{{Zawgyi/Unicode}}
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်က လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွဲဆိုမှုကို အာဂျင်တီးနားတရားရုံးက လက်ခံလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ဒါဟာ နိုင်ငံရေးအရဖိအားပေးမှုတခုလိုမြင်တယ်လို့ မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်က တုံ့ပြန်ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးမှာ မိတ်ဝတ်မပျက်အောင် ဆက်ဆံသွားမှာဖြစ်ပေမယ့် ဥပဒေအရ ညီညွတ်တဲ့လုပ်ရပ်တွေကိုပဲ နိုင်ငံတကာနဲ့ပူးပေါင်းမှာဖြစ်တယ်လို့လည်း တုံ့ပြန်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်း မေးမြန်းစုံစမ်းပြီး ရန်ကုန်က သတင်းပေးပို့ထားတာကို မဆုမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့နယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေအတွင်း ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကျူးလွန်မှုတွေက လူမျိုးတုံး ရှင်းလင်းသတ်ဖြတ်ရာရောက်တယ်လို့ ဆိုပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံအခြေစိုက် မြန်မာရိုဟင်ဂျာများအဖွဲ့ BROUK နဲ့ ကျူးလွန် မှုတွေခံခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီး ၆ ဦးက မြန်မာအကြီးအကဲတွေအပေါ် တရားစွဲခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစွပ်စွဲချက်တွေအပေါ် လက်ရှိ အာဏာသိမ်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီဘက်ကတော့ လက်မခံဘဲ ပယ်ချလိုက်ပြီး ဒါဟာ နိုင်ငံရေးဖိအားပေးမှုတခုသာ ဖြစ်တယ်လို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ပြန်ကြားရေး ဒုဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက VOA ကို တုံ့ပြန်ပြောဆိုသွားပါတယ်။
“တပ်မတော်အနေနဲ့ကတော့ အခြေခံဥပဒေအရ နိုင်ငံကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် တာဝန်အရှိဆုံးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံတော် ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးပိုင်း ထမ်းဆောင်တဲ့နေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းကအတိုင်း ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကို အဓိကထား တာဝန် ထမ်းဆောင်နေရတယ်။ ထမ်းဆောင်တာမှာလည်း သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနဲ့အညီ အရင်ကတည်းကလိုပဲ Code of Conduct လို ကျင့်ဝတ် စည်းကမ်းတွေ၊ ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှု စည်းမျဉ်းတွေရေးပြီး ဆောင်ရွက်လျှက် ရှိတယ်။ အဲလိုဆောင်ရွက်မှုအပေါ်မှာ ယခင်ကလည်း စွပ်စွဲချက်မျိုးစုံရှိခဲ့တယ်။ နောက်မှာလည်း ဒီလိုစွပ်စွဲချက်မျိုးစုံလာဦးမှာပဲ။ ကျနော်တို့ကတော့ ဥပဒေနဲ့ ညီညွှတ်တဲ့ လုပ်ငန်းမှန်သမျှကို နိုင်ငံတကာနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိတယ်။ သို့သော် ဥပဒေနဲ့မညီညွှတ်ဘဲ နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားပေးတဲ့ပုံနဲ့ ဆောင်ရွက်တာမျိုးကိုတော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။”
ကျူးလွန်မှုတဲ့ အချက်အလက်တွေက ပြင်းထန်ဆိုးဝါးလှတဲ့အတွက် စုံစမ်းစစ် ဆေးဖို့ Buenos Aires မြို့တော်က ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ ပြည်ထောင်စုတရားရုံးက ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာ နောက်ဆုံးပတ်က လက်ခံခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံအခြေစိုက် မြန်မာရိုဟင်ဂျာများအဖွဲ့ BROUK အဖွဲ့ကတော့ဒီအမှုကို ရှေ့နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ စတင်စစ်ဆေးနိုင်ဖို့ မျှော်မှန်းထားသလို မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်မှုမရှိခဲ့ရင် နိုင်ငံတကာ Interpol ကနေ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်နိုင်ဖို့ထိပါ ပြင်ဆင်သွားမယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းခင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့တွေ့ရသလောက်က ဒီလို ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တဲ့ကောင်တွေက ဘယ်တော့မှ လုပ်တယ်ဆိုတာလည်းမပြောဘူး။ ပြီးတော့ ဒီဟာတွေကို ဂရုမစိုက် တဲ့ပုံစံတော့ ပြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရားမျှတမှုရှာတဲ့နေရာမှာတော့ နောက်ဆုံးတော့ သူတို့ ဒီတရားခွင်ပေါ်မှာတော့ ပေါ်လာရမှာပဲ၊ ဘယ်လိုပဲငြင်းငြင်း။ အမှန်တရားတခုရဖို့ ကျနော်တို့ အစွမ်းကုန်ကြိုးစားသွားမယ်။ တကယ်လို့ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ထားတဲ့ ဒီစစ်တပ်ကလူတွေ၊ ဗိုလ်ချုပ်တွေ မလာဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့က သူတို့ကို interpol နဲ့ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ဖို့ အလားအလာရှိပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ အဲလိုအနေအထားအထိ ကျနော်တို့သွားမှာပါ။”
အမှုနဲ့ပတ်သတ်လို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အနေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားဖို့ ရှိမရှိ ဗွီအိုအေက မေးမြန်းတာမှာတော့ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက အခုလို တုံ့ပြန်ပြောဆိုသွားပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံကို ဖိအားပေးလာတာကတော့ ဒီအုပ်စုတွေကတော့ အစိုးရ အဆက်ဆက်သာ ပြောင်းလဲမယ်၊ ဒီဖိအားတော့ပြောင်းလဲတာမရှိပါဘူး။ ဒါတွေနဲ့ပတ်သတ်လို့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့ရဲ့နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအတိုင်းပဲ လွတ်လပ်တက်ကြွပြီး ဘက်မလိုက်တဲ့ ဝါဒကျင့်သုံးမယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာတူယဉ်တွဲနေထိုင်ရေး မူကြီး ၅ ချက်အတိုင်း ကျနော်တို့ဆောင်ရွက်မယ်။ နောက် နိုင်ငံတကာ မိတ်ဝတ်မပျက်ဆက်ဆံရေးကို ဦးတည်ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ဖိအားဆိုတာကတော့ အရင်ကတည်းကအတိုင်း လိုရင် လိုသလို မလိုရင်မလိုသလို ပေးနေကြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးနဲ့ အချုပ်အခြာခိုင်မြဲရေး၊ မြန်မာပြည်တည်တံ့ ခိုင်မြဲရေးကိုပဲဦးစားပေးပြီး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။”
မြန်မာစစ်တပ်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကိုလက်မခံသလို ခုလို တရားစွဲတာတွေကို အသိအမှတ်မပြုဘူးလို့ ပြောဆိုထားခဲ့ဖူးပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူမျိုးရေး ဘာသာရေးအခြေခံတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်တပ်ရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေအတွင်း ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေရှိခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက သုံးသပ် ထားကြပါတယ်။ အဲဒီနယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေအတွင်း ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းလောက် အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြရတာပါ။ ဖြစ်စဉ်အတွင်း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖောက်ခံရတဲ့အထောက်အထားတွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီးနောက်မှာ ဒီအမှုကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကတည်းက အာဂျင်တီးနားပြည်ထောင်စုတရားရုံးကို တရားစွဲဆိုတင်သွင်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
