မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကလေးအခွင့်အရေးတွေကို အကာအကွယ်ပေးနေသလို ကလေးတွေအတွက် ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေး ရပိုင်ခွင့်တွေအတွက် အမျိုးသား အဆင့် စီမံကိန်းတွေ ချမှတ်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီ်လာခံကို မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့က တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ နေရာတွေက ကလေးတွေအတွက်လည်း အကာအကွယ်ပေးမှုတွေကို နိုင်ငံတကာနဲ့လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်လို့လည်း ပြောသွားပါတယ်။ ကိုသားညွန့်ဦးက အပြည့်အစုံ တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ တတိယကော်မတီလို့ ခေါ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကို ဆွေးနွေးကြတဲ့ စည်းဝေးပွဲအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းစံထားအတိုင်း ကလေးအခွင့်အရေးအတွက် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်မှုတွေကို အမျိုးသားအဆင့် စီမံကိန်းတွေ ရေးဆွဲဆောင်ရွက် ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်သူငြိမ်းက တင်ပြသွားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာ ၁၇-၁၈ မှာ ကမ္ဘာတဝှမ်း နိုင်ငံအရပ်ရပ်ရဲ့ ကလေးအခွင့် အရေးဆိုင်ရာ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုတွေကို တင်ပြကြရာမှာ မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ်ကလည်း မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ အခမဲ့ အခြေခံ ပညာရေးစနစ်ကို ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ပညာသင်နှစ်ကစပြီး လက်တွေ့ကျကျ စတင်ဆောင်ရွက်သလို တဘက်မှာ ပုဂ္ဂလိပိုင်းကိုလည်း ပညာရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းပိုင်းတွေကို လုပ်ဆောင်ခွင့်ပေးခဲ့တယ်လို့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်က ပြောပါတယ်။
“ဒီအစီအစဉ်အရ အခြေခံ ပညာကျောင်းသားတွေကို ဖတ်စာအုပ်တွေကို အခမဲ့ ဖြန့်ဝေထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မကြာခင်ကစပြီး ပုဂ္ဂလိကပိုင်းတွေကိုလည်း အစိုးရအဆင့်ပညာရေးနဲ့တန်းတူ ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၀၄-၂၀၀၅ ပညာသင်နှစ်ကစပြီးတော့ ကျောင်းသင်ခန်းစာတွေမှာ လူ့အခွင့်အရေးပညာပေးတွေကိုပါ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း နိုင်ငံသားကျင့်ဝတ်တွေကို နားလည်သဘောပေါက်အောင် ရည်ရွယ်ပါတယ်။”
ပညာရေးအပြင် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍမှာလည်း အမျိုးသားအဆင့် စီမံကိန်းရေးဆွဲဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ကလေးတွေအတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု တိုးမြင့်ဆောင်ရွက်မှုအနေနဲ့ ၂၀၀၆ ကနေ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ ကလေးတွေအတွက် အမျိုးသားစီမံကိန်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ အဟာရပြည့်ဝမှု ရေသန့်ရရှိမှု ပညာရေးနဲ့ ကလေးငယ်ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး ကလေးငယ်အခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေအတွက် ရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်တွေကိုလည်း ဂျပန်နဲ့ ယူနီဆက် ကုလသမဂ္ဂ ကလေးများ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့တို့ အကူအညီနဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်ကတည်းက ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ကလေးအခွင့်အရေး စာချုပ်အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာကို ကလေးသူငယ် ဥပဒေတရပ်ကို ပြဌန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကလေးအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ အထူးသဖြင့်တော့ ကလေးစစ်သား စုဆောင်းအသုံးပြုမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကနေ့အချိန်အထိ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်မှုကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု အဆုံးသတ်ရေးအတွက် အရေးယူအစီအစဉ်တရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာ လက်မှတ်ထိုးနိုင်ခဲ့တာဟာ သမိုင်းဝင်တိုးတက်အောင်မြင်မှု တရပ်ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ်က အထွေထွေညီ်လာခံကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
“အရေးယူဆောင်ရွက်ရေးသဘောတူညီချက်ကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့ လက်မှတ်ထိုးပြီး ကတည်းက အသက်မပြည့်သေးတဲ့ကလေးငယ်တွေကို စစ်ထဲ စုဆောင်းတာမျိုး မရှိတော့ပါဘူး။ ဒါမျိုးမဖြစ်အောင် စစ်သားစုဆောင်းရေးဌာနတွေကိုလည်း စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးတဲ့ စနစ်တွေ လုပ်ထားပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာပဲ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ် ၁၃၈ ဦးကို စစ်တပ်ကနေ သက်ဆိုင်ရာကို ပြန်လည်လွဲှပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးစာချုပ်စာတမ်းတွေအနက် ကလေးအခွင့်အရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေကိုပဲ အဓိက လက်မှတ် ထိုးထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကလေးစစ်သား အသုံးပြုမှု အပါအဝင် အသက်မပြည့်သေးတဲ့ကလေးငယ်တွေကို အလုပ်ခိုင်းစေမှုကိစ္စ၊ တဖက်မှာ ကလေးငယ်နဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင် ကျန်းမာရေးနိမ့်ကျမှု အခြေအနေတွေဟာ နိုင်ငံတကာမှာတော့ ဝေဖန်ပြစ်တင်စရာတွေအဖြစ် ရှိနေဆဲပါ။
ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ တတိယကော်မတီလို့ ခေါ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကို ဆွေးနွေးကြတဲ့ စည်းဝေးပွဲအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းစံထားအတိုင်း ကလေးအခွင့်အရေးအတွက် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်မှုတွေကို အမျိုးသားအဆင့် စီမံကိန်းတွေ ရေးဆွဲဆောင်ရွက် ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်သူငြိမ်းက တင်ပြသွားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာ ၁၇-၁၈ မှာ ကမ္ဘာတဝှမ်း နိုင်ငံအရပ်ရပ်ရဲ့ ကလေးအခွင့် အရေးဆိုင်ရာ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုတွေကို တင်ပြကြရာမှာ မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ်ကလည်း မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ အခမဲ့ အခြေခံ ပညာရေးစနစ်ကို ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ပညာသင်နှစ်ကစပြီး လက်တွေ့ကျကျ စတင်ဆောင်ရွက်သလို တဘက်မှာ ပုဂ္ဂလိပိုင်းကိုလည်း ပညာရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းပိုင်းတွေကို လုပ်ဆောင်ခွင့်ပေးခဲ့တယ်လို့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်က ပြောပါတယ်။
“ဒီအစီအစဉ်အရ အခြေခံ ပညာကျောင်းသားတွေကို ဖတ်စာအုပ်တွေကို အခမဲ့ ဖြန့်ဝေထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မကြာခင်ကစပြီး ပုဂ္ဂလိကပိုင်းတွေကိုလည်း အစိုးရအဆင့်ပညာရေးနဲ့တန်းတူ ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၀၄-၂၀၀၅ ပညာသင်နှစ်ကစပြီးတော့ ကျောင်းသင်ခန်းစာတွေမှာ လူ့အခွင့်အရေးပညာပေးတွေကိုပါ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း နိုင်ငံသားကျင့်ဝတ်တွေကို နားလည်သဘောပေါက်အောင် ရည်ရွယ်ပါတယ်။”
ပညာရေးအပြင် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍမှာလည်း အမျိုးသားအဆင့် စီမံကိန်းရေးဆွဲဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ကလေးတွေအတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု တိုးမြင့်ဆောင်ရွက်မှုအနေနဲ့ ၂၀၀၆ ကနေ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ ကလေးတွေအတွက် အမျိုးသားစီမံကိန်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ အဟာရပြည့်ဝမှု ရေသန့်ရရှိမှု ပညာရေးနဲ့ ကလေးငယ်ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး ကလေးငယ်အခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေအတွက် ရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်တွေကိုလည်း ဂျပန်နဲ့ ယူနီဆက် ကုလသမဂ္ဂ ကလေးများ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့တို့ အကူအညီနဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်ကတည်းက ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ကလေးအခွင့်အရေး စာချုပ်အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာကို ကလေးသူငယ် ဥပဒေတရပ်ကို ပြဌန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကလေးအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ အထူးသဖြင့်တော့ ကလေးစစ်သား စုဆောင်းအသုံးပြုမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကနေ့အချိန်အထိ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်မှုကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု အဆုံးသတ်ရေးအတွက် အရေးယူအစီအစဉ်တရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာ လက်မှတ်ထိုးနိုင်ခဲ့တာဟာ သမိုင်းဝင်တိုးတက်အောင်မြင်မှု တရပ်ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ်က အထွေထွေညီ်လာခံကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
“အရေးယူဆောင်ရွက်ရေးသဘောတူညီချက်ကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့ လက်မှတ်ထိုးပြီး ကတည်းက အသက်မပြည့်သေးတဲ့ကလေးငယ်တွေကို စစ်ထဲ စုဆောင်းတာမျိုး မရှိတော့ပါဘူး။ ဒါမျိုးမဖြစ်အောင် စစ်သားစုဆောင်းရေးဌာနတွေကိုလည်း စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးတဲ့ စနစ်တွေ လုပ်ထားပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာပဲ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ် ၁၃၈ ဦးကို စစ်တပ်ကနေ သက်ဆိုင်ရာကို ပြန်လည်လွဲှပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးစာချုပ်စာတမ်းတွေအနက် ကလေးအခွင့်အရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေကိုပဲ အဓိက လက်မှတ် ထိုးထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကလေးစစ်သား အသုံးပြုမှု အပါအဝင် အသက်မပြည့်သေးတဲ့ကလေးငယ်တွေကို အလုပ်ခိုင်းစေမှုကိစ္စ၊ တဖက်မှာ ကလေးငယ်နဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင် ကျန်းမာရေးနိမ့်ကျမှု အခြေအနေတွေဟာ နိုင်ငံတကာမှာတော့ ဝေဖန်ပြစ်တင်စရာတွေအဖြစ် ရှိနေဆဲပါ။
