ဒီတပတ္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ဦးေက်ာ္ဇံသာ က သမုိင္းသုေတသီ ပညာရွင္မ်ားျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ နဲ႔ Dr. Lian H Sakhong တို႔နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသမုိင္း နဲ႔ သမုိင္းမွန္သင္ၾကားေရးဆုိင္ရာမ်ားကို ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပထမဦးဆံုး ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ကို ေမးခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သင္ၾကားေပးေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘဝင္က်ပါရဲ ႔လား။ ဆရာသင္ၾကားေပးခဲ့တာ၊ သူမ်ားကို ပို႔ခ်ေပးခဲ့တာ။ ဆရာကုိယ္တုိင္ ေက်ာင္းသားအျဖစ္ သင္ခဲ့ရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ။ ။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေက်ာင္းသားဘဝအေနနဲ႔၊ ဆရာဘဝအေနနဲ႔၊ သုေတသီပညာရွင္ဘဝအေနနဲ႔ အားလံုးကို တြက္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အခုလက္ရွိ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းဆိုတာဟာ အတုအေယာင္ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းတာျဖစ္တယ္။ အစစ္အမွန္ ျပည္ေထာင္စုမျဖစ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ တကယ္တမ္း ျပည္ေထာင္စုကို လိုလိုလားလား ျဖစ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔က တိုင္းရင္းသားသမိုင္းကိုလည္း ထည့္သြင္းၿပီး ေဖာ္ျပရမယ္။ အခုေတာ့ ဘာျဖစ္ေနလဲဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသမုိင္းဟာ အဂၤလိပ္ေခတ္တုန္းက George ဘုရင္ရဲ ႔ သက္တမ္းရွည္ဖို႔အတြက္ George ဘုရင္ကုိ ေလးစားပူေဇာ္ရတဲ့အတိုင္း တခါလာရင္လည္း အေနာ္ရထားမင္း၊ တခါလာရင္လည္း က်န္းစစ္သား၊ ေနာက္တႀကိမ္လာလည္း အေလာင္းဘုရား၊ ေနာက္တႀကိမ္လာလည္း ဘုရင္ေနာင္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ႏိုင္ငံမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ဥပမာ ရခိုင္သမိုင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ မင္းဘႀကီးအေၾကာင္းကို တေစ့မွမပါဘူး။ လံုးဝမပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာက ဒီလုိျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းမဟုတ္ဘူး။ အဓိကေျပာရရင္ ဒီသမိုင္းက ဗမာသမုိင္းသာ ျဖစ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားအားလံုးနဲ႔ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတဲ့ သမိုင္းမဟုတ္ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာကို ေနာက္တခြန္းေလာက္ ထပ္ေမးခ်င္ပါတယ္။ အေနာ္ရထားတို႔ အေလာင္းဘုရားတို႔ကို သူတို႔က ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚထြန္းေအာင္ unified လုပ္တဲ့ unifier ေတြ။ ျပည္ေထာင္စုႀကီးျဖစ္လာဖို႔အတြက္ မူလဘုတ စည္းရံုးေပးခဲ့သူေတြလို႔ ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္ေတြက သုံုးသပ္ပါတယ္။ ဒီဟာကို လက္ခံလုိ႔ မျဖစ္ဘူးေပါ့။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ။ ။ အဲဒါကို unified လုပ္တယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ တပိုင္းက unifier လုပ္တာက တရားသျဖင့္ unified လုပ္တဲ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ မဟုတ္ဘူး။ ဥပမာ အေၾကာင္းမရွိ အေၾကာင္းရွာၿပီးေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံကို သြားတိုက္တာ။ အေၾကာင္းမရွိ အေၾကာင္းရွာ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရခိုင္ကို