===========
{{Unicode}}
အာဂငြျတီးနားတရားရုံးစဈမယ့ျ ရိုဟငျဂြာအမှု နိုငျငံရေးဖိအားဟု စဈကောငျစီရှုမွငျ
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ မွနျမာစဈတပျက လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုလုပျခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှဲဆိုမှုကို အာဂငြျတီနားတရားရုံးက လကျခံလိုကျတဲ့အပေါျမှာ ဒါဟာ နိုငျငံရေးအရဖိအားပေးမှုတခုလိုမွငျတယျလို့ မွနျမာစဈကောငျစီဘကျက တုံ့ပွနျပါတယျ။ နိုငျငံခွားဆကျဆံရေးမှာ မိတျဝတျမပကြျအောငျ ဆကျဆံသှားမှာဖွဈပမေယ့ျ ဥပဒအေရ ညီညှတျတဲ့လုပျရပျတှကေိုပဲ နိုငျငံတကာနဲ့ပူးပေါငျးမှာဖွဈတယျလို့လညျး တုံ့ပွနျပါတယျ။ ဒီအကွောငျး မေးမွနျးစုံစမျးပွီး ရနျကုနျက သတငျးပေးပို့ထားတာကို မဆုမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
၂၀၁၇ ခုနှဈက ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈတပျရဲ့နယျမွရှေငျးလငျးမှုတှအေတှငျး ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ကြူးလှနျမှုတှကေ လူမြိုးတုံး ရှငျးလငျးသတျဖွတျရာရောကျတယျလို့ ဆိုပွီး ဗွိတိနျနိုငျငံအခွစေိုကျ မွနျမာရိုဟငျဂြာမြားအဖှဲ့ BROUK နဲ့ ကြူးလှနျ မှုတှခေံခဲ့ရတယျဆိုတဲ့ အမြိုးသမီး ၆ ဦးက မွနျမာအကွီးအကဲတှအေပေါျ တရားစှဲခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ ဒီစှပျစှဲခကြျတှအေပေါျ လကျရှိ အာဏာသိမျး စဈအုပျခြုပျရေး ကောငျစီဘကျကတော့ လကျမခံဘဲ ပယျခလြိုကျပွီး ဒါဟာ နိုငျငံရေးဖိအားပေးမှုတခုသာ ဖွဈတယျလို့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီ ပွနျကွားရေး ဒုဝနျကွီး ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက VOA ကို တုံ့ပွနျပွောဆိုသှားပါတယျ။
“တပျမတောျအနနေဲ့ကတော့ အခွခေံဥပဒအေရ နိုငျငံကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးမှာ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ တာဝနျအရှိဆုံးအဖှဲ့အစညျးဖွဈတယျ။ နိုငျငံတောျ ကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးပိုငျး ထမျးဆောငျတဲ့နရောမှာ မွနျမာနိုငျငံဟာ ၁၉၄၈ ခုနှဈ လှတျလပျရေးရပွီးကတညျးကအတိုငျး ပွညျတှငျးပဋိပက်ခ ဖွဈပှားနတေဲ့ နိုငျငံဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ နိုငျငံတောျကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကို အဓိကထား တာဝနျ ထမျးဆောငျနရေတယျ။ ထမျးဆောငျတာမှာလညျး သတျမှတျထားတဲ့ စညျးမဉြျးစညျးကမျးမြားနဲ့အညီ အရငျကတညျးကလိုပဲ Code of Conduct လို ကငြ့ျဝတျ စညျးကမျးတှေ၊ ထိတှေ့တိုကျခိုကျမှု စညျးမဉြျးတှရေေးပွီး ဆောငျရှကျလြှကျ ရှိတယျ။ အဲလိုဆောငျရှကျမှုအပေါျမှာ ယခငျကလညျး စှပျစှဲခကြျမြိုးစုံရှိခဲ့တယျ။ နောကျမှာလညျး ဒီလိုစှပျစှဲခကြျမြိုးစုံလာဦးမှာပဲ။ ကနြောျတို့ကတော့ ဥပဒနေဲ့ ညီညှှတျတဲ့ လုပျငနျးမှနျသမြှကို နိုငျငံတကာနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျလကြျရှိတယျ။ သို့သောျ ဥပဒနေဲ့မညီညှှတျဘဲ နိုငျငံရေးအရ ဖိအားပေးတဲ့ပုံနဲ့ ဆောငျရှကျတာမြိုးကိုတော့ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ လကျခံမှာ မဟုတျဘူးလို့ပဲ ပွောခငြျပါတယျ။”
