီးတှေးစရာဖွဈတယျ။ ပြောျရမယ့ျအခြိနျမှာ မပြောျရတာ၊ ပြောျခှင့ျမရတာ ဒဏျရာဒဏျခကြျပါနောျ။"
တနှဈပတျလုံး သောက အမောတှပွေအေောငျ သွငျ်ကနျရနေဲ့ ဆေးကွောပေးတယျလို့ တငျစားပွောကွလေ့ရှိ တဲ့ သွငျ်ကနျပှဲကို မန်တလေးမွို့မှာ ဘယျလိုအခွအေနရေောကျရောကျ ဆငျနှဲခဲ့ကွပမေယ့ျ အခုတော့ အခွအေနပွေောငျးသှားပွီလို့လညျး ခုလိုပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ မန်တလေးက ၁၉၈၄ ဖဖေောျဝါရီ လကုနျပိုငျးလောကျမှာ မီးလောငျတယျ။ အဲဒီခတျေက အနအေထားနဲ့ဆိုရငျ သုံးပုံ ပုံ တပုံ မွို့လညျခေါငျ - တကယျကို သွငျ်ကနျစညျကားတဲ့နရောကွီးတှေ လောငျသှားတယျ။ လောငျသှားတော့ ကနြောျတို့ လူငယျဘဝ တက်ကသိုလျကြောငျးသားတှကေ တို့သွငျ်ကနျတော့ ပကြျပွီလို့ထငျတာပေါ့။ အကွိုနေ့ တရကျလောကျပဲ။ နောကျရကျတှမှော မီးလောငျပွငျငုတျတိုဘေးတှမှော ပုံးတှခြေ ရပေကျနတေော့တာ။ နောကျတခါ မွို့ပေါျလမျးမတှပေေါျမှာ ပကျနတော။ အမလေး စညျကားလိုကျတာမှ တကယျကိုစညျကားတာ။ ပွောရရငျ တဘကျမှာဖွဈသှားခဲ့တဲ့ တကယျကို ကွီးကွီးမားမားကွီးရှိတယျ။ သို့သောျလညျး ဒီအခြိနျမှာ သူတို့ရဲ့ရိုးရာ ပြောျရှှငျခြိနျမှာ သူတို့ရဲ့ စိတျထှကျပေါကျ၊ ခံစားခှင့ျ၊ လုပျဆောငျခှင့ျ၊ ပြောျရှှငျခှင့ျ၊ လှတျလပျစှာ ဖနျတီးခှင့ျ အဲဒီအပေါျတှမှော သူတို့အေးအေးဆေးဆေးပဲ လုပျနကွေတာ။ ကနေ့ပုံစံကတြော့ တခွားစီလို့ ကနြောျတို့ ခံစားမိတာပေါ့နောျ။"
သူကတော့ ပွညျသူအမြား မလိုလားတဲ့ စဈအုပျခြုပျရေးစနဈရဲ့ ဆိုးကြိုး ဂယကျတှဖွေဈတယျလို့ သူ့အမွငျကို ခုလိုပွောပါတယျ။
"သွငျ်ကနျဟာကွီးမားတဲ့ ဈေးကှကျတခုပါဗြ။ ဒီအပေါျမှာ မှီတှယျပွီးတော့ လကျလုပျလကျစား ခေါငျးရှကျ ဗတြျထိုး ဈေးသညျကအစ လုပျငနျးကွီးတဲ့အထိ ဖကျတှယျပွီးရှငျသနျရတဲ့ စီးပှားရေးစကျဝနျးပေါ့နောျ။ ဒါက စီးပှားရေးသဘော။ ယဉျကြေးမှုသဘောဆိုရငျ ဒါက ထောငျစုနှဈနဲ့ခြီတဲ့ ယဉျကြေးမှုသဘောရှိတယျ၊ အစဉျ အဆကျပေါ့။ နောကျတခါ လူတှရေဲ့ တနှဈတာပငျပနျးခဲ့ရတဲ့အခြိနျ၊ ရာသီအရလညျး ပူပွငျးတဲ့အခြိနျမှာ သူတို့ဖွလြှေော့ခှင့ျတှရေတယျ။ ဒါဟာ အလှနျအငျမတနျ မကျမောစရာကောငျးတဲ့ အခငျးအကငြျးတခု။ ဒီအခငျးအကငြျးတခု ပကြျစီးသှားနိုငျလောကျတဲ့ ပုံစံမြိုးကွီးဖွဈရတာ အလှနျအငျမတနျ ဝမျးနညျးတယျ။ ကနြောျတို့ဖွဈတညျနရေတဲ့ လူသားတှဘေဝမှာ ဒီအပေါျ မှာ မေးခှနျးတှေ - ဘာသာရေးအပေါျမှာရော၊ လူမှုရေးအပေါျမှာရော၊ စီးပှားရေးအပေါျမှာရော၊ လကျရှိနိုငျငံရေးကတော့ ပွောမနနေဲ့တော့ပေါ့ဗြာ အမြားဆုံးပေါ့။ အမြားကွီးမေးခှနျး ထုတျမိကွတယျ။ ထုတျမိတဲ့အခါမှာလညျး အတူ တသမတျတညျး နားလညျကွတယျ။ လကျရှိ ပွညျသူတှမေကွိုကျတဲ့ အုပျခြုပျပုံစနဈကနေ နောကျဆကျတှဲအကြိုး သကျရောကျမှုတှကေ ဒီလို ဆင့ျကဲဖွဈကုနျတာ သူတို့အားလုံး တှေးမိကွလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျဗြ။"
စဈကောငျစီကတော့ သူတို့လကျထကျမှာ သွငျ်ကနျပှဲတောျကို စညျစညျကားကားကငြျးပတယျဆိုတာ ပွသနိုငျဖို့ ရနျကုနျ၊ မန်တလေး၊ နပွေညျတောျ စတဲ့မွို့ကွီးတှမှော မဏ်ဍပျကွီးတှထေိုးပွီး ဖြောျဖွေ ရကေစားပှဲတှလေုပျနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး အဲဒီပှဲတှမှော ပါဝငျသူ သိသိသာသာနညျးပါးလှပါတယျ။ အဲဒီလို ရကေစားမဏ်ဍပျကွီးတှနေားမှာလညျး ပေါကျကှဲမှုတှေ ရှိပါတယျ။ ဒီနေ့ သွငျ်ကနျအကွတျနေ့မှာပဲ ဧရာဝတီတိုငျး မအူပငျမွို့က စဈကောငျစီရဲ့ ရကေစားမဏ်ဍပျမှာ ပေါကျကှဲမှုဖွဈခဲ့သလို၊ မန်တလေးမွို့မှာ သွငျ်ကနျပှဲတောျကငြျးပနတေဲ့ ဘားတခုမှာလညျး ပေါကျကှဲမှုတခု ဖွဈခဲ့ပါတယျ။
============