လာတိုက္တာ။ တိုက္ရံုတင္မကဘူး ရခိုင္မွာရွိတဲ့ ေျမာက္ဦးမွာရွိတဲ့ နန္းေတာ္ကိုလည္း မီးရိႈ ႔တယ္၊ ဘုန္းႀကီးေတြကိုလည္း လူဝတ္လဲေစတယ္၊ ရွိသမွ် ပစၥည္းပစၥယအားလံုးကို သယ္သြားတယ္။ ေနာက္တခုက ရခိုင္သမိုင္းဆိုတာကုိ သင္ခြင့္ လုံးဝ မရွိဘူး။ ေနာက္တခါ ရခိုင္စာလည္း လံုးဝ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီနည္းနဲ႔ ဘယ္လိုႀကီးပြားေအာင္ လုပ္တဲ့ ဘုရင္စံနစ္ဟာ တိုင္းရင္းသားျပည္ေထာင္စု စံနစ္ကို အေထာက္အပံ့ျပဳတဲ့ စံနစ္ လံုးဝမဟုတ္ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Dr. Lian H Sakhong အေနနဲ႔လည္း ဆရာႀကီးေဒါက္တာေအးေက်ာ္ လုိပဲ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမုိင္းဌာနကေန သမိုင္းဘာသာကို စတင္ေလ့လာခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာအေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဆရာ အဲဒီမွာ ျဖတ္သန္းသင္ၾကားခဲ့ရတဲ့ သမုိင္းေက်ာင္းသားတေယာက္အေနနဲ႔ သမုိင္းသင္ၾကားခဲ့ရတာ ဘဝင္က်ပါရဲ ႔လား။ ဘယ္လိုျပန္ေျပာင္း သုံးသပ္လုိပါသလဲ။ ႏိုင္ငံတကာ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ပါရဂူဘြဲ႔ေတြ ယူၿပီးၿပီဆုိေတာ့ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
Dr. Lian H Sakhong ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ သမိုင္းမွာ သင္ၾကားတဲ့ သမိုင္းက အခုန ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ေျပာသလိုပဲ ျပည္ေထာင္စု စံနစ္ကို ဦးတည္ၿပီးေတာ့ ေရးသားျပဳစုတဲ့ သမိုင္းမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သင္ရုိးၫႊန္တမ္းမွာ သင္တဲ့ သမိုင္းဘာသာရပ္ကို သမုိင္း သုေတသီေတြကို သုေတသနျပဳခြင့္ေပးတဲ့ အတိုင္းအတာကို အားလံုးေပါင္းၿပီး ၾကည့္လိုက္လို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ဖို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ဗမာအမ်ဳိးသားအင္ပါယာကို ထူေထာင္ဖို႔ ဦးတည္တဲ့ သမုိင္းေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေသခ်ာတြက္လို႔ ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆုိေတာ့ သူတုိ႔က သမုိင္းကို ဦးတည္ၿပီး ေရးတဲ့ေနရာမွာ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေတာ္ကို ဦးတည္တယ္။ အဲဒီအတြက္ သူတုိ႔ ဘယ္ပံုေပၚမွာ ဦးတည္အေျခခံၿပီး ေရးသလဲဆိုေတာ့ သမုိင္းေရးတဲ့ အလုပ္၊ ဒါမွမဟုတ္ သမုိင္းကို သင္ၾကားတဲ့အလုပ္ကို national building process နဲ႔ ဒြန္းတြဲၿပီးေတာ့ သင္ၾကားပို႔ခ်ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ national building ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမင္သလဲဆုိေတာ့ အဲဒီ nation အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေနရာမွာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးပဲ ရွိရမယ္။ ဘာသာစကားတခုပဲ ေျပာဆုိရမယ္၊ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ဘာသာမွာလည္း သာသနာတခုကိုပဲ ကိုးကြယ္ရမယ္။ တတိုင္းျပည္လံုးမွာရွိတဲ့ လူေတြက ဒါပဲ လုပ္ရမယ္လို႔။ အဲဒီ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးလမ္းစဥ္ nation building ေပၚမွာ ဦးတည္ၿပီးေတာ့ သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔ ဗမာဆိုတဲ့ မင္းေတြ ဘုရင္ေနာင္၊ အေလာင္းဘုရား စသည္အားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းရင္းသားေတြကို တုိက္ခိုက္ေခ်မႈန္းတဲ့ ရွင္ဘုရင္ေတြကို ခ်ီးမြမ္းတဲ့အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းရင္းသားေတြ အခန္းက႑ကို တန္တူရည္တူ ေဖာ္ျပခြင့္မေပးဘူးဆိုတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒုတိယအေနနဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းဆုိတာ ပင္လံုမွာ စၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လံု မစခင္တုန္းက က်ေနာ္တို႔ ခ်င္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းစတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ အခုန ဆရာတို႔ေျပာေနတဲ့ ပုဂံေခတ္ကေန ကုန္ေဘာင္ေခတ္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မႈခ်ိန္အထိ ဒီ သမုိင္းေတြက က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘာမွ မဆိုင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ သမုိင္းမဟုတ္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းကို ဦးတည္ခ်င္တယ္ ဆုိရင္ ဗမာသမုိင္း ကို သင္ၾကားရမယ္ျဖစ္သလို၊ ရခုိင္သမုိင္းကိုလည္း သင္ၾကားၿပီးေတာ့ ခ်င္းသမုိင္း၊ ကခ်င္သမိုင္း၊ ရွမ္းသမိုင္း တို႔ကိုလည္း ေရးသားသင္ၾကားခြင့္ ေပးရမယ္။ သုေတသန ျပဳခြင့္လည္း ေပးရမယ္။ စာအုပ္စာေပေတြ ထုတ္ေဝခြင့္လည္း ေပးရမယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုန Dr. Lian H Sakhong ေျပာတဲ့အထဲမွာ ဗမာအမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေထာင္ခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သင္တယ္ ဆုိေတာ့ ဒါ သမုိင္းကို တနည္းအားျဖင့္ ပညာသင္ၾကားေရး academic ကို political agenda နဲ႔ သင္တယ္။ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိရဲ ႔လား။ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိဘဲ indoctrination မ်ား ျဖစ္ေနမလား။ ဆိုဗီယက္တုိ႔ဘာတုိ႔မွာလို လုပ္ခဲ့တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ ပညာေရးေတြလို indoctrinated လုပ္တာ။ လူငယ္ေတြကို ေဘာင္သြင္း လုပ္ခ်င္တဲ့ ပညာေရးမ်ား ျဖစ္ေနမလား။ ဆရာဦးေအးေက်ာ္ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ထက္ႀကီးတဲ့ ေနရာက ေနခဲ့တဲ့ ပုဂၢၢိဳလ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ။ ။ အခုန ဆရာေက်ာ္ဇံသာ ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ ဒီ ကိုလိုနီေခတ္ အဓြန္ရွည္ေအာင္ လုပ္တဲ့အခါမွာ imperial empire ဆိုတဲ့ ဘုရင္စံနစ္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရရဲ ႔ သင္တန္း ခိုင္မာဖို႔အတြက္ လုပ္တဲ့ဟာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီ ဘုရင္ေတြအေၾကာင္းကို ဗမာျပည္ကို ဘယ္လို သိမ္းပိုက္တယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းကို သူက empire ႀကီး တည္ေထာင္တဲ့စံနစ္အေနဲ႔ ၾကည့္တာ။ အဲဒီေတာ့ အခုကလည္း အေနာ္ရထာမင္း ဟာ unified လုပ္တယ္၊ အေလာင္းဘုရားကို unified လုပ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာဟာ ဒီ အင္ပါယာႀကီး ႀကီးေအာင္လုပ္တဲ့ သေဘာနဲ႔ အတူတူပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပည္ေထာင္စုဆိုတဲ့ အနစ္သာရ လံုးဝပါတာ မေတြ႔ဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ သူတို႔ကေတာ့ ဘယ္လိုတြက္သလဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြက သူ႔ယဥ္ေက်းမႈကို သူသိလာရင္၊ သူတို႔ ယဥ္ေက်းမႈအတိုင္း သူတို႔သမိုင္း သင္ၾကားလာရင္ သူတို႔ လူမ်ဳိးေရးစိတ္ေတြ ပိုဝင္လာမယ္။ အဲဒီအခါမွာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီၫြတ္ေရးကို ပိုထိခိုက္လိမ့္မယ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က တြက္ေကာင္းတြက္မယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးေကာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ။ ။ အဲဒီလို တြက္ထားတဲ့ အယူအဆဟာ ၿဗိတိသွ်လက္ထက္တုန္းက ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာႀကီးအတြက္ တြက္ထားတဲ့ အယူအဆနဲ႔ အတူတူပဲ။ ဘာမွမျခားဘူး။ က်ေနာ္တို႔ George ဘုရင္အေၾကာင္းကို သီခ်င္းဆုိရတယ္၊ George ဘုရင္အေၾကာင္းကို ေထာပနာျပဳရတယ္။ အခုလည္း ဘာထူးလဲ - အေနာ္ရထားမင္းကို ေက်ာင္းတက္ရင္ ဆိုရတယ္၊ က်န္းစစ္သားမင္းကိုလည္း ဆိုရတယ္။ ဘာမွ အယူအဆအေနနဲ႔ ထူးျခားတာ မရွိဘူး။ တကယ္တမ္း က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းကို ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အႏွစ္သာရကို ေဖာ္ေဆာင္မယ္ဆုိရင္ ရခုိင္သမုိင္းကို သင္ေပးရမယ္၊ ရခိုင္စာကို သင္ေပးရမယ္။ ကရင္သမုိင္းကို သင္ေပးရမယ္၊ ကရင္စာကို သင္ေပးရမယ္။ ခ်င္းစာကို သင္ေပးရမယ္။ ခ်င္းသမုိင္းကို သင္ေပးရမယ္။ ဒါမွ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ နားလည္းမႈရမယ္။ အခုဟာက တလမ္းေမာင္း စံနစ္ျဖစ္ေနေတာ့ ဗမာကိုပဲ က်ေနာ္တို႔က နားလည္း၊ ဗမာက တျခားလူေတြကို နားလည္းစရာမလုိဘူးလို႔ ထင္ေနတာ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာၿပီ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဗမာျပည္ဟာ မေအးခ်မ္းတာ၊ မတည္ၿငိမ္တာ၊ မတိုးတတ္တာ ဒီအေၾကာင္းတရာတခု ပါေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ Dr. Lian H Sakhong က ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။ တုိင္းရင္းသားေတြဟာ သူ႔ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမႈ၊ သူ႔စာေပကို ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ေျပာသလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သင္ၾကားရမယ္ဆုိရင္ သူတို႔စိတ္ထဲမွာ တိုင္းရင္းသား အစြဲအလန္းေတြ ပုိၿပီး ျပင္းထန္လာလိမ့္မယ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြ တြက္ေကာင္းတြက္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ တြက္ခ်က္မႈကို Dr. Lian H Sakhong ဘယ္လိုေျပာလုိပါသလဲ။
Dr. Lian H Sakhong ။ ။ အဲဒီလို တြက္ခ်က္တာကိုေတာ့ မွားတာ။ ျပည္ေထာင္စုစံနစ္ကို တည္ေထာင္မယ္ဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုစံနစ္ရဲ ႔ အႏွစ္သာရက unity and diversity က်ေနာ္တို႔က မတူကြဲျပားမႈကို လက္ခံၿပီး ညီၫႊတ္ေရးကို တည္ေဆာက္တာ ျဖစ္ရမယ္။ အဲဒီအတြက္ တုိင္းရင္းသားေတြ စာေပသင္ၾကားခြင့္၊ ကုိယ့္သမိုင္း သင္ၾကားခြင့္တို႔ကို အားေပးတယ္ဆုိတာ အမွန္စစ္စစ္ ျပည္ေထာင္စုစံနစ္ကုိ တည္ေထာင္ခ်င္ရင္ ဒီအတိုင္း လုပ္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ မွားသြားတာက ျပည္ေထာင္စုစံနစ္ဆုိၿပီး ပါးစပ္နဲ႔သာေျပာ၊ နံမည္အားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစံနစ္ သံုးေပမယ့္ တကယ္လက္ေတြ႔မွာ ဗမာအမ်ဳိးသား ႏိုင္ငံေတာ္ ကို ထူေထာင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ အဲဒီမွာ သမုိင္းေရးတဲ့အခါမွာ အႏၱရာယ္ႀကီးမားတာက က်ေနာ္တုိ႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ မႏၱေလးတကၠသိုလ္တို႔မွာ တေလွ်ာက္လံုး သင္ၾကားယူခဲ့တဲ့ မွားယြင္းခ်က္က ဘာလဲဆုိေတာ့ သူတို႔သင္ေပးတဲ့အထဲမွာ သမိုင္းဆိုတာ self-determination အမ်ဳိးသားကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ရွိတဲ့ လူမ်ဳိးကသာ ေရးသားပို္င္ခြင့္ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔တုိင္းျပည္မွာ ဗမာသာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ self-determination ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ဗမာသာ အမ်ဳိးသားသမိုင္းကုိ ေရးရမယ္ဆုိတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ သင္ေပးေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ ခ်င္း၊ ကခ်င္တုိ႔ တိုင္းရင္းသားေတြက self-determination မရွိေတာ့ ကုိယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မရွိတဲ့လူေတြရဲ ႔ အမ်ဳိးသားသမိုင္း မရွိဘူးဆိုၿပီး သူတုိ႔က က်ေနာ္တို႔ကို ႏွိမ္တဲ့သေဘာ သင္ၾကားမႈအပိုင္းမွာ ပိတ္ပင္တဲ့ သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔သမုိင္းမွာ အခုအခါဆိုရင္ ဒါ သမိုင္းကို self-determination ဆိုတဲ့ လူမ်ဳိးကသာ ဖန္တီးရမယ္ဆုိတာ ကမာၻတကၠသိုလ္အားလံုးမွာ သမုိင္းဌာနအားလံုးက ဆန္႔က်င္ၿပီးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ျပင္သစ္မွာ စၿပီးေတာ့ ေပၚလာတဲ့ analysis school အဲဒါဆုိရင္ history from below – history ကို ေအာက္ေျခက ေရးရမယ္။ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ မရွိတဲ့လူေတြ ေအာက္ေျခမွာရွိတဲ့ လူေတြ ကိုယ့္သမုိင္းကို္ယ့္အေၾကာင္းကို ေရးသားပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္။ ဒါကို ျပည္ေထာင္စု အတိုင္းအတားမွာေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံ ထူေထာင္တဲ့ တႏိုင္ငံစံနစ္၊ တျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ျပည္ေထာင္စုအတိုင္းအတာ၊ တႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ သင္ၾကားခြင့္ေပးရမယ္ဆုိတဲ့ဟာမ်ဳိးကို အင္မတန္မွ အားေပးေနပါတယ္။ ကိုယ့္တုိင္းျပည္မွာ history form below ဆိုတဲ့ သင္ၾကားမႈမ်ဳိး သုေတသနျပဳခြင့္မ်ဳိးကို က်ေနာ္တုိ႔ မေပးဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္အတြက္ အင္မတန္မွ အႏၱရာယ္ႀကီးမားတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Dr. Lian H Sakhong က ႏိုင္ငံေရးေျပာေတာ့ ဒီ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုကေတာ့ အာဏာရွင္ စံနစ္တုိ႔၊ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ တို႔ တပါတီစံနစ္ေတြ လက္ေအာက္မွာ ဘာသာရပ္ေတြ သင္ၾကားခြင့္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိႏိုင္ဘူးဆုိတာ နားလည္ခြင့္ မရွိဘူးဆုိတာ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာဦးေအးေက်ာ္ တုိ႔ငယ္ငယ္ ဒီမုိကေရစီေခတ္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ အာဏာရွင္စံနစ္ကို မက်ေရာက္ ခင္တုန္းကလည္း သမုိင္းက ဒီလုိပံုစံရွိခဲ့ေတာ့ ဘယ္သူကို အျပစ္ေျပာရမလဲ။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ။ ။ အဲဒီၾကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ ႔ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လည္း ဆုိင္တယ္။ ဥပမာဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေတာင္းတာ လြတ္လပ္ေရးေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုျပင္းထန္လာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ တၿပိဳင္တည္း လိုအပ္တဲ့ ရခိုင္သမိုင္းကို ရခုိင္မွာ သင္ရမယ္။ ရခုိင္စာကို ရခုိင္မွာ သင္ရမယ္ဆုိတဲ႔ အယူအဆဟာ က်ေနာ္တို႔ ေမွးမွိန္ေနတဲ့ အခ်ိန္ကာလျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥဟာ က်ေနာ္တို႔ ထင္ထင္ရွားရွား တင္တင္ပိုပို မေျပာတာျဖစ္တယ္။ အမွန္အားျဖင့္ အဓိက က်တာက ဆရာေျပာတဲ့အတုိင္း အားလံုးျပည္ေထာင္စုျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ အားလံုးသမိုင္းကုိ bottom ကစၿပီး သင္ေပးရမယ္။