ကြူးလှနျမှုတဲ့ အခကြျအလကျတှကေ ပွငျးထနျဆိုးဝါးလှတဲ့အတှကျ စုံစမျးစဈ ဆေးဖို့ Buenos Aires မွို့တောျက ရာဇဝတျမှုဆိုငျရာ ပွညျထောငျစုတရားရုံးက ပွီးခဲ့တဲ့ နိုဝငျဘာ နောကျဆုံးပတျက လကျခံခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဗွိတိနျနိုငျငံအခွစေိုကျ မွနျမာရိုဟငျဂြာမြားအဖှဲ့ BROUK အဖှဲ့ကတော့ဒီအမှုကို ရှေ့နှဈဆနျးပိုငျးမှာ စတငျစဈဆေးနိုငျဖို့ မြှောျမှနျးထားသလို မွနျမာစဈတပျဘကျက ပူးပေါငျးဆောငျ ရှကျမှုမရှိခဲ့ရငျ နိုငျငံတကာ Interpol ကနေ ဖမျးဝရမျးထုတျနိုငျဖို့ထိပါ ပွငျဆငျသှားမယျလို့ အဲဒီအဖှဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးထှနျးခငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့တှေ့ရသလောကျက ဒီလို ရာဇဝတျမှုကြူးလှနျတဲ့ကောငျတှကေ ဘယျတော့မှ လုပျတယျဆိုတာလညျးမပွောဘူး။ ပွီးတော့ ဒီဟာတှကေို ဂရုမစိုကျ တဲ့ပုံစံတော့ ပွပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တရားမြှတမှုရှာတဲ့နရောမှာတော့ နောကျဆုံးတော့ သူတို့ ဒီတရားခှငျပေါျမှာတော့ ပေါျလာရမှာပဲ၊ ဘယျလိုပဲငွငျးငွငျး။ အမှနျတရားတခုရဖို့ ကနြောျတို့ အစှမျးကုနျကွိုးစားသှားမယျ။ တကယျလို့ ရာဇဝတျမှု ကြူးလှနျထားတဲ့ ဒီစဈတပျကလူတှေ၊ ဗိုလျခြုပျတှေ မလာဘူးဆိုရငျ ကနြောျတို့က သူတို့ကို interpol နဲ့ ဖမျးဝရမျးထုတျဖို့ အလားအလာရှိပါတယျ။ နောကျဆုံးမှာတော့ အဲလိုအနအေထားအထိ ကနြောျတို့သှားမှာပါ။”
အမှုနဲ့ပတျသတျလို့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီ အနနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျသှားဖို့ ရှိမရှိ ဗှီအိုအကေ မေးမွနျးတာမှာတော့ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက အခုလို တုံ့ပွနျပွောဆိုသှားပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံကို ဖိအားပေးလာတာကတော့ ဒီအုပျစုတှကေတော့ အစိုးရ အဆကျဆကျသာ ပွောငျးလဲမယျ၊ ဒီဖိအားတော့ပွောငျးလဲတာမရှိပါဘူး။ ဒါတှနေဲ့ပတျသတျလို့ နိုငျငံတကာဆကျဆံရေးနဲ့ပတျသကျပွီး ကနြောျတို့ရဲ့နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒအတိုငျးပဲ လှတျလပျတကျကွှပွီး ဘကျမလိုကျတဲ့ ဝါဒကငြ့ျသုံးမယျ။ ငွိမျးခမြျးစှာတူယဉျတှဲနထေိုငျရေး မူကွီး ၅ ခကြျအတိုငျး ကနြောျတို့ဆောငျရှကျမယျ။ နောကျ နိုငျငံတကာ မိတျဝတျမပကြျဆကျဆံရေးကို ဦးတညျဆောငျရှကျမှာဖွဈပါ တယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ ဖိအားဆိုတာကတော့ အရငျကတညျးကအတိုငျး လိုရငျ လိုသလို မလိုရငျမလိုသလို ပေးနကွေတာပဲ ဖွဈပါတယျ။ လှတျလပျရေးနဲ့ အခြုပျအခွာခိုငျမွဲရေး၊ မွနျမာပွညျတညျတံ့ ခိုငျမွဲရေးကိုပဲဦးစားပေးပွီး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသှားမှာဖွဈပါတယျ။”
မွနျမာစဈတပျကတော့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကိုလကျမခံသလို ခုလို တရားစှဲတာတှကေို အသိအမှတျမပွုဘူးလို့ ပွောဆိုထားခဲ့ဖူးပါတယျ။
၂၀၁၇ ခုနှဈက ရခိုငျပွညျနယျမှာ လူမြိုးရေး ဘာသာရေးအခွခေံတဲ့ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈခဲ့ပွီးနောကျ စဈတပျရဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးမှုတှအေတှငျး ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှရှေိခဲ့တယျလို့ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှကေ သုံးသပျ ထားကွပါတယျ။ အဲဒီနယျမွရှေငျးလငျးမှုတှအေတှငျး ရိုဟငျဂြာ ၇ သိနျးလောကျ အိမျနီးခငြျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့ကွရတာပါ။ ဖွဈစဉျအတှငျး ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လူ့အခှင့ျရေးခြိုးဖောကျခံရတဲ့အထောကျအထားတှေ ထှကျပေါျလာခဲ့ပွီးနောကျမှာ ဒီအမှုကို ၂၀၁၉ ခုနှဈကတညျးက အာဂငြျတီးနားပွညျထောငျစုတရားရုံးကို တရားစှဲဆိုတငျသှငျးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
#MyanmarMilitary #RohingyaGenocide #Rohingya #VOABurmese
#စဈကောငျစီ#အာဂငြျတီးနား#ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျး#မငျးအောငျလှိုငျ#ရိုဟငျဂြာ